Википедија

Белица (Пиринско)

село во Општина Струмјани, Пиринска Македонија
(Пренасочено од Илинденци)
За други значења на поимот, погл. Белица (појаснување).

Белица (бугарски: Илинденци, (од 1951 година, официјално Илинденци[2]) — село во Горноџумајско, Пиринска Македонија, во состав на денешната Струмјани на Благоевградската област, југозападна Бугарија.[3]

Белица
Поглед кон селото
Поглед кон селото
Белица is located in Бугарија
Белица
Белица
Местоположба во областа
Белица во рамките на Пиринска Македонија
Белица
Местоположба на Белица во Општина Струмјани и Благоевградската област
Координати: 41°39′N 23°14′E / 41.650° СГШ; 23.233° ИГД / 41.650; 23.233
ЗемјаБугарија
ОбластБлагоевградска област
ОпштинаСтрумјани
Површина
 • Вкупна54,066 км2 (20,875 ми2)
Надм. вис.&10000000000000443000000443 м
Население (2024)
 • Вкупно697 [1].
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)
Пошт. бр.2833

Географија и местоположба

уреди

Селото Белица се наоѓа на околу 42 километри југоисточно од реонскиот центар Благоевград, на околу 3 километри североисточно од општинскиот центар Струмјани и на околу 10 километри северозападно од градот Сандански. Се наоѓа во западните планински делови на Пирин.[4] По селото тече реката Белишка (Шашка) река, делумно поминувајќи го во неговиот јужен дел. Надморската височина се издигнува од околу 250 метри во југозападниот дел на селото до околу 450 - 460 метри во неговиот источен дел. Во центарот на селото кај црквата, надморска височина е околу 345 метри. Климата е континентално-медитеранска,[5] и почвите на земјата се претежно со цимет и рендзини.[6][7]

Општински пат го поврзува селото на запад со селото Струмјани и во него со првокласниот магистрален пат I-1 (дел од Европскиот пат Е79), а на исток води до блиското село Плоски. На околу 3 км западно-југозападно од Белица се наоѓа станицата Струмјани на железничката пруга Софија - Шеќерница - Перник - Радомир - Сандански - Кулата.

Атарот на селото Белица се граничи со оние на: селото Влахи на север; селото Плоски на исток и југ; селото Драката на југозапад; селото Микрево на југозапад; село Каменица на запад; селото Горна Крушица на запад; село Долна Градешница на северозапад.

Во атарот на селото има 8 брани.[8][9]

Историја

уреди

Рана историја

уреди

Првото човечко присуство во регионот е забележано од неолитот (6000-4000 п.н.е.). Остатоците од античките населби даваат причина да се претпостави дека овие земји биле населени од античките Тракијци, кои веројатно припаѓале на племето Медијци. Тоа го потврдуваат и откриените остатоци од античка населба и некропола во атарот на селото и западно од него. На ова место, за време на градежната и земјоделската дејност, биле откопани остатоци од градби од камења, споени со малтер и столбови. На теренот постојат фрагменти од куќна и градежна керамика. Се претпоставува дека овде била изработена познатата плоча „Тракиски коњаник“. Во близина на селото биле пронајдени и неколку гробови, а погребниот обред бил преку кремирање. Била пронајдена и надгробна плоча со ликот на починатиот. Постоењето на населбата генерално е датирано во трако-римскиот период.

Трагите од друга населба, како и светилиште и некропола што и припаѓаат, укажуваат на тоа дека по влегувањето на Балканскиот Полуостров во границите на Римското Царство, овде бил основан голем антички центар, веројатно градот Нејне. Неговите остатоци се наоѓаат во областите Илјадница и Рукалото, на рид со должина од околу 600 m и ширина од 70 m. Помеѓу двата локалитети постоел масивен ѕид од кој денес нема видливи траги. Од ова место потекнуваат многу наоди: заветни плочи на тракискиот коњаник, на Артемида, Зевс и Хера, статуа на Дионис, фрагменти од мермерен лак, разни архитектонски детали, монети и други. Покрај тоа, таму биле пронајдени 10 натписи на старогрчки јазик од 1 - 3 век. Посебен интерес претставува натпис од кој се подразбира дека населбата имала урбана структура. Од друг градежен натпис, во кој се споменува храмот на Изида и Серапис, се подразбира дека градот се нарекувал Нејне. Натписот е датиран во 78 г. Се претпоставува дека тука се населиле римски колонисти на почетокот на II век. Градот постоел од втората половина на I век до средината на III век, кога бил уништен. Денес, на целиот терен има остатоци од античкиот град.

На околу 1,5 - 2 км северозападно од мегалитското светилиште се наоѓа изворот Лековита вода. Местото е почитувано како свето релативно неодамна. (Баба Ванѓа ги советувала луѓето со болни очи да одат таму, да ги измијат очите со оваа вода и да се напијат од неа.) Источно од изворот има група карпи, кои, гледани од повеќе страни, наликуваат на човечки пар. Голем камен блок е заглавен меѓу двете фигури, формирајќи камен лак ориентиран исток-запад.[10]

Отоманско Царство

уреди

До Балканските војни, Белица било големо село, претежно населено со турско-ромско население. Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Биелица (Biélitsa) имало 290 домаќинства и 760 муслимани[11]Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 1530 жители, од кои 90 Македонци, 1200 Турци и 240 Роми.[12][13]По избувнувањето на Балканските војни во 1912 година, едно лице од селото било доброволец во Македонско-одринските доброволни чети.[14]

Бугарија

уреди

По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија. По 1912 година турското и циганското население се иселило и на нивно место се населиле бегалци од Егејска Македонија, кои формирале мали во селото: Заровска (од с. Зарово), Крушевска (од с. Крушево), Карчовска (од с. на Крчово), Врабска (од село Врапча, Пиринско). Населеното македонско население главно се занимавало со земјоделство, сточарство и занаетчиство. Денес се уште постојат т.н земјишта - локалитетите Злинска Река, Задлак, Валоги, Калачовец, Штавен, Пушовец, Средоберт, Врапче и др.

По војната старата турска бања била претворена во христијанска црква - „Света Марина“.Църква "Св. Марина" - Илинденци

По 1944 година, приватните имоти биле обединети во трудово-кооперативни земјоделски стопанства (ТКЗС). Голем дел од населението работело во земјоделските задруги, главно одгледувајќи тутунски растенија и лозја, како и во мермерните каменоломи кај селото. По 1989 година започнал процес на приватизација. Од 1989 година, забележан е негативен природен прираст на населението, сличен на повеќето други села. Поради недостаток на работни места и перспективи за развој, дел од населението мигрирало во соседните поголеми градови или во соседните земји како Грција.


Население[12][15]

уреди
Население на Белица по попис[15]
Год 1934 1946 1956 1965 1975 1985 1992 2001 2011
Жители 1233 1624 1912 1719 1539 1247 1174 1018 898
Етнички состав на населението
во 2011 година[16]:
Националност Број Процент
Бугари 667 93,81 %
Роми 20 2,81 %
Вкупно 711
Население по возраст
од 2011 година[17]:

Општествени установи

уреди

Селото Илинденци кон 2022 година претставува центар на кметство Илинденци.[18][19]

Во селото има:

Личности

уреди

Галерија

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ www.grao.bg
  2. ↑ Указ № 334/обн.
  3. ↑ Guide Bulgaria, Accessed May 5, 2010
  4. ↑ Енциклопедия „България“, том 3, стр. 109, Издателство на БАН, София, 1982 г.
  5. ↑ География. Географски речник К Континентално-средиземноморски климат – разновидност на средиземноморския (субтропичен) климат, характерен за източните части на средиземноморието.
  6. ↑ География. Географски речник Х Хумуснокарбонатни почви, рендзини, (rendzic leptosols по ФАО), – подтип плитки азонални почви с високо съдържание на магнезиев и калциев карбонат в горния хоризонт, образувани върху твърди скали (варовити мергели, варовици, доломити, мрамори) и наноси. Имат един почвен хоризонт, черен червенокафяв или кафяв на цвят. Рендзините са богати на хумус – до 12%, но мощността им е малка – от 0,1 до 0,5 m. Съдържат над 40% карбонати. Те са плодородни, подходящи за отглеждане на пшеница, ечемик, лозя, костилкови овощни дървета. В България са разпространени в карстовите райони.
  7. ↑ Голяма енциклопедия „България“, том 6, стр. 2130, Книгоиздателска къща „Труд“, София, 2012 г.
  8. ↑ Речник на българския език ИЗРАВНЍТЕЛ, -ят, -я, мн. -и, м. Спец. Хидротехническо съоръжение към голям язовир, водноелектрическа централа, помпена станция и подобни, което представлява воден басейн, в който се събира определено количество вода, необходима за изравняване на нивото на водата в основното съоръжение; изравнителен басейн.
  9. ↑ Държавна агенция за метрологичен и технически надзор; язовири и язовири-изравнители, село Илинденци; към 2022 г.
  10. ↑ www.eunipartners.eu[мртва врска]
  11. ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995.
  12. ↑ 12,0 12,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  13. ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 189.
  14. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 829
  15. ↑ 15,0 15,1 (бугарски) https://web.archive.org/web/20160304125710/http://www.nsi.bg/nrnm/show9.php?sid=2212&ezik=bul. Архивирано од за населението на с. Белица, общ. Сандански, обл. Благоевград изворникот Проверете ја вредноста |url= (help) на 2016-03-04. Посетено на 2018-02-04. Отсутно или празно |title= (help)
  16. ↑ „"&"Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и самоопределение по етническа принадлежност към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот на 2013-04-05. Посетено на 2012-03-18. Занемарен непознатиот параметар |deadlink= (се препорачува |url-status=) (help)
  17. ↑ „Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот на 2013-08-14. Посетено на 2012-03-18. Занемарен непознатиот параметар |deadlink= (се препорачува |url-status=) (help)
  18. ↑ Справка за събитията за кметство Илинденци Архивирано на 30 април 2022 г. (справката е генерирана на 30.04.2022 г.)
  19. ↑ Интегрирана информационна система на държавната администрация, Административен регистър, област Благоевград, кметство Илинденци (Кмет: Илия Харалампиев Башлиев. Справката е генерирана на 30.04.2022 г.)
  20. ↑ Детайлна информация за читалище „Климент Охридски – 1920“, село Илинденци, община Струмяни, област Благоевград
  21. ↑ Информационна карта за 2021 г., читалище „Климент Охридски – 1920“, село Илинденци, община Струмяни, област Благоевград
  22. ↑ Български пощи, Пощенски станции, област Благоевград, 2833 Илинденци // Архивиран от оригинала на 2019-11-29. Посетен на 2022-04-30.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Белица_(Пиринско)&oldid=5306804“