23andMe Holding Co. ― јавно поседувано претпријатие за лична геномика и биотехнологија со седиште во Саут Сан Франциско, Калифорнија, Соединетите Држави.[1][2] Најпозната е по обезбедувањето услуга за генетско тестирање директно до потрошувачот во која клиентите обезбедуваат примерок од плунка што е лабораториски анализиран, користејќи генотипирање на единечен нуклеотиден полиморфизам,[3] за создавање извештаи поврзани со потеклото на клиентот и генетските предиспозиции за здравје поврзани теми. Името на претпријатието е изведено од 23 пара хромозоми во диплоидна човечка клетка.[4]

23andMe Holding Co.
ВидЈавен
НасдакME
Дејност
Основаноаприл 2006; пред 18 години (2006-04)
Основачи
Седиште,
Клучни личности
Ен Вучицки (извр. дир.)
Естер Дајсон (член на одбор)
ПроизводиРекламирање директно до потрошувачите за тестирање на личните геноми
Мобилна апликација
УслугиГенетско тестирање, генеалошко тестирање на ДНК, медицинско истражување
Доход US$299 милиони (2023)
Оперативен доход
US$−324 милиони (2023)
Нето-доход
US$−312 милиони (2023)
Вкупно актива US$943 милиони (2023)
Вк. капитал US$714 милиони (2023)
Вработени
816 (2023)
Мреж. место23andme.com
Белешки / наводи
Бројките се од 31 март 2023 [1]

Претпријатието имало претходно полн однос со Службата за храна и лекови на Соединетите Држави поради нејзините генетски здравствени тестови; од октомври 2015 година, ДНК тестовите нарачани во Соединетите Држави вклучуваат ревидирана здравствена компонента, по одобрение од Службата.[5][6] 23andMe продава производ со потекло и со компоненти поврзани со здравјето во Канада почнувајќи од октомври 2014 година,[7][8][9] и во Обединетото Кралство од декември 2014 година.[10]

Во 2007 година, 23andMe станало првото претпријатие кое почнало да нуди автосомно тестирање на ДНК за потекло, кое сега го користат сите други големи претпријатија.[11] Нејзиниот бизнис за генетско тестирање директно до потрошувачите заснован на плунка било прогласен за „Изум на годината“ од Time во 2008 година.[12][13][14]

23andMe станало јавно трговско друштво во 2021 година и наскоро имале пазарна капитализација од 6 милијарди долари.[15] До 2024 година, неговото вреднување паднало на 2% од тој врв.[15]

Историја

уреди

Линда Ејви, Пол Кузенца и Ен Вучицки ја основале 23andMe во 2006 година за да понудат генетско тестирање и толкување на поединци.[3] Вложувачките документи од 2007 година, исто така, наведуваат дека 23andMe се надевале да развијат база на податоци за да продолжи со истражувачките напори.[16] Во 2007 година, Google вложил 3,9 милиони долари во претпријатието, заедно со Genentech, New Enterprise Associates и Mohr Davidow Ventures.[17] Војцицки и соосновачот на Google, Сергеј Брин, во тоа време биле во брак.[8]

Во 2007 година, Кузенца заминал за да се приклучи на Nodal Exchange како извршен директор следната година.[18] Ејви заминала во 2009 година и го соосновала Curious, Inc. во 2011 година.[19]

Во 2012 година, 23andMe собрале 50 милиони долари во круг на вложување во Серија Д, речиси удвојувајќи го својот капитал од 52,6 милиони долари.[20] Во 2015 година, 23andMe собрале 115 милиони долари во понуда од Серија Е, зголемувајќи го капиталот на 241 милион долари.[6][21][22]

Во јуни 2017 година, 23andMe создале марка преку реклама со Гру од анимираниот филмПодлиот јас“ (Despicable Me).[23] Во 2018 година, претпријатието лансирало реклами раскажани од Ворен Бафет.[24]

Во септември 2017 година, било шпекулирано дека претпријатието собрало уште 200 милиони долари со проценка од 1,5 милијарди долари. Од тоа време, претпријатието собрало 230 милиони долари од своето основање.[25] Потоа, беше објавено дека претпријатието собрала 250 милиони долари, со проценка од 1,75 милијарди долари.[26]

На 25 јули 2018 година, 23andMe објавиле дека е партнерство со GlaxoSmithKline за да му дозволи на фармацевтското претпријатие да користи резултати од тестови од 5 милиони странки за да дизајнира нови лекови. GlaxoSmithKline вложиле 300 милиони долари во претпријатието.[27] Во јануари 2022 година, ова партнерство било продолжено до јули 2023 година со дополнителна исплата од 50 милиони долари од GlaxoSmithKline.[28]

Во јануари 2020 година, 23andMe објавиле дека ќе отпуштат околу 100 свои вработени.[29]

Во јули 2020 година, 23andMe и GlaxoSmithKline го објавиле првото клиничко испитување на нивното партнерство: заеднички имот што го развиваат двете претпријатија за третман на рак.[30]

Во декември 2020 година, претпријатието собрало околу 82,5 милиони долари во кругот на Серијата Ф, со што вкупниот приход во текот на годините достигнал над 850 милиони долари. Послепаричното вреднување не било пријавено.[31]

Во февруари 2021 година, претпријатието објавило дека склучила дефинитивен договор за спојување со претпријатието за посебна намена на сер Ричард Бренсон, VG Acquisition Corp, во трансакција од 3,5 милијарди долари.[32]

Во јуни 2021 година, претпријатието го завршило спојувањето со VG Acquisition Corp. Споеното претпријатие било преименувано во 23andMe Holding Co. и започнало со тргување на берзата на Насдак на 17 јуни 2021 година под ознаката „ME“.[33]

Во октомври 2021 година, 23andMe објавиле дека ќе го купи Lemonaid Health, претпријатие за телездравство, за 400 милиони долари со затворање на договорот во ноември.[34][35]

Владина регулатива во Соединетите Држави

уреди

Новата услуга за генетско тестирање и способноста за картирање на значајни делови од геномот покренало контроверзни прашања, вклучително и дали резултатите може значајно да бидат толкувани и дали тие ќе доведат до генетска дискриминација.[12][36] Регулаторното опкружување за претпријатијата за генетско тестирање е неизвесно, а очекуваната регулатива заснована на ризик за различни видови генетски тестови сè уште не е материјализирана.[37][38][39]

Сојузнодржавни регулатори

уреди

Во 2008 година, сојузните држави Њујорк и Калифорнија засебно доставиле известување до 23andMe и слични претпријатија, дека треба да добијат лиценца CLIA за да продаваат тестови во тие држави.[12][40][41] До август 2008 година, 23andMe добиле лиценци кои им овозможуваат да продолжат да работат во Калифорнија.[42]

Служба за храна и лекови

уреди

Според Ен Вучицки, 23andMe е во разговор со Службата за храна и лекови почнувајќи од 2008 година.[39] Во 2010 година, Службата известила неколку претпријатија за генетско тестирање, вклучително и 23andMe, дека нивните генетски тестови се сметани за медицински помагала и дека е потребно сојузно одобрение за нивно пласирање; слично писмо било испратено до претпријатието Illumina, кое ги прави инструментите и чиповите што ги користат 23andMe во обезбедувањето на своите услуги.[37][43][44] 23andMe првпат поднеле барања за дозвола од Службата во јули и септември 2012 година.[45]

Во ноември 2013 година, Службета објавила упатство за тоа како ги класифицирала услугите за генетска анализа и тестирање понудени од претпријатија кои користат инструменти и чипови означени како „само за истражувачка употреба“ и инструменти и чипови кои биле одобрени за клиничка употреба.[46]

Отприлика во исто време, откако шест месеци немале слушнато за 23andMe, Службата наредила на 23andMe да престане да го продава својот комплет за собирање плунка и услугата за личен геном, бидејќи 23andMe не покажале дека тие „аналитички или клинички ја потврдиле услугата за личен геном за нивната намена“ и дека „Службата е загрижена за последиците по јавното здравје од неточните резултати од уредот за услуга за личен геном“.[45][47][48] Од 2 декември 2013 година, 23andMe ги прекинале сите реклами за својот тест за личен геном, но сè уште го продава производот.[49][50] Од 5 декември 2013 година, 23andMe продавале само необработени генетски податоци и резултати поврзани со потеклото.[5][51][52]

23andMe јавно одговориле на извештаите во медиумите на 25 ноември 2013 година, наведувајќи: „Ние признаваме дека не ги исполнивме очекувањата на Службата за храна и лекови во врска со временската рамка и комуникацијата во врска со нашето поднесување. Нашиот однос со Службата е исклучително важен за нас и ние сме посветени на целосно ангажирање со нив за да бидат решени нивните грижи“.[53][54][55] Извршниот директор Ен Вучицки последователно објавил ажурирање на мрежната страница на 23andMe, наведувајќи: „Ова е нова територија и за 23andMe и за Службата. Ова го прави регулаторниот процес со Службата важен бидејќи работата што ја работиме со агенцијата ќе помогне да се постави основата за она што другите претпријатија во оваа нова индустрија го прават во иднина. Исто така, ќе обезбеди важно уверување за јавноста дека постапката и науката зад услугата ги исполнуваат ригорозните стандарди што ги бараат оние на кои им е доверена безбедноста на јавноста.[39]

На 5 декември 2013 година, 23andMe објавиле дека ги суспендирала генетските тестови поврзани со здравјето за странките кои го купиле тестот од 22 ноември 2013 година, со цел да бидат усогласени со предупредувачкото писмо на Службата, додека биле подложени на регулаторна проверка.[5][52]

Во мај 2014 година, било објавено дека 23andMe истражувала алтернативни места во странство, вклучувајќи ги Канада, Австралија и Обединетото Кралство, во кои ќе ја понуди својата целосна услуга за генетско тестирање.[56] 23andMe продавале производ со потекло и со компоненти поврзани со здравјето во Канада од октомври 2014 година,[7][8][9] и во Обединетото Кралство од декември 2014 година.[10]

Во 2014 година, 23andMe го поднеле барањето, поради Законот 510(k), до Службата за да пласира тест на носител за Блумовиот синдром, кој вклучувал податоци кои покажуваат дека резултатите на 23andme се доследни и сигурни и дека комплетот за собирање плунка и упатствата се доволно лесни за луѓето да ги користат без правејќи грешки кои би можеле да влијаат на нивните резултати и вклучи цитати на научната книжевност кои покажуваат дека специфичните тестови што ги нуди 23andMe се поврзани со Блумовиот синдром.[57][58] Службата го проверила тестот во февруари 2015 година; во известувањето за дозвола, Службата рекла дека нема да бара слични барања за други тестови за носители кои се од 23andMe.[57][59] Службата испратила дополнително појаснување за регулирање на тестот до 23andMe на 1 октомври 2015 година.[60]

На 21 октомври 2015 година, 23andMe објавиле дека повторно ќе започне со маркетиншки тестови на носители во Соединетите Држави.[6] Вучицки рекла: „Имаше дел од нас што не разбра како функционира регулаторната средина“ во однос на распространетите лабораториски регулаторни функции на Службата и Центрите за служба на медицинска нега и медицинска помош.[61]

23andMe поднеле барање на ново до Службата за храна и лекови за пазарни тестови кои им обезбедуваат на луѓето информации за тоа дали имаат генски мутации или алели кои ги ставаат во ризик да добијат или да имаат одредени болести; барањата вклучуваа податоци кои покажуваат дека резултатите на 23andMe се доследни и сигурни. Во април 2017 година, Службата ги одобрила барањата за десет тестови: Алцхајмерова болест со доцен почеток, Паркинсонова болест, целијачна болест, наследна тромбофилија, недостаток на алфа-1 антитрипсин, недостаток на глукоза-6-фосфат дехидрогеназа, рана појава на дистонија и Гошеова болест.[62][63] Службата, исто така, рекла дека има намера да ги ослободи дополнителните тестови за генетски ризик 23andMe од потребните барања за Законот 510(k) и појаснила дека одобрува само тестови за генетски ризик, а не дијагностички тестови.[62]

Во март 2018 година, Службата одобрила уште една на ново барање од претпријатието, овој пат за тест директен користен од потрошувачите за три специфични мутации од гените BRCA кои се најчестите мутации од BRCA кај луѓето од Ашкеназиско потекло; тие сепак не се најчестите мутации од BRCA кај општото население, а тестот е само за три од околу 1.000 познати мутации.[64] Овие мутации го зголемуваат ризикот од рак на дојка и јајници кај жените, а ризикот од рак на простата кај мажите.[65]

Производи

уреди

Генетско тестирање директно до потрошувачот

уреди
 
Комплет за тестирање на геном на 23andMe од 2021 година.
 
Комплет за тестирање на геном од 23andMe од 2013 година.

23andMe почнале да нудат генетско тестирање директно до потрошувачите во ноември 2007 година. Странките обезбедуваат примерок за тестирање на плунка што е делумно генотипизиран со единечен нуклеотиден полиморфизам, а резултатите се објавувани на интернет.[3][66][67] Во 2008 година, кога претпријатието нудело проценки за „предиспозиција за повеќе од 90 особини и состојби кои се движат од ќелавост до слепило“, списанието „Time“ го прогласило производот за „Изум на годината“.[12]

Откако примерокот ќе биде примен во лабораторијата, ДНК е екстрахирана од плунката и е засилувана така што ќе има доволно за генотипирање. ДНК потоа е сечена на мали парчиња и е нанесувана на стаклен чип со микронизи, кој има многу микроскопски зрнца нанесени на неговата површина. Секоја мушка има генска сонда на неа што одговара на ДНК на една од многуте варијанти за кои претпријатието пробува. Ако примерокот има совпаѓање во микронизата, секвенците ќе се хибридизирани или ќе се поврзани заедно, давајќи им до знаење на истражувачите дека оваа варијанта е присутна во геномот на купувачот со флуоресцентна ознака сместена на сондите. Десетици илјади варијанти се тестирани од 10 до 30 милиони сместени во целиот геном. Овие совпаѓања потоа се составувани во извештај кој се доставува до странката, овозможувајќи му да знаат дали варијантите поврзани со одредени болести, како што се Паркинсонова, целијачна и Алцхајмерова болест, се присутни во нивниот сопствен геном.[68]

Непротолкуваните необработени генетски податоци може да ги преземат странките.[36] Ова им овозможува на странките можност да изберат еден од 23-те хромозоми, како и митохондриската ДНК, и да видат која база се наоѓа на одредени положби во гените и да видат како тие се споредувани со другите вообичаени варијанти. Странките кои купиле тестови со компонента поврзана со потеклото имаат семрежен пристап до резултатите и алатките од генеалошките ДНК тестови, вклучително и база на податоци за релативно совпаѓање. Странките исто така можат да ја видат нивната митохондриска хаплогрупа (мајчинска) и, доколку се машки или роднина кои споделуваат таткова линија што исто така е тестирана, Y хромозомска хаплогрупа (таткова). Странките од Соединетите Држави, кои купиле тестови со компонента поврзана со здравјето и добиле резултати поврзани со здравјето пред 22 ноември 2013 година, имаат семрежен пристап до проценка на наследните особини и ризиците од генетско нарушување.[5][69][70] Резултатите поврзани со здравјето за странките од Соединетите Држави кои го купиле тестот од 22 ноември 2013 година биле суспендирани до крајот на 2015 година додека биле подложени на регулаторна ревизија на Службата за храна и лекови.[6][51][52] Странките кои купиле тестови од местата на 23andMe во Канада и Обединетото Кралство имаат пристап до некои, но не сите резултати поврзани со здравјето.[7][10]

Од февруари 2018 година, 23andMe има генотипизирано над 3.000.000 поединци.[71] Маркетиншките ограничувања, дадени од Службата за храна и лекови, ги намалиле стапките на раст на странките.[72] Од декември 2022 година, 23andMe има генотипизирано над 5.000.000 поединци.[73]

Услугиите на 23andMe најчесто се користени од зачнати луѓе од дарител да ги најдат своите биолошки браќа и сестри, а во некои случаи и нивниот дарител на сперма или јајце клетка.[74]

Промени на производот

уреди

Кон крајот на 2009 година, 23andMe ја поделиле својата услуга за генотипирање на три производи со различни цени: Ancestry Edition, Health Edition и Complete Edition.[75] Оваа одлука била сменета една година подоцна, кога различните производи биле рекомбинирани.[37] Кон крајот на 2010 година, претпријатието вовело месечна претплата за ажурирања врз основа на новите наоди од медицинските истражувања.[37][76] Моделот на претплата се покажа непопуларен кај странките и бил елиминиран во средината на 2012 година.[77]

23andMe продавале само необработени генетски податоци и резултати поврзани со потеклото во Соединетите Држави поради ограничувањата на Службата за храна и лекови од 22 ноември 2013 до 21 октомври 2015 година,[5][51][52] кога објавиле дека ќе продолжат со обезбедување здравствени информации во облик на извештаи за статус на превозникот и здравје со одобрение од Службата.[78]

Цената на целосната услуга за тестирање директно до потрошувачите во Соединетите Држави, била намалена од 999 долари во 2007 година на 399 долари во 2008 година[79] и на 99 долари во 2012 година,[20] и ефикасно продавале како водач во загуба со цел да биде изградена вредна база на податоци за странки.[36][80][81] Во октомври 2015 година, цената во Соединетите Држави била зголемена на 199 долари.[78] Во септември 2016 година, верзијата само за потекло повторно била понудена по пониска цена од 99 долари со можност за надградба за да ја вклучи здравствената компонента за дополнителни 125 долари подоцна.[82]

Почетната цена на производот продаден во Канада од октомври 2014 година, која вклучува резултати поврзани со здравјето, била 99 канадски долари.[7][8] Почетната цена на производот продаден во Обединетото Кралство од декември 2014 година, кој вклучува резултати поврзани со здравјето, бил 125 фунти.[83]

Во февруари 2018 година, 23andMe објавиле дека известувањето за нивното потекло ќе им каже на луѓето од која земја се, а не само од кој регион, и го зголемил бројот на региони за 120. Како и другите претпријатија, сè уште немале податоци за Азија и Африка, кои Програмата за африканска генетика (започна во октомври 2016 година со грант од Националниот институт за здравство на Соединетите Држави) ќе ги поправи со регрутирање на потсахарските Африканци за зголемување на геномските податоци за расните и етнички малцинства.[84][85] Градејќи ја програмата за африканска генетика, во февруари 2018 година била објавена и Светската генетска програма. Оваа програма има за цел да ги зголеми геномските податоци на 61 недоволно застапена земја во нивната база на податоци преку обезбедување бесплатни тестови на поединци кои ги имаат сите 4 баби и дедовци од една од земјите. Во април 2018 година, 23andMe ја објавиле Програмата за соработка со населението, која воспоставува формални соработки помеѓу претпријатијата и истражувачите кои истражуваат недоволно застапени земји.[86]

Дополнителни услуги

уреди

Од 1 октомври 2020 година, претпријатието понудило нова услуга наречена „23andMe+“, со цена од 29 долари годишно, за странките на услугата „Здравје + предци“, кои го завршиле генотипирањето на верзијата 5 на чипот со микронизи што го користи претпријатието. Новата услуга дава достапни дополнителни извештаи за здравјето и фармакогенетиката и се обврзува да обезбедува тековни нови извештаи и одлики.[87]

Купување на Lemonaid Health

уреди

На крајот на 2021 година, 23andMe ја купиле водечкото претпријатие за дигитална здравствена заштита Lemonaid Health за 400 милиони долари за „...да им даде на пациентите и давателите на здравствени услуги подобри информации за здравствените ризици и третман“. Пол Џонсон, извршен директор и соосновач на Lemonaid Health станал главен извршен службеник на потрошувачкиот бизнис 23andMe.[88][89][90]

Верзии на инструменти и чипови

уреди

До 2010 година, Illumina продавала само инструменти кои биле означени како „само за истражувачка употреба“; на почетокот на 2010 година, Illumina добила одобрение од Службата за храна и лекови за својот систем BeadXpress да се користи во клинички тестови.[91][92]

COVID-19

уреди

Во јуни 2020 година, 23andMe објавиле резултати од студија во која е тврдено дека луѓето со крвна група О може да имаат помал ризик да заболат од КОВИД-19. Од повеќе од 750.000 учесници, оние со крвна група О имале 9-18% помали шанси да се заразат со вирусот, додека оние кои биле изложени имале 13-26% помали шанси да бидат позитивни на тестот. Студијата е во тек и не е рецензирана.[93][94][95]

Информирана согласност и загриженост за приватноста

уреди

Најмалку од 2013 година се поставуваат прашања за тоа дали претпријатието може да добие информирана согласност преку нејзините семрежно засновани меѓудејствија со луѓе кои сакаат да поднесат примероци за секвенционирање.[96][97]

Претпријатието собира не само генетски и лични информации од странки кои нарачуваат ДНК тестови, туку и податоци за други информации за семрежното однесување што 23andMe ги доловува преку употребата на своето мрежно место, производи, софтвер, колачиња и преку апликацијата за паметни телефони.[98][99] Комбинацијата од неколку поединечни политики во рамките на условите за користење и политиката за приватност (колачиња, откривање збирни податоци, насочено рекламирање) го прави 23andMe вреден рудник за податоци за трети страни како што се претпријатија за здравствено осигурување, фармацевтски претпријатија, рекламни претпријатија, биотехнолошки претпријатија, законско извршување, или други заинтересирани страни.[100][101][102] Луѓето можеби всушност не се свесни за тоа како претпријатието ги користи податоците и секогаш постојат ризици од прекршување на податоците.[103][104]

Соединети Држави

уреди

Во зависност од тоа во која сојузна држава живее поединецот, 23andMe мора да ги следи законите на таа држава во врска со приватноста и откривањето информации. Бидејќи 23andMe не е медицински обезбедувач/снабдувач, претпријатието не мора да се придржува до стандардните политики за приватност што мора да се следат во ординација, како што е Законот за преносливост и одговорност за здравствено осигурување.[104] Истражувањето на Deloitte покажало дека само 9% од потрошувачите всушност ги читаат одредбите и условите, а истражувањето на ProPrivacy заклучи дека само 1% од потрошувачите ги читаат политиките, што наведува дека согласноста да бидат вклучени во истражувањето можеби била дадена без целосно познавање на дозволите што се давани.[105] Покрај тоа, политиката за приватност на 23andMe може да биде збунувачка за потрошувачите да ја разберат.[106] И покрај збунувањето, практиките за информирана согласност на 23andMe се одобрени од институционален одбор за ревизија. Неколку делови од политиката за приватност овозможуваат откривање на податоците на трети страни, без разлика дали согласноста е потпишана:

Дел 4(c) „Дозволуваме третострани мрежите на рекламирање и снабдувачите да собираат информации за семрежно однесување во врска со користењето на нашите услуги за да ни помогнат да ви доставиме насочени семрежни реклами.[98]

Дел 4(b): „Без оглед на статусот на вашата согласност, ние може да ги вклучиме и вашите податоци во збирни податоци што им ги откриваме на трети лица истражувачки партнери кои нема да ги објават тие информации во научно списание“.[107]

Дел 4(d): „Можеме да споделиме некои или сите ваши лични информации со други претпријатија под заедничка сопственост или контрола на 23andMe, кои може да ги вклучуваат нашите подружници, нашиот корпоративен родител или кои било други подружници во сопственост на нашиот корпоративен родител со цел да ви обезбедува подобра услуга и го подобрува корисничкото искуство“.[98]

Законот за недискриминација на генетски информации заштитува лице од дискриминација врз основа на генетски информации од страна на нивниот работодавец(и) или осигурителни претпријатија во „повеќето“ ситуации. Сепак, Законот не се проширува на дискриминација врз основа на генетски информации за давателите на долгорочна нега или осигурување на инвалидност.

Европска Унија

уреди

Во сила на 25 мај 2018 година, 23andMe мора да се придржува до Општата регулатива за заштита на податоци.[108][109] Општата регулатива е збир на правила/прописи кои му помагаат на поединецот да ја преземе контролата врз неговите податоци за податоците што се собирани, користени и складирани дигитално или во структуриран систем за поднесување на хартија, и ја ограничува употребата на личните податоци од страна на претпријатието.[109] Регулативата важи и за претпријатијата кои нудат производи/услуги надвор од ЕУ.[109]

Медицински истражувања

уреди

Над 80% од странките на 23andMe се одлучиле нивните податоци да бидат користени во истражувањето.[110][111] Собраните податоци за странките ги проучуваат научни истражувачи вработени од 23andMe за истражување на наследни нарушувања; правата за користење на податоците на странките се продавани и на фармацевтски и биотехнолошки претпријатија за да бидат користени во нивното истражување.[6][36][112] Претпријатието исто така соработува со академски и владини научници.[113][72] Во јули 2012 година, 23andMe го купил стартапот CureTogether, мрежна страница за оценки за третмани со групни извори со податоци за над 600 медицински состојби.[114] 23andMe има незадолжителна согласност што овозможува генетските информации на поединецот да бидат вклучени во медицинските истражувања кои можат да бидат објавени во научно списание. Меѓутоа, ако поединецот одлучи да не се согласи нивните „лични информации“ да бидат користени, нивните „генетски информации“ и „самопријавени информации“ сè уште може да бидат користени и споделени со трети лица даватели на услуги на претпријатието.[98][102]

Во 2010 година, 23andMe рекле дека може да ја користи својата база на податоци за да ја потврди работата објавена од Националниот институт за здравје на Соединетите Држави: идентификување на мутации во генот што ја кодира глукоцереброзидазата како фактор на ризик за Паркинсонова болест.[113]

Во 2015 година, 23andMe донеле деловна одлука самите да се стремат кон откривање лекови, под раководство на поранешниот извршен директор на Genentech, Ричард Шелер.[6][115] Еден од нивните главни фокуси е Паркинсоновата болест и тие ја користат базата на податоци 23andMe за пребарување на ретки варијанти поврзани со Паркинсоновата болест со надеж дека ќе развијат лек за оваа болест. Претпријатието, исто така, склучило договори за истражување со фармацевтското претпријатие Pfizer за да ги истражат генетските причини за воспалителна болест на цревата, имено улцеративен колитис и Кронова болест.[116][117]

Во 2016 година, проектот што претпријатието го развивало за да им обезбеди на странките секвенционирање од „следна генерација“ бил завршен, поради стравот дека резултатите ќе бидат премногу сложени или нејасни за да бидат вклопени во целта на претпријатието за обезбедување корисни информации, и брзо и прецизно, директно кон потрошувачите, според Вучицки.[118] Исто така, во 2016 година, 23andMe користеле самопријавени податоци од странки за да најде 17 генетски локуси кои се чини дека се поврзани со депресија.[119]

Во 2017 година, 23andMe, фармацевтското претпријатие Lundbeck и аналитичкиот центар на Милкеновиот институт започнале соработки за да бидат насочени на психијатриски нарушувања, како што се биполарно растројство и тешка депресија. Нивните цели се да ги утврдат генетските корени на таквите нарушувања, како и да се стремат кон откривање лекови во тие области.[120]

Употреба од страна на спроведување на законот

уреди

23andMe известува во нивниот годишен извештај за транспарентност дека добиле барања од органите за спроведување на законот за само 15 податоци на корисници од 2015 година заклучно со ноември 2023 година.[121] Политиката за приватност на 23andMe наведува дека странките „можат да бидат сигурни, ние нема доброволно да ги споделиме вашите лични информации со... Спроведување на законот, отсутен валиден судски налог, покана или налог за претрес“.[122]

Протекување податоци во 2023 година

уреди

Во октомври 2023 година, било случено прекршување на податоците и биле украдени чувствителни информации на корисниците на 23AndMe. Претпријатието тврдело дека станува збор за инцидент со полнење акредитиви, а не за прекршување на нивните системи. Хакерите биле насочени кон Евреите Ашкенази и корисници со кинеско потекло и се обидувале да ги продадат украдените информации. Засегнатите сметки ја овозможиле функцијата „ДНК роднини“ на платформата, која им помогнала на корисниците да најдат генетски роднини и да бидат поврзат едни со други.[123][124]

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. 1,0 1,1 „23andMe Holding Co. Fiscal 2022 Annual Report (Form 10-K)“. Комисија за хартии од вредност на Соединетите Држави. 25 мај 2023.
  2. Nguyen-Fleige, Chelsea (8 јуни 2022). „23andMe has officially moved and downsized its HQ“. American City Business Journals. Архивирано од изворникот на 9 јуни 2022. Посетено на 13 февруари 2024.
  3. 3,0 3,1 3,2 Goetz, Thomas (17 ноември 2007). „23AndMe Will Decode Your DNA for $1,000. Welcome to the Age of Genomics“. Wired. Архивирано од изворникот 12 март 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  4. „Fact Sheet“. 23andMe. Архивирано од изворникот на 19 јануари 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Herper, Matthew (5 декември 2013). „23andMe Stops Offering Genetic Tests Related to Health“. Forbes. Архивирано од изворникот на 9 февруари 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Pollack, Andrew (21 октомври 2015). „23andMe Will Resume Giving Users Health Data“. The New York Times. ISSN 0362-4331. Архивирано од изворникот на 4 март 2016. Посетено на 13 февруари 2024.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Ubelacker, Sheryl (1 октомври 2014). „U.S. company launches genetic health and ancestry info service in Canada“. Winnipeg Free Press. The Canadian Press. Посетено на 13 февруари 2024.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Hansen, Darah (2 октомври 2014). „5Q: Anne Wojcicki, CEO 23andMe on knowing your DNA data (and being married to the boss of Google)“. Yahoo Finance Canada. Посетено на 13 февруари 2024.
  9. 9,0 9,1 „23andme genetic testing service raises ethical questions“. CBC News. 2 октомври 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  10. 10,0 10,1 10,2 Roberts, Michelle; Rincon, Paul (2 декември 2014). „Controversial DNA test comes to UK“. BBC News. Посетено на 13 февруари 2024.
  11. „Autosomal SNP comparison chart - ISOGG Wiki“. isogg.org (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Hamilton, Anita (October 29, 2008). „Best Inventions of 2008“. Time. Архивирано од изворникот на 2 ноември 2008. Посетено на 13 февруари 2024.
  13. „About Us“. 23andMe. Архивирано од изворникот на 14 февруари 2018. Посетено на 13 февруари 2024.
  14. Janzen, Tim; и др. „Family Tree DNA Learning Center“. Autosomal DNA testing comparison chart. Gene by Gene.
  15. 15,0 15,1 Winkler, Rolfe (31 јануари 2024). „23andMe's Fall From $6 Billion to Nearly $0“. Wall Street Journal. Посетено на 13 февруари 2024.
  16. „All those 23andMe spit tests were part of a bigger plan firm“.
  17. „Google invests in genetics firm“. BBC News. 22 мај 2007. Посетено на 13 февруари 2024.
  18. „Board Of Directors“. Nodal Exchange. Архивирано од изворникот на 3 декември 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  19. „Curious: We've got questions“. Архивирано од изворникот на 25 февруари 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  20. 20,0 20,1 Tsotsis, Alexia (11 декември 2012). „Another $50M Richer, 23andMe Drops Its Price To $99 Permanently. But Will The Average Dude Buy In?“. TechCrunch. AOL. Посетено на 13 февруари 2024.
  21. Chen, Caroline (14 октомври 2015). „23andMe Funding Values Genetics Startup at $1.1 Billion“. Bloomberg Business. Посетено на 13 февруари 2024.
  22. „Notice of Exempt Offering of Securities“. Комисија за хартии од вредност на Соединетите Држави. Посетено на 13 февруари 2024.
  23. Luttner, Kathryn.
  24. Jordon, Steve (28 јануари 2018). „Warren Buffett narrates 23andMe commercial“. Omaha.com.
  25. Lynley, Matthew; Roof, Katie (6 септември 2017). „23andMe hits $1.5B pre-money valuation in latest huge funding round“. Techcrunch.
  26. Prashad, Spencer; Srikanthan, Shan (9 април 2018). „23andMe: Building a Genetically-Sound Company“. Ivey Business Review. Архивирано од изворникот на 2020-09-13. Посетено на 2024-02-13.
  27. Fox, Maggie (25 јули 2018). „Drug giant Glaxo teams up with DNA testing company 23andMe“. NBC News. Посетено на 13 февруари 2024.
  28. „23andMe is getting $50M from GSK to extend their research partnership“. www.bizjournals.com. Посетено на 13 февруари 2024.
  29. Farr, Christina (2020-01-23). „23andMe lays off 100 people as DNA test sales decline, CEO says she was 'surprised' to see market turn“. CNBC (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  30. 23andMe (29 јули 2020). "23andMe and GSK Begin First Clinical Trial with Cancer Therapy". Соопштение за печат.
  31. Etherington, Darrell (29 декември 2020). „23andMe raises $82.5 million in new funding“. Techcrunch. Посетено на 13 февруари 2024.
  32. „23andMe Goes Public as $3.5 Billion Company With Branson Aid“. Bloomberg (англиски). 2021-02-04. Посетено на 13 февруари 2024.
  33. „23andMe Successfully Closes its Business Combination with VG Acquisition Corp“. 23andMe. 2021-06-17.
  34. John Commins (26 октомври 2021). „23andME Will Spend $400M To Acquire Lemonaid Health“. Health Leaders Media. Посетено на 13 февруари 2024.
  35. (26 мај 2022). "23andMe Reports FY2022 Fourth Quarter and Full Year Financial Results". Соопштение за печат.
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 Jeffries, Adrianne (12 декември 2012). „Genes, patents, and big business: at 23andMe, are you the customer or the product?“. The Verge. Архивирано од изворникот на 2 јануари 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  37. 37,0 37,1 37,2 37,3 Vorhaus, Dan (23 ноември 2010). „A Thanksgiving Tradition: 23andMe Repackages Product, Raises Prices“. Genomics Law Report. Robinson Bradshaw & Hinson. Архивирано од изворникот на 3 декември 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  38. Greely, Hank (25 ноември 2013). „The FDA drops an anvil on 23andMe – now what?“. Stanford University. Архивирано од изворникот на 29 ноември 2013. Посетено на 13 февруари 2024. FDA had promised a risk-based regulatory scheme, but we don’t know what it is.
  39. 39,0 39,1 39,2 Wojcicki, Anne (26 ноември 2013). „An Update Regarding The FDA's Letter to 23andMe“. 23andMe. Посетено на 13 февруари 2024.
  40. Langreth, Robert; Herper, Matthew (18 април 2008). „States Crack Down On Online Gene Tests“. Forbes. Посетено на 13 февруари 2024.
  41. Kincaid, Jason (18 јуни 2008). „Cease And Desist: California Tries to Unravel 23andMe's Genetic Testing“. TechCrunch.com. Посетено на 13 февруари 2024 – преку The Washington Post.
  42. Pollack, Andrew (20 август 2008). „California Licenses 2 Companies to Offer Gene Services“. The New York Times. Посетено на 13 февруари 2024.
  43. „FDA cracking down on genetic tests“. NBC. 11 јуни 2010. Посетено на 13 февруари 2024.
  44. Pollack, Andrew (11 јуни 2010). „F.D.A. Faults 5 Companies on Genetic Tests“. The New York Times. Посетено на 13 февруари 2024.
  45. 45,0 45,1 „Inspections, Compliance, Enforcement, and Criminal Investigations – 23andMe, Inc“. Служба за храна и лекови. 22 ноември 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  46. Malone, Bill (1 февруари 2014). „A New Chapter in FDA Regulation“. AACC.org – Clinical Laboratory News. Архивирано од изворникот на 2020-09-13. Посетено на 13 февруари 2024.
  47. Perrone, Matthew (25 ноември 2013). „FDA Tells 23andMe to Halt Sales of Genetic Test“. ABC News. Посетено на 13 февруари 2024.
  48. Gray, Tyler (25 ноември 2013). „FDA To 23andMe Founder Anne Wojcicki: Stop Marketing $99 DNA Test Or Face Penalties“. Fast Company. Посетено на 13 февруари 2024.
  49. Garde, Damian (3 декември 2013). „23andMe pulls ads after FDA warning, but sales roll on“. FierceMedicalDevices. FierceMarkets. Архивирано од изворникот на 2016-06-09. Посетено на December 4, 2013.
  50. del Castillo, Michael (3 декември 2013). „Calm down about 23andMe, the media is getting it wrong“. Upstart Business Journal. Посетено на 13 февруари 2024.
  51. 51,0 51,1 51,2 23andMe (5 декември 2013). "23andMe, Inc. provides update on FDA regulatory review". Соопштение за печат.
  52. 52,0 52,1 52,2 52,3 Fung, Brian (6 декември 2013). „Bowing again to the FDA, 23andMe stops issuing health-related genetic reports“. The Washington Post. Посетено на 13 февруари 2024.
  53. Khan, Razib (25 ноември 2013). „The FDA's Battle With 23andMe Won't Mean Anything in the Long Run“. Slate Magazine. Посетено на 13 февруари 2024.
  54. Etherington, Darrell (25 ноември 2013). „DNA Testing Startup 23andMe Hits A Snag As FDA Shuts Down Sales Of Home Testing Kit“. TechCrunch. Посетено на 13 февруари 2024.
  55. Young, Susan (25 ноември 2013). „Updated: FDA Orders 23andMe to Stop Genetic Tests“. Technology Review. Посетено на 13 февруари 2024.
  56. Farr, Christina (6 мај 2014). „Gene startup 23andme casts eyes abroad after U.S. regulatory hurdle“. Reuters. Архивирано од изворникот на May 27, 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  57. 57,0 57,1 „FDA permits marketing of first direct-to-consumer genetic carrier test for Bloom syndrome“. FDA News Release. 19 февруари 2015. Посетено на 13 февруари 2024.
  58. „Device Classification under Section 513(f)(2)(de novo)“. accessdata.fda.gov. FDA. Посетено на 13 февруари 2024.
  59. „23andMe Gets FDA Clearance to Market Bloom Syndrome Carrier Test Directly to Consumers“. GenomeWeb (англиски). 19 февруари 2015. Посетено на 13 февруари 2024.
  60. „Letter re DEN140044“ (PDF). FDA. 1 октомври 2015.
  61. Bensinger, Greg (26 октомври 2016). „Disconnect Between Silicon Valley and Regulators Over Health Technologies, 23andMe CEO Says“. Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. Посетено на 13 февруари 2024.
  62. 62,0 62,1 „FDA allows marketing of first direct-to-consumer tests that provide genetic risk information for certain conditions“ (англиски). FDA. 6 април 2017. Посетено на 13 февруари 2024.
  63. Kolata, Gina (6 април 2017). „F.D.A. Will Allow 23andMe to Sell Genetic Tests for Disease Risk to Consumers“. The New York Times. Посетено на 13 февруари 2024.
  64. Stallings, Erika (2018-03-30). „Opinion | Allowing 23andMe To Test For BRCA May Do More Harm Than Good“. HuffPost (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  65. „FDA authorizes, with special controls, direct-to-consumer test that reports three mutations in the BRCA breast cancer genes“. FDA (англиски). 6 март 2018. Посетено на 13 февруари 2024.
  66. „Our Service: Genotyping Technology“. 23andMe. Архивирано од изворникот на 2 декември 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  67. Hadly, Scott (18 ноември 2013). „23andMe's New Custom Chip“. 23andMe. Посетено на 13 февруари 2024.
  68. Madara, Jason.
  69. Baertlein, Lisa (20 ноември 2007). „Google-backed 23andMe offers $999 DNA test“. USA Today. Архивирано од изворникот на May 26, 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  70. Swarns, Rachel L. (23 јануари 2012). „With DNA Testing, Suddenly They Are Family“. The New York Times. Архивирано од изворникот на July 17, 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  71. Regalado, Antonio (12 февруари 2018). „2017 was the year consumer DNA testing blew up“. MIT Technology Review (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  72. 72,0 72,1 Kiss, Jemima (9 март 2014). „23andMe admits FDA order 'significantly slowed up' new customers“. The Guardian. Архивирано од изворникот на 16 март 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  73. 23andMe. „DNA Ancestry Test Kit: Find DNA Relatives - 23andMe International“. www.23andme.com (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  74. Chung, Emily; Glanz, Melanie; Adhopia, Vik (25 јануари 2018). „No more Mr. Anonymous for sperm donors“. CBC News. Посетено на 13 февруари 2024.
  75. Wu, Shirley (13 ноември 2009). „Get Just the Information You Want: 23andMe To Offer Separate Health and Ancestry Editions“. 23andMe. Архивирано од изворникот на 2 декември 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  76. MacArthur, Daniel (24 ноември 2010). „News from 23andMe: a bigger chip, a new subscription model and another discount drive“. Wired. Архивирано од изворникот на 29 јуни 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  77. „23andMe Eliminates Subscription Model“. GenomeWeb Daily News. 10 мај 2012. Посетено на 13 февруари 2024.
  78. 78,0 78,1 „23andMe reboots genetic health testing, now with FDA approval“. Ars Technica. 2015-10-21. Посетено на 13 февруари 2024.
  79. Pollack, Andrew (9 септември 2008). „DNA Profile Provider Is Cutting Its Prices“. The New York Times. Посетено на 13 февруари 2024.
  80. Hamilton, David (10 септември 2008). „23andMe's Price Cut: The End of Personal Genomics?“. CBSNews.com. Архивирано од изворникот на 17 јули 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  81. Krol, Aaron (24 март 2014). „23andMe Pursues Health Research in the Shadow of the FDA“. Bio-IT World. Архивирано од изворникот на August 6, 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  82. Ramsey, Lydia (22 септември 2016). „23andMe is now offering a $99 genetics test again – but it's very different from the original“. Business Insider. Посетено на September 26, 2016.
  83. Gibbs, Samuel (2 декември 2014). „DNA-screening test 23andMe launches in UK after US ban“. The Guardian. Посетено на 13 февруари 2024.
  84. Farr, Christina (28 февруари 2018). „23andMe is getting more specific with its DNA ancestry tests, adding 120 new regions“. CNBC. Посетено на 13 февруари 2024.
  85. Hayden, Erika Check.
  86. Zhang, Sarah.
  87. „23andMe+: An ongoing approach to your genetics“. 1 октомври 2020. Посетено на 13 февруари 2024.
  88. „23andMe to buy telehealth firm Lemonaid for $400 mln“. Reuters (англиски). 2021-10-21. Посетено на 13 февруари 2024.
  89. „23andMe snaps up prescription platform Lemonaid Health for $400M“. MobiHealthNews (англиски). 2021-10-22. Посетено на 13 февруари 2024.
  90. HealthLeaders. „23andMe Will Spend $400M to Acquire Lemonaid Health“. www.healthleadersmedia.com (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  91. Petrone, Justin (4 мај 2010). „FDA Clears Illumina's BeadXpress System for Clinical Use“. GenomeWeb (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  92. „510(k) Premarket Notification K093128“. FDA. Посетено на 13 февруари 2024.
  93. Kuchler, Hannah (2020-06-08). „Study links blood type to lower risk of catching coronavirus“. Financial Times. Посетено на 13 февруари 2024.
  94. Brown, Kristen V (2020-06-08). „23andMe Provides More Evidence That Blood Type Plays Role in Virus“. Bloomberg. Посетено на 13 февруари 2024.
  95. „23andMe provides more evidence that blood type plays role in COVID-19 virus“. gulfnews.com (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  96. Stoeklé, HC; Mamzer-Bruneel, MF; Vogt, G; Hervé, C (31 март 2016). „23andMe: a new two-sided data-banking market model“. BMC Medical Ethics. 17: 19. doi:10.1186/s12910-016-0101-9. PMC 4826522. PMID 27059184.
  97. Allyse, M (февруари 2013). „23 and Me, We, and You: direct-to-consumer genetics, intellectual property, and informed consent“. Trends in Biotechnology. 31 (2): 68–69. doi:10.1016/j.tibtech.2012.11.007. PMC 6309979. PMID 23237855.
  98. 98,0 98,1 98,2 98,3 „Privacy Policy“. 23andMe. 17 јули 2018.
  99. „Behind at-home DNA testing companies sharing genetic data with third parties“. CBS News. 2 август 2018.
  100. Brown, Kristen (17 април 2017). „23andMe Is Selling Your Data, But Not How You Think“. Gizmodo. Посетено на 13 февруари 2024.
  101. Drabiak, Katherine (26 февруари 2016). „Read the Fine Print Before Sending Your Spit to 23andMe“. The Hastings Center.
  102. 102,0 102,1 Brodwin, Erin (3 август 2018). „DNA-testing companies like 23andMe sell your genetic data to drugmakers and other Silicon Valley startups“. Business Insider. Посетено на 13 февруари 2024.
  103. Schulson, Michael (29 декември 2017). „Spit and Take“. Slate.
  104. 104,0 104,1 Pitts, Peter (15 февруари 2017). „The Privacy Delusions Of Genetic Testing“. Forbes. Посетено на 13 февруари 2024.
  105. Wisgard, Alex (25 јануари 2019). „23andMe sell your data – should you be worried?“. dnatestingchoice.com. Посетено на 13 февруари 2024.
  106. Fox, Maggie (29 ноември 2017). „What you're giving away with those home DNA tests“. NBC News. Посетено на 13 февруари 2024.
  107. „Will the information I provide be shared with third parties?“. 23andMe. Посетено на 13 февруари 2024.
  108. „Data Protection - GDPR“. 23andMe.
  109. 109,0 109,1 109,2 „It's your Data - Take Control: Data Protection in the EU“ (PDF). European Commission. 2018. Посетено на 13 февруари 2024.
  110. „How 23andMe is Monetizing Your DNA“. 5 јануари 2015.
  111. „Your DNA is a valuable asset, so why give it to ancestry websites for free? | Laura Spinney“. TheGuardian.com. 16 февруари 2020. Посетено на 13 февруари 2024.
  112. McBride, Ryan (29 ноември 2012). „23andMe sets stage for stronger ties with pharma“. FierceBiotech. Архивирано од изворникот на August 8, 2013. Посетено на 13 февруари 2024.
  113. 113,0 113,1 Goetz, Thomas (22 јуни 2010). „Sergey Brin's Search for a Parkinson's Cure“. Wired. том 18 no. 7. Архивирано од изворникот 17 јули 2014. Посетено на 13 февруари 2024.
  114. „23andMe Makes First Acquisition, Nabs CureTogether To Double Down On Crowdsourced Genetic Research = Jul 11, 2012“. TechCrunch. 11 јули 2012. Посетено на 13 февруари 2024.
  115. Herper, Matthew (12 март 2015). „In Big Shift, 23andMe Will Invent Drugs Using Customer Data“. Forbes. Посетено на 13 февруари 2024.
  116. Herper, Matthew (6 јануари 2015). „Surprise! With $60 Million Genentech Deal, 23andMe Has A Business Plan“. Forbes (англиски).
  117. Molten, Megan (13 септември 2017). „23andMe Is Digging Through Your Data for a Parkinson's Cure“. Wired.
  118. Pressman, Aaron.
  119. Mullins, N; Lewis, CM (август 2017). „Genetics of Depression: Progress at Last“. Current Psychiatry Reports. 19 (8): 43. doi:10.1007/s11920-017-0803-9. PMC 5486596. PMID 28608123.
  120. Mukherjee, Sy (12 септември 2017). „23andMe Raises Another $250 Million – And Wants to Use Your Genetic Data to Make Drugs“. Fortune (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  121. „Transparency Report“. 23andMe. 10 ноември 2023. Посетено на 13 февруари 2024.
  122. „Privacy Statement“. 23andMe. Посетено на 13 февруари 2024.
  123. „Genetics firm 23andMe says user data stolen in credential stuffing attack“. BleepingComputer (англиски). Посетено на 13 февруари 2024.
  124. Newman, Lily Hay (6 октомври 2023). „23andMe User Data Stolen in Targeted Attack on Ashkenazi Jews“. Wired.

Дополнителна книжевност

уреди

Надворешни врски

уреди
  • Матична страница
  • Деловни податоци за 23andMe Holding Co.: