Википедија

Список на крајни ѕвезди

список на статии на Викимедија

Ѕвезда ― масивно светлечко сфероидно астрономско тело направено од плазма кое се држи заедно со сопствената гравитација. Ѕвездите покажуваат голема разновидност во нивните својства (како што се масата, волуменот, брзината, фазата на ѕвездената еволуција и растојанието од Земјата) и некои од оддалечените се толку непропорционални во споредба со општото население што се сметаат за крајни. Ова е список на такви ѕвезди.

Записите кои се сметани за авторитативни и веројатно нема да бидат променети во која било точка, се запишувани на бела позадина, додека оние кои би можеле да се променат со нови информации и/или откритија се снимени на сива позадина.

Возраст и растојание

уреди
Наслов Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најблиска ѕвезда Сонце 3 век п.н.е. 1 АЕ Растојанието на нашата месн ѕвезда за првпат било одредено во 3 век п.н.е од Аристарх Самоски. Прикажано како споредба
Втора најблиска ѕвезда Проксима Кентаур 1915 1.30 парсеци Наречена и Алфа Кентаур C, таа надворешна ѕвезда во троѕвездениот систем кој ја вклучува Алфа Кентаур A (Ригил Кентаур) и and Алфа Кентаур B (Toliman). Ова е моментално најблиската позната соседна ѕвезда до нашето Сонце. Оваа ѕвезда е откриена во 1915 година, а нејзината паралакса била утврдена во тоа време, кога биле воспоставени доволно набљудувања. [NB 1] [1][2] Список на најблиски ѕвезди
Најдалечна поединечно видена ѕвезда WHL0137-LS (Еарендел) 2022 z= 6.2 ± 0.1

12.9 Gly

[3][4] Список на најдалечни астрономски тела
Најдалечна ѕвезда Ѕвездите во галаксијата HD1 2022 z= 13.27

13.5 Gly (растојание во светлиско патување)33.4 Gly (правилно растојание)

[5] Список на најдалечни астрономски тела
Најдалечна ѕвезда која е гравитациски врзана со галаксијата Млечен Пат ULAS J0015+01 2014 900,000 светлосни години Сместена во крајното надворешен ореол на Млечниот Пат, многу далеку од галактичкиот диск. [6]
Најстара ѕвезда HD 140283 пред 1912 14,5 ± 0,8 милијарди години Вообичаено наречен Метусалам како резултат на неговата крајна старост, овој подџин прикажува благо сино поместување, што укажува дека се движи во правец кон Земјата. [7] Список на најстари ѕвезди
Најмлада ѕвезда Ѕвездите постојано се образувани во универзумот, така што е невозможно да биде кажано која ѕвезда е најмлада. За информации за својствата на новосоздадените ѕвезди, видете Праѕвезда, Младоѕвездено тело и Ѕвездообразба.
Најблиски ѕвезди по тип
Назив Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најблиска ѕвезда слична на Сонцето Алфа Кентаур
A и B 		1839 1.34 парсеци (4.4 светлосни години) Ова била третата ѕвезда чија паралакса била утврдена. Пред Алфа Кентаур, рекордот го држел 61 Лебед, првата ѕвезда чија паралакса е одредена. [NB 1][NB 2][NB 3]
Најблиска нормална ѕвезда Алфа Кентаур C
(Проксима Кентаур) 		1915 1.30 парсеци (4.2 светлосни години) Пред Проксима, титулата ја имал Алфа Кентаур A и B. [NB 1][NB 3] [8][9]
Најблиско црвено џуџе Пред Проксима, титулата ја имала Барнардовата Ѕвезда
Најблиска одродена ѕвезда Сириус B 1852 8.6 светлосни години (2.6 парсеци) Ова е исто така „најблиското бело џуџе“. [NB 4]
Најблиско подџуџе Каптајнова Ѕвезда 1898 12.83 светлосни годинаи (3.93 парсеци) Каптајновата Ѕвезда е или sdM1 подџуџе[10] или M1.5V ѕвезда на главна низа.[11][12] WISEA 1810−1010 е најблиското неспорно подџуџе, на 29.03 светлосна годинаs (8.90 пс).[13] [14]
Најблизок пограничен подџин Прокион 11.5 светлосни години (3.5 парсеци) Сите ѕвезди поблиску до Сонцето се или главна низа или џуџести ѕвезди.
Најблизок неоспорен подџин Делта Паун 19.9 светлосни години (6.1 парсеци) Подџин, но само малку посветол од Сонцето.
Најблиската „вистинска“ џиновска ѕвезда Полукс 33.8 светлосни години (10.4 парсеци) Список на најблиски џиновски ѕвезди
Најблизок црвен џин Арктур 36.7 светлосни години (11.3 парсеци)
Најблизок суперџин Канопус 309 светлосни години (95 парсеци) Иако често е опишуван како жолт суперџин, особено во еволутивна смисла,[15] тој е класифициран како светол џин врз основа на спектарот.[16] [15] Список на најблиски суперџинови
Најблиска јаглеродна ѕвезда CW Лав 310 светлосни години (95 парсеци)
Најблиска ѕвезда од типот F Прокион A 11.46 светлосни години (3.51 парсеци) [17]
Најблиска ѕвезда од типот A Сириус A 8.6 светлосни години (2.6 парсеци)
Најблиска ѕвезда од типот B Регул A 79.3 светлосни години (24.3 парсеци) [18]
Најблиска ѕвезда од типот O Зета Змијоносец 366 светлосни години (112 парсеци) [17]
Најблиска Волф-Рајеова ѕвезда Гама Едро 1,080 светлосни години (330 парсеци)
Најблиска неутронска ѕвезда RX J1856.35-3754 2000 400 светлосни години (120 парсеци) [19][20][21]
Најблиско бело џуџе Сириус B 1852 8.6 светлосни години (2.6 парсеци) Сириус B е исто така второто бело џуџе откриено, после 40 Еридан B. [8][22][23]
Најблиско кафеаво џуџе Луман 16 2013 6.5 светлосни години (2.0 парсеци) Ова е двојка кафеави џуџиња во двоѕвезден систем, без други ѕвезди. [24]

Осветленост и моќ

уреди
Назив Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најблиска ѕвезда од Земја: привидна величина Сонце праисториски m=−26.74 Прикажано како споредба
[NB 5][NB 6]
Најсветла ѕвезда освен Сонцето Сириус
(Алфа Големо Куче) 		праисториски m= −1.46
Поврзано: Историски најсветли ѕвезди
 [NB 5][NB 6][NB 7][NB 1] Список на најсветли ѕвезди
Најсветла ѕвезда во минлив настан Родоначалник SN 1006 1006 m= −7.5 Ова било супернова, и нејзиниот остаток е каталогизиран како PKS 1459-41 [NB 5][NB 6][NB 1] [25]
Најтемна ѕвезда од Земјата UDF 2457 m= 25 [NB 5][NB 6]
Најсјајна ѕвезда Годзила 2022 L= 134,000,000 – 255,000,000 LСонца [26] Список на најсјајни ѕвезди
Најсјајна ѕвезда во минлив настан Родоначалник од GRB 080916C 2008 V=−40 Ѕвездата експлодирала во излив на гама-зраци со вкупна енергија еднаква на 9.000 супернови [NB 8] Список на гама-изблици
Најмалку сјајна нормална ѕвезда 2MASS J0523−1403 2013 V=20.6 [NB 3][NB 8] [27]
Најенергична ѕвезда R136a1 2010 B=-12.5 [NB 9] [28] Список на најсјајни ѕвезди
Најенергична ѕвезда во минлив настан Родоначалник на GRB 080916C 2008 [NB 9]
Најмалку енергична нормална ѕвезда 2MASS J0523−1403 2013 L=0.000126LСонца [NB 3][NB 9] [27]
Најжешка нормална ѕвезда WR 102 T= 200,000 K (200,000 °C; 360,000 °F) [29] Список на најжешки ѕвезди
Најладна нормална ѕвезда S Касиопеја T= 1,800 K (1,530 °C; 2,780 °F) [30] Список на најладни ѕвезди
Назив Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најблиска одродена ѕвезда CSPN од NGC 4361 2019 270,000 K (486,000 °F) [31]
Најжешка неутронска ѕвезда PSR B0943+10 3,100,000 K (5,580,000 °F) [32]
Најладна неутронска ѕвезда PSR B1257+12 28,856 K (51,481 °F)
Најжешко бело џуџе KPD 0005+5106 2008 200,000 K (360,000 °F) [33]
Најжешка ѕвезда од типот PG 1159/ѕвезда од типот GW Водолија RX J2117+3412 1999 170,000 K (306,000 °F) [34]
Најладно кафеаво џуџе WISE 1828+2650 250–400 K (−23–127 °C; −10–260 °F) WISE 0855−0714 може да биде поладно на 225-260 К, но нејзиниот статус како отпадничка планета или кафеаво подџуџе не е добро познат бидејќи неговата маса е помеѓу 3 и 10 MJ.

Големина и маса

уреди
Назив Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најголема ѕвезда со привидна величина Сонце праисториски
(3 век п.н.е.) 		31.6′ – 32.7′ Очигледната големина на Сонцето првпат била измерена од Ератостен во 3 век п.н.е.[35] кој бил вториот човек кој го измерил растојанието до Сонцето. Сепак, Талес од Милет обезбедил мерење за вистинската големина на Сонцето во 6 век п.н.е., како  1⁄720 големиот круг на Сонцето (орбитата на Земјата).[36] Прикажано како споредба
[NB 6]
Најголема вонсончева ѕвезда со привидна големина R Златна Рипка 1997 0.057" Таа го заменила Бетелгез како најголема, Бетелгез била првата ѕвезда освен Сонцето на која била измерена нејзината привидна големина. [NB 6][NB 1] [37]
Ѕвезда со најмала привидна големина Илјадници неутронски ѕвезди лоцирани на другата страна на галаксијата, најверојатно невозможно да бидат разрешени. [NB 6]
Најголема ѕвезда WOH G64 2009 r=1,540 R☉ Во согласност со горната граница за црвениот суперџини од приближно 1.500 R☉ врз основа на четирите најголеми ѕвезди измерени во истражување, што е во согласност со тековната теорија за ѕвезден развој.[38] [39][40][41][42] Список на најголеми познати ѕвезди
Најмала ѕвезда EBLM J0555-57Ab 2017 0.084 R☉ [NB 3] [43][44][45] Список на најмали ѕвезди
Најмасивна ѕвезда BAT99-98 или R136a1 2014, 2022 226 M☉, 196+34
27 M☉ 		Ова ја надминува предвидената граница на 150 M☉, претходно било верувано дека е граница на ѕвездената маса, според водечките теории за образување ѕвезди. R136a1 е сметана за најмасовната позната од научната заедница.[46] [NB 10] [46][47] Список на најмасивни ѕвезди
Најмалку масивна нормална ѕвезда SCR 1845–6357 A 0.07 M☉ [NB 3] [48] Список на најмалку масивни ѕвезди
Најмасивни ѕвезди по тип
Назив Тело Датум Податок Коментар Забелешка Навод Поврзано
Најмасивно кафеаво џуџе SDSS J010448.46+153501.8 2017 90 Јупитерова маса Ова е на границата помеѓу кафеавите џуџиња и црвените џуџиња.[49][50] [51]
Најмасивна одродена ѕвезда Најмасивниот тип на изродена ѕвезда е неутронската ѕвезда. Видете ја „Најмасивната неутронска ѕвезда“ за овој рекордер.[NB 4]
Најмасивна неутронска ѕвезда PSR J0740+6620 2019 2.14 MСонца Постојат неколку кандидати кои имаат поголема маса, но нивната маса е измерена со помалку прецизни методи и како такви нивната масовна вредност е сметана за помалку сигурна. [52] Список на најмасивни неутронски ѕвезди
Најмасивна неутронска ѕвезда (спорна) PSR J1748-2021B 2015 2.548 MСонца [53]
Најмасивно бело џуџе RE J0317-853/ZTF J1901+1458 1998/2020 1.35 MСонца [54][55]
Најмалку масивни ѕвезди по тип
Наслов Тело Датум Податок Коментари Забелешка Навод Поврзано
Најмалку масивна нормална ѕвезда SCR 1845–6357 A 0.07 M☉ [NB 3] [48] Список на најмалку масивни ѕвезди
Најмалку масивно бело џуџе SDSS J091709.55+463821.8
(WD J0917+4638) 		2007 0.17 MСонца [56][57][58][59]
Најмалку масивно кафеаво џуџе (безимено) 2023 3 – 4 MJ Сместено во јатото IC 348 [60][61] Кафеаво подџуџе

Движење

уреди
Наслов Тело Датум Податок Коментари Забелешка Навод Поврзано
Највисоко сопствено движење Барнардова Ѕвезда 10.3 "/години Ова е исто така четврта најблиска ѕвезда до Сончевиот Систем. [62][63]
Најниско сопствено движење Не важи Не важи ~0 "/год Милијарди ѕвезди на другиот крај на галаксијата
Највисока радијална брзина
Најниска радијална брзина EY Водолија 2013 -870 км/с Променлива ѕвезда од типот Мира [NB 11]
Највисоко необично движење
Најниско необично движење
Највисока вртежна брзина на нормална ѕвезда VFTS 102 2013 600 км/с [NB 3] [64]
Најниска вртежна брзина Пшибилскиева Ѕвезда 1961 0.0014 км/с
Најбрза брзина на ѕвезда S5-HVS1 2019 1,755 км/с [65][66][67][68]

Ѕвездени системи

уреди
Наслов Тело Датум Податок Коментари Забелешка Навод Поврзано
Најмалку ѕвезди во ѕвезден систем Постојат многу системи со една ѕвезда.
Најмногу ѕвезди во ѕвезден систем

QZ Кобилица

Систем со небранови ѕвезди[69] Системот содржи најмалку девет ѕвезди.[69] [NB 12] [69]
Ѕвезди во најблиската орбита една околу друга Има многу ѕвезди кои се во допирни двоѕвездении системи (каде што две или повеќе ѕвезди се во физички допири една со друга).
Ѕвезди во најоддалечената орбита една околу друга Фомалхаут A/B/C ~0.77 парсеци (2.5 светлосни години)
Најблизок повеќеѕвезден систем Алфа Кентаур 1839 1.30 парсеци (4.2 светлосни години) Ова била една од првите три ѕвезди на кои им било измерено растојанието.[70][71] [8][72]
Најблизок двоѕвезден систем Луман 16 2013 1.998 парсеци (6.52 светлосни години) Двоѕвезден систем на кафеаво џуџе. Најблиската некафеава џуџеста двоѕвезденост е Сириус, а најблиската целосно составена од ѕвезди од главната низа е Лејтен 726-8.
Наблизок триѕвезден систем Алфа Кентаур 1839 1.38 парсеци (4.5 светлосни години) Исто така, најблискиот систем со повеќе ѕвезди и најблискиот ѕвезден систем од кој било вид.
Најблизок четириѕвезден систем Глизе 570 5.88 парсеци (19.2 светлосни години) Околу ѕвездата К4 кружи од пар ѕвезди М, околу кои кружи кафеаво џуџе Т7.
Најблизок петтоѕвезден систем V1054 Змијоносец 6.46 парсеци (21.1 светлосни години) Околу ѕвездата М3 кружи пар ѕвезди М4, околу кои кружи ѕвезда М3,5, околу сите кружи ѕвезда М7.
Најблизок шестоѕвезден систем Кастор 1718 15.6 парсеци (51 светлосни години) Околу ѕвездата А1 кружи црвено џуџе, околу двете кружи А ѕвезда која е кружена од црвено џуџе, околу сите кружат две црвени џуџиња кои кружат едно околу друго.
Најблизок седмоѕвезден систем Ни Скорпија 150 парсеци (490 светлосни години) Околу ѕвездата B3V кружи непознат вид ѕвезда, околу кои кружи помала непозната ѕвезда, околу сите кружи ѕвезда B9III и околу неа кружат B9III и друга непозната ѕвезда.
Ѕвездени системи по тип
Наслов Тело Датум Податок Коментари Забелешка Навод Поврзано
Двоѕвезден систем на црна дупка со најкраток период MAXI J1659-152 2013 година 2.4 часа Ова го надминува претходниот рекордер за околу еден час (Свифт J1753.5-0127 со период од 3.2 часа) [73]

Поврзано

уреди

Забелешки

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Освен Сонцето
  2. ↑ „Просечна“ ѕвезда е нормална ѕвезда која е поголема од црвено џуџе, но помала од џиновска ѕвезда. Во зависност од дефиницијата, ова може да биде наречена и „ѕвезда слична на Сонцето“.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Нормална ѕвезда е ѕвезда што го поминала својот период на протоѕвезда, во нејзиниот главен период на соединување, пред да стане одродена ѕвезда, црна дупка или послеѕвездена маглина, и не е неуспешна ѕвезда (кафеаво џуџе).
  4. ↑ 4,0 4,1 Не вклучувајќи ѕвездена црни дупки и егзотични ѕвезди
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 По привидна величина (m)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Ова е изгледот на небото од Земјата.
  7. ↑ Ова не ги вклучува најсјајните ѕвезди поради испади
  8. ↑ 8,0 8,1 Сјајноста овде претставува колку е светла ѕвезда ако сите ѕвезди се подеднакво далеку, во видлива светлина.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Енергетска овде е вкупната електромагнетна енергија што ја емитува ѕвезда во сите бранови должини.
  10. ↑ Не вклучувајќи ѕвездена црна дупкаs
  11. ↑ Ѕвездите со особено високи радијални брзини обично погрешно се заведувани, па затоа сите големи вредности треба да бидат земени со претпазливост.
  12. ↑ Расправано е за дозволеното растојание помеѓу составните делови на ѕвездениот систем.

Наводи

уреди
  1. ↑ (на германски) "Innes' Sterne bei α Centauri", Astronomische Nachrichten, volume 206, 1918 Bibcode: 1918AN....206...97H
  2. ↑ Harold L. Aden, "Alpha and Proxima Centauri", Astronomical Journal, vol. 39, issue 913, 1918 Bibcode: 1928AJ.....39...20A
  3. ↑ Welch, Brian; и др. (30 март 2022). „A highly magnified star at redshift 6.2“. Nature. 603 (7903): 815–818. arXiv:2209.14866. Bibcode:2022Natur.603..815W. doi:10.1038/s41586-022-04449-y. PMID 35354998 Проверете ја вредноста |pmid= (help). Посетено на 31 август 2024.
  4. ↑ Gianopoulos, Andrea (30 март 2022). „Record Broken: Hubble Spots Farthest Star Ever Seen“. НАСА. Посетено на 31 август 2024.
  5. ↑ Crane, Leah (7 април 2022). „Astronomers have found what may be the most distant galaxy ever seen – A galaxy called HD1 appears to be about 33.4 billion light years away, making it the most distant object ever seen – and its extreme brightness is puzzling researchers“. New Scientist. Посетено на 31 август 2024.
  6. ↑ „Team discovers two stars most distant ever observed in the Milky Way“. phys.org. Посетено на 31 август 2024.
  7. ↑ ScienceDaily, "Hubble Finds 'Birth Certificate' of Oldest Known Star", 7 март 2013
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Richard Powell (30 јули 2006), "The Universe within 12.5 Light Years: The Nearest Stars", Atlas of the Universe (пристапено на 31 август 2024)
  9. ↑ Fraser Cain (13 ноември 2009), "How Far is the Nearest Star?", Universe Today (пристано на 31 август 2024)
  10. ↑ Koen, C.; Kilkenny, D.; van Wyk, F.; Marang, F. (2010-04-01). „UBV(RI)C JHK observations of Hipparcos-selected nearby stars“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 403 (4): 1949–1968. Bibcode:2010MNRAS.403.1949K. doi:10.1111/j.1365-2966.2009.16182.x. ISSN 0035-8711.
  11. ↑ Guinan, Edward F.; Engle, Scott G.; Durbin, Allyn (2016-04-13). „Living with a Red Dwarf: Rotation and X-ray and Ultraviolet Properties of the Halo Population Kapteyn's Star“. The Astrophysical Journal. 821 (2): 81. arXiv:1602.01912. Bibcode:2016ApJ...821...81G. doi:10.3847/0004-637X/821/2/81. ISSN 1538-4357.
  12. ↑ Demory, B.-O.; Segransan, D.; Forveille, T.; Queloz, D.; Beuzit, J.-L.; Delfosse, X.; Di Folco, E.; Kervella, P.; Bouquin, J.-B. Le; Perrier, C. (октомври 2009). „Mass-radius relation of low and very low-mass stars revisited with the VLTI“. Astronomy & Astrophysics. 505 (1): 205–215. arXiv:0906.0602. Bibcode:2009A&A...505..205D. doi:10.1051/0004-6361/200911976. ISSN 0004-6361.
  13. ↑ Lodieu, N.; Zapatero Osorio, M. R.; Martín, E. L.; Rebolo López, R.; Gauza, B. (2022-07-01). „Physical properties and trigonometric distance of the peculiar dwarf WISE J181005.5−101002.3“. Astronomy and Astrophysics. 663: A84. arXiv:2206.13097. Bibcode:2022A&A...663A..84L. doi:10.1051/0004-6361/202243516. ISSN 0004-6361.
  14. ↑ Vallenari, A.; и др. (2023). „Gaia Data Release 3“. Astronomy & Astrophysics. 674: A1. arXiv:2208.00211. Bibcode:2023A&A...674A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202243940.
  15. ↑ 15,0 15,1 Domiciano de Souza, A.; Zorec, J.; Millour, F.; Le Bouquin, J. -B.; Spang, A.; Vakili, F. (2021-10-01). „Refined fundamental parameters of Canopus from combined near-IR interferometry and spectral energy distribution“. Astronomy and Astrophysics. 654: A19. arXiv:2109.07153. Bibcode:2021A&A...654A..19D. doi:10.1051/0004-6361/202140478. ISSN 0004-6361.
  16. ↑ Gray, R. O.; Garrison, R. F. (1989-02-01). „The Early F-Type Stars: Refined Classification, Confrontation with Stroemgren Photometry, and the Effects of Rotation“. The Astrophysical Journal Supplement Series. 69: 301. Bibcode:1989ApJS...69..301G. doi:10.1086/191315. ISSN 0067-0049.
  17. ↑ 17,0 17,1 van Leeuwen, F. (ноември 2007). „Validation of the new Hipparcos reduction“. Astronomy & Astrophysics. 474 (2): 653–664. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. ISSN 0004-6361.
  18. ↑ Rappaport, S.; Podsiadlowski, Ph; Horev, I. (2009-06-10). „The Past and Future History of Regulus“. The Astrophysical Journal. 698 (1): 666–675. arXiv:0904.0395. Bibcode:2009ApJ...698..666R. doi:10.1088/0004-637X/698/1/666. ISSN 0004-637X.
  19. ↑ NASA Images, "Hubble Sees Bare Neutron Star Streaking Across Space" Архивирано на 2 ноември 2012 г., NASA, 9 ноември 2000 (пристапено на 31 август 2024)
  20. ↑ RedOrbit, "The Motion of RX J185635-3754 - The Nearest Neutron Star to Earth", 8 февруари 2005 (пристапено на 31 август 2024)
  21. ↑ Astronomy 122: Astronomy of Stars and Galaxies, "Lecture 19: Neutron Stars"[мртва врска], Sharon Morsink, University of Alberta, term:Winter 2011, published:2010 (пристапено на 31 август 2024)
  22. ↑ Christine McGourty (14 декември 2005), "Hubble finds mass of white dwarf", BBC News (пристапено на 31 август 2024)
  23. ↑ E. Schatzman, White Dwarfs, Amsterdam: North-Holland, 1958, p. 1
  24. ↑ Barbara K. Kennedy (12 март 2013), "The Closest Star System Found in a Century", SpaceDaily
  25. ↑ NOAO, "Astronomers Peg Brightness of History's Brightest Star" Архивирано на 2 април 2003 г., 5 март 2003 (пристапено на 31 август 2024)
  26. ↑ Diego, J. M.; Pascale, M.; Kavanagh, B. J.; Kelly, P.; Dai, L.; Frye, B.; Broadhurst, T. (2022-03-15). „Godzilla, a monster lurks in the Sunburst galaxy“. Astronomy & Astrophysics (англиски). 665: A134. arXiv:2203.08158v1. Bibcode:2022A&A...665A.134D. doi:10.1051/0004-6361/202243605. S2CID 247476158 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).
  27. ↑ 27,0 27,1 Dieterich, Sergio B.; Henry, Todd J.; Jao, Wei-Chun; Winters, Jennifer G.; Hosey, Altonio D.; Riedel, Adric R.; Subasavage, John P. (2014). „The Solar Neighborhood XXXII. The Hydrogen Burning Limit“. The Astronomical Journal. 147 (5): 94. arXiv:1312.1736. Bibcode:2014AJ....147...94D. doi:10.1088/0004-6256/147/5/94. S2CID 21036959.
  28. ↑ Crowther, Paul A. (2010). „The R136 star cluster hosts several stars whose individual masses greatly exceed the accepted 150 M⊙ stellar mass limit“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 408 (2): 731–751. arXiv:1007.3284. Bibcode:2010MNRAS.408..731C. doi:10.1111/j.1365-2966.2010.17167.x. S2CID 53001712.
  29. ↑ Sander, Andreas A. C.; Hamann, Wolf-Rainer; Todt, Helge; Hainich, Rainer; Shenar, Tomer; Ramachandran, Varsha; Oskinova, Lidia M. (јануари 2019). „The Galactic WC and WO stars: The impact of revised distances from Gaia DR2 and their role as massive black hole progenitors“. Astronomy & Astrophysics. 621: A92. arXiv:1807.04293. Bibcode:2019A&A...621A..92S. doi:10.1051/0004-6361/201833712. ISSN 0004-6361. S2CID 67754788.
  30. ↑ Ramstedt, S.; Olofsson, H. (2014). „The 12CO/13CO ratio in AGB stars of different chemical type. Connection to the 12C/13C ratio and the evolution along the AGB“. Astronomy & Astrophysics. 566: A145. arXiv:1405.6404. Bibcode:2014A&A...566A.145R. doi:10.1051/0004-6361/201423721. S2CID 59125036.
  31. ↑ González-Santamaría, I.; Manteiga, M.; Manchado, A.; Ulla, A.; Dafonte, C. (2019-10-01). „Properties of central stars of planetary nebulae with distances in Gaia DR2“. Astronomy & Astrophysics (англиски). 630: A150. arXiv:1909.04601. Bibcode:2019A&A...630A.150G. doi:10.1051/0004-6361/201936162. ISSN 0004-6361. S2CID 202542741.
  32. ↑ Yue, Y. L.; Cui, X. H.; Xu, R. X. (2006-10-01). „Is PSR B0943+10 a low-mass quark star?“. The Astrophysical Journal. 649 (2): L95–L98. arXiv:astro-ph/0603468. Bibcode:2006ApJ...649L..95Y. doi:10.1086/508421. ISSN 0004-637X. S2CID 18183996.
  33. ↑ Indian News, "Astronomers discover Universes hottest white dwarf" Архивирано на 3 март 2016 г., ANI, 13 декември 2008 (пристапено на 31 август 2024)
  34. ↑ 11th European Workshop on White Dwarfs, ASP Conference Series #169, "RX J2117+3412, the hottest known pulsating PG 1159 star", Vauclair, G.; Moskalik, P.; The Wet Team, 1999, ISBN 1-886733-91-0 , Bibcode: 1999ASPC..169...96V , pg.96
  35. ↑ „The Solution That Looks For A Problem: Mathematical Modeling And Its Applications For Teaching And Learning In Mathematics“. Архивирано од изворникот на 2010-06-05. Посетено на 31 август 2024.
  36. ↑ Internet Encyclopedia of Philosophy, "Thales of Miletus (c. 620 BC – c. 546 BC)", Patricia O'Grady, 17 септември 2004 (пристапено на 31 август 2024)
  37. ↑ ESO, "The Biggest Star in the Sky", 11 март 1997 (пристапено на 31 август 2024)
  38. ↑ Levesque, Emily M.; Massey, Philip; Olsen, K. A. G.; Plez, Bertrand; Josselin, Eric; Maeder, Andre; Meynet, Georges (2005). „The Effective Temperature Scale of Galactic Red Supergiants: Cool, but Not as Cool as We Thought“. The Astrophysical Journal. 628 (2): 973–985. arXiv:astro-ph/0504337. Bibcode:2005ApJ...628..973L. doi:10.1086/430901. S2CID 15109583.
  39. ↑ Levesque, Emily M.; Massey, Philip; Plez, Bertrand; Olsen, Knut A. G. (2009). „The Physical Properties of the Red Supergiant WOH G64: The Largest Star Known?“. The Astronomical Journal. 137 (6): 4744. arXiv:0903.2260. Bibcode:2009AJ....137.4744L. doi:10.1088/0004-6256/137/6/4744. S2CID 18074349.
  40. ↑ de Wit, S.; Bonanos, A.Z.; Tramper, F.; Yang, M.; Maravelias, G.; Boutsia, K.; Britavskiy, N.; Zapartas, E. (2023). „Properties of luminous red supergiant stars in the Magellanic Clouds“. Astronomy and Astrophysics. 669: 17. arXiv:2209.11239. Bibcode:2023A&A...669A..86D. doi:10.1051/0004-6361/202243394. S2CID 252519285 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).
  41. ↑ Jones, Olivia; Woods, Paul; Kemper, Franziska; Kraemer, Elena; Sloan, G.; Srinivasan, Sivakrishnan; Oliveira, Joana; van Loon, Jacco; Boyer, Martha; Sargent, Benjamin; Mc Donald, I.; Meixner, Margaret; Zijlstra, A.; Ruffel, Paul; Lagadec, Eric; Pauly, Tyler (7 мај 2017). „The SAGE-Spec Spitzer Legacy program: the life-cycle of dust and gas in the Large Magellanic Cloud. Point source classification – III“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 470 (3): 3250–3282. arXiv:1705.02709. doi:10.1093/mnras/stx1101. Посетено на 31 август 2024.
  42. ↑ Levesque, E. M. (јуни 2010). The Physical Properties of Red Supergiants. Hot and Cool: Bridging Gaps in Massive Star Evolution ASP Conference Series. 425. стр. 103. arXiv:0911.4720. Bibcode:2010ASPC..425..103L. S2CID 8921166.
  43. ↑ Eric Mack (11 јули 2017). „Saturn-sized star is the smallest ever discovered“. cnet.
  44. ↑ „Smallest-ever star discovered by astronomers“. University of Cambridge. 2017.
  45. ↑ Alexander von Boetticher; Amaury H.M.J. Triaud; Didier Queloz; Sam Gill; Monika Lendl; Laetitia Delrez; David R. Anderson; Andrew Collier Cameron; Francesca Faedi; Michaël Gillon; Yilen Gómez Maqueo Chew; Leslie Hebb; Coel Hellier; Emmanuël Jehin; Pierre F.L. Maxted; David V. Martin; Francesco Pepe; Don Pollacco; Damien Ségransan; Barry Smalley; Stéphane Udry; Richard West (12 јуни 2017). „The EBLM project; III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit“. Astronomy & Astrophysics. 604: L6. arXiv:1706.08781. Bibcode:2017A&A...604L...6V. doi:10.1051/0004-6361/201731107. S2CID 54610182. EBLM_III.
  46. ↑ 46,0 46,1 Kalari, Venu M.; Horch, Elliott P.; Salinas, Ricardo; Vink, Jorick S.; Andersen, Morten; Bestenlehner, Joachim M.; Rubio, Monica (2022-07-26). „Resolving the Core of R136 in the Optical“. The Astrophysical Journal. 935 (2): 162. arXiv:2207.13078. Bibcode:2022ApJ...935..162K. doi:10.3847/1538-4357/ac8424. S2CID 251067072 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).
  47. ↑ Hainich, R.; Rühling, U.; Todt, H.; Oskinova, L. M.; Liermann, A.; Gräfener, G.; Foellmi, C.; Schnurr, O.; Hamann, W. -R. (2014). „The Wolf–Rayet stars in the Large Magellanic Cloud“. Astronomy & Astrophysics. 565: A27. arXiv:1401.5474. Bibcode:2014A&A...565A..27H. doi:10.1051/0004-6361/201322696. S2CID 55123954.
  48. ↑ 48,0 48,1 „THE 100 NEAREST STAR SYSTEMS“. www.astro.gsu.edu. Посетено на 31 август 2024.
  49. ↑ Rebolo, R. (1996). „Brown Dwarfs in the Pleiades Cluster Confirmed by the Lithium Test“. The Astrophysical Journal. 469: L53–L56. arXiv:astro-ph/9607002. Bibcode:1996ApJ...469L..53R. doi:10.1086/310263. S2CID 119485127.
  50. ↑ Astronomical Society of the Pacific Conference Series, 'In Cool Stars, Stellar Systems, and the Sun: Ninth Cambridge Workshop', "An I. K Survey of the Pleiades", Jameson, R. F.; Hodgkin, S. T.; Pinfield, D. J., vol. 109, p. 363, eds. R. Pallavicini, A. K. Dupree, 1996, Bibcode: 1996ASPC..109..363J
  51. ↑ Wall, Mike; March 28, Space com Senior Writer |; ET, 2017 03:00pm (28 март 2017). „Record-Breaker! Heftiest and Purest 'Failed Star' Identified“. Space.com. Посетено на 31 август 2024.
  52. ↑ Antoniadis, J.; Freire, P. C. C.; Wex, N.; Tauris, T. M.; Lynch, R. S.; Van Kerkwijk, M. H.; Kramer, M.; Bassa, C.; Dhillon, V. S.; Driebe, T.; Hessels, J. W. T.; Kaspi, V. M.; Kondratiev, V. I.; Langer, N.; Marsh, T. R.; McLaughlin, M. A.; Pennucci, T. T.; Ransom, S. M.; Stairs, I. H.; Van Leeuwen, J.; Verbiest, J. P. W.; Whelan, D. G. (2013). „A Massive Pulsar in a Compact Relativistic Binary“. Science. 340 (6131): 1233232. arXiv:1304.6875. Bibcode:2013Sci...340..448A. doi:10.1126/science.1233232. PMID 23620056. S2CID 15221098.
  53. ↑ Jiang, Jin-Liang; Tang, Shao-Peng; Wang, Yuan-Zhu; Fan, Yi-Zhong; Wei, Da-Ming (2020-03-01). „PSR J0030+0451, GW170817, and the Nuclear Data: Joint Constraints on Equation of State and Bulk Properties of Neutron Stars“. The Astrophysical Journal. 892 (1): 55. arXiv:1912.07467. Bibcode:2020ApJ...892...55J. doi:10.3847/1538-4357/ab77cf. ISSN 0004-637X. S2CID 209376461.
  54. ↑ Bulletin of the American Astronomical Society, "The Record Breaking Magnetic White Dwarf RE J0317-853", Burleigh, M. R.; Jordan, S., Vol. 29, p.1234, јануари 1998, Bibcode: 1998AAS...191.1511B
  55. ↑ Wolfram Scienceworld, "White Dwarf", Eric W. Weisstein, 2007 (пристапено на 31 август 2024)
  56. ↑ CfA, "Cosmic Weight Loss: The Lowest Mass White Dwarf", 17 април 2007 (пристапено на 31 август 2024)
  57. ↑ JUMK.de, "Special Stars: SDSS J091709.55+463821.8" (пристапено на 31 август 2024)
  58. ↑ Agüeros, Marcel A. (2009). „No Neutron Star Companion to the Lowest Mass SDSS White Dwarf“. The Astrophysical Journal. 700 (2): L123–L126. arXiv:0906.5109. Bibcode:2009ApJ...700L.123A. doi:10.1088/0004-637X/700/2/L123. , Bibcode: 2009ApJ...700L.123A , arXiv:0906.5109
  59. ↑ Internet Encyclopedia of Science, "White Dwarf", David Darling (пристапено на 31 август 2024)
  60. ↑ NASA Webb Telescope Team (2023-12-13). „NASA's Webb Identifies Tiniest Free-Floating Brown Dwarf“. NASA (англиски). Посетено на 31 август 2024.
  61. ↑ „Webb identifies tiniest free-floating brown dwarf“. www.esa.int (англиски). Посетено на 31 август 2024.
  62. ↑ Hayden Planetarium, "Stellar Orbits" Архивирано на 22 март 2011 г., Sébastien Lépine, Brian Abbott (пристапено на 31 август 2024)
  63. ↑ Ohio State University, Astronomy 143: The History of the Universe (Fall 2009); "Stars and Galaxies in Motion" Архивирано на 20 јули 2011 г., Barbara Sue Ryden, 15 октомври 2009 (пристапено на 31 август 2024)
  64. ↑ Jiang, Dengkai; Han, Zhanwen; Yang, Liheng; Li, Lifang (2013). „The binary merger channel for the progenitor of the fastest rotating O-type star VFTS 102“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 428 (2): 1218. arXiv:1302.6296. Bibcode:2013MNRAS.428.1218J. doi:10.1093/mnras/sts105.
  65. ↑ Overbye, Dennis (14 ноември 2019). „A Black Hole Threw a Star Out of the Milky Way Galaxy - So long, S5-HVS1, we hardly knew you“. The New York Times. Посетено на 31 август 2024.
  66. ↑ Koposov, Sergey E.; и др. (11 ноември 2019). „Discovery of a nearby 1700 km/s star ejected from the Milky Way by Sgr A*“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. arXiv:1907.11725. doi:10.1093/mnras/stz3081.
  67. ↑ Starr, Michelle (31 јули 2019). „Bizarre Star Found Hurtling Out of Our Galaxy Centre Is Fastest of Its Kind Ever Seen“. ScienceAlert.com. Посетено на 31 август 2024.
  68. ↑ Irving, Michael (13 ноември 2019). „Fastest star ever found is being flicked out of the Milky Way“. NewAtlas.com. Посетено на 31 август 2024.
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 Mayer, P.; Harmanec, P.; Zasche, P.; Brož, M.; Catalan-Hurtado, R.; Barlow, B. N.; Frondorf, W.; Wolf, M.; Drechsel, H.; Chini, R.; Nasseri, A.; Pigulski, A.; Labadie-Bartz, J.; Christie, G. W.; Walker, W. S. G.; Blackford, M.; Blane, D.; Henden, A. A.; Bohlsen, T.; Božić, H.; Jonák, J. (2022). „Towards a consistent model of the hot quadruple system HD 93206 = QZ Carinæ — I. Observations and their initial analyses“. Astronomy & Astrophysics. 666: A23. arXiv:2204.07045. Bibcode:2022A&A...666A..23M. doi:10.1051/0004-6361/202142108. S2CID 248177961 Проверете ја вредноста |s2cid= (help).
  70. ↑ "Report of the Council of the Society to the Nineteenth Annual General Meeting", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 4 No. 20, 8 февруари 1839, Royal Astronomical Society, Bibcode: 1836MNRAS...4....3M
  71. ↑ Kentucky New Era, "A Problem That The Star Sharps Are Trying To Solve", New York World, 3 јули 1895 (пристапено на 31 август 2024)
  72. ↑ Universe Today, "Distance to Nearest Star", Fraser Cain, 30 декември 2009 (пристапено на 31 август 2024)
  73. ↑ SpaceDaily, "Black hole-star pair orbiting at dizzying speed", 22 март 2013

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Список_на_крајни_ѕвезди&oldid=5274178“