Херберт Спенсер (27 април 1820 - 8 декември 1903) — англиски филозоф, биолог, антрополог и социолог кој што е познат по својата хипотеза за социјалниот дарвинизам, според која што супериорната физичка сила ја обликува историјата.[1] Спенсер потекнува од изразот „опстанок на најсилните“, што го измислил во Принципи на биологија (1864), откако ја прочитал книгата на Чарлс Дарвин за потеклото на видовите. Овој поим силно сугерира природна селекција, но сепак Спенсер гледаше дека еволуцијата се протега во областите на социологијата и етикага, па затоа го поддржува и ламаркизмот.[2][3]

Херберт Спенсер
Спенсер на возраст од 73 години
Роден(а)27 април 1820(1820-04-27)
Дерби, Дербишајр, Англија
Починал(а)8 декември 1903(1903-12-08) (возр. 83)
Брајтон, Сасекс, Англија
НационалностАнгличанец
ПериодФилозофија од 19 век
ПодрачјеЗападна филозофија
ШколаКласичен либерализам
Претежна дејност
Еволуција, позитивизам, индивидуализам, утилитаризам
Потпис

Спенсер развива сеопфатна концепција за еволуцијата како прогресивен развој на физичкиот свет, биолошките организми, човечкиот ум, човечката култура и општествата. Како полимат, тој придонесе за широк спектар на предмети, која вклучува етика, религија, антропологија, економија, политичка теорија, филозофија, литература, астрономија, биологија, социологија и психологија. За време на неговиот живот, тој постигна огромна популарност, главно во академијата која што зборува на англиски. „Единствениот друг англиски филозоф што постигнал таква популарност бил Бертранд Расел, и тоа било во 20 век„.[4] Спенсер беше „единствениот најпознат европски интелектуалец во последните децении на деветнаесеттиот век“[5][6] но неговото влијание нагло опадна по 1900 година: „Кој сега го чита Спенсер?“ праша Талкот Парсонс во 1937.[7]

Ран живот и образование

уреди

Спенсер е роден во Дерби, Англија, на 27 април 1820 година, гоје син на Вилијам Џорџ Спенсер (генерално наречен Џорџ).[8] Неговиот татко бил религиозен неистомисленик кој се оддалечил од методизмот кон квакеризмот и кој се чини дека на својот син му пренел противење на сите форми на власт. Тој раководеше со училиште основано од прогресивните методи на настава на Јохан Хајнрих Песталоци, а исто така служеше како секретар на филозофското друштво Дерби, кое што е и научно друштво, основано во 1783 година од Еразмус Дарвин, дедото на Чарлс Дарвин .

Спенсер се образувал во емпириска наука од неговиот татко, додека членовите на филозофското друштво Дерби го запознале со пред-дарвинови концепти за биолошка еволуција, особено со оние на Еразмус Дарвин и Жан-Батист Ламарк. Неговиот вујко, пречесниот Томас Спенсер,[9] викар на Хинтон Чартерхаус во близина на Бат(Самерсет), го заврши ограниченото формално образование на Спенсер, предавајќи му математика и физика и доволно латински јазик за да му овозможи да преведува некои лесни текстови. Томас Спенсер, исто така, на својот внук ги втиснува сопствените фирми за слободна трговија и анти-статистички политички ставови. Инаку, Спенсер беше автодидакт кој поголемиот дел од своето знаење го стекна од тесно фокусирани читања и разговори со своите пријатели и познаници.[10]

Кариера

уреди
 
Спенсер како млад

И како адолесцент и како млад човек, на Спенсер му беше тешко да се помири со каква било интелектуална или професионална дисциплина. Работел како градежен инженер за време на железничката манија кон крајот на 1830 -тите, а исто така посветил многу време на пишување за провинциски списанија кои биле неконформистички во нивната религија и радикални во нивната политика.

Пишување

уреди

Спенсер ја објави својата прва книга, Социјална статистика (1851), додека работеше како под-уредник во списанието за слободна трговија Економистот од 1848 до 1853 година. Тој предвиде дека човештвото на крајот ќе стане целосно прилагодено на барањата за живеење во општеството со последователно исчезнување на државата. Неговиот издавач, Џон Чепмен, го претстави Спенсер во неговиот салон на кој присуствуваа многу од водечките радикални и прогресивни мислители на главниот град, вклучувајќи ги Џон Стјуарт Мил, Хариет Мартино, Џорџ Хенри Луес и Мери Ен Еванс, со кои беше кратко романтично поврзано.Спенсер го претстави биологот Томас Хенри Хаксли, кој подоцна ќе ја добие славата како „булдогот на Дарвин“ и кој остана доживотен пријател на Спенсер. Како и да е, пријателството на Еванс и Луес започна со „ Систем на логика “ на Џом Стјуарт Мил и со позитивизмот на Огист Конт и го постави патот кон неговата животна работа. Но сепак, тој силно не се согласи со Конт.[11]

Неговата втора книга, Принципи на психологијата, која што е објавена во 1855 година, ја истражуваше физиолошката основа за психологијата и беше плод на неговото пријателство со Еванс и Луес. Книгата е основана врз основната претпоставка дека човечкиот ум е подложен на природни закони и дека тие можат да се откријат во рамките на општата биологија. Ова овозможи усвојување на развојна перспектива не само во однос на индивидуата (како во традиционалната психологија), туку и на видот и расата. Преку оваа парадигма, Спенсер имаше за цел да ја усогласи асоцијативната психологија на логиката на Мил, идејата дека човечкиот ум е изграден од атомски сензации одржани заедно со законите на здружението на идеи, со очигледно повеќе „научната“ теорија за френологијата, која лоцираше специфични ментални функции во одредени делови на мозокот.[12]

Спенсер тврдеше дека и двете овие теории се делумни прикази за вистината: повторените асоцијации на идеи се отелотворени во формирањето на специфични насоки на мозочното ткиво, и тие можат да се пренесат од генерација на генерација со помош на ламаркизмот со употреба-наследство на психологоијата, веруваше, дека ќе го направи за човечкиот ум она што Исак Њутн го направи за физиката.[13] Сепак, книгата првично не беше успешна и последната од 251 копија од нејзиното прво издание не беа продадени до јуни 1861 година.

Интересот на Спенсер за психологија произлезе од посуштинска грижа што требаше да се воспостави универзалност на природното право.[14] Заедно со другите од неговата генерација, вклучително и членовите на салонот на Чепмен, тој беше опседнат со идејата да демонстрира дека е можно да се покаже дека се во универзумот - вклучувајќи ја и човечката култура, јазик и морал - може да се објасни со закони на универзална валидност. Ова беше спротивно на ставовите на многу теолози од тоа време кои инсистираа дека некои делови од создавањето, особено човечката душа, се надвор од доменот на научно истражување. Систем на позитивна филозофија од Конт беше напишан со амбиција да ја демонстрира универзалноста на природното право, а Спенсер требаше да го следи Конт во обемот на неговата амбиција. Сепак, Спенсер се разликуваше од Конт во верувањето дека е можно да се открие единствен закон за универзална примена што го идентификуваше со прогресивен развој и требаше да го нарече принцип на еволуција.

Во 1858 година, Спенсер направи преглед на она што требаше да стане систем на синтетичка филозофија. Овој огромен потфат, кој има малку паралели на англискиот јазик, имаше за цел да покаже дека принципот на еволуција се применува во биологијата, психологијата, социологијата и моралот. Спенсер предвиде дека за да се заврши оваа работа од десет тома ќе бидат потребни дваесет години; на крајот му требаше двапати повеќе и го потроши речиси целиот остаток од неговиот долг живот.

И покрај раните борби на Спенсер да се етаблира како писател, до 1870 -тите тој стана најпознатиот филозоф на времето.[15] Неговите дела беа широко читани за време на неговиот живот, и до 1869 година тој можеше да се издржува само од профитот од продажба на книги и од приходите од неговите редовни придонеси за викторијанските периодики, собрани како три тома есеи. Неговите дела беа преведени на германски јазик, италијански јазик, шпански јазик, француски јазик, руски јазик, јапонски јазик и кинески јазик, и на многу други јазици и му беа дадени награди низ цела Европа и Северна Америка. Тој, исто така, стана член на Атенаум, ексклузивен џентлменски клуб во Лондон, отворен само за оние кои се одликуваат во уметноста и науката, и Х клуб, клуб за јадење од девет лица, основан од Томас Хаксли, кој се состануваше секој месец и вклучуваше некои од повеќето истакнати мислители од викторијанската ера (од кои тројца би станале претседатели на Кралското друштво ).

Меѓу членовите беа физичарот-филозоф Џон Тиндал и братучедот на Дарвин, банкарот и биологот Џонн Лубок.Имаше и доста значајни други личности како либералниот свештеник Артур Стенли, деканот на Вестминстер; а гостите како Чарлс Дарвин и Херман фон Хелмхолц одвреме навреме се забавуваа. Преку таквите здруженија, Спенсер имаше силно присуство во срцето на научната заедница и можеше да обезбеди влијателна публика за неговите ставови. И покрај растечкото богатство и слава, тој никогаш не поседувал сопствена куќа.

Подоцнежен живот

уреди

Последните децении од животот на Спенсер се карактеризираа со зголемено разочарување и осаменост. Тој никогаш не се оженил, а по 1855 година бил вечен хипохондрик кој бескрајно се жалел на болки и заболувања што ниту еден лекар не можел да ги дијагностицира во тоа време.[16]  До 1890-тите, неговата читателска публика почна да го напушта, додека многу од неговите најблиски пријатели починаа и тој се сомневаше во сигурната верба во напредокот што го направи централниот дел на неговиот филозофски систем. Неговите подоцнежни години беа исто така оние во кои неговите политички ставови станаа се поконзервативни. Додека Социјалната статистика беше дело на радикален демократ кој веруваше во гласовите за жените (па дури и за децата) и во национализацијата на земјата за да се прекине моќта на аристократијата, до 1880 -тите тој стана жесток противник на женското право на глас и направија заедничка кауза со сопствениците на земјиштето на Лигата за слобода и одбрана на имотот против она што тие го гледаа како поместување кон „социјализмот“ на елементи (како што е Вилијам Харкорт ) во администрацијата на Вилијам Еварт Гладстон - главно против мислењата на самиот Гладстон. Политичките ставови на Спенсер од овој период беа изразени во она што стана негово најпознато дело, Човекот наспроти државата .

 
Гробница, гробишта Хајгејт

Исклучок од растечкиот конзервативизам на Спенсер беше тоа што тој остана во текот на својот живот жесток антиимперијализам и милитаризмот. Неговата критика за Бурската војна беше особено остра, и придонесе за неговата опаѓачка популарност во Британија.[17]

Бил избран за член на Американското филозофско друштво во 1883 година.[18]

Изум спојница

уреди

Спенсер, исто така, измисли претходник на модерната спојница, иако повеќе личеше на модерна лежалка. Овој „прицврстувачки пин“ беше дистрибуиран од Акерман и Компанија. Спенсер покажува цртежи на иглата во Додаток I од неговата автобиографија, заедно со објавени описи за неговата употреба.

Смрт и наследство

уреди

Во 1902 година, непосредно пред неговата смрт, Спенсер беше номиниран за Нобелова награда за литература, што му беше доделена на Германецот Теодор Момсен. Продолжи да пишува цел живот, во подоцнежните години честопати по диктат, сè додека не подлегна на лошото здравје на 83 -годишна возраст. Тој е погребан на источната страна на лондонските гробишта Хајгејт, свртен кон гробот на Карл Маркс. На погребот на Спенсер, индискиот националистички лидер Шјамџи Кришна Варма објави донација од 1.000 фунти за воспоставување предавања на Универзитетот Оксфорд во чест на Спенсер и неговата работа.[19]

Синтетичка филозофија

уреди

Основата за привлечноста на Спенсер до многумина од неговата генерација беше дека тој се чини дека нуди готов систем на верување што може да ја замени конвенционалната верска вера во време кога православните вери се распаѓаа под напредокот на модерната наука. Филозофскиот систем на Спенсер се чинеше демонстрира дека е можно да се верува во крајно совршенство на човештвото врз основа на напредни научни концепции како што е првиот закон за термодинамика и биолошка еволуција .

Во суштина, филозофската визија на Спенсер беше формирана од комбинација на деизам и позитивизам. Од една страна, тој внел нешто од деизмот од осумнаесеттиот век од неговиот татко и другите членови на филозофското друштво Дерби и од книги како неизмерно популарниот „Устројството на човекот“ на Џорџ Комб (1828). Ова го третира светот како космос со добронамерна осмисла, а законите на природата како декрети за „Да се биде трансцендентално љубезен“. Така, природните закони беа статути за добро управуван универзум што беше прогласен од создавачот со намера да ја промовира човечката среќа. Иако Спенсер ја изгуби својата христијанска вера како тинејџер и подоцна ја отфрли секоја „антропоморфна“ концепција за Божеството, тој сепак цврсто се држеше до оваа концепција на речиси потсвесно ниво. Меѓутоа, во исто време, тој должеше многу повеќе отколку што некогаш би признал на позитивизмот, особено во неговото сфаќање на филозофскиот систем како обединување на различните гранки на научното знаење. Тој, исто така, го следеше позитивизмот во неговото инсистирање дека е можно само да се има вистинско знаење за феномените и затоа е празно да се шпекулира за природата на крајната реалност. Тензијата помеѓу позитивизмот и неговиот резидуален деизам се провлече низ целиот систем на синтетичка филозофија.

Спенсер го следеше Конт во насока кон обединување на научната вистина; во таа смисла, неговата филозофија имаше за цел да биде „синтетичка“. Како и Конт, тој беше посветен на универзалноста на природното право, идејата дека законите на природата се применуваат без исклучок, во органското подрачје исто како и во неорганското и во човечкиот ум, исто како и во остатокот од создавањето. Така, првата цел на Синтетичката филозофија беше да демонстрира дека нема исклучоци од можноста да се откријат научни објаснувања, во форма на природни закони, на сите феномени на универзумот. Томовите за биологија, психологија и социологија на Спенсер беа наменети да го демонстрираат постоењето на природни закони во овие специфични дисциплини. Дури и во своите написи за етика, тој смета дека е можно да се откријат „закони“ на моралот што имаат статус на закони на природата, додека сè уште имаат нормативна содржина, концепција што може да се следи во Устројството на човекот на Џорџ Комб.

Втората цел на Синтетичката филозофија беше да покаже дека истите овие закони неизбежно водат кон напредок. За разлика од Конт, кој го истакна само единството на научниот метод, Спенсер бараше обединување на научното знаење во форма на сведување на сите природни закони на еден фундаментален закон, закон за еволуција. Во овој поглед, тој го следеше моделот наведен од издавачот во Единбург Роберт Чемберс во неговите анонимни траги од природната историја на создавањето (1844). Иако честопати се отфрла како лесен претходник на „Потеклото на видовите “ на Чарлс Дарвин, книгата на Чемберс во реалноста беше програма за обединување на науката која имаше за цел да покаже дека маглинската хипотеза на Лаплас за потеклото на Сончевиот Систем и теоријата на видовите на Ламарк. Трансформацијата беа двата случаи на „една величествена генерализација на прогресивниот развој“ (фраза на Луес). Чемберс беше поврзан со салонот на Чепмен и неговата работа служеше како непризнаен образец за синтетичката филозофија.

Еволуција

уреди
 
Портрет на Спенсер од Бургес, 1871–72

Спенсер прво ја артикулира својата еволутивна перспектива во неговиот есеј „Напредок: Неговиот закон и причина“, објавен во Вестминстерскиот преглед на Чепмен во 1857 година, и кој подоцна ја формираше основата на Првите принципи на нов систем на филозофија (1862). Во него тој излегуваше со докази на теоријата на еволуција, која е во комбинација увид од Семјуел Тејлор Колриџ есеј "Теоријата на животот" - се дериват од Фридрих фон Шелинг е природна филозофија - со генерализација на фон Баер законот на ембриолошко развој. Спенсер посочи дека сите структури во универзумот се развиваат од едноставна, недиференцирана, хомогеност до сложена, диференцирана, хетерогеност, додека се подложени на зголемена интеграција на диференцираните делови. Овој еволутивен процес може да се забележи, верува Спенсер, низ целиот космос. Тоа беше универзален закон, кој важеше за sвездите и галаксиите и за биолошките организми, за човечката општествена организација и за човечкиот ум. Се разликуваше од другите научни закони само по својата поголема генералност, а законите на специјалните науки може да се покажат како илустрации на овој принцип.

Принципите опишани од Херберт Спенсер добија различни толкувања. Бертранд Расел во писмото до Беатрис Веб во 1923 година изјави: „Не знам дали [Спенсер] некогаш бил во можност да ги сфати импликациите на вториот закон за термодинамика; ако е така, тој може да биде вознемирен. Законот вели дека се тежнее кон униформност и мртво ниво, намалувајќи ја (не зголемувајќи) хетерогеноста “.[20]

Обидот на Спенсер да ја објасни еволуцијата на сложеноста беше радикално различен од оној на Дарвиновото потекло на видовите, објавено две години подоцна. Често, но сепак погрешно, се верува дека Спенсер само ја присвоил и генерализирал работата на Дарвин за природната селекција. Но, иако по читањето на делото на Дарвин, тој ја измисли фразата „преживување на најсилните“ како свој термин за концептот на Дарвин и честопати е погрешно претставен како мислител кој само ја применил дарвинистичката теорија во општеството, тој само ненамерно ја вклучи природната селекција во неговиот постоечки севкупен систем. Примарен механизам на трансформација видови кои тој беше признат е ламаркизмот кој претпоставува дека органите се развиваат или се намалуваат со употреба или неупотреба и дека како резултат на промени може да се пренесе на идните генерации. Спенсер верува дека овој еволутивен механизам е исто така неопходен за да се објасни „повисоката“ еволуција, особено социјалниот развој на човештвото. Покрај тоа, за разлика од Дарвин, тој смета дека еволуцијата има насока и крајна точка, постигнување конечна состојба на рамнотежа. Тој се обиде да ја примени теоријата за биолошка еволуција во социологијата. Тој предложи дека општеството е производ на промена од пониски во повисоки форми, исто како што во теоријата за биолошка еволуција, се вели дека најниските форми на живот се развиваат во повисоки форми. Спенсер тврдеше дека умот на човекот еволуирал на ист начин од едноставните автоматски одговори на пониските животни до процесот на расудување кај човекот што размислува. Спенсер веруваше во два вида на знаење: знаење стекнато од поединецот и знаење стекнато од расата. Интуицијата, или знаењето научено несвесно, беше наследното искуство на расата.

Спенсер во својата книга Принципи на биологија (1864), предложи теорија за пангенеза која вклучува „физиолошки единици“ за кои се претпоставува дека се поврзани со одредени делови од телото и се одговорни за пренесување на одликите на потомството. Овие хипотетички наследни единици беа слични на Дарвиновите камења.[21]

Социологија

уреди
 
Во неговите 70 -ти години

Спенсер со возбуда ја прочита оригиналната позитивистичка социологија на Огист Конт. Конт предложи теорија за социокултурна еволуција дека општеството напредува со општ закон од три фази . Меѓутоа, пишувајќи по разновидните случувања во биологијата, Спенсер ги отфрли она што ги смета за идеолошки аспекти на позитивизмот на Конт, обидувајќи се да ја преформулира општествената наука во однос на неговиот принцип на еволуција, што го примени на биолошките, психолошките и социолошките аспекти на универзумот.

Со оглед на приматот што Спенсер го стави на еволуцијата, неговата социологија може да се опише како социјален дарвинизам измешан со ламаркизам. Сепак, и покрај популарноста, овој став за социологијата на Спенсер е погрешен. Додека неговите политички и етички списи имаа теми во согласност со социјалниот дарвинизам, таквите теми ги нема во социолошките дела на Спенсер, кои се фокусираат на тоа како процесите на општествен раст и диференцијација доведуваат до промена на степенот на сложеност во општествената организација[22]

Еволутивната прогресија од едноставна, недиференцирана хомогеност до сложена, диференцирана хетерогеност беше пример, тврди Спенсер, со развојот на општеството. Тој разви теорија за два вида општество, милитантното и индустриското, што одговараше на оваа еволутивна прогресија. Милитантното општество, структуирано околу односите на хиерархија и послушност, беше едноставно и недиференцирано; индустриското општество, засновано на доброволни, договорно преземени општествени обврски, беше сложено и диференцирано. Општеството, кое Спенсер го замисли како „ социјален организам “, еволуираше од поедноставна состојба во посложена, според универзалниот закон за еволуција. Покрај тоа, индустриското општество беше директен потомок на идеалното општество развиено во Социјалната статика, иако Спенсер сега се двоуми дали еволуцијата на општеството ќе резултира со анархизам (како што тој прво веруваше) или дали укажува на континуирана улога на државата, иако една сведена на минималните функции на извршување на договорите и надворешната одбрана.

Иако Спенсер даде значаен придонес за раната социологија, не само во неговото влијание врз структурниот функционализам, неговиот обид да ги воведе ламаркиските или дарвинистичките идеи во областа на социологијата беше неуспешен. Многумина сметаа дека е активно опасно. Херменевтичарите од тој период, како Вилхелм Дилтај, ќе бидат пионери во разликата помеѓу природните науки и човечките науки. Во Соединетите држави, социологот Лестер Френк Ворд, кој би бил избран за прв претседател на Американското социолошко здружение, започна безмилосен напад врз теориите на Спенсер за фер и политичка етика. Иако Ворд се восхитувал на голем дел од работата на Спенсер, тој верувал дека претходните политички предрасуди на Спенсер ја искривиле неговата мисла и го одвеле во заблуда.[23] Во 1890 -тите, Емил Диркем воспостави формална академска социологија со цврст акцент на практични социјални истражувања. До крајот на 20 век, првата генерација германски социолози, најмногу Макс Вебер, претстави методолошки антипозитивизам. Како и да е, теориите на Спенсер за фер опстанок на најсоодветното и минимално човечко мешање во процесите на природното право имаа трајна, па дури и зголемена привлечност во општествените научни области на економијата и политичката наука, а еден писател неодамна изјави случајот со важноста на Спенсер за социологија која мора да научи сериозно да ја сфаќа енергијата во општеството.[24]

Етика

уреди

Крајната точка на еволутивниот процес ќе биде создавање на „совршен човек во совршено општество“ со тоа што човечките суштества ќе станат целосно прилагодени на општествениот живот, како што е предвидено во првата книга на Спенсер. Главната разлика помеѓу претходните и подоцнежните концепции на Спенсер за овој процес беше вклучената еволутивна временска рамка. Психолошката - а со тоа и моралната - истројство, кое беше оставена на сегашната генерација од нашите предци, а која ние, пак, ќе им ја предадеме на идните генерации, беше во процес на постепено прилагодување кон барањата за живеење во општеството. На пример, агресијата беше инстинкт за преживување, кој беше неопходен во примитивните услови на животот, но беше неприлагодлив во напредните општества. Бидејќи човечките инстинкти имаа специфична локација во насоките на мозочното ткиво, тие беа предмет на Ламарковиот механизам на употреба-наследство, така што постепените модификации може да се пренесат на идните генерации. Во текот на многу генерации, еволутивниот процес ќе обезбеди човечките суштества да станат помалку агресивни и се повеќе алтруистички, што на крајот ќе доведе до совршено општество во кое никој нема да предизвика болка на друго лице.

Меѓутоа, за еволуцијата да произведе совршена личност, неопходно беше сегашните и идните генерации да ги искусат „природните“ последици од нивното однесување. Само на овој начин поединците ќе имаат поттик да бидат потребни за да работат на само-подобрување и на тој начин да им дадат подобрена морално устројство на своите потомци. Оттука, треба да се оддолее на сè што го попречува „природниот“ однос на однесување и последици, а тоа вклучува употреба на принудна моќ на државата за ублажување на сиромаштијата, обезбедување на јавно образование или потреба од задолжителна вакцинација. Иако добротворното давање требаше да се охрабри, дури и требаше да се ограничи со оглед на тоа што страдањето честопати беше резултат на поединци кои ги добиваа последиците од своите постапки. Оттука, премногу индивидуална добронамерност насочена кон „незаслужените сиромашни“ ќе ја прекине врската помеѓу однесувањето и последиците што Спенсер ги сметаше за основни за да се осигура дека човештвото продолжува да се развива на повисоко ниво на развој.

Спенсер усвои утилитарен стандард за крајна вредност - најголема среќа од најголем број - и кулминација на еволутивниот процес ќе биде максимизирање на корисноста. Во совршеното општество, индивидуите не само што ќе уживаат во практикувањето алтруизам („позитивна корист“), туку ќе имаат за цел да избегнат нанесување болка кај другите („негативна корист“). Тие, исто така, инстинктивно ќе ги почитуваат правата на другите, што ќе доведе до универзално почитување на принципот на правда - секој човек има право на максимална слобода што е компатибилна со слична слобода кај другите. „Слободата“ беше протолкувана да значи отсуство на принуда и беше тесно поврзана со правото на приватна сопственост. Спенсер го нарече овој кодекс на однесување „Апсолутна етика“ кој обезбеди научно-втемелен морален систем кој би можел да ги замени натприродно базираните етички системи од минатото. Сепак, тој призна дека нашата наследена морално устројство во моментов не ни дозволува да се однесуваме во целосна согласност со кодексот на Апсолутна етика, и поради оваа причина ни е потребен код за „релативна етика“ кој ги зема предвид искривувачките фактори на нашите сегашни несовршености.

Препознатливото гледиште на Спенсер за музиката, исто така, беше поврзано со неговата етика. Спенсер сметаше дека потеклото на музиката треба да се најде во страствено ораторство. Говорниците имаат убедлив ефект не само со расудувањето на нивните зборови, туку и со нивната брзина и тон - музичките квалитети на нивниот глас служат како „коментар на емоциите по предлозите на интелектот“, како што рече Спенсер. Музиката, замислена како зголемен развој на оваа одлика на говорот, дава придонес за етичкото образование и напредок на видот. „Чудниот капацитет што го имаме за да бидеме погодени од мелодија и хармонија, може да се земе за да се подразбира и дека е во рамките на можностите на нашата природа да ги реализираме тие посилни задоволства што тие слабо ги сугерираат, и дека тие се на некој начин загрижени за остварувањето од нив. Ако е така, моќта и значењето на музиката стануваат разбирливи; но инаку тие се мистерија.“[25]

Последните години на Спенсер се карактеризираа со колапс на неговиот почетен оптимизам, заменет со песимизам во врска со иднината на човештвото. Како и да е, тој посвети голем дел од своите напори за зајакнување на аргументите и спречување на погрешно толкување на неговата монументална теорија за немешање.

Агностицизам

уреди

Угледот на Спенсер меѓу Викторијанците му должеше многу на неговиот агностицизам. Тој ја отфрли теологијата бидејќи како што верува тој ја претставува „нечесноста на побожните“. Тој требаше да добие голема озлогласеност од неговото отфрлање на традиционалната религија, и честопати беше осудуван од верските мислители за наводно застапување на атеизмот и материјализмот. Како и да е, за разлика од Томас Хенри Хаксли, чиј агностицизам беше милитантна вера насочена кон „непростливиот грев на верата“ (во фразата на Адријан Дезмонд ), Спенсер инсистираше на тоа дека не е загрижен да ја поткопа религијата во име на науката, туку да донесе за помирување на двајцата. Следниот аргумент е резиме на Дел 1 од неговите први принципи (второ издание 1867 година).

Почнувајќи или од верско верување или од наука, тврди Спенсер, ние сме на крајот поттикнати да прифатиме некои неопходни, но буквално незамисливи поими. Без разлика дали сме загрижени за создавачот или за подлогата што лежи во основата на нашето искуство со феномени, не можеме да замислиме за тоа. Затоа, заклучи Спенсер, религијата и науката се согласуваат во врховната вистина дека човечкото разбирање е способно само за „релативно“ знаење. Ова е случај бидејќи, поради вродените ограничувања на човечкиот ум, можно е да се добие знаење само за феномените, а не за реалноста („апсолутната“) феномена. Оттука, и науката и религијата мора да се препознаат како „најсигурни од сите факти дека Силата што ни ја манифестира Универзумот е потполно несомнена“. Тој ја нарече оваа свест за „незнајното“ и го претстави обожувањето на непознатото како способно да биде позитивна вера што може да ја замени конвенционалната религија. Навистина, тој мислеше дека Непознатото претставува крајна фаза во еволуцијата на религијата, конечна елиминација на нејзините последни антропоморфни траги.

Политички ставови

уреди

Ставовите на Спенсер во тиражот на 21 век произлегуваат од неговите политички теории и незаборавните напади врз реформските движења од крајот на 19 век. Тој беше замислен како претходник од десни-слободари на правото и анархо-капиталисти . Економистот од Австриската школа , Мареј Ротбард, ја нарече Социјална статистика „најголемото дело на слободарската политичка филозофија некогаш напишано„.[26] Спенсер тврдеше дека државата не е „суштинска“ институција и дека ќе „пропадне“ бидејќи доброволната организација на пазарот ќе ги замени принудните аспекти на државата.[27] Тој, исто така, тврдеше дека поединецот има „право да ја игнорира државата“.[28] Како резултат на оваа перспектива, Спенсер имаше остри критики кон патриотизмот. Како одговор на тоа што му беше кажано дека британските војници се во опасност за време на Втората авганистанска војна (1878-1880), тој одговори: „Кога мажите се вработуваат да стрелаат по нарачка на други мажи, не прашувајќи ништо за правдата на нивната кауза, не грижете се дали ќе бидат застрелани сами“.[29]

Политиката во доцната викторијанска Британија се движеше во насоки што на Спенсер не му се допаднаа, а неговите аргументи обезбедија толку многу муниција за конзервативците и индивидуалистите во Европа и Америка што тие сè уште се користат во 21 век. Изразот „Нема алтернатива “, познат од премиерката Маргарет Тачер, може да се следи по нагласената употреба од Спенсер.[30] До 1880 -тите, тој го осудуваше „новиот торизам “, односно „ социјално -реформското крило“ на Либералната партија, крилото донекаде непријателски расположено кон премиерот Вилијам Еварт Гладстон, оваа фракција на Либералната партија Спенсер во споредба со интервенционистички „торизам“ на луѓе како поранешниот премиер на Конзервативната партија Бенјамин Дизраели. Во Човекот наспроти државата (1884),[31] тој ги нападна Гладстоун и Либералната партија за губење на соодветната мисија (тие треба да ја бранат личната слобода, рече тој) и наместо тоа промовираше татковно социјално законодавство (она што самиот Гледстон го нарече „Конструкција“), елемент во модерната либерална партија на кој се спротивстави). Спенсер ги осуди ирските земјишни реформи, задолжителното образование, законите за регулирање на безбедноста при работа, законите за забрана и умереност, библиотеки финансирани од даноци и реформи за благосостојба. Неговите главни забелешки беа три: употреба на принудни овластувања на владата, обесхрабрување дадено на доброволно самоусовршување и непочитување на „законите на животот“. Реформите, рече тој, беа еднакви на „социјализам“, за кој рече дека е приближно ист како „ропство“ во смисла на ограничување на човековата слобода. Спенсер жестоко го нападна раширениот ентузијазам за анексија на колониите и империјална експанзија, што го поништи сето она што го предвиде за еволутивниот напредок од „милитантни“ во „индустриски“ општества и држави.[32]

Спенсер предвиде многу аналитички гледишта на подоцнежните слободарски теоретичари како Фридрих Хајек, особено во неговиот „закон за еднаква слобода“, неговото инсистирање на границите на предвидливо знаење, неговиот модел на спонтан општествен поредок и неговите предупредувања за „несакани последици“ од колективистичките социјални реформи.[33] Иако честопати карикатуриран како ултра- конзервативен, Спенсер порано во својата кариера беше порадикален или лево-слободарски,[34], спротивставувајќи се на приватната сопственост во земјиштето и тврдејќи дека секој има латентно тврдење дека учествува во користењето на земјата (гледишта што влијаеле врз георгизмот),[35] нарекувајќи се себеси „ радикален феминист “ и застапувајќи ја организацијата на синдикатите како бедем против „експлоатацијата од газдите“ и ја фаворизира економијата организирана првенствено во слободните работнички задруги како замена за платата -пороѓај.[36]

Социјален дарвинизам

уреди

За многумина, името на Херберт Спенсер е практично синоним за социјалниот дарвинизам, социјална теорија која го применува законот за опстанок на најсилните во општеството и е интегрално поврзана со подемот на научниот расизам во деветнаесеттиот век. Во своето познато дело „ Социјална статистика“ (1850), тој тврди дека империјализмот и служел на цивилизацијата со расчистување на инфериорните раси од земјата: „Силите што ја изработуваат големата шема на совршена среќа, не земајќи ги предвид случајните страдања, ги истребуваат таквите делови. на човештвото како што им стои на патот. … Бидете човек или суров - мора да се ослободите од пречката“.[37] Сепак, во истото дело, Спенсер продолжува со зборовите дека случајните еволутивни придобивки што произлегуваат од таквите варварски практики не служат како оправдување за идните случувања.[38]

Асоцијацијата на Спенсер со социјалниот дарвинизам може да потекнува од специфично толкување на неговата поддршка за конкуренција. Додека во биологијата конкуренцијата на различни организми може да резултира со смрт на еден вид или организам, видот на конкуренција што Спенсер ја застапува е поблизок до оној што го користат економистите, каде конкурентните поединци или фирми ја подобруваат благосостојбата на остатокот од општеството. Спенсер гледаше на приватната добротворна организација позитивно, охрабрувајќи и доброволно здружување и неформална грижа да им помогнат на оние што имаат потреба, наместо да се потпираат на владина бирократија или сила. Тој понатаму препорача дека би биле мудри приватни добротворни напори да се избегне охрабрување на формирање на нови зависни семејства од оние што не можат да се издржуваат без добротворни цели.[39] Фокусирајќи се на формата, како и на содржината на „Синтетичката филозофија“ на Спенсер, еден писател го идентификува како парадигматичен случај на „социјален дарвинизам“, сфатен како политички мотивирана метафизика многу различна во форма и мотивација од дарвинистичката наука.[40]

Во писмо до јапонската влада во врска со венчавките со Запад, Спенсер вели дека „ако го измешате устројството на две многу разновидни сорти, кои повеќепати се прилагодиле на многу различни начини на живот, добивате устројство што е прилагодено на начинот на живот. ниту на едното ниту на другото - устројство кое нема да работи правилно“. Тој продолжува и вели дека Америка не успеа да ја ограничи имиграцијата на Кинезите и да го ограничи нивниот контакт, особено сексуалниот, со претпоставените европски акции. Тој наведува „ако се мешаат, мора да формираат лош хибрид“ во врска со прашањето за Кинезите и (етнички европските) Американци. Спенсер го завршува своето писмо со следнава општа изјава против секоја имиграција: „Во секој случај, претпоставувајќи дека имиграцијата е голема, мора да настане огромно општествено зло, и на крајот социјална неорганизираност. Истото ќе се случи ако има значителна мешавина од европски или американски раси со Јапонците “.[41]

Општо влијание

уреди

Додека повеќето филозофи не успеваат да постигнат голем број следбеници надвор од академијата на нивните професионални врсници, до 1870 -тите и 1880 -тите години Спенсер постигна неспоредлива популарност, како што покажува големиот обем на неговата продажба. Тој веројатно бил првиот, а можеби и единствениот, филозоф во историјата кој продал преку милион примероци од своите дела за време на неговиот живот.  Во Соединетите држави, каде пиратските изданија себеа вообичаени, неговиот овластен издавач, Еплтон, продаде 368.755 примероци помеѓу 1860 и 1903 година. Оваа бројка не се разликува многу од неговата продажба во родната Британија, и откако изданијата во остатокот од светот ќе се додадат во бројка од милион примероци, изгледа како конзервативна проценка.  Како што забележа Вилијам Џејмс, Спенсер „ја зголеми фантазијата и го ослободи шпекулативниот ум на безброј лекари, инженери и адвокати, на многу физичари и хемичари и генерално промислени лаици“.[42] Аспектот на неговата мисла што го потенцираше индивидуалното самоусовршување најде подготвена публика во квалификуваната работничка класа.

Влијанието на Спенсер меѓу лидерите на мислата беше исто така огромно, иако најчесто беше изразено во однос на нивната реакција и отфрлање на неговите идеи. Како што забележа неговиот американски следбеник Џон Фиске, идеите на Спенсер требаше да се најдат „како да се провлекува низ целото искривување“ на викторијанската мисла.[43] Различни мислители како Хенри Сидгвик, Т. Грин, Г.Е. Мур, Вилијам Jamesејмс, Анри Бергсон и Емил Диркем ги дефинираа своите идеи во врска со неговите. Поделбата на трудот во општеството на Диркем е во голема мера продолжена дебата со Спенсер, од чија социологија, многу коментатори сега се согласуваат, Диркем позајмил опширно.[44]

 
Портрет на Спенсер од Хамилтон, околу. 1895 година

Во Полска по востанието по 1863 година, многу од идеите на Спенсер станаа составен дел од доминантната идеологија на фин де сјекл, „ Полски позитивизам“. Водечкиот полски писател од тој период, Болеслав Прус, го поздрави Спенсер како „ Аристотел на деветнаесеттиот век“ и ја прифати метафората на Спенсер за општеството-како организам, давајќи му впечатлива поетска презентација во неговата микро-приказна од 1884 година, „Мувла на Земја“, и истакнување на концептот во воведот на неговиот најуниверзален роман, Фараон (1895).

Раниот 20 век беше непријателски настроен кон Спенсер. Набргу по неговата смрт, неговата филозофска репутација отиде во остар пад. Половина век по неговата смрт, неговото дело било отфрлено како „пародија на филозофијата“[45] а историчарот Ричард Хофштадер го нарекол „метафизичар на домашниот интелектуалец и пророк на агностикот на крекерот“.[46] Како и да е, мислата на Спенсер навлезе толку длабоко во викторијанското време што неговото влијание не исчезна целосно.

Во последниве години, се појавија многу попозитивни проценки,[47] како и сè уште високо негативна проценка.[48]

Политичко влијание

уреди

И покрај неговата репутација како социјален дарвинист, политичката мисла на Спенсер беше отворена за повеќе толкувања. Неговата политичка филозофија може да им даде инспирација на оние кои веруваат дека поединците се господари на нивната судбина, кои не треба да изразуваат мешање од државата, и оние кои веруваат дека општествениот развој бара силен централен авторитет. Во Лохнер против Њујорк, конзервативните судии на Врховниот суд на Соединетите држави можеа да најдат инспирација во списите на Спенсер за укинување на законот во Њујорк за ограничување на бројот на часови што може да работи пекар во текот на неделата, со образложение дека овој закон ја ограничува слободата на договорот. Оправдувајќи се против мислењето на мнозинството дека „правото на слободен договор“ е имплицитно во клаузулата за долг процес на Четиринаесеттиот амандман, Оливер Вендел Холмс Јуниор напиша: „Четиринаесеттиот амандман не ги донесува социјалните статистики на г -дин Херберт Спенсер“. Спенсер исто така е опишан како квази анархист, како и целосно анархист. Марксистичкиот теоретичар Георги Плеханов, во својата книга Анархизам и социјализам од 1909 година, го означи Спенсер како „конзервативен анархист“.[49]

Идеите на Спенсер станаа многу влијателни во Кина и Јапонија во голема мера затоа што тој апелираше до желбата на реформаторите да воспостават силна национална држава со која ќе се натпреваруваат со западните сили. Неговата мисла беше воведена од страна на кинескиот научник Јен Фу, кој ги виде неговите дела како рецепт за реформата на Кинг државата.[50] Спенсеризмот беше толку влијателен во Кина што беше синтетизиран во кинескиот превод на Потеклото на видовите, во кој разгранетиот поглед на Дарвин за еволуцијата беше претворен во линеарно-прогресивен.[51] Спенсер, исто така, влијаеше врз јапонскиот вестернизант Токутоми Сохо, кој веруваше дека Јапонија е на чекор да премине од „милитантно општество“ во „индустриско општество“, и треба брзо да ги отфрли јапонските работи и да се зафати со западната етика и учење.[52] Спенсер, исто така, се допишуваше со Канеко Кентаро, предупредувајќи го за опасностите од империјализмот.[53] Саваркар пишува во својот камп „Внатре во непријателот“, за читање на сите дела на Спенсер, за неговиот голем интерес за нив, за нивното преведување на маратски и за нивното влијание врз сликите на Тилак и Агаркар и за приврзаниот прилеп даден во Махараштра - Харбхат Пендсе.[54]

Влијание врз литературата

уреди

Спенсер има големо влијание врз литературата и реториката. Неговиот есеј од 1852 година, „Филозофија на стилот“, го истражува растечкиот тренд на формалистичките пристапи кон пишувањето. Високо фокусиран на правилното поставување и подредување на деловите од англиската реченица, тој создаде водич за делотворен состав. Спенсер имаше за цел да го ослободи пишувањето во проза од што е можно повеќе „ триење и инерција “, така што читателот нема да биде забавен од напорни размислувања во врска со соодветниот контекст и значење на реченицата. Спенсер тврдеше дека писателите треба да имаат за цел „Да ги претстават идеите за да можат да бидат фатени со најмал можен ментален напор“ од читателот.

Тој тврдеше дека со тоа што значењето е можно попристапно, писателот ќе ја постигне најголемата можна комуникациска ефикасност. Ова беше постигнато, според Спенсер, со поставување на сите подредени реченици, предмети и фрази пред субјектот на реченицата, така што, кога читателите ќе стигнат до предметот, ги имаа сите потребни информации за целосно да го согледаат неговото значење. Додека целокупното влијание што „Филозофијата на стилот“ го имаше на полето на реториката не беше толку големо како неговиот придонес во други области, гласот на Спенсер даде авторитативна поддршка на формалистичките гледишта за реториката.

Спенсер влијаеше врз литературата затоа што многу романописци и автори на раскази дојдоа да ги разгледаат неговите идеи во нивната работа. Референците на Спенсер беа Џорџ Елиот, Лео Толстој, Мачадо де Асис, Томас Харди, Болеслав Прус, Џорџ Бернард Шо, Абрахам Кахан, Ричард Остин Фримен, ДХ Лоренс и Хорхе Луис Борхес. Арнолд Бенет многу ги пофали Првите принципи, а влијанието што го имаше врз Бенет може да се види во неговите многу романи. Џек Лондон отиде дотаму што создаде лик, Мартин Еден, верен Спенсеријан. Исто така, беше предложено  дека ликот на Вершинин во драмата на Антон Чехов Трите сестри е посветен Спенсеријан. И.Г. Велс ги искористи идеите на Спенсер како тема во неговата новела, Временска машина, користејќи ги за да ја објасни еволуцијата на човекот во два вида. Тоа е можеби најдоброто сведоштво за влијанието на верувањата и списите на Спенсер дека неговиот дофат бил толку разновиден. Тој влијаеше не само на администраторите кои го обликуваа внатрешното работење на нивните општества, туку и на уметниците кои помогнаа во обликувањето на идеалите и верувањата на тие општества. Во романот на Рудјард Киплинг, англофилскиот бенгалски шпион Хури Бабу му се восхитува на Херберт Спенсер и го цитира до комичен ефект: „Тие, се разбира, се дематеријализирани феномени. Вели Спенсер“. „Јас сум доволно добар Спенсеријан, верувам дека ќе сретнам мала работа како смртта, што е се во мојата судбина, знаете. „Тој им се заблагодари на сите богови на Хиндустан и Херберт Спенсер, што останаа некои вредни предмети што треба да се украдат“. Аптон Синклер, во еден јасен повик во, 1948 година, вели дека „Хаксли рече дека идејата на Херберт Спенсер за трагедија е генерализација убиена од факт..“ [55]

Користена литература

уреди
  • Papers of Herbert Spencer in Senate House Library, University of London
  • Education (1861)
  • System of Synthetic Philosophy, in ten volumes
    • First Principles ISBN 0-89875-795-9 (1862)
    • Principles of Biology (1864, 1867; revised and enlarged: 1898), in two volumes
      • Volume I – Part I: The Data of Biology; Part II: The Inductions of Biology; Part III: The Evolution of Life; Appendices
      • Volume II – Part IV: Morphological Development; Part V: Physiological Development; Part VI: Laws of Multiplication; Appendices
    • Principles of Psychology (1870, 1880), in two volumes
      • Volume I – Part I: The Data of Psychology; Part II: The Inductions of Psychology; Part III: General Synthesis; Part IV: Special Synthesis; Part V: Physical Synthesis; Appendix
      • Volume II – Part VI: Special Analysis; Part VII: General Analysis; Part VIII: Congruities; Part IX: Corollaries
    • Principles of Sociology, in three volumes
      • Volume I (1874–75; enlarged 1876, 1885) – Part I: Data of Sociology; Part II: Inductions of Sociology; Part III: Domestic Institutions
      • Volume II – Part IV: Ceremonial Institutions (1879); Part V: Political Institutions (1882); Part VI [published here in some editions]: Ecclesiastical Institutions (1885)
      • Volume III – Part VI [published here in some editions]: Ecclesiastical Institutions (1885); Part VII: Professional Institutions (1896); Part VIII: Industrial Institutions (1896); References
  • Principles of Ethics, in two volumes
    • Volume I – Part I: The Data of Ethics Архивирано на 7 мај 2005 г. (1879); Part II: The Inductions of Ethics (1892); Part III: The Ethics of Individual Life (1892); References
      • Volume II – Part IV: The Ethics of Social Life: Justice (1891); Part V: The Ethics of Social Life: Negative Beneficence (1892); Part VI: The Ethics of Social Life: Positive Beneficence (1892); Appendices
  • The Study of Sociology (1873, 1896) Архивирано на 15 мај 2012 г.
  • An Autobiography Архивирано на 27 февруари 2011 г. (1904), in two volumes
  • v1 Life and Letters of Herbert Spencer by David Duncan Архивирано на 16 март 2011 г. (1908)
  • v2 Life and Letters of Herbert Spencer by David Duncan Архивирано на 17 август 2011 г. (1908)
  • Descriptive Sociology; or Groups of Sociological Facts, parts 1–8, classified and arranged by Spencer, compiled and abstracted by David Duncan, Richard Schepping, and James Collier (London, Williams & Norgate, 1873–1881)

Колекции на есеи:

  • Illustrations of Universal Progress: A Series of Discussions (1864, 1883)
  • The Man Versus the State (1884)
  • Essays: Scientific, Political, and Speculative (1891), in three volumes:
    • Volume I (includes "The Development Hypothesis," "Progress: Its Law and Cause," "The Factors of Organic Evolution" and others)
    • Volume II (includes "The Classification of the Sciences", The Philosophy of Style (1852), The Origin and Function of Music," "The Physiology of Laughter," and others)
    • Volume III (includes "The Ethics of Kant", "State Tamperings With Money and Banks", "Specialized Administration", "From Freedom to Bondage", "The Americans", and others)
  • Various Fragments (1897, enlarged 1900)
  • Facts and Comments (1902)
  • Great Political Thinkers (1960)

Наводи

уреди
  1. Weinstein, David (15 December 2002). Zalta, Edward N. (уред.). „Herbert Spencer“. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2019 Edition).
  2. „Letter 5145 – Darwin, C. R. to Wallace, A. R., 5 July (1866)“. Darwin Correspondence Project. Посетено на 12 January 2010.
     Maurice E. Stucke. „Better Competition Advocacy“ (PDF). Посетено на 29 August 2007. Herbert Spencer in his Principles of Biology of 1864, vol. 1, p. 444, wrote "This survival of the fittest, which I have here sought to express in mechanical terms, is that which Mr. Darwin has called 'natural selection', or the preservation of favoured races in the struggle for life."
  3. Riggenbach, Jeff (24 April 2011) The Real William Graham Sumner Архивирано на 10 ноември 2014 г., Mises Institute
  4. Richards, Peter (4 November 2010) Herbert Spencer: Social Darwinist or Libertarian Prophet? Архивирано на 14 септември 2014 г., Mises Institute
  5. Thomas Eriksen and FinnNielsen, A history of anthropology (2001) p. 37
  6. "Spencer became the most famous philosopher of his time," says Henry L. Tischler, Introduction to Sociology (2010) p. 12
  7. Talcott Parsons, The Structure of Social Action (1937; New York: Free Press, 1968), p. 3; quoting from C. Crane Brinton, English Political Thought in the Nineteenth Century (London: Benn, 1933).
  8. „Spencer, Herbert | Internet Encyclopedia of Philosophy“.
  9. Rev. Thomas Spencer (14 October 1796 – 26 January. 1853) – See: http://www.oxforddnb.com/view/article/26138/?back=,36208
  10. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer pp. 53–55
  11. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer p. 113
  12. In 1844, Spencer published three articles on phrenology in The Zoist: A Journal of Cerebral Physiology & Mesmerism, and Their Applications to Human Welfare: "A New View of the Functions of Imitation and Benevolence" (Vol.1, No.4, (January 1844), pp. 369–85); "On the Situation of the Organ of Amativeness" (Vol.2, No.6, (July 1844), pp. 186–89); and "A Theory concerning the Organ of Wonder" (Vol.2, No.7, (October 1844), pp. 316–25).
  13. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer p. 75
  14. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer p. 537
  15. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer p. 497
  16. M. Francis (Dec 23, 2014). Recension of Herbert Spencer's life. Routledge. стр. 7–8. ISBN 9781317493464. Архивирано од изворникот на 30 December 2018. Посетено на 30 December 2018 – преку ndpr.nd.edu.
  17. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer p. 464
  18. „APS Member History“. search.amphilsoc.org. Посетено на 2021-05-19.
  19. Duncan, Life and Letters of Herbert Spencer, p. 537
  20. quoted in Egan, Kieran (2002). Getting it wrong from the beginning. Архивирано од изворникот на 2012-12-08. Посетено на 14 June 2013.
  21. Deichmann, Ute. (2010). Darwinism, Philosophy, and Experimental Biology. Springer. pp. 41–42. ISBN 978-90-481-9901-3
  22. Turner, Jonathan H. (1985). Herbert Spencer. Beverly Hills, CA: SAGE Publications. ISBN 0-8039-2244-2.
  23. Popular Science Monthly, Volume 44
  24. McKinnon, AM (2010). 'Energy and society: Herbert Spencer's 'energetic sociology' of social evolution and beyond' (PDF). Journal of Classical Sociology. 10 (4): 439–55. doi:10.1177/1468795x10385184. |hdl-access= бара |hdl= (help)
  25. „Essays: Scientific, Political and Speculative, Vol. 2 - Online Library of Liberty“. oll.libertyfund.org.
  26. Doherty, Brian, Radicals for Capitalism: A Freewheeling History of the Modern American Libertarian Movement, p. 246.
  27. Stringham, Edward. Anarchy and the Law. Transaction Publishers, 2007. p. 387.
  28. Stringham, Edward. Anarchy and the Law. Transaction Publishers, 2007. p. 388.
  29. Herbert Spencer, Facts and comments, p. 126.
  30. Social Statics (1851), pp. 42, 307.
  31. The Man vs the State, 1884 at the Constitution Society
  32. Ronald F. Cooney, "Herbert Spencer: Apostle of Liberty" Freeman (January 1973)online Архивирано на {{{2}}}.
  33. Chris Matthew Sciabarra, "Libertarianism", in International Encyclopedia of Economic Sociology, ed. Jens Beckert and Milan Zafirovski (2006), pp. 403–07 online.
  34. Kymlicka, Will (2005). "libertarianism, left-". In Honderich, Ted. The Oxford Companion to Philosophy. New York City: Oxford University Press. p. 516. ISBN 978-0199264797. "'Left-libertarianism' is a new term for an old conception of justice, dating back to Grotius. It combines the libertarian assumption that each person possesses a natural right of self-ownership over his person with the egalitarian premiss that natural resources should be shared equally. Right-wing libertarians argue that the right of self-ownership entails the right to appropriate unequal parts of the external world, such as unequal amounts of land. According to left-libertarians, however, the world's natural resources were initially unowned, or belonged equally to all, and it is illegitimate for anyone to claim exclusive private ownership of these resources to the detriment of others. Such private appropriation is legitimate only if everyone can appropriate an equal amount, or if those who appropriate more are taxed to compensate those who are thereby excluded from what was once common property. Historic proponents of this view include Thomas Paine, Herbert Spencer, and Henry George. Recent exponents include Philippe Van Parijs and Hillel Steiner."
  35. „Herbert Spencer on the Land Question: A Criticism, by Alfred Russel Wallace“. people.wku.edu.
  36. „Herbert Spencer Anti-Defamation League (Part 423 of ???)“.
  37. Lindqvist, Sven (1996). Exterminate all the brutes. New Press. стр. 8. ISBN 9781565843592.
  38. Spencer, Social Statics, 417-19.
  39. Offer, John (2006). An Intellectual History of British Social Policy. Bristol: Policy Press. стр. 38, 142. ISBN 1-86134-530-5.
  40. Stewart, Iain (2011). „Commandeering Time: The Ideological Status of Time in the Social Darwinism of Herbert Spencer“. Australian Journal of Politics and History. 57 (3): 389–402. doi:10.1111/j.1467-8497.2011.01604.x.
  41. Hearn, Lafcadio (2012). Japan: an Attempt at Interpretation Kindle Edition. стр. Appendix. ISBN 978-1406722383.
  42. James, William (1904). „Herbert Spencer“. The Atlantic Monthly. XCIV: 104.
  43. Quoted in John Offer, Herbert Spencer: Critical Assessments (London: Routledge, 2004), p. 612.
  44. Perrin, Robert G. (1995). „Émile Durkheim's Division of Labor and the Shadow of Herbert Spencer“. Sociological Quarterly. 36 (4): 791–808. doi:10.1111/j.1533-8525.1995.tb00465.x.
  45. Gertrude Himmelfarb, Darwin and the Darwinian Revolution, 1968, p. 222; quoted in Robert J. Richards, Darwin and the Emergence of Evolutionary Theories of Mind and Behavior (Chicago: University of Chicago Press, 1989), p. 243.
  46. Richard Hofstadter, Social Darwinism in American Thought (1944; Boston: Beacon Press, 1992), p. 32.
  47. Mark Francis, Herbert Spencer and the Invention of Modern Life (Newcastle, UK: Acumen Publishing, 2007).
  48. Stewart (2011).
  49. Plekhanov, Georgiĭ Valentinovich (1912), trans. Aveling, Eleanor Marx. Anarchism and Socialism, p. 143. Chicago: Charles H. Kerr & Company. (See here.)
  50. Benjamin Schwartz, In Search of Wealth and Power (The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge Massachusetts, 1964).
  51. Jin, Xiaoxing (27 March 2019). „Translation and transmutation: the Origin of Species in China“. The British Journal for the History of Science. 52 (1): 117–141. doi:10.1017/S0007087418000808. PMID 30587253.
  52. Kenneth Pyle, The New Generation in Meiji Japan (Stanford University Press, Stanford, California, 1969).
  53. Spencer to Kaneko Kentaro, 26 August 1892 in The Life and Letters of Herbert Spencer ed. David Duncan (1908), p. 296.
  54. Savarkar, Vinayak Damodar. Inside the Enemy Camp. стр. 35.
  55. Sinclair, Upton; One Clear Call; R. & R. Clark, Ltd., Edinburgh; August, 1949