Хабсбуршка Монархија

Хабсбуршка Монархија^[1]
Хабсбуршка Монархија Habsburgermonarchie
	1526–1804
	Flag Грб
	Motto: Fiat iustitia, et pereat mundus; "Let justice be done, though the world perish"
	Химна: Gott erhalte Franz den Kaiser; „Господ да го чува царот“
	The Habsburg Monarchy in 1789.
Статус	Дел од Свето Римско Царство
Главен град	Виена; (1526–1583); Прага; (1583–1611); Виена; (1611–1804)
Говорени јазици	службени јазици:; латински, германски; Останати јазици:; унгарски, чешки, хрватски, романски, словенечки, словачки, дански, италијански, полски, босански, српски, француски
Вероисповед	Официјална религија:; Римокатоличка црква; Останати:; Калвинизам, Лутеранство, Православие, Јудаизам
Уредување	Феудална монархија
Монарх
• 1526–1564	Фердинанд I (прв)
• 1792–1804	Франц II (последен)
Државен канцелар
• 1753–1793	Венцел Антон
Историски период	Ран нов век/Наполеонови војни
• Мохачка битка	29 август 1526
• Битка кај Виена	14 јули 1683
• Војна за наследство	1740–1748
• Австриско-турска војна	1787–1791
• Договор од Свиштов	4 август1791
• Австриско Царство	11 август 1804
Претходници	Наследници
	Надвојводство Австрија
	Кралство Унгарија
	Кралство Бохемија
	Кралство Хрватска
	Кнежевство Трансилванија
Австриско Царство
Денес дел од	Австрија; Белгија; Предлошка:Country data Bosnia-Herzegovina; Хрватска; Чешка; Франција; Германија; Унгарија; Италија; Лихтенштајн; Луксембург; Холандија; Полска; Романија; Србија; Словачка; Словенија; Швајцарија; Украина
	^a Main Czech Church, in the Kingdom of Bohemia recognized until 1627 when it was forbidden.; ^b German replaced Latin as the official language of the Empire in 1784.

Хабсбуршка Монархија или Хабсбуршко Царство (германски: Habsburgermonarchie) — неофицијално име на државите и провинциите кои биле управувани од страна на австриската Хабсбуршка династија до 1780 година, а подоцна и од страна на нејзината наследничка Хабсбург-Лотаринги до 1918 година. Монархијата претставувала сложена држава составена од териториите во и надвор од Светото Римско Царство и обединета единствено пред монархот. Династичкиот главен град бил Виена, освен во периодот од 1583 до 1611 година^[3], кога бил префрлен во Прага. Од 1804 до 1867 година, Хабсбуршката Монархија била официјално обединета како Австриско Царство додека во периодот од 1867 до 1918 година опстојувала како Австроунгарија^[4]^[5].

Главата на австриската гранка на Хабсбуршката династија често бил избран како цар на Светото Римско Царство до распаѓањето на царството во 1806 година. Од 1415 година до распаѓањето на Светото Римско Царство единствено Карло VII од Баварија не бил член на Хабсбуршката династија како владетел на Австрија^[6]^[7]. Самата монархија опфаќала и делови надвор од Светото Римско Царство, и поголемиот дел од монархијата била управувана од страна на други династии. Хабсбуршката Монархија обично не ги вклучувала сите територии под власта на Хабсбуршката династија. Од друга страна и Хабсбуршката династија често била поделувана на подгранки. Најголем пример било поделбата на териториите на управување во времето на Карло V, кога била основана т.н. Хабсбуршка Шпанија.

Потекло

Хабсбуршката династија потекнува денешна Швајцарија и била наречена според истоимениот замок. По 1279 година фамилијата започнала да владее со Австрија. Својата сила династијата ја зголемила преку склучување на династички бракови и водење на успешни војни од страна на царот Максимилијан I по Првиот Виенски конгрес во 1515 година. По смртта на Лајош II во Мохачката битка^[3], Хабсбурговците ја зеле круната на Унгарија и Бохемија во 1526 година, а како прв крал бил избран Надвојводата Фердинанд, кој бил помал брат на Карло V^[8].

Терминологија

Следува список на територии кои подоцна биле приклучени кон Австроунгарија и кои биле поистоветувани со Хабсбуршката Монархија:

Хабсбуршка Монархија или Австриска Монархија (1526-1867). Овој термин бил неофицијален но многу често се употребувал.
Австриско Царство (1804-1867). Овој термин бил официјално име на царството.
Австроунгарија (1867-1918). Овој термин бил официјално име на царството, додека неофицијално се користел терминот Дунавска Монархија или Двојна Монархија, кое значело две држави на чие чело се наоѓа еден цар.
Царски Земји (1849-1918). Овој термин често се однесувал на сите поединечни делови на Австриското Царство (1849-1867), а потоа и на Австроунгарија од 1867 година. Териториите на Кралство Унгарија не се сметале за царски земји по создавањето на Австроунгарија.

Унгарските делови од царството биле нарекувани „Територии на светата унгарска круна на Свети Стефан“. Чешките делови од царството биле нарекувани „Територии на светата бохемиска круна на Свети Вацлав“.

Територии

Австрија
- Војводство и Надвојводство Австрија
- Војводство Штаерска
- Војводство Корушка
- Војводство Крањска
- Трст
- Истра (иако голем дел од Истра беше венециска територија до 1797 година)
- Горица и Градишка
- Грофовија Тирол
- Изборно Кнежевство Салцбург
- Предарлска
Бохемија
- Моравија
- Австриска Шлеска
Унгарија
- Словачка
- Романија
- Србија
- Хрватска
- Словенија ^[9]

Други територии:

Наводи

↑
The monarchy had no official name. Various names included:
- Хабсбуршка Монархија (Habsburgermonarchie)
- Хабсбуршко Царство (Habsburgerreich)
- Хабсбуршки територии (Habsburgische/Österreichische Erblande)
- Австриска Монархија (Österreichische Monarchie)
↑ "Smoldering Embers: Czech-German Cultural Competition, 1848–1948" by C. Brandon Hone. Utah State University.
↑ ^3,0 ^3,1 "Czech Republic - Historic Centre of Prague (1992)" Heindorffhus, August 2007, HeindorffHus-Czech Архивирано на 20 март 2007 г..
↑ Vienna website; http://www.wien-vienna.com/austrohungary.php Архивирано на 23 ноември 2011 г.
↑ Encyclopedia Britannica online article Austria-Hungary; http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44386/Austria-Hungary
↑ Metropolitan Museum of Art; http://www.metmuseum.org/toah/hd/habs/hd_habs.htm
↑ University of Wisconsin; http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/holy%20roman%20empire.htm Архивирано на 12 мај 2016 г.
↑ „Ferdinand I“. Encyclopedia Britannica.
↑ Овие делови на Хабсбуршката монархија биле надвор Светото Римско Царство.

[1] The monarchy had no official name. Various names included:
Хабсбуршка Монархија (Habsburgermonarchie)

Хабсбуршко Царство (Habsburgerreich)

Хабсбуршки територии (Habsburgische/Österreichische Erblande)

Австриска Монархија (Österreichische Monarchie)

[2] Хабсбуршка Монархија (Habsburgermonarchie)

[3] Хабсбуршко Царство (Habsburgerreich)

[4] Хабсбуршки територии (Habsburgische/Österreichische Erblande)

[5] Австриска Монархија (Österreichische Monarchie)

[2] "Smoldering Embers: Czech-German Cultural Competition, 1848–1948" by C. Brandon Hone. Utah State University.

[HHus-3] 3,0 ^3,1 "Czech Republic - Historic Centre of Prague (1992)" Heindorffhus, August 2007, HeindorffHus-Czech Архивирано на 20 март 2007 г..

[4] Vienna website; http://www.wien-vienna.com/austrohungary.php Архивирано на 23 ноември 2011 г.

[Britannica_AH-5] Encyclopedia Britannica online article Austria-Hungary; http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44386/Austria-Hungary

[6] Metropolitan Museum of Art; http://www.metmuseum.org/toah/hd/habs/hd_habs.htm

[7] University of Wisconsin; http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/holy%20roman%20empire.htm Архивирано на 12 мај 2016 г.

[Britannica2009-8] „Ferdinand I“. Encyclopedia Britannica.

[9] Овие делови на Хабсбуршката монархија биле надвор Светото Римско Царство.

[3]

[4]

[5]

[1]

b

a

[2]

[6]

[7]

[8]

[9]