Избори во Македонија

По воведувањето на политичкиот плурализам во тогашната Социјалистичка Република Македонија во 1989, било дозволено формирањето политички партии и во 1990 биле одржани првите слободни и повеќепартиски избори. Во Република Македонија се одржуваат избори за пратеници во Собранието на Република Македонија, за Претседател на Републиката и локални избори за советници и градоначалници.

Парламентарни избори

Марка на Македонска Пошта по повод 20 години од првите повеќепартиски избори во Република Македонија (ФДЦ 19/2010, 11 ноември 2010)

Пратениците во Собранието се избираат за време од 4 години, на општи, непосредни и слободни избори со тајно гласање. Парламентарните избори се одржуваат секоја четврта година, во последните 90 дена од мандатот на стариот пратенички состав, а ги распишува претседателот на Собранието. Парламентарни избори се одржуваат и во случај на самораспуштање на Собранието (предвремени избори), ако за тоа се изјаснат мнозинството од вкупниот број пратеници. Во тој случај, изборите се одржуваат во рок од 60 дена од денот на распуштањето на Собранието.

По воведувањето на политичкиот плурализам, во Република Македонија се одржани пет регуларни парламентарни избори и четири предвремени парламентарни избори во 2008, 2011, 2014 и 2016 година. Првите парламентарни избори се одржани кога земјата била во состав на СФР Југославија, а останатите по прогласувањето на независноста во 1991 година.

Изборен модел

Галагеров индекс за парламентарните избори во Македонија и на симулации на распределба на мандатите по други методи. Поголема пропорционалност во распределба на мандатите би се постигнала доколку мандатите би се распределувале по Сент-Лагиевиот метод, наместо Донтовиот метод.

Пратениците се избираат според пропорционалниот модел со затворени листи, при што територијата на Република Македонија е поделена на шест изборни единици, а во секоја изборна единица се избираат по 20 пратеници.

Од дијаспората можат да бидат избрани тројца пратеници, и тоа само доколку освојат најмалку онолкав број на гласови со кои што е избран пратеник со најмал број на гласови во изборните единици во Република Македонија на последните парламентарни избори.

Во минатото биле користени и други изборни модели. Парламентарните избори во 1990 и 1994 година биле одржани според мнозинскиот систем, при што од 120 изборни единици се избирал по еден пратеник. Изборите во 1998 биле одржани според мешовит систем, при што со мнозински модел биле избрани 85 пратеници од 85 изборни единици, а останатите 35 со пропорционален Донтов систем во една изборна единица (целата држава).

• 
  Изборни единици во Македонија
• 
  Најмал број на гласови со кои е избран пратеник по изборни единици на изборите во 2014, 2016 и 2020 година
• 
  Излезност на парламентарните избори во Македонија во проценти

Список на парламентарни избори

• Македонски парламентарни избори (1990)
• Македонски парламентарни избори (1994)
• Македонски парламентарни избори (1998)
• Македонски парламентарни избори (2002)
• Македонски парламентарни избори (2006)
• Македонски парламентарни избори (2008)
• Македонски парламентарни избори (2011)
• Македонски парламентарни избори (2014)
• Македонски парламентарни избори (2016)
• Македонски парламентарни избори (2020)
• Македонски парламентарни избори (2024)

Претседателски избори

Претседателскиот кандидат Гордана Сиљановска-Давкова гласа за вториот круг на изборите 2024.

Досега се одржани пет избори за Претседател на Републиката. Првиот мандат на Киро Глигоров бил даден врз основа на избор од страна на Собранието на Република Македонија, согласно тогашните уставни решенија.

Изборот на претседател на Републиката се врши во последните 60 дена од мандатот на претходниот претседател. Во случај на престанок на мандатот на претседателот на Републиката, од кои и да е причини, изборот за нов претседател се врши во рок од 40 дена од денот на престанокот на мандатот. Право да поднесат листа на кандидат за претседател на Републиката имаат најмалку 10.000 избирачи или 30 пратеници.

Претседателските избори може да се одржат во два круга. Кандидатот е избран за претседател во првиот круг доколку добие мнозинство гласови од вкупниот број избирачи запишани во избирачкиот список. Ако во првиот круг ниту еден кандидат за претседател на Републиката не го добил потребното мнозинство гласови, во вториот круг се гласа за двајца кандидати кои во првиот круг добиле најмногу гласови. За претседател е избран кандидатот кој добил мнозинство гласови од избирачите кои гласале, доколку гласале повеќе од 40% од избирачите. Претседател бил избран во прв круг единствено на изборите во 1994, а сите преостанати избори се одржале во два круга.

Список на претседателски избори

Излезност на претседателските избори во Македонија

• Македонски претседателски избори (1994)
• Македонски претседателски избори (1999)
• Македонски претседателски избори (2004)
• Македонски претседателски избори (2009)
• Македонски претседателски избори (2014)
• Македонски претседателски избори (2019)
• Македонски претседателски избори (2024)

Локални избори

Досега се одржани пет локални избори во Република Македонија. Одлика за локалните избори во Република Македонија се честите промени на границите на општините.

На локалните избори се избираат градоначалници и членови на советите на општините.

Бројот на членовите на советот се утврдува во зависност од бројот на жители во општината, и не може да биде помал од 9, ниту поголем од 33 члена.

Жители	Членови во советот
до 5.000	9
од 5.001 до 10.1000	11
од 10.001 до 20.000	15
од 20.001 до 40.000	19
од 40.001 до 60.000	23
од 60.001 до 80.000	27
од 80.001 до 100.000	31
над 100.000	33

Список на локални избори

• Локални избори во Македонија (1996)
• Локални избори во Македонија (2000)
• Локални избори во Македонија (2005)
• Локални избори во Македонија (2009)
• Локални избори во Македонија (2013)
• Локални избори во Македонија (2017)
• Локални избори во Македонија (2021)

Референдуми

Досега трипати е распишан референдум на државно ниво и седум пати на локално ниво. Првиот референдум во 1991 е по барање на Собранието, а во 2004 по барање на најмалку 100.000 гласачи.

• Референдум (1991)
• Референдум (2004)
• Референдум (2018)

На локално ниво

• Референдум во Општина Центар (2015)
• Референдум во Општина Гевгелија (2017)
• Референдум во Општина Богданци (2017)
• Референдум во Општина Дојран (2017)
• Референдум во Општина Валандово (2017)
• Референдум во Општина Босилово (2017)
• Референдум во Општина Ново Село (2017)
• Референдум во Општина Дојран (2020)

Галерија

• 
  Карта на општините во изборната единица 3.
• 
  Карта на општините во изборната единица 4.
• 
  Карта на општините во изборната единица 5.
• 
  Карта на општините во изборната единица 6.

Поврзано

• Донтов метод
• Државна изборна комисија

Надворешни врски

• Архива на Државната изборна комисија за досегашните избори во Република Македонија Архивирано на 16 мај 2010 г.
• Резултати од македонските избори по 1990 година
• Извештаи на ОДИХР за изборите во Република Македонија