Болест
Болест (на лат. morbus) е длабоко и трајно нарушување од нормалната животна дејност на организмот, придружено со структурни и функционални измени во него.
Содржина
Видови болестиУреди
- Според динамиката на протекување
- перакутни - протекуваат за 1-3 денови, понекогаш за часови или дури минути; такви се повеќето тровења, некои алергични состојби, некои инфективни болести и др.;
- акутни - протекуваат за 2-7 денови; така протекуваат повеќето воспалителни процеси и инфективни болести, и др.;
- субакутни - протекуваат за 7-20 денови; така протекуваат некои бактериски и габични инфекции, и др.;
- хронични - траат повеќе од 20 денови; така протекуваат повеќето автоимуни болести, габичните инфекции, и др.
- Според локализацијата
- општи (генерализирани) - го засегаат целиот организам; такви са речиси сите заразни и метаболитни болести, и др.;
- месни (локални) - засегаат строго ограничени делови; општите промени во организмот се незначителни; такви се повеќето кожни болести, траумите (изгорувања, скршеници, исшачувања и т.н.) и др.
Предметот на медицината е настанувањето, развивањето, лечењето и профилактиката на болестите, секој дел од медицината изучува определен аспект на некоја група од болести. Основните медицински науки, коишто ги изучуваат болестите во целост, се:
Некои од познатите болести во секојдневиетоУреди
- Апсцес- Abscessus, новоформирана патолошка шуплина, обвиена со капсула по чија внатрешност се расположени епителни клетки - исполнета со гној, при локализирано гнојно воспаление.
- Хепатит - воспаление на црниот дроб најчесто предизвикано од вирус или токсична материја
- Хепатит А - воспаление на црниот дроб предизвикано од RNK вирус, од фамијлијата Picornaviridae, а најчесто се пренесува со ингестија на контаминирана храна и вода.
- Хепатит Б - воспаление на црниот дроб предизвикано од DNK вирус ( Hepatitis B virus, од фамилијата Hepadnaviridae) кој опстојува во крвта и најчесто се пренесува преку сескуален контакт или трансфузија на инфицирана крв или крвни продукти.
- Хепатит Ц - воспаление на црниот дроб предизвикано од ретровирус (Hepatitis C вирус, од familijata Flaviviridae) кое има слични клинички манифестациии како Hapatitis B.
- Рак - Cancer, болест која се карактеризира со неконтролирана клеточна делба, како и со способност на клетките на ракот да инвадираат други ткива, со директно растење или со миграција на клетките на далечни локализации.
- Гастритис - воспаление на слузокожата на желудникот, кое настанува поради дејство на неинфективни (на пример при примена на нестероидни антиифламаторни лекови - аналгетици) или инфективни (на пример бактерии од родот на хелиобактер) агенси.
- Настинка - Акутно вирусно воспаление на горнореспираторниот тракт
- Заушки - Акутно воспаление на задвиличната плунковна жлезда
Надворешни врскиУреди
- Хепатит Б (македонски)
Болеста како тема во уметноста и во популарната култураУреди
Болеста како тема во книжевностаУреди
- „Калина грло болело“ - македонска народна песна.[1]
- „Болна лежала Стојанка“ - македонска народна песна.[2]
- „Болно лежит малој моме“ - македонска народна песна.[3]
- „Ленче бре, Ленче, попово ќерче“ - македонска народна песна.[4]
- „Ти се молам мајко ко ќе умрам“ - македонска народна песна.[5]
- „Боледувањето на Ѓерзелез“ (Ђерзелезово боловање) - босанска народна песна.[6]
- „Болниот Јово и тамбурата“ (Болани Јово и тамбура) - српска народна песна.[7]
- „Болниот и болеста“ (Боник и болест) - српска народна приказна.[8]
- „И мечето има грип“ - расказ на македонската писателка Оливера Николова.[9]
- „Оздравување на болниот“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов.[10]
- „Госпоѓа во посета на болното дете на својата слугинка“ (Gospođa u posjeti kod bolesnog djeteta svoje sluškinje) - песна на хрватскиот писател Мирослав Крлежа.[11]
- „Болеста на Атанас Иваноски“ - расказ на македонскиот писател Живко Чинго од 1963 година.[12]
Болеста како тема во музикатаУреди
- „Катинка болна легнала“ - македонска народна песна.[13]
- „Три години болна лежам“ - македонска народна песна.[14]
- „Раболела се Калина“ - македонска народна песна.[15]
- „Сè уште болен“ (Still ill) - песна на англиската рок-група „Смитс“ (The Smiths) од 1984 година.[16]
- „Ширење на болеста“ (Spreading the Disease) - албум на американската хеви-метал група „Антракс“ (Anthrax) од 1985 година.[17]
- „Градска болест“ (City Sickness) - песна на рок-групата „Тиндерстикс“ (Tindersticks) од 1993 година.[18]
НаводиУреди
- ↑ Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 110.
- ↑ Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 111-112.
- ↑ Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 112-113.
- ↑ Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 113.
- ↑ Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 113-114.
- ↑ Народне лирске песме. Београд: Просвета, 1963, стр. 71-72.
- ↑ Народне лирске песме. Београд: Просвета, 1963, стр. 79.
- ↑ Вук Караџић, Српске народне приповијетке. Београд: Лагуна и Вукова задужбина, 2017, стр. 400.
- ↑ Оливера Николова, Приказни за Зоки Поки, Скопје: Култура, Наша книга, Мисла, Македонска книга, Детска радост, 1980, стр. 12.
- ↑ Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 135-136.
- ↑ Miroslav Krleža, Lirika. Sarajevo: Svjetlost, 1966, стр. 52-56.
- ↑ Живко Чинго, Пасквелија. Скопје: Култура, 1968, стр. 198-204.
- ↑ Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 180.
- ↑ Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 81.
- ↑ Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 146.
- ↑ YouTube, THE SMITHS · The Smiths · FULL ALBUM HQ AUDIO (пристапено на 6.6.2017)
- ↑ YouTube, ANTHRAX - Spreading The Disease [Full Album HQ (пристапено на 22.12.2016)]
- ↑ DISCOGS, Tindersticks – Tindersticks (пристапено на 19.8.2018)