Преб’диште
Пребдиште (грчки: Σωσάνδρα, Сосандра; до 1922 г. Πρεμπόδιστα, Пребодиста[2]) — село во Воденско, Егејска Македонија, денес во општината Меглен на Постолскиот округ во областа Централна Македонија, Грција. Населението брои 1.008 жители (2021). Сè до 1924 г. било населено исклучиво со Македонци, а денес е мешано.[3]
| Преб’диште Σωσάνδρα | |
|---|---|
 Стара куќа во Преб’диште | |
  Преб’диште | |
|
Местоположба во областа   Преб’диште | |
| Координати: 40°59.56′N 22°1.57′E / 40.99267° СГШ; 22.02617° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Постолски |
| Општина | Меглен |
| Општ. единица | С’ботско |
| Надм. вис. | 170 м |
| Население (2021)[1] | |
| • Вкупно | 1.008 |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија
уредиСелото е местено во северниот дел на котлината Меглен, околу 4 км северозападно од С’ботско.[3]
Потекло на името
уредиСпоред едно предание, селото го носи ова име бидејќи често се преселувало, односно дека било преп’д’но што значи „гонето“ на месниот мегленски говор.[3] Според друга претпоставка, името доаѓа од првичното 
<span class="unicode">
<span class="unicode">
(Пребондиште), наречено по Пребонд, кнезот на македонските Словени.[4]
Историја
уредиПраисторија
уредиВ 2007 г. кај Преб’диште е откриена населба од неолитот, денес наречена Преб’дишка неолитна населба.[5]
Во Отоманското Царство
уредиВо дадено време еден дел од жителите на Преб’диште го прифатиле исламот за да ја обезбедат својата лична и имотна сигурност. Во XIX век е заведено како Воденската каза. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Преб’диште (Прѣбѫдица или Прибѫдище) живееле 250 Македонци-христијани и 1.080 Македонци-муслимани.[6][7]
Во овој период во селото работела грчката пропаганда. Целото христијанско население било под врховенството на Цариградската патријаршија. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Пребудиште (Preboudichté) имало 448 Македонци под патријаршијата (грчката црква) и во селото работело грчко училиште.[6][8] Според српскиот географ Боривое Милоевиќ, во периодот пред Балканските војни ова македонско село имало 55 христијански и 200 муслимански куќи.[3]
Во Грција
уредиПо Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Истата 1913 г. селото броело 1.435 жители, кои во 1920 г. спаднале на 1.176.[3] Во 1920-тите муслиманското македонско население на Преб’диште е иселено во Турција по сила на Лозанскиот договор, а на негово место властите довеле грчки колонисти од Мала Азија. Така, селото станало етнички мешано, и во 1928 г. имало 908 жители, од кои 628 (148 семејства) биле грчки дојденци.[9]
Во 1940 г. Преб’диште пораснало на 1.178 жители, од кои 505 биле домородни Македонци, а 673 биле грчки дојденци.[3] Бидејќи било сместено вон воените дејства, селото не настрадало во Граѓанската војна, па во 1951 г. имало 1.131 жител. Исклучок од ова биле неколку македонски семејства кои пребегале во Р Македонија поради нивното учество во НОФ.[3]
Според истражување од 1993 г. Преб’диште е мешано македонско-дојденско село во кое македонскиот јазик“ е зачуван на средно ниво.[10]
Население
уредиЕве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 1.178 | 1.131 | 1.250 | 1.345 | 1.241 | 1.174 | 1.206 | 1.078 | 1.008 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Стопанство
уредиСелото се смета за доста богато бидејќи лежи во поле и земјата се наводнува од Голема Река (Пожарска Река). Главни производи се индустриските пиперки, овошјето, тутунот, десертното грозје и друго.[3]
Знаменитости
уреди- Преб’дишка неолитна населба — населба од неолитско време 1 км југозападно од селото, откриена во 2007 г.
- Преб’дишки воденици — воденици од крајот на XIX и почетокот на XX век, прогласени за споменици на културата во 1988 г.[11][12]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Πρεμπόδιστα -- Σωσάνδρα
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 97.
- ↑ Дуриданов, Иван. Значението на топонимията за етническата принадлежност на македонските говори. во: Лингвистични студии за Македония, София, МНИ, 1996, стр. 185.
- ↑ „Αρχαίος οικισμός Αψάλου“. Βάση Δεδομпокроителένων για την Ιστορική κληρονομιά της Αλμωπίας – Lhi-Lna. Архивирано од изворникот на 2018-04-29. Посетено на 28 април 2018.
- ↑ 6,0 6,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кънчов, Васил. „Воденска Каза“. Македония. Етнография и статистика. София: Българско книжовно дружество в София. стр. 150.
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905, pp. 190 – 191.
- ↑ „Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
- ↑ Riki Van Boeschoten. „Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)“
- ↑ „Παλαιός Μύλος Σωσάνδρα“. Βάση Δεδομпокроителένων για την Ιστορική κληρονομιά της Αλμωπίας – Lhi-Lna. Архивирано од изворникот на 2018-05-02. Посетено на 2 мај 2018.
- ↑ „ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/293/29/22-1-1988 - ΦΕΚ 90/Β/19-2-1988“. Διαρκής κατάλογος κηρυγμένων αρχαιολογικών τόπων και μνημείων. Архивирано од изворникот на 2020-09-26. Посетено на 2 мај 2018.