Чаморски јазик
Чаморскиот (самонар. Fino' Chamoru или само Chamoru) е малајско-полинезиски јазик, дел од групата на сундско-сулавески јазици. Јазикот се зборува во Северни Маријански Острови и во Гуам. Јазикот го зборуваат околу 47.000 луѓе во двете зависни територии на САД.[1]
| Чаморски јазик | ||
|---|---|---|
| Fino' Chamoru | ||
| Застапен во | Северни Маријански Острови | |
| Народ | Чаморци | |
| Говорници | мајчин јазик на над 60.000 луѓе | |
| Јазично семејство | австронезиско
| |
| Статус | ||
| Службен во |  Гуам  Северни Маријански Острови | |
| Јазични кодови | ||
| ISO 639-1 | ch | |
| ISO 639-2 | cha | |
| ISO 639-3 | cha | |
|
| ||
Класификација Уреди
За разлика од останатите соседни јазици, чаморскиот не е микронезиски ниту полинезиски јазик. Јазикот, како и палауанскиот, тој сочинува, најверојатно, засебна гранка од малајско-полинезиските јазици. Според анализите на Базата на основен австронезиски зборовен фонд,[2] со сигурност од 85% јазикот е близок со централн-источните малајско-полинезиски јазици.
Кај чаморскиот се забележува силно шпанско влијание, поради тривековната шпанска колонијална власт. Голем број именки, придавки, броеви и глаголи се од шпанско потекло. Од историска гледна точка, јазикот може да се смета за мешан јазик.[3]
Азбука Уреди
| букви | глас | македонски еквиваленти |
|---|---|---|
| ’ | [ʔ] (грлен глас) | |
| A | [æ] | е |
| Å | [ɑ] | а |
| B | [b] | б |
| Ch | [ts] | ц |
| D | [d] | д |
| E | [e] | е |
| F | [f] | ф |
| G | [ɡ] | г |
| Gu | [ɡʷ] | гв/ гу |
| H | [h] | Х |
| I | [i] | и |
| K | [k] | к |
| L | [l] | л |
| M | [m] | м |
| N | [n] | н |
| Ñ | [ ɲ] | њ |
| Ng | [ŋ] | нг |
| O | [o] | о |
| P | [p] | п |
| R | [ɾ] ~ [ɻ ] | р |
| S | [s] | с |
| T | [t] | т |
| U | [u] | у |
| Y | [dz] | ѕ |
Примери Уреди
|
|
|
Броеви Уреди
| македонски | современ чаморски | старочаморски: основни броеви | старочаморски: живи нешта | старочаморски: неживи нешта | старочаморски: долги предмети |
|---|---|---|---|---|---|
| еден | unu/una (time) | hacha | maisa | hachiyai | takhachun |
| два | dos | hugua | hugua | hugiyai | takhuguan |
| три | tres | tulu | tato | to'giyai | taktulun |
| четири | kuåttro' | fatfat | fatfat | fatfatai | takfatun |
| пет | singko' | lima | lalima | limiyai | takliman |
| шест | sais | gunum | guagunum | gonmiyai | ta'gunum |
| седум | sietti | fiti | fafiti | fitgiyai | takfitun |
| осум | ocho' | gualu | guagualu | guatgiyai | ta'gualun |
| девет | nuebi | sigua | sasigua | sigiyai | taksiguan |
| десет | dies | manot | maonot | manutai | takmaonton |
| сто | siento | gatus | gatus | gatus | gatus/manapo |
Месеци Уреди
Пред да се воведе шпанскиот календар, Чаморците користеле месечев календар со 13 месеци.
|
|
Наводи Уреди
- ↑ Chung, Sandra. 1998. The design of agreement: Evidence from Chamorro. University of Chicago Press: Chicago.
- ↑ Austronesian Basic Vocabulary Database
- ↑ Rafael Rodriguez-Ponga y Salamanca, Del español al chamorro: Lenguas en contacto en el Pacífico. Madrid, Ediciones Gondo, 2009, www.edicionesgondo.com
- ↑ Cunningham, Lawrence J. (1992). Ancient Chamorro Society. Honolulu, Hawaii: The Bess Press. стр. 144. ISBN 1-880188-05-8. Укажано повеќе од еден
|author=и|last=(help)
Поврзано Уреди
Надворешни врски Уреди
- Чаморски јазик на Ethnologue (англиски)
- Чаморско-англиски речник Архивирано на 21 јули 2011 г.
- Чаморско-англиски речник
- A Чаморска граматика
- Список на чаморски зборови Архивирано на 12 декември 2007 г.