Смиланци
Смиланци — село во Општина Радовиш, во околината на градот Радовиш.
| Смиланци | |
Куќи во селото | |
  Смиланци Местоположба на Смиланци во Македонија
Смиланци на интерактивна карта
| |
| Координати 41°41′48″N 22°36′19″E / 41.69667° СГШ; 22.60528° ИГДКоординати: 41°41′48″N 22°36′19″E / 41.69667° СГШ; 22.60528° ИГД | |
| Регион |  Југоисточен
|
| Општина |  Радовиш
|
| Население | 11 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 2423 |
| Повик. бр. | 032 |
| Шифра на КО | 22042 |
| Надм. вис. | 800 м |
| Слава | Митровден |
|
Смиланци на општинската карта  Атарот на Смиланци во рамките на општината | |
 Смиланци на Ризницата
| |
Според пописот од 2002 година, селото имало население од 39 жители,[2] со што селото се вбројува во мали села во областа на Конче и Радовиш.[3]
Географија и местоположбаУреди
Селото се наоѓа во Радовишкото Поле, во источниот дел на територијата на Општина Радовиш, сместено на јужната падина на планината Плачковица.[4] Селото е планинско, сместено на надморска височина од 800 метри. Од градот Радовиш е оддалечено 20 километри.[4]
Смиланци е сместено во подножјето на планината Плачковица, а низ селото тече Смиланска Река.
Селото е поврзано со селото Подареш со регионалниот пат 1310, кој води низ долината на Плаваја. Патот не е довршен и само делумно е асфалтиран.
Смиланци поседува зачувани куќи со традиционална архитектура.
ИсторијаУреди
Според археолошкото наоѓалиште Преслап во близина на селото, може да се потврди дека во атарот на селото постоел живот уште во дамнина.[5]
Разловечко востаниеУреди
Откако четата на Димитар Беровски ги победила Турците во Лаки тие се упатиле кон селото Смиланци, каде претходно било складирано оружје. Меѓутоа, во Смиланци дошло до предавство од месниот полјак во Радовиш, така што и тука турскиот аскер брзо реагирал и востаниците доживеале неуспех. На 29 мај, турскиот аскер, засилен со башибозук од околу 1.000 души, тргнале во противофанзива против 300 востаници. Селаните кои не успеале да побегнат биле ѕверски убивани, оставани за пример на населението, а некои од селаните од реонот биле мачени како затвореници во Сер, Солун, Скопје и други места. Поп Стојан се самоубил, а околу 30 востаници од разловечката чета, на чело со Димитар Поп-Георгиев Беровски, успеала делумно да се задржи и да ја продолжи борбата во Малешевските Планини, Пијанец, Осоговските Планини и во Кресна.
СтопанствоУреди
Атарот на селото е голем и зафаќа простор од 20 км2, при што преовладуваат шумите со површина од 3.631 хектар, на пасиштата отпаѓаат 901 хектар, а на обработливото земјиште 454 хектари.[4]
Во основа, селото има мешовита земјоделска функција.[4]
НаселениеУреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Смиланци живееле 250 жители, сите Македонци.[6] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Смиланци имало 344 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.[7]
Селото не е големо и е населено со македонско население. Така, во 1961 година селото имало 384, а во 1994 година 71 жител.[4] Намалувањето се случува како последица на миграцијата село-град.
Според пописот од 2002 година, во селото Смиланци живееле 39 жители, сите Македонци.[2]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 11 жители, од кои 9 Македонци и 2 лица без податоци.[8]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 250 | 344 | 495 | 532 | 384 | 309 | 167 | 106 | 71 | 39 | 11 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]
РодовиУреди
Смиланци е македонско село.
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1928 година родови во селото:[13]
- Доселеници: Стојановци со Гоцевци, Стојковци, Петровци, Златковци и Станојевци (16 к.), потекнуваат од двајца браќа Стојан и Гоце. Тие се доселени во XVIII век од селото Владимирово кај Берово; Атанасовци (15 к.), доселени се многу одамна од некое село во Малешевијата (Беровско); Филиповци со Лазаревци, Гоцевци и Коцировци (7 к.), доселени се однекаде; Бојчовци (3 к.), доселени се од селото Лаки кај Виница; Казанџијевци (2 к.), доселени се кон крајот на XIX век од селото Митрашинци кај Берово; Јањевци (2 к.), доселени се во набрзо по претходниот род од селото Будинарци кај Берово; Тројановци (2 к.) и Величковци (2 к.), доселени се од селото Русиново кај Берово.
Општествени установиУреди
- Поранешно основно училиште „Гоце Делчев“
Самоуправа и политикаУреди
Во XIX век, Смиланци било село во Радовишката каза на Отоманското Царство.
Селото влегува во рамките на Општина Радовиш, која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година со Општина Подареш. Во периодот од 1996-2004 година, селото село дел од некогашната Општина Подареш.
Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Радовиш.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Подареш, во која покрај селото Смиланци, се наоѓале и селата Дурутлија, Јаргулица, Калуѓерица, Ново Село, Ораовица, Папавница, Подареш, Покрајчево, Саригон, Ќоселија и Худаверлија. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната Општина Смиланци, во која влегувале селата Ново Село, Смиланци и Шаинташ.
Избирачко местоУреди
Во селото постои избирачкото место бр. 1620 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на месната заедница.[14]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 15 гласачи.[15] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 14 гласачи.[16]
Културни и природни знаменитостиУреди
- Археолошки наоѓалишта[5]
- Преслап-Чуј Петел — средновековна населба.
- Цркви
- Црква „Св. Димитриј“ — главна селска црква.
- Споменици
- Илинденски споменици пред влезот на селото
- Реки[17]
- Плаваја — река под селото;
- Смиланска Река — река низ селото; и
- Љут Дол — река источно од селото.
Илинденски споменик
Главната селска црква „Св. Димитриј“
Илинденски споменик
Смиланска Река низ селото
Редовни настаниУреди
- Слави
- Митровден — селска слава
ЛичностиУреди
- Родени во или по потекло од Смиланци
- Нада Ципушева — политичарка
ГалеријаУреди
Куќа во селото
Дрвен мост на Смиланска Река
Куќи во селото
Влезот во училиштето
Улица низ селото
Сокак низ селото
НаводиУреди
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 23 јануари 2022.
- ↑ Атанасов, Зоранчо (2011). Инфраструктурни одлики на населените места во општините Радовиш и Конче (PDF). стр. 65–77. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-04-19. Посетено на 20 јануари 2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 276. Посетено на 23 јануари 2022.
- ↑ 5,0 5,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 331. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.234.
- ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 138-139.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Русиќ, Бранислав. Радовишка Област. Архивиски фонд на МАНУ к-9,AE 116/II I.
- ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 29 декември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 29 декември 2019.
- ↑ „Локални избори 2021“. Архивирано од изворникот на 2021-12-02. Посетено на 23 јануари 2022.
- ↑ Петрушевски, Илија; Маркоски, Благоја (2014). Реките во Република Македонија (PDF). Скопје: Геомап. стр. 66. ISBN 978-9989-2117-6-8.
