Википедија

Удово

село во Општина Валандово

Удово — село во Општина Валандово, во областа Бојмија, во околината на градот Валандово.

Удово

Воздушен поглед на Горното Маало на селото

Удово во рамките на Македонија
Удово
Местоположба на Удово во Македонија
Удово на карта

Карта

Координати 41°20′35″N 22°26′34″E / 41.34306° СГШ; 22.44278° ИГД / 41.34306; 22.44278
Регион  Вардарски
Општина  Валандово
Област Бојмија
Население 766 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 2464
Повик. бр. 034
Шифра на КО
Надм. вис. 90 м
Удово на општинската карта

Атарот на Удово во рамките на општината
Удово на Ризницата

Географија и местоположба

уреди
 
Поглед на селото од Давидовскиот манастир

Ова некогаш значајно село се наоѓа во областа Бојмија, во западниот дел на територијата на Општина Валандово, чиј атар се допира со левиот брег на реката Вардар.[2] Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 90 метри. Од градот Валандово, селото е оддалечено 13 километри.[2]

Во селото се вкрстуваат регионалните патишта Р-1102 и Р-1105. Регионалниот пат 1102, кој го поврзува Скопје со Гевгелија, пред изградбата на автопатската делница Демир Капија-Смоквица претставувал дел од европскиот коридор Е75.

Кај селото, во реката Вардар, се наоѓа вториот по големина остров во Македонија (и најголемиот речен остров во земјата), наречен Удовски Остров, чија површина изнесува 6 хектари.[3]

Историја

уреди
 
Селото во 1931 година

Удово бележи постара историја. Порано, во селото живееле претежно Турци и неколку куќи Власи. Старото село се наоѓало во денешното Долно (Удово) Маало. Со текот на годините, Турците се иселиле во Турција и во Скопје, додека Власите во иселиле во Гевгелија.

Со изградбата на вардарската железница (линијата Скопје-Солун), Удово станало позната товарна и истоварна станица, но подоцна замрело како таква населба.[2]

Во пролетните месеци во 1915 година во селото и околу мостот на Вардар се воделе битки помеѓу српската армија и членови на ВМРО. Нападот започнал на 20 март 1915 година на три различни пункта во југоисточниот дел на Вардарска Македонија. Акцијата подоцна е наречена Валандовска афера.[4][5][6]

Селото било срамнето со земја при Валандовскиот земјотрес во 1931 година.[7]

Кога бил отпочнат планот за изградба на ХЕЦ „Градец“, семејствата на селото Градец почнале принудно да се населуваат во Удово.

Стопанство

уреди
 
Стопански објект во селото

Атарот на селото зафаќа површина од 20,3 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 1.602 хектари.[2]

Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото постоела земјоделска задруга, а денес во него работат повеќе услужни објекти.[2]

Население

уреди
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948142—    
1953220+54.9%
1961287+30.5%
1971505+76.0%
1981827+63.8%
ГодинаНас.±%
1991870+5.2%
1994886+1.8%
2002851−4.0%
2021766−10.0%

Според податоците од 1873 година во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“, селото имало 100 домаќинства со 204 жители муслимани.[8]

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Удово имало 425 жители, од кои 375 Турци и 50 Роми.[9]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.[10]

Во 1961 година, Удово било мало село и броело 287 жители, но во 1994 година, по пат на имиграција, бројот се зголемил на 886 жители, од кои 856 Македонци, 11 Турци и 7 Срби.[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Удово имало 851 жител, од кои 838 Македонци, 7 Турци, 2 Срби и 4 останати.[11]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 766 жители, од кои 738 Македонци, 11 Турци, 3 Срби, 2 останати и 12 лица без податоци.[12]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 425 — 142 220 287 505 827 870 886 851 766
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[13]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[14]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[15]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[16]

Општествени установи

уреди
  •  
    Детската градинка
  •  
    Амбулантата
  •  
    Основното училиште

Самоуправа и политика

уреди

Во XIX век, Удово било турско село во рамките на Дојранската Каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Валандово, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Валандово.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Валандово.

Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната општина Удово, во која покрај селото Удово се наоѓале селата Ајранли, Дразни, Баракли, Башали, Вејсели, Градец, Ѓулели, Јосифово, Плавуш и Терзели. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Удово, во која влегувале селата Аразли, Баракли, Башали, Градец, Ѓулели и Удово.

Избирачко место

уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 0291 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште. Во ова избирачко место е опфатено и селото Градец.[17]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 700 гласачи.[18] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 668 гласачи.[19]

Културни и природни знаменитости

уреди
Цркви[20]
Споменици
Острови
  •  
    Главната селска црква „Св. Атанасиј“
  •  
    Речни острови кај Удово во Вардар
  •  
    Големиот Удовски Остров
  •  
    Спомен-костурницата

Галерија

уреди
  •  
    Влезот во градинката
  •  
  •  
    Поглед на градинката
  •  
    Поглед на градинката
  •  
    Спортско игралиште
  •  
    Објект во Удово
  •  
    Парк во Удово
  •  
    Фонтана во селото

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 306.
  3. ↑ Милевски, Ивица (2013). „За островите во Република Македонија“ (PDF). Географски разгледи. 47.
  4. ↑ Гоцев, Димитър. Национално-освободителната борба в Македония 1912 - 1915, Издателство на БАН, София, 1981, стр. 147 - 148.
  5. ↑ Националноосвободителното движение на македонските и тракийските българи 1878-1944, Т. III, София, 1997, стр. 342-343.
  6. ↑ Димитар Галев, „Белиот терор во Југоисточна Македонија 1910-1941“, Друштво за наука и уметност, Штип 1991, Валандовско-удовската атака
  7. ↑ Порта3 (2017-12-21). „Разурнувачкиот земјотрес во Валандово од 1931 година“. Порта3 - градежништво, архитектура и екологија. Посетено на 2021-10-08.
  8. ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 194-195.
  9. ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 151.
  10. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  11. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 4 август 2017.
  12. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  13. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  14. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  15. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  16. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  17. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
  18. ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
  19. ↑ „архивска копија“. Архивирано од изворникот на 2024-01-14. Посетено на 28 јануари 2024.
  20. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Удово&oldid=5201621“