Пајонија

Оваа статија се однесува на историската област. За денешната административна единица, погл. Пајонија (општина).

Пајонија — древно кралство и област која се наоѓала на територијата на денешна источна Македонија. Се протегала источно од Велес, преку целата долина на реката Брегалница преку Овчеполието и Штип до Кочани и западните и северните падини на Плачковица и Осоговските Планини и потоа продолжувала сè до долината на реката Струма. Најбројно население биле стариот народ — Пајонци. За време на владеењето на македонскиот крал Филип II Македонски Пајонија била освоена и станала составен дел на Македонското кралство.

Пајониja.

Скорешни археолошки истражувања ја востановиле положбата на најзначајниот пајонски град Билазора, во наоѓалиштето Градиште кај селото Кнежје во близина на Свети Николе каде се откриени влезната порта и дел од бедемот на акрополата на античка Билазора.

Племиња

Главна статија: Список на племиња со стара Тракија и Дакија

Пајонски племиња.

Низ историјата следните племиња биле споменати како пајонски:

• Астраи
• Агријани
• Алмопијани
• Девриони
• Дерони
• Добери
• Лаијаи
• Лори
• Одоманти
• Пајопли
• Синти
• Сиропајонци

Кралска лоза

Денес во науката се познати следните пајонски кралеви и членови на пајонската династија:

• Агис ? – (? – 359/8 г. п.н.е), крал.
• Авдолеон (315-286/5 г. п.н.е.), крал.
  • Аристон (286-85 г. п.н.е.), брат на Патрај и татко на Авдолеон.
• Бастареј околу 4 век п.н.е., крал.
• Диплај, (? - ?), крал, владетел
• Дропион (250 - 3 деценија на III век), крал.
• Лангар (умрел 335 г.п.н.е.), крал.
• Леон Пајонски (278-250 г. п.н.е.), крал.
• Ликеј (356-340 г. пр.н.е), крал.
• Никарх, (? - ?) крал/ владетел.
• Патрај (340/335-315 г. п. н.е.), крал
• Пирајхме (12 в.п.н.е.)
• Симон Пајонски (о. 350 п.н.е.), крал/ владетел.
• Теутај (о. 5/ 4 в.п.н.е. ?)

Историски развој и исчезнување на Пајонија

За првпат овој народ се споменува во делото „Илијада“ на слепиот поет Хомер, каде што тој ги претставил како сојузници на Тројанците. Тој опеал дека овој народ живеел на територијата околу реката Аксиј (Вардар), речиси територијата на денешна Република Македонија, претежно источните делови. Во Пајонија влегувале Источна Македонија, реката Брегалница до Кочани, реката Струма, делови од Бугарија и Јужна Србија. Тие биле поделени на повеќе племиња: Лајаи, Агријани, Астрои и Иори.

Во VI век п.н.е Пајонија била воено моќна и ги напаѓала тракискиот брег и Пропонтида. Во тој период Пајонија имала голема територија, од југот на Србија до Егејско Море и од Пирин до Пелагонија. Но, по појавата на македонските кралеви моќта на Пајонија опаднала, таа го изгубила Солунско Поле и излегувањето на Егејско Море, како и денешна Западна Македонија. Војувале и со Персија, која по победата ги преселила Сиропајонците, Пајоплите и племињата околу Прасијадското Езеро на Мала Азија. Во времето на македонскиот крал Александар I (498-454 г. п.н.е) Пајонија ги изгубила градовите Мигдонија, Крестонија и Амфакситида, како и областите околу Пангеј (Кушница). Агис (? – 359/8 г. п.н.е) бил првиот пајонски владетел чие постоење е потврдено со историските извори. По неговата смрт во 359 г. п.н.е Филип II ја покорил Пајонија и наметнал вазални односи. И покрај формалната зависност на Пајонија од Македонија, на власт останала истата кралска куќа на чие чело стоел синот на Агис, Ликеј (о. 356-о. 340 г. п.н.е). Покрај историските податоци и епиграфски споменици, за Ликеј говорат и парите што биле емитувани во негово име. Син и наследник на Ликеј бил Патрај (340/335-315 г. п. н.е.), кој пак бил наследен од Авдолеон (315-286/5 г. п.н.е.). Авдолеон највеќе придонел пајонското кралство да се доближи до развиениот хеленски свет и културата на државите на Александровите дијадоси. Во 289 год п.н.е. тој ја снабдувал Атина со жито бидејќи Антигон Гонат го зазел нејзиното главно пристаниште, Пиреј. Легитимен наследник на Авдолеон бил Аристон (286-85 г. п.н.е.), но тој бил нападнат од Лизимах и побегнал во Дарданија.

По наездата на Келтите во почетокот на 3 век п.н.е. на пајонскиот престол дошол Леон (278-250 г. п.н.е.), веројатно вториот син на Авдолеон, кој пак бил наследен од синот Дропион (250 - 223 г. п.н.е.). Дропион е последниот пајонски крал, а воедно и основачот на пајонскиот којнон (сојуз). По неговата смрт просторот на Пајонија го презела Античка Македонија, под водство на кралот Филип V (221–179 п.н.е), а северниот дел и припаднал на Дарданија. Под водство на синот на Филип V, Персеј (179–168 п.н.е.) Македонија се соочила со експанзионизмот на Римската република. Ова резултирало со пораз на Македонија и распад на Македонското кралство, кое во 148 п.н.е. потпаднало под директна римска власт.

Литература

• Елеонора Петрова: Paeonia in the 2nd and the 1st millennia BC. Editio Monumenta Macedoniae. 3, Skopje 1999.
• Grace H. Macurdy: Troy and Paeonia. With glimpses of ancient Balkan history and religion. New York, 1925

Поврзано

• Пајонско племенско и кралско монетоковање
• Пајонски јазик
• Пајонци
• Пајонија (општина) — современа административна единица во Кукушко

Надворешни врски

• Јакимовски, Антонио; Саракински, Војислав (2022). Пајонија и Пајонците. Извори, историја, археологија (PDF). Скопје: Филозофски факултет, УКИМ. ISBN 978-608-238-210-4. Архивирано од изворникот (PDF) на 2024-01-29. Посетено на 2024-01-29.
• Пајонија - Статија во Encyclopædia Britannica
• Откриени остатоците од античкиот пајонски град Билазора Архивирано на 5 септември 2008 г.
• Пајонија и Пајонците