Владово
Владово (грчки: Άγρας, Аграс, до 1926 г. Βλάδοβο, Владово[2]) — село во Воденско, Егејска Македонија, денес во општината Воден на Постолскиот округ во Централна Македонија, Грција. Населението брои 796 жители (2011) и до денес е целосно населено со Македонци.[3]
| Владово Άγρας | |
|---|---|
 | |
  Владово | |
|
Местоположба во областа   Владово | |
| Координати: 40°47.93′N 21°54.93′E / 40.79883° СГШ; 21.91550° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Централна Македонија |
| Округ | Постол |
| Општина | Воден |
| Општ. единица | Воден |
| Површина | |
| • Вкупна | 25,4 км2 (9,8 ми2) |
| Надм. вис. | 500 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 796 |
| • Густина | 31/км2 (81/ми2) |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија и местоположба
уредиСелото е сместено 5 км западно од градот Воден, покрај патот од Воден за Острово. Лерин и Кајлари, а низ него минува и железничка линија. Во непосредна близина е планината Каракамен, на чии падини се наоѓало селото Фурка, чие население прешло во Владово поради негово опустошување од разбојнички банди.[3]
Низ селото рече реката Вода, и под него образува голем водопад. Реката се користи за наводнување на обработливи површини преку Владовското Езеро, кое има и голема хидроцентрала со придружна населба за вработените. Атарот зафаќа површина од 25,4 км2.
Историја
уредиПодрачјето на Владово е населено уште во праисторијата, за што сведочи Владовската праисториска населба кај селото, која датира од бронзеното време.
По патот за Воден се забележуваат рушевините на Владовската тврдина (Филокастро).[4] Меѓу 1600 и 1800 г. селото всушност се наоѓало во месноста Селиште, југозападно од денешната местоположба. Таму до денес се наоѓаат остатоците од старата црква „Св. Дионисиј Олимпски“.[5]
Во 1848 г. рускиот славист Виктор Григорович во „Очерк путешествия по Европейской Турции“ го опишува Владово како македонско село[6][7] Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“, во 1873 г., Владово (Vladovo) е посочено како село во Воденската каза со 133 куќи и вкупно 600 жители Македонци.[8][9]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Владово живеят 740 Македонци.[8][10] Во тоа време селото било истовремено под врховенството на Бугарската егзархија и Цариградската патријаршија. Според Христо Силјанов, по Илинденското востание во 1904 г. целото село потпаднало во под егзархијата.[11] Според податоците на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Владово (Vladovo), 464 жители биле под Бугарската егзархија, а 496 биле под патријаршијата — притоа сите до еден Македонци.[8] Во селото работеле обете пропаганди, и имало и бугарско и грчко училиште.[12] Црквата „Свети Атанас“ била заземена од егзархијата.[13]
Потпаѓање под Грција
уреди
Во Првата балканска војна во селото влегла грчка војска и извршила масовен грабеж.[14] Со Букурашкиот договор во 1913 г. селото е припоено кон грчката држава, кога имало 879 жители[3]. Во 1924 г. 16 жители по официјален пат се иселиле во Бугарија. Во 1926 г. селото е преименувано во Аграс, по андартскиот капетан Телос Аграс обесен во него во 1906 од Воденската чета на Македонската револуционерна организација. Во 1928 г. во селото се евидентирани 866 жители.
Втора светска војна
уредиЗа време на Втората светска војна селото било под окупација на Бугарија и основана е чета на бугарската паравоена организација „Охрана“.[15]
Во Граѓанската војна
уредиЗа време на Граѓанската војна, селото дало голем број жртви[3], а неколку семејства и поединци пребегале во Р Македонија
Во 2008 г. статуите на Антонис Мингас и Телос Агапинос меѓу Владово и Техово биле срушени од мештаните[16][17].
Население
уредиДенес населението на Владово останува целосно македонско и непроменето. Последните децении бележат пад на населението, што се должи на преселби во градот Воден и во странски земји.[3]
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 1045 | 980 | 1050 | 888 | 897 | 961 | 883 | 796 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Самоуправа и политика
уредиСелото припаѓа на општинската единица Воден со седиште во истоимениот град, која припаѓа на поголемата општина Воден, во округот Постол. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Владово, во кој тоа е единствено населено место.
Стопанство
уредиГлавни земјоделски култури во Владово се пченицата и црешите, а доста развиено е и сточарството. Вкупните обработливи површини денес зафаќаат 1.250 хектари[3]. Некогаш најплодните 505 хектари денес не постојат, бидејќи се поплавени од хидроакумулацијата Владовско Езеро (Τεχνητή λίμνη Άγρα) изградена во 1956 г.[3] Ова земјиште се откупувало од селаните по мошне ниски цени (4000 драхми за декар[3]) и исплаќани со години.
Културни и природни знаменитости
уреди- Цркви
- „Св. Дионисиј Олимписки“ — стара црква во урнатини, на местото на старото село
- „Св. Димитриј“ од 1818 г.
Личности
уреди- Благој Калејчев (1868-1945) — македонски револуционер
Поврзано
уредиНаводи
уреди| „Владово“ на Ризницата ? |
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Βλάδοβον - Άγρας
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. I дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 44.
- ↑ „ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ36/58112/1329 π.ε./30-5-1995 - ΦΕΚ 593/Β/7-7-1995“. Διαρκής κατάλογος κηρυγμένων αρχαιολογικών τόπων και μνημείων. Архивирано од изворникот на 2022-01-27. Посетено на 1 мај 2018.
- ↑ „11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων“ (PDF). Αρχαιολογικόν Δελτίον. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού. Τόμος 49 (1994), Χρονικά Β'2: 575. 1999. ISSN 0570-622Χ. Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-05-10.
- ↑ наречено „бугарско“, под влијание на бугарската политика
- ↑ Григорович, В. Очеркъ путешествія по Европейской Турціи, Москва, 1877, стр. 92.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 156-157.
- ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“, София, 1902, стр. 149.
- ↑ Силянов, Христо. „Освободителните борби на Македония“, том II, София, 1993, стр. 126.
- ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 190-191.
- ↑ Македонски Алманах, издава ЦК на МПО, уредник Петар Ацев, издание на „The Macedonian Tribune“, Indianapolis, 1940, стр. 36
- ↑ Даскалов, Георги, Българите в Егейска Македония, София 1996, с. 113.
- ↑ Мичев, Добрин. Българското национално дело в Югозападна Македония (1941 – 1944 г.)
- ↑ Ο Δήμος Έδεσσας ξηλώνει προτομές Μακεδονομάχων και τις αντικαθιστά με σπερματοζωάρια!, http://kostasxan.blogspot.com
- ↑ Busts of Greek Macedonian Fighters vandalised in Edessa, Youtube