Византиска дипломатија

Византиската дипломатија се однесува на принципите, методите, механизмите и техниките кои византиското Царство ги користела за да преговара со други држави и да ги промовира интересите на својата надворешна политика. Димитри Обелински вели дека зачувувањето на цивилизацијата во Источна Европа се должи на вештината и капацитетите на византиската дипломатија, која останува еден од трајни придонеси на Византија кон историјата на Европа и на Блискиот Исток.

Олга, предводник на Киевски Рус, заедно со нејзината придружба во Цариград (Мадридски Скилица, Национална библиотека на Шпанија, Мадрид)

Предизвици и цели

По падот на Рим, клучниот предизвик на византиското Царство била да се задржат односите со своите соседи (вклучувајќи ги Грузијците, германските народи, Бугарите, Словените, Ерменците, Хуните, Аварите, Франките, Ломбардите и Арапите) при тоа задржувајќи го и зајакнувајќи го сопственото влијание како империја. На сите овие соседи им недостигал клучениот ресурс кој Византија го поседувала уште од времето кога седиштето на Империјата било во Рим, а тоа е формализираната правна структура на државата. Кога соседите ќе имале потреба за формирање на формални службени и политички институции, тие зависеле од Империјата.

Класичните автори прават остра разлика помеѓу мирот и војната. За Византијците дипломатијата претставувала војната водена со други средства. Слично како и Николо Макијавели и Карл фон Клаузевиц неколку века подоцна, византискиот историчар Јован Кинам од XII век вели: „Со оглед на тоа што многу различни патишта водат кон целта, кон победата, сè едно е кој пат ќе се користи за да се постигне таа.“ Со редовна војска која од околу 140.000^{[се бара извор]} луѓе, по загубите кои империјата ги претрпела во седмиот век, нејзината безбедноста зависела од активната дипломатија. Византиското Биро за варвари претставува првата странска разузнавачка агенција за собирање на информации за соперниците на империјата од секој достапен извор.

Принципи и методи

Византиската дипломатија ги привлекувала своите соседи во мрежата на меѓународни и меѓудржавни односи, контролирана од страна на самата Империја. Овој процес се одвивал преку склучување на спогодбата и пактови. Византискиот историчар Евангелос Хрс процесот на работа бил трослоен:

• Новиот владетел е пречекуван во семејството на кралевите;
• Асимилација на византиската социјални ставови и вредности;
• Формализацијата на вториот чекор била изведувана со донесување на закон.

Со цел да се реализира овој процес, Византијците се користеле со голем број на претежно дипломатските постапки. На пример, амбасадите во Цариград, честопати останувале отворени со години. Од членови на други кралски семејства рутински се барало да останат во Цариград, не само како потенцијални заложници во евентуалните идни војни, туки и како корисни пиони во случај политички условувања, доколку дојде до промена на политичката ситуација. Друга клучна практика била придобивањето посетителите со раскошни прикази. Богатствата на Цариград им служеле и на дипломатските цели на државата, служеле и како средство за пропаганда, и како начин за импресионирање странците. Кога Лиутпранд Кремонски бил испратен како амбасадор во византиската престолнина, бил совладан од убавината на царска резиденција, од луксузните јадења, и од забавите. Посебна грижа била водена за да се стимулираат сетилата што е можно многу повеќе.

Фактот што Византија во нејзините односи со варварите генерално ја претпочитала дипломатијата, а не војната не е изненадувачки. Источните Римјани се соочувале со сеприсутната потребата од водење на битки на два фронта: на исток против Персијците, Арапите и Турците, a на север против Словените и степските номади. Знаејќи колку може да биде скапа војната и во пари и во човечки ресурси дипломатијата изгледала како добра алтернатива. Византијците биле вешти во користењето на дипломатија како оружје за остварување на своите цели. Ако Бугарите им се заканувале, субвенции може можело да добијат Киевските Руси. На евентуалната закана од закана од Киевските Руси би можело да се спротивстави со субвенции за Печенезите. Ако Печенезите претставувале проблем, Куманите или некои други можело да бидат контактирани. Секогаш иамло некој во заднината на непријателот кој бил спремен да ги прифати донациите на царот во Цариград.

Друг иновативен принцип на византиската дипломатија било ефикасното мешање во внатрешните работи на другите држави. Во 1282, Михаил VIII Палеолог иницирал бунт на Сицилија против Карло I Анжујски наречен Сицилијанска вечерна Богослужба. Потоа, царот Ираклиј еднаш пресретнати порака од персискиот шах, кој наредил да се убие еден генерал. Ираклиј кон пораката додал 400 други имиња и со тоа испровоцирал бунт од страна на оние кои се нашле на листата. Царот одржувал постојани контакти со претенденти на престолите на речиси сите странски држави. Претендентите биле финансиски помагани за да предизвикаат нереди во нивната татковина доколку на Византија од таа страна и се заканувал напад.

Слични содржини

• Биро за варвари