Смиланци

Смиланци — село во Општина Радовиш, во околината на градот Радовиш.

Смиланци
Куќи во селото
Смиланци Местоположба на Смиланци во Македонија Смиланци на карта
Координати 41°41′48″N 22°36′19″E
Регион	Југоисточен
Општина	Радовиш
Население	11 жит. (поп. 2021)
Пошт. бр.	2423
Повик. бр.	032
Шифра на КО	22042
Надм. вис.	800 м
Слава	Митровден
Смиланци на општинската карта Атарот на Смиланци во рамките на општината
Смиланци на Ризницата

Според пописот од 2002 година, селото имало население од 39 жители, со што селото се вбројува во мали села во областа на Конче и Радовиш.

Географија и местоположба

Поглед во селото

Селото се наоѓа во Радовишкото Поле, во источниот дел на територијата на Општина Радовиш, сместено на јужната падина на планината Плачковица. Селото е планинско, сместено на надморска височина од 800 метри. Од градот Радовиш е оддалечено 20 километри.

Смиланци е сместено во подножјето на планината Плачковица, а низ селото тече Смиланска Река.

Селото е поврзано со селото Подареш со регионалниот пат 1310, кој води низ долината на Плаваја. Патот не е довршен и само делумно е асфалтиран.

Смиланци поседува зачувани куќи со традиционална архитектура.

Историја

Според археолошкото наоѓалиште Преслап во близина на селото, може да се потврди дека во атарот на селото постоел живот уште во дамнина.

Разловечко востание

Откако четата на Димитар Беровски ги победила Турците во Лаки тие се упатиле кон селото Смиланци, каде претходно било складирано оружје. Меѓутоа, во Смиланци дошло до предавство од месниот полјак во Радовиш, така што и тука турскиот аскер брзо реагирал и востаниците доживеале неуспех. На 29 мај, турскиот аскер, засилен со башибозук од околу 1.000 души, тргнале во противофанзива против 300 востаници. Селаните кои не успеале да побегнат биле ѕверски убивани, оставани за пример на населението, а некои од селаните од реонот биле мачени како затвореници во Сер, Солун, Скопје и други места. Поп Стојан се самоубил, а околу 30 востаници од разловечката чета, на чело со Димитар Поп-Георгиев Беровски, успеала делумно да се задржи и да ја продолжи борбата во Малешевските Планини, Пијанец, Осоговските Планини и во Кресна.

Зачувани куќи со традиционална архитектура

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Стопанство

Атарот на селото е голем и зафаќа простор од 20 км², при што преовладуваат шумите со површина од 3.631 хектар, на пасиштата отпаѓаат 901 хектар, а на обработливото земјиште 454 хектари.

Во основа, селото има мешовита земјоделска функција.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 495 —     1953 532 +7.5% 1961 384 −27.8% 1971 309 −19.5% 1981 167 −46.0%	Година Нас. ±% 1991 106 −36.5% 1994 71 −33.0% 2002 39 −45.1% 2021 11 −71.8%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Смиланци живееле 250 жители, сите Македонци. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Смиланци имало 344 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 400 Македонци.

Селото не е големо и е населено со македонско население. Така, во 1961 година селото имало 384, а во 1994 година 71 жител. Намалувањето се случува како последица на миграцијата село-град.

Според пописот од 2002 година, во селото Смиланци живееле 39 жители, сите Македонци.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 11 жители, од кои 9 Македонци и 2 лица без податоци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	250	344	495	532	384	309	167	106	71	39	11

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.

Родови

Смиланци е македонско село.

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1928 година родови во селото:

• Доселеници: Стојановци со Гоцевци, Стојковци, Петровци, Златковци и Станојевци (16 к.), потекнуваат од двајца браќа Стојан и Гоце. Тие се доселени во XVIII век од селото Владимирово кај Берово; Атанасовци (15 к.), доселени се многу одамна од некое село во Малешевијата (Беровско); Филиповци со Лазаревци, Гоцевци и Коцировци (7 к.), доселени се однекаде; Бојчовци (3 к.), доселени се од селото Лаки кај Виница; Казанџијевци (2 к.), доселени се кон крајот на XIX век од селото Митрашинци кај Берово; Јањевци (2 к.), доселени се во набрзо по претходниот род од селото Будинарци кај Берово; Тројановци (2 к.) и Величковци (2 к.), доселени се од селото Русиново кај Берово.

Општествени установи

Поранешното основно училиште „Гоце Делчев“

• Поранешно основно училиште „Гоце Делчев“

Самоуправа и политика

Во XIX век, Смиланци било село во Радовишката каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Радовиш, која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година со Општина Подареш. Во периодот од 1996-2004 година, селото село дел од некогашната Општина Подареш.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Радовиш.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Подареш, во која покрај селото Смиланци, се наоѓале и селата Дурутлија, Јаргулица, Калуѓерица, Ново Село, Ораовица, Папавница, Подареш, Покрајчево, Саригон, Ќоселија и Худаверлија. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната Општина Смиланци, во која влегувале селата Ново Село, Смиланци и Шаинташ.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1620 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на месната заедница.

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 15 гласачи. На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 14 гласачи.

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Преслап-Чуј Петел — средновековна населба.

Цркви

• Црква „Св. Димитриј“ — главна селска црква.

Споменици

• Илинденски споменици пред влезот на селото

Реки

• Плаваја — река под селото;
• Смиланска Река — река низ селото; и
• Љут Дол — река источно од селото.

• 
  Илинденски споменик
• 
  Главната селска црква „Св. Димитриј“
• 
  Илинденски споменик
• 
  Смиланска Река низ селото

Редовни настани

Слави

• Митровден — селска слава

Личности

Родени во или по потекло од Смиланци

• Нада Ципушева — политичарка

Галерија

• 
  Куќа во селото
• 
  Дрвен мост на Смиланска Река
• 
  Куќи во селото
• 
  Влезот во училиштето
• 
  Улица низ селото
• 
  Сокак низ селото

Поврзано

• Општина Радовиш
• Радовиш

Надворешни врски

• Смиланци на Ризницата ^?