Фулански јазик
Фуланскиот (Fulfulde, Pulaar, Pular) е нигер-конгоански јазик кој се зборува во Западна Африка. Јазикот е дел од подгрупата на сенегамбиски јазици, во која група се наоѓаат и серерскиот и волофскиот јазик. Јазикот е мајчин јазик на Фуланите, кои ја населуваат територијата од Сенегамбија до Судан. Јазикот е еден од најзборуваните јазици во Западна Африка, каде има голем број на луѓе кои го зборуваат како втор јазик.
| Фулански јазик | |
|---|---|
| Фуланиски јазик Fulfulde, Pulaar, Pular'Fulaare | |
| Застапен во | Мавританија, Сенегал, Мали, Гвинеја, Буркина Фасо, Нигер, Нигерија, Камерун, Гамбија, Чад, Сиера Леоне, Бенин, Гвинеја-Бисао, Судан, ЦАР, Брег на Слоновата Коска, Гана, Того, Либерија, Габон |
| Народ | Фулани |
| Говорници | 24 милиони (2007)[1] |
| Јазично семејство | нигер-конгоанско
|
| Јазични кодови | |
| ISO 639-1 | ff |
| ISO 639-2 | ful |
| ISO 639-3 | ful — опсежен код Поединечни кодови: fuc — пулаарски (Сенегамбија, Мавританија) fuf — пуларски (Гвинеја, Сиера Леоне) ffm — Масина Фулфулде (Мали) fue — Боргу Фулфулде (Бенин, Того) fuh — Западнонигерски (Буркина, Нигер) fuq — Централноисточен нигерски (Нигер) fuv — Нигерски фулфулде (Нигерија) fub — Адамава Фулфулде (Камерун, Чад, Судан) fui — Багирми Фулфулде (ЦАР) |
Терминологија уреди
Најчесто користено име за јазикот е „фулански“ („фула“). Фуланите го именуваат јазикот како Pulaar или Pular (во западните дијалекти) или Fulfulde (во централните и источните дијалекти). Името „фулани“ (кај нас навлезено најверојатно преку англискиот јазик) потекнува од мандинчкиот (мандинка). Во францускиот јазик овој јазик е познат како Peul и ова име потекнува од волофскиот јазик.
Писмо уреди
Латиница уреди
Фулански (пуларски) јазик
| |
| Писмо | латиница |
| Пример | Прв член од „Декларацијата за човекови права“ |
| Текст | Innama aadeeji fof poti, ndimɗidi e jibinannde to bannge hakkeeji. Eɓe ngoodi miijo e hakkilantaagal ete eɓe poti huufo ndirde e nder ɓ iynguyummaagu. |
| Македонски | Сите човечки суштествa се раѓaaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност. |
| Портал: Јазици | |
Најчесто фуланскиот јазик се запишува со латиница. Латиничната азбука за фуланскиот јазик има специјални букви со мали куки, и тие се:Ɓ/ɓ, Ɗ/ɗ, Ŋ/ŋ, Ñ/ñ, Ƴ/ƴ (односно имплозивна ’б’, имплозивна ’д’, веларна ’н’ (звучи како ’нг’), њ, ејективна ’y’). Апострофот се користи за грлениот глас. Во Нигерија ʼy ја заменува ƴ, а во Сенегал ñ се користи за ɲ. Азбуката е:
a, aa, b, mb, ɓ, c, d, nd, ɗ, e, ee, f, g, ng, h, i, ii, j, nj, k, l, m, n, ŋ, ny (или ñ или ɲ), o, oo, p, r, s, t, u, uu, w, y, ƴ
Арабица уреди
Понекогаш фуланскиот користи и арапско писмо. Писмото се користело пред колонизацијата на Африка, кога била воведена латиницата.
Наводи уреди
- ↑ Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" The World's 100 Largest Languages in 2007
Литература уреди
- Arnott, David W. (1970). The nominal and verbal systems of Fula. Oxford: Clarendon Press.
- Wilson, W. A. A. (1989). Atlantic. In John Bendor-Samuel (Ed.), The Niger–Congo Languages, pp. 81–104.
Поврзано уреди
Надворешни врски уреди
- Страница за фуланскиот
- Извештај за фулфулдејското јазично стебло Архивирано на 12 декември 2005 г.
- Запис на Ethnologue за фуланскиот
- Фуланскиот јазик Архивирано на 23 јули 2008 г. на msu.edu
 | Оваа статија за нигер-конгоански јазик е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |