Википедија

Спиритуализам

Оваа статија се однесува на the religion. За other uses of spiritualism, погл. Spiritualism (disambiguation).

Спиритуализам е религија делумно основана врз основа на пишувањата на шведскиот мистик Емануел Сведенборг (1688-1772).[1] Спаѓа во теизмот, со верба во Бога, но се одликува со верување дека може да се контактира со душите на мртвите, било од страна на поединци или од посебно тренирани медиуми, кои можат да ни дадат информации за „животот после смртта“.[2]

Спиритуализмот е развиен во САД, а максимален број на членови стекнува од 1840 година до 1920 година, посебно во земјите каде се зборува на англиски јазик.[3][4] Се вели дека до 1897 година, имало повеќе од осум милиони следбеници во Америка и во Европа,[5] од кои повеќето биле припадници на средната и на високата класа.

Оваа религија се распламтела за половина век без никакви канонски текстови, официјални организации, лекции, кампови за обука или мисионерски активности. Интересно е што повеќето од спиритуалистите биле жени, кои ја поддржувале борбата против ропството и правото на глас за жените. [3] Кон крајот на 1880-те години кредибилитетот на ова движење ослабнал, најмногу поради појавата на измамници. Тогаш почнуваат да се појавуваат официјални организации на спиритуалистите.[3]

Верувања

уреди

Верувањата на спиритуалистите варираат од група до група, но сепак имаат нешто заедничко.

  • Повеќето спиритуалисти веруваат во монотеистички Бог, сличен на оној во христијанството.
  • Спиритуалистите веруваат дека одредени талентирани личности, медиуми, можат да комуницираат со душите на умрените. Веруваат дека душите се способни да напредуваат кон повисоки сфери или нивоа. Животот после смртта не е статично ниво, туку душите таму се развиваат.
  • Ова води кон верувањето дека душите можат да ни понудат знаење за моралот и етиката, како и за самиот Господ и животот после смртта. Затоа повеќето спиритуалисти зборуваат за духовен водич со кого често контактираат заради добивање духовни и секојдневни совети.[2][3]
 
Уличен плакат на кој се гледа дека христијаните го изедначуваат спиритуализмот со вештерство.

Споредба со други религии

уреди
Христијанство

Бидејќи спиритуализмот се појавил во христијанските средини, основните одлики ги влече од таму. Го прифаќа христијанскиот морален систем и пеењето на литургиски песни. Сепак, главните разлики меѓу нив се големи. Спиритуалистите не веруваат дека за време на краткиот живот може да се добие за душата влез во рајот или во пеколот. Задгробниот живот го гледаат како хиерархија низ која напредува секоја душа.[2][3]

Религиите на Индијанците

Индијанските верувања во духот на животните, потоа шаманизмот и контактот со духовите се слични со спиритуализмот. Во првите децении од појавата на ова движење, повеќето медиуми тврделе дека контактираат со индијански духовни водичи.

Ислам

Во исламот, суфизмот го смета контактирањето со духови за можно.[6] Потоа, концептот Тавасул признава постоење на добри духови на повисоко ниво, блиску до Бога.

Хиндуизам

Хиндуизмот со спиритуализмот го има заедничко верувањето во живот после смртта. Но, хиндуизмот се разликува во тоа што верува во реинкарнација.

Спиритизам

Спиритизмот, гранка на спиритуализмот, најмногу е присутен во латинските земји. Ја нагласува реинкарнацијата. Според Артур Конан Дојл, повеќето британски спиритуалисти од почетокот на 20 век биле рамнодушни кон реинкарнацијата, малкумина ја поддржувале, додека значаен дел од нив биле против, посебно затоа што душите со кои се контактирало во сесиите никогаш не ја споменувале реинкарнацијата.[7]

Окултизам

Разликата меѓу спиритуалистите и повеќето окултни движења, како на пример редот „Златна зора“, е во тоа што не користеле магиски моќи (со исклучок на лечењето). На пример, Мадам Блаватска во Теозофското друштво спиритуализмот и работа со медиум ги користела само за да добие совети во врска со езотеричните знаења. Сепак Блаватска таквите духови не ги сметала за души на покојници, а за реинкарнацијата имала сосема поинакви верувања од повеќето спиритуалисти.[3]

Почетоци

уреди

Спиритуализмот за првпат се појавува во 1840-тите години во државата Њујорк, каде што се појавиле и движењата како милеризам, адвентизам на седмиот ден, и мормонизам за време на таканареченото „Второ големо будење“.

Во овој регион во државата Њујорк многумина тврделе дека имаат директен контакт со Бога или со ангели.[2]

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Hilary Chaudhuri, (University of Virginia) (1998). „Spiritualism (New Religious Movements)“. Архивирано од изворникот на 2006-08-30. Посетено на 2008-09-03.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Carroll, Bret E. (1997). Spiritualism in Antebellum America. (Religion in North America.). Bloomington: Indiana University Press. стр. 248. ISBN 0-25333-315-6.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Braude, Ann Braude (2001). Radical Spirits: Spiritualism and Women's Rights in Nineteenth-Century America, Second Edition. Indiana University Press. стр. 296. ISBN 0-25321-502-1.
  4. ↑ Britten, Emma Hardinge (1884). Nineteenth Century Miracles: Spirits and their Work in Every Country of the Earth. New York: William Britten. ISBN 0766162907.
  5. ↑ Times, New York (29/11/1897). „THREE FORMS OF THOUGHT; M.M. Mangassarian Addresses the Society for Ethical Culture at Carnegie Music Hall“. The New York Times: 200. Наводот journal бара |journal= (help); Проверете ги датумските вредности во: |year= (help)
  6. ↑ Noor Muhammad Kalachvi 1999: Irfan
  7. ↑ Doyle, Arthur Conan (1926). The History of Spiritualism, volume 2. New York: G.H. Doran. ISBN 1-4101-0243-2.

Литература

уреди
  • Alvarado, C. S., M. Biondi, and W. Kramer. 2006. “Historical Notes on Psychic Phenomena in Specialised Journals.” European Journal of Parapsychology 21:58.
  • Brandon, Ruth (1983). The Spiritualists: The Passion for the Occult in the Nineteenth and Twentieth Centuries. New York: Alfred A. Knopf.
  • Braude, Ann (2001). Radical Spirits: Spiritualism and Women's Rights in Nineteenth-Century America. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-21502-1.
  • Britten, Emma Hardinge (1884). Nineteenth Century Miracles: Spirits and their Work in Every Country of the Earth. New York: William Britten. ISBN 0766162907.
  • Brown, Slater (1970). The Heyday of Spiritualism. New York: Hawthorn Books.
  • Buescher, John B. (2003). The Other Side of Salvation: Spiritualism and the Nineteenth-Century Religious Experience. Boston: Skinner House Books. ISBN 1-55896-448-7.
  • Carroll, Bret E. (1997). Spiritualism in Antebellum America. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-33315-6.
  • Davenport, Reuben Briggs (1888). The Death-Blow to Spiritualism. New York: G.W. Dillingham.
  • Deveney, John Patrick; Franklin Rosemont (1996). Paschal Beverly Randolph: A Nineteenth-Century Black American Spiritualist, Rosicrucian, and Sex Magician. Albany: State University of New York Press. ISBN 0-7914-3120-7.
  • Doyle, Arthur Conan (1926). The History of Spiritualism, volume 1. New York: G.H. Doran. ISBN 1-4101-0243-2.
  • Doyle, Arthur Conan (1926). The History of Spiritualism, volume 2. New York: G.H. Doran. ISBN 1-4101-0243-2.
  • Fodor, Nandor (1934). An Encyclopaedia of Psychic Science.
  • Guthrie, John J. Jr; Phillip Charles Lucas; Gary Monroe (2000). Cassadaga: the South’s Oldest Spiritualist Community. Gainesville, FL: University Press of Florida. ISBN 0-8130-1743-2.
  • Harrison, W.H. 1880. Psychic Facts, a Selection from Various Authors. London: Ballantyne Press.
  • Hess, David. "Spiritism and Science in Brazil". Ph.D thesis, Dept. of Anthropology, Cornell University.
  • Lindgren, Carl Edwin (1994). „Spiritualism: Innocent Beliefs to Scientific Curiosity“. Journal of Religion and Psychical Research. 17 (1): 8–15. ISSN 1731:2148 Проверете ја вредноста |issn= (help). Архивирано од изворникот на 2012-02-10.
  • Lindgren, Carl Edwin (1994). „Scientific investigation and Religious Uncertainty 1880-1900“. Journal of Religion and Psychical Research. 17 (2): 83–91. ISSN 1731:2148 Проверете ја вредноста |issn= (help). Архивирано од изворникот на 2012-02-10.
  • Moore, William D (1997). Annmarie Adams and Sally MacMurray (editors) (уред.). Exploring Everyday Landscapes: Perspectives in Vernacular Architecture, VII. 'To Hold Communion with Nature and the Spirit-World:' New England's Spiritualist Camp Meetings, 1865-1910. Knoxville: University of Tennessee Press. ISBN 0-8704-9983-1.CS1-одржување: излишен текст: список на уредници (link)
  • Podmore, Frank, Mediums of the 19th Century, 2 vols., University Books, 1963.
  • Salter, William H., Zoar; or the Evidence of Psychical Research Concerning Survival, Sidgwick, 1961.
  • Telegrams from the Dead (a PBS television documentary in the "American Experience" series, first aired 19 октомври 1994).
  • Tokarzówna, Krystyna; Stanisław Fita (1969). Bolesław Prus, 1847-1912: Kalendarz życia i twórczości (Bolesław Prus, 1847-1912: a Calendar of [His] Life and Work). Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  • Weisberg, Barbara (2004). Talking to the Dead. San Francisco: Harper.
  • Wicker, Christine (2004). Lily Dale: the True Story of the Town that talks to the Dead. San Francisco: Harper.

Надворешни врски

уреди


Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Спиритуализам&oldid=5011166“