Википедија

25143 Итокава

астероид

25143 Итокава (привремена ознака 1998 SF36) — објект блиску до Земјата од групата Аполо и потенцијално опасен астероид. Откриен е од програмата LINEAR во 1998 година и подоцна именуван по јапонскиот ракетен инженер Хидео Итокава. Астероидот од типот S во облик на кикиритка има период на ротација од 12,1 часа и има пречник од 330 метри. Поради малата густина и високата порозност, Итокава се смета за збировит отпад, кој се состои од бројни камења со различни големини наместо од едно цврсто тело.

25143 Итокава
Откривање[1]
ОткривачLINEAR
Откриено воЛинколнска лабараторија
Откриено26 септември 1998
Ознаки
Изговор/ˌiːtoʊˈkɑːwə/
јапонски: [itokaɰa]
Наречена по
Хидео Итокава[2]
1998 SF36
Орбитални особености[3]
Епоха 27 април 2019 (ЈД 2458600,5)
Параметар на неодреденост 0
Лак на набљудување20.38 г (7,443 d)
Афел1.6951 ае
Перихел0.9532 ае
1.3241 ае
Занесеност0.2801
1.52 г (557 д)
288,88
0° 38м 48.48с / ден
Наклон1.6214°
69.081°
162.82°
Земјино НРОП0.0131 ае (5.10 МЕ)
Физички особености
Димензии535+x
294[4]
Среден пречник
313 m[9]
330 m[3]
350 m[6][8]
Маса(3,51 ± 0,105)⋅1010[4]
(3,58 ± 0,18)⋅1010 kg[5]
Средна густина
1,9 ± 0,13[4]
1,95 ± 0,14 g/cm3[5]
12,132[6] [7]
0,23[8]
0,283 ± 0,116[9]
0,36 ± 0,22
0.53[10]
18.61 [12] · 18.95 (R)[13]
19.00[11] · 19.2[1][3]
19.48[6][8] · 19,51 ± 0,09[9]

Овој астероид бил првиот астероид кој бил цел на мисија за враќање примероци, јапонската вселенска сонда Хајабуса, која собрала повеќе од 1500 реголит честички од прашина од површината на астероидот во 2005 година. По нејзиното враќање на Земјата во 2010 година, минералогијата, петрографијата, хемијата и односот на изотопот на овие честички биле детално проучени, обезбедувајќи увид во настанокот и развојот на Сончевиот Систем. Итокава е најмалиот астероид некогаш фотографиран и посетен од вселенско летало.

Откривање и именување

уреди

Итокава бил откриен на 26 септември 1998 година од страна на астрономи со програмата на Линколнска лабараторија за истражување на астероиди блиску до Земјата (LINEAR) на Експерименталното тестирање на Лабораторијата Линколн во близина на Сокоро, Ново Мексико, во САД. Ја добил привремената ознака 1998 SF36. Лакот за набљудување на телото започнува со неговото прво набљудување од страна на Sloan Digital Sky Survey само една недела пред неговото официјално набљудување на откритието. Малата планета го добила името во спомен на јапонскиот ракетен научник Хидео Итокава (1912–1999), кој се смета за татко на јапонската ракета. Официјалното именување било објавено од Центарот за мали планети на 6 август 2003 година (M.P.C. 49281).

Орбита и класификација

уреди

Итокава припаѓа на Аполонските астероиди. Тие се астероиди кои ја преминуваат Земјата и наголемата динамичка група на објекти блиску до Земјата со речиси 10.000 познати членови. Итокава кружи околу Сонцето на растојание од 0,95–1,70 ае еднаш на секои 18 месеци (557 дена; голема полуоска од 1,32 ае). Неговата орбита има ексцентричност од 0,28 и наклон од 2° во однос на еклиптиката. Има ниско растојание на орбитален пресек од 0,0131, што одговара на 5,1 месечеви растојанија.

 
 
„Лево“: орбитален дијаграм на Итокава од декември 2006 година. „Десно:“ анимирани орбити на Итокава (зелено) и Земјата (сина) околу Сонцето.

Истражување

уреди
Впечатокот на уметник, врз основа на деталните набљудувања на вселенските летала, го покажува чудниот астероид Итокава во облик на кикиритки.

Во 2000 година Итокава бил избран за цел на јапонската мисија Хајабуса. Сондата пристигнала во околината на Итокава на 12 септември 2005 година и првично се „паркирала“ на линијата астероид-Сонце на 20 километри, а подоцна 7 километри од астероидот (гравитација на Итокава е премногу слаба за да се обезбеди орбита, па леталото ја прилагодило својата орбита околу Сонцето, сè додека не се совпаднало со астероидот). Хајабуса слетала на 20 ноември за триесет минути, но не успела да работи со уред дизајниран да собира примероци од почвата. На 25 ноември, бил направен обид за втора секвенца за слетување и земање примероци. Капсулата од примерокот била вратена на Земјата и слетала во Вумера, Јужна Австралија на 13 јуни 2010 година, околу 13:51 UTC (23:21 локално). На 16 ноември 2010 година, Јапонската агенција за истражување на воздухопловството објавила дека прашината собрана за време на патувањето на Хајабуса навистина била од астероидот.[14]

Одлики на површината

уреди

Имињата на главните одлики на површината биле предложени од научниците од Хајабуса и прифатени од Работната група за номенклатура на планетарни системи на Меѓународниот астрономски сојуз. Исто така, научниот тим користел работни имиња за помали површински одлики.[15][16] Следните табели ги наведуваат имињата на геолошките одлики на астероидот. Не се откриени конвенции за именување за површинските одлики на Итокава.

Кратери

уреди

Десет ударни кратери на површината на Итокава биле именувани на 18 февруари 2009 година.

Регион Координати Пречник (км) Датум на одобрување Именувана по Уп
Каталина 17°S 14°E / 17° ЈГШ; 14° ИГД / -17; 14 0,02 2009 Станица Каталина (астрономска опсерваторија) во Аризона, САД WGPSN
Фучинобе 34°N 91°W / 34° СГШ; 91° ЗГД / 34; -91 0,04 2009 Фучинобе во Сагамихара, Јапонија WGPSN
Гандо 76°S 155°W / 76° ЈГШ; 155° ЗГД / -76; -155 na 2009 Гандо, Канарски Острови; Шпански лансирачки капацитет WGPSN
Хамагуира 18°S 155°W / 18° ЈГШ; 155° ЗГД / -18; -155 0,03 2009 година Хамагуир, Алжир; напуштена француска локација за лансирање во пустината Сахара WGPSN
Камисунгава 28°S 45°E / 28° ЈГШ; 45° ИГД / -28; 45 0,01 2009 година Камисунагава, град во Хокаидо Јапонија, каде што се наоѓа објект за тестирање на микрогравитација WGPSN
Камои 6°N 116°W / 6° СГШ; 116° ЗГД / 6; -116 0,01 2009 година Јапонскиот град Камои во Јокохама, локација на фабриката NEC TOSHIBA Space Systems Ltd. WGPSN
Комаба 10°S 102°E / 10° ЈГШ; 102° ИГД / -10; 102 0,03 2009 година Комаба во Мегуро, Јапонија, каде што се наоѓа Институтот за вселенска и астронаутска наука WGPSN
Лорел 1°N 162°E / 1° СГШ; 162° ИГД / 1; 162 0,02 2009 година Американскиот град Лорел во Мериленд, каде што се наоѓа APL / JHU WGPSN
Мијабару 40°S 116°W / 40° ЈГШ; 116° ЗГД / -40; -116 0,09 2009 година Радарска локација на вселенскиот центар Учинора во Јапонија WGPSN
Сан Марко 28°S 41°W / 28° ЈГШ; 41° ЗГД / -28; -41 na 2009 година Платформа Сан Марко, стара нафтена платформа во близина на Кенија која служела како лансирна рампа за италијанските вселенски летала WGPSN

Региони

уреди

Регионите се голема површина означена со рефлексивност или разлики во боја од соседните области во планетарната геологија. Следниве региони се именувани на Итокава.

Регион Координати Пречник (км) Датум на одобрување Именувана по Уп
Акрона 28°N 202°E / 28° СГШ; 202° ИГД / 28; 202 0,16 18 февруари 2009 Аркуна, Австралија WGPSN
ЛИНЕАР 40°S 232°E / 40° ЈГШ; 232° ИГД / -40; 232 0,12 18 февруари 2009 Истражување на астероидите на Линколн во близина на Земјата WGPSN
МУСЕС-Ц 70°S 60°E / 70° ЈГШ; 60° ИГД / -70; 60 0.3 2006 MUSES-C, име на сондата Хајабуса пред лансирањето WGPSN
Охсуми 33°N 207°E / 33° СГШ; 207° ИГД / 33; 207 0,14 18 февруари 2009 Полуостровот Осуми WGPSN
Сагамихара 80°N 15°E / 80° СГШ; 15° ИГД / 80; 15 0,23 2006 Сагамихара, град во Јапонија каде се наоѓа Институтот за вселенска и астронаутска наука WGPSN
Учинора 40°N 90°E / 40° СГШ; 90° ИГД / 40; 90 0,07 2006 Учинора, град во Јапонија (сега дел од Кимоцуки), локација на вселенскиот центар Учиноура, локација за лансирање Хајабуса WGPSN
Јошинобу 39°S 117°E / 39° ЈГШ; 117° ИГД / -39; 117 0,16 18 февруари 2009 Место за лансирање во вселенскиот центар Танегашима, Јапонија WGPSN

Физички одлики

уреди
 
Шематски приказ на два лобуси одделени едни од други. Нивните различни густини сугерираат дека тоа биле самостојни тела кои подоцна дошле во контакт, правејќи го збировит отпад.[17]
 
Прелиминарен облик на модел на Итокава заснован на радарски набљудувања од Голдстон и Аресибо

Итокава е камен астероид од типот S. Радарската слика од Голдстоун во 2001 година забележала елипсоид 630 ± 60 метри и 250 ± 30 метри.

Мисијата Хајабуса ги потврдила овие наоди и исто така сугерирала дека Итокава можеби е допирен двоен астероид формиран од два или повеќе помали астероиди кои гравитирале еден кон друг и се залепиле заедно. Сликите на Хајабуса покажуваат изненадувачки недостаток на ударни кратери и многу груба површина набиена со камења, опишана од тимот на мисијата како збировит отпад.[18] Понатаму, густината на астероидот е премногу мала за да може да биде направен од цврста карпа. Ова би значело дека Итокава не е монолит, туку збир на отпади формирани од фрагменти кои се здружиле со текот на времето. Врз основа на мерењата на ефектот Јарковски-О'Киф-Раџиевски- Падак, се проценува дека мал дел од Итокава има густина од 2,9, додека поголем дел се проценува дека има густина од 1,8 g/cm³.

Вртежен период и столбови

уреди

Од 2001 година, голем број вртежни светлински криви на Итокава се добиени од фотометриски набљудувања. Анализата на најдобро оценетата светлинска крива од Мико Касалаинен дала вртежен период на 12,132 часа со голема варијација на осветленоста од 0,8 светлини. Дополнително, Касалаинен определил и две оски на вртење од (355,0°, −84,0°) и (39°, −87,0°) во еклиптички координати (λ, β). Алтернативните мерења на светлинските криви биле направени од Ламберт (12h), Лори (12,1 и 12,12 h), Охба ( 12,15 h), Ворнер (12,09 h).

Состав

уреди

Изданието на Science од 26 август 2011 година посветило шест статии на наодите засновани на прашина што Хајабуса кој ја собрал од Итокава.[19] Анализата на научниците сугерирала дека Итокава веројатно е направена од внатрешни фрагменти на поголем астероид кој се распаднал. Се смета дека прашината собрана од површината на астероидот била изложена таму околу осум милиони години.[19]

Научниците користеле различни техники на хемија и минералогија за да ја анализираат прашината од Итокава.[20] Друг тим на научници утврдил дека темната железна боја на површината на Итокава е резултат на абразија од микрометеороиди и честички со голема брзина од Сонцето кои ја претвориле нормално белузлавата боја на железен оксид.[20]

Резултати од Хајабуса во 2018 година

уреди

Две одделни групи пријавиле вода во различни честички на Итокава. Џин и неговите соработници пријавите вода во зрната со нискокалциум пироксен. Нивото на изотоп на водата кореспондира со нивото на изотоп на водата во внатрешниот Сончев Систем и јаглеродниот хондрит. Дејли и неговите соработници направиле извештај според кој хидроксидот очигледно е формиран со имплантација на водород од сончевиот ветер. Рамките на честичката на оливин „покажуваат збогатување до ~ 1,2 во % во OH и H 2 O“.[21] Концентрациите на вода на зрната во Итокава би укажале на проценетата содржина на вода во согласност со наголемиот дел од водата на Земјата, и дека Итокава бил „астероид богат со вода“.[22]

Резултати од Хајабуса во 2020 година

уреди

На конференцијата за месечевата и планетарна наука во 2020 година, третата група пријавила вода и органски материи, преку третата честичка Хајабуса - RA-QD02-0612, или „Амазон“. Оливин, пироксен и албит содржат вода. Изотопските состави укажуваат на јасно вонземско потекло.

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „25143 Itokawa (1998 SF36)“. Minor Planet Center. Посетено на 25 February 2019.
  2. ↑ Schmadel, Lutz D. (2006). „(25143) Itokawa [1.32, 0.28, 1.6]“. Dictionary of Minor Planet Names – (25143) Itokawa, Addendum to Fifth Edition: 2003–2005. Springer Berlin Heidelberg. стр. 188. doi:10.1007/978-3-540-34361-5_2203. ISBN 978-3-540-34361-5.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „JPL Small-Body Database Browser: 25143 Itokawa (1998 SF36)“ (2019-02-04 last obs.). Jet Propulsion Laboratory. Посетено на 25 February 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Fujiwara, A.; Kawaguchi, J.; Yeomans, D. K.; Abe, M.; Mukai, T.; Okada, T.; и др. (June 2006). „The Rubble-Pile Asteroid Itokawa as Observed by Hayabusa“. Science. 312 (5778): 1330–1334. Bibcode:2006Sci...312.1330F. doi:10.1126/science.1125841. PMID 16741107. S2CID 206508294. Посетено на 25 February 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 Abe, Shinsuke; Mukai, Tadashi; Hirata, Naru; Barnouin-Jha, Olivier S.; Cheng, Andrew F.; Demura, Hirohide; и др. (June 2006). „Mass and Local Topography Measurements of Itokawa by Hayabusa“. Science. 312 (5778): 1344–1349. Bibcode:2006Sci...312.1344A. CiteSeerX 10.1.1.885.4729. doi:10.1126/science.1126272. PMID 16741111. S2CID 37768313.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 „LCDB Data for (25143) Itokawa“. Asteroid Lightcurve Database (LCDB). Посетено на 15 August 2017.
  7. ↑ Kaasalainen, M.; Kwiatkowski, T.; Abe, M.; Piironen, J.; Nakamura, T.; Ohba, Y.; и др. (July 2003). „CCD photometry and model of MUSES-C target (25143) 1998 SF36“. Astronomy and Astrophysics. 405 (3): L29–L32. Bibcode:2003A&A...405L..29K. doi:10.1051/0004-6361:20030819.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Sekiguchi, T.; Abe, M.; Boehnhardt, H.; Dermawan, B.; Hainaut, O. R.; Hasegawa, S. (January 2003). „Thermal observations of MUSES-C mission target (25143) 1998 SF36“. Astronomy and Astrophysics. 397: 325–328. Bibcode:2003A&A...397..325S. doi:10.1051/0004-6361:20021437.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Mueller, Michael; Delbo', M.; Hora, J. L.; Trilling, D. E.; Bhattacharya, B.; Bottke, W. F.; и др. (April 2011). „ExploreNEOs. III. Physical Characterization of 65 Potential Spacecraft Target Asteroids“ (PDF). The Astronomical Journal. 141 (4): 9. Bibcode:2011AJ....141..109M. doi:10.1088/0004-6256/141/4/109.
  10. ↑ S. M. Lederer, et al., Physical characteristics of Hayabusa target Asteroid 25143 Itokawa, Icarus, v. 173, p. 153–165 (2005)
  11. ↑ 11,0 11,1 Carry, B.; Solano, E.; Eggl, S.; DeMeo, F. E. (April 2016). „Spectral properties of near-Earth and Mars-crossing asteroids using Sloan photometry“. Icarus. 268: 340–354. arXiv:1601.02087. Bibcode:2016Icar..268..340C. doi:10.1016/j.icarus.2015.12.047. S2CID 119258489.
  12. ↑ Dermawan, Budi; Nakamura, Tsuko; Fukushima, Hideo; Sato, Hideo; Yoshida, Fumi; Sato, Yusuke (August 2002). „CCD Photometry of the MUSES-C Mission Target: Asteroid (25143) 1998 SF36“. Publications of the Astronomical Society of Japan. 54 (4): 635–640. Bibcode:2002PASJ...54..635D. doi:10.1093/pasj/54.4.635.
  13. ↑ Nishihara, S.; Abe, M.; Hasegawa, S.; Ishiguro, M.; Kitazato, K.; Miura, N.; и др. (March 2005). „Ground-based Lightcurve Observation of (25143) Itokawa, 2001–2004“. 36th Annual Lunar and Planetary Science Conference. 36: 1833. Bibcode:2005LPI....36.1833N.
  14. ↑ Atkinson, Nancy (16 November 2010). „Confirmed: Hayabusa Nabbed Asteroid Particles“. Universe Today. Архивирано од изворникот на 6 December 2010. Посетено на 16 November 2010.
  15. ↑ „Itowaka Geological Map“. Архивирано од изворникот на 26 February 2009. Посетено на 11 August 2008.
  16. ↑ „Local site names on Itowaka“. Архивирано од изворникот на 26 February 2009. Посетено на 11 August 2008.
  17. ↑ „The Anatomy of an Asteroid“. ESO Press Release. Посетено на 6 February 2014.
  18. ↑ „Hayabusa: Itokawa Beckons as Japan's Spacecraft Searches for Places to Touch Down“. Архивирано од изворникот на 12 May 2008. Посетено на 11 August 2008.
  19. ↑ 19,0 19,1 „Asteroid Dust Confirms Meteorite Origins“. The New York Times. 25 August 2011. Посетено на 26 August 2011.
  20. ↑ 20,0 20,1 „Most Earth meteorites linked to single asteroid“. Los Angeles Times. 26 August 2011. Посетено на 26 August 2011.
  21. ↑ Daly, L; Lee, M; Hallis, L; Bland, P; Reddy, S; и др. (2018). „The origin of hydrogen in space weathered rims of Itokawa regolith particles“ (PDF). 2018 Hayabusa Symposium (PDF).
  22. ↑ Jin Z; Bose M (2018). „Establishing Itokawa's water contribution to Earth“ (PDF). 2018 Hayabusa Symposium (PDF).

Дополнително читање

уреди

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=25143_Итокава&oldid=5174250“