Гајтаниново
Гајтаниново (бугарски: Гайтаниново) — село во Неврокопско, Пиринска Македонија, во состав на денешната Општина Хаџидимово на Благоевградската област, југозападна Бугарија.
| Гајтаниново | |
|---|---|
  Гајтаниново | |
|
Местоположба во областа   Гајтаниново | |
| Координати: 41°27′N 23°43′E / 41.450° СГШ; 23.717° ИГД | |
| Земја | Бугарија |
| Област | Благоевградска област |
| Општина | Хаџидимово |
| Површина | |
| • Вкупна | 26,891 км2 (10,383 ми2) |
| Надм. вис. | 701 м |
| Население (2024) | |
| • Вкупно | 44[1]. |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
| Пошт. бр. | 2924 |
Историја
уредиРана историја
уредиНа околу 4 километри западно од селото во атарот на Кулата, бил пронајден керамички материјал што укажува на присуство на живот од раниот период на железното време. Зачувани се остатоци од антички ѕид на тврдина, делумно користен во средниот век.[2]
Отоманско Царство
уредиСпоред една стара легенда, жителите на селата Света Марина, Трохала, Градиште и Србково, за да се спасат од турските ѕверства, се населиле на местото на денешното село. Со имињата Гајтанине и Гајтанина, селото се споменува во османлиските даночни регистри од втората половина на XV век, 1623 - 1625, 1635 - 1637 и 1660 година.[2]
Во 18 и 19 век во селото се ископувала железна руда (магнетен песок), која се извезувала за претопување во печките на селото Тешово. Рудниците зафаќале површина од околу 500 декари. Рудата се миела во вештачки стапици и корита направени од камени плочи. Од добиеното железо се правеле потковици и клинци во железничките работилници, кои се извезувале на пазарите на Солунскиот Вилает. Во селото имало околу 120 ковачи. Ископувањето на железна руда продолжило до 1870 година.[3] Во селото покрај железарството е развиена и столаријата. Столари и жетвари од Гајтаниново одат на сезонска работа во внатрешноста на државата и главно во Драмско.[2]
Во почетокот на XVIII век била изградена црквата „Свети Ѓорѓи“, а било отворено и училиште. Во 1839 година била изградена црквата „Свети Никола“ со часовник на камбанаријата. Во 1858 година во Гајтаниново било отворено ново егзархиско училиште со прв учител Ѓорѓи Зимбилев. Жителите на селото активно учествувале во борбите за црковна независност и образование. На 6 декември 1869 година во Гајтаниново се одржало народно собрание во организација на христијанските општини во Неврокопско, Драмско, Серско и Мелничко. По свечената богослужба во месната црква, било објавено категоричното отфрлање на Цариградската патријаршија и барање за формирање на обединета Неврокопско-мелничко-драмско-серска епархија.[4]
Во текот на XIX век, селото било чисто македонско и било во составот на Неврокопската каза на Отоманското Царство. Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. во Гајтаниново (Gaïtaninovo) имало 180 домакинства и 640 Македонци.[5] [6]Според Стефан Верковиќ, на крајот на 19 век, Гајтаниново е село со 150 куќи.[7]Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 1000 жители, сите Македонци.[5][8]Селото било под влијание на Бугарската егзархија. Според податоците на секретарот на егзархијата Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во селото живееле 1416 Македонци под врховенството на Бугарската егзархија.[9]
Во 1895 година во селото бил основан комитет на ВМОРО. По избувнувањето на Балканските војни во 1912 година, 37 лица од селото биле доброволци во Македонско-одринските доброволни чети.[10]
Бугарија
уредиПо крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија.
Географија
уредиСелото Гајтаниново се наоѓа во планинско подрачје. Се наоѓа на југоисточните падини на Јужен Пирин во историско-географската област Мрвачко. Се наоѓа на 17 километри југозападно од општинскиот центар Хаџидимово и 19 километри јужно од градот Гоце Делчев. Климата е преодна медитеранска со планинско влијание со летен минимум и зимски максимум на врнежите. Просечните годишни врнежи се околу 750 мм. Низ атарот на селото тече реката Матница. Населението се намалило поради иселување, помасовно во 1945-1950 година за Димитровград.[2]
Во 2012 година, „Жингов Брест“, кој се наоѓа на територијата на Гајтаниново, било прогласено за заштитено подрачје
Население
уредиСпоред пописот на населението од 2011 година, етничкиот состав на селото е следниот:[11]
| Број на население | |
| Вкупно | 75 |
| Бугари | 75 |
| Турци | |
| Роми | - |
| Останати | - |
| Не се определиле | - |
| Без одговор | - |
Наводи
уреди- ↑ www.grao.bg
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Енциклопедия „Пирински край“, том I. Благоевград: Редакция „Енциклопедия“. 1995. стр. 185. ISBN 954-90006-1-3.
- ↑ Георгиев, Георги К (1978). Старата железодобивна индустрия в България. София: Издателство на БАН. стр. 141.
- ↑ Енциклопедия „Пирински край“, том II. Благоевград: Редакция „Енциклопедия“. 1999. стр. 17. ISBN 954-90006-2-1.
- ↑ 5,0 5,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995.
- ↑ Стоян Райчевски – „Българите Мохамедани“. София 2004, стр. 111 – 124. ISBN 954-9308-51-0
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 188.
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905, рр. 112 – 113.
- ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006
- ↑ Попис на населението од 2011 година