Нова Брезница
Нова Брезница (порано нарекувана Пуста Брезница) — село во Општина Сопиште, во околината на градот Скопје.
Нова Брезница | |
Координати 41°53′17″N 21°16′41″E / 41.88806° СГШ; 21.27806° ИГД | |
Регион | Скопски |
Општина | Сопиште |
Население | 33 жит. (поп. 2021)[1]
|
Шифра на КО | 25095 |
Надм. вис. | 713 м |
Слава | Свети Никола |
Нова Брезница на општинската карта Атарот на Нова Брезница во рамките на општината | |
Нова Брезница на Ризницата |
Географија и местоположба
уредиСелото е дел од областа Торбешија. На север е Сува Гора, а на југ Караџица.
Историја
уредиСелото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Скопскиот Вилает и имало 23 семејства и 1 вдовица, сите христијани.[2]
Во XIX век, селото е дел од нахијата Каршијак во Скопската каза во Отоманското Царство.
Според податоците од 1878 година, во селото имало 16 домаќинства во 62 жители христијани (Македонци)[3]
Население
уреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според опширните османлиски дефтери за населението на Скопската Каза од 1832/33 година, селото било христијанско, каде имало 30 христијански домаќинства. На овој попис биле забележани 87 мажи христијани, со 6 новороденчиња. Се проценува дека селото во тој период имало 186 жители.[4]
Стефан Верковиќ во 1857 година го забележува со 92 жители.[5]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Пуста Брезница живееле 540 жители, од кои 360 Македонци[6] и 180 Албанци[7].[8] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Пуста Брезница имало 256 Македонци[6], под врховенството на Бугарската егзархија.[9]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Пуста Брезница се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 30 куќи.[10]
После Втората балканска војна, 1913 г. селото влегува во границите на Србија, како дел од општина Говрлево и има 535 жители.[11]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 700 Македонци.[12]
Според пописот од 2002 година, во селото имало 85 жители, од кои 83 Македонци, 1 Србин и 1 друг.[13]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 33 жители, од кои 25 Македонци и 8 лица без податоци.[14]
Според проценка од 2024 година селото Нова Брезница имало население од околу 50 жители.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 540 | 256 | 938 | 1.025 | 1.125 | 908 | 276 | 92 | 80 | 85 | 33 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[15]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[16]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[17]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[18]
Родови
уредиНова Брезница (порано Пуста Брезница) — македонско село.
Според истражувањата од 1950 година. Родови во селото биле:
- Доселеници: Синадиновци (18 к.) први доселеници. Една нивна гранка се вика Марковски. Доселени се кон крајот на XVIII век од селото Здуње во Порече. Таму имаат истоимени роднини; Бошковци (3 к.) гранка се од родот Синадиновци, со кои биле еден род порано; Трпевци (16 к.) доселени се на почетокот на XIX век од селото Томино Село во Порече. Подалечно потекло имаат од сега раселениот град Закамен во Малесија. Го знаат следното родословие: Китан (жив на 60 г. во 1950 година) Коце-Петре-Станко-Трпе, кој се доселил; Ѓоревци (7 к.), Миленковци (11 к.) и Ѓоргијовци (10 к.) доселени се од Манастирец во Порече (денес Горни и Долни). Во родот Ѓоревци се знае следното родословие: Цветан (жив на 57г. во 1950 година) Ѓоргија-Анѓеле-Ѓоре, кој се доселил. Во родот Миленковци се знае следното родословие: Миладин (жив на 54г. во 1950 година) Билбил-Трајко-Миленко, кој се доселил во селото; Велковци (14 к.) се делат на Тасевци и Велевци. Доселени се од селото Здуње во Порече; Крстевци (4 к.) доселени се од селото Брест во Порече. Го знаат следното родословие: Вељан (жив на 58г. во 1950 година) Мате-Саве-Крсте, кој се доселил; Стевановци (8 к.) доселени се од селото Ковач во Порече. Го знаат следното родословие: Стојко (жив на 40г. во 1950 година) Стојан-Ристо-Стеван, кој се доселил; Здравевци (8 к.) доселени се од Бабуна во Велешко; Стојчевци (5 к.) доселени се од Брезница во Порече; Стаменковци (2 к.) доселени се од Белица во Порече; Василевци (5 к.) и Плавичовци (7 к.) доселени се од раселеното село Букурци во клисурата на реката Треска. Во првиот род се знае следното родословие: Дукадин (жив на 44 г. во 1950 година) Иван-Јован, кој се доселил во селото.[19]
Културни и природни знаменитости
уреди- Цркви[20]
- Црква „Св. Никола“ — главната селска црква. Обновена во 1990 година;[21]
- Црква „Св. Талалеј“;
- Археолошки наоѓалишта
- Фоја — некропола од доцниот среден век;
- Пештери
- Ледена - пештера на н.в.од 990 м;
- Блажева пештера;
Личности
уредиЛичности родени во Нова Брезница:
- Блаже Стојановски (1922-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Апостол Димевски (1924-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Дуке Атанасовски (1925-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Блажо Милевски (1926-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Цветко Бошковски (1928-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Бошко Стојковски. Македонски партизан учесник во НОВ сремски фронт.. 1924-2022.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.496
- ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, с. 94-95.
- ↑ Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на христијанското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2021.
- ↑ Верковиќ, Стефан (1889). Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи. Санкт Петербург.
- ↑ 6,0 6,1 Македонците биле забележани како Бугари.
- ↑ Албанците биле забележани како Арнаути.
- ↑ Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.116-117.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 36.
- ↑ Речник на местата во ослободената област Стара Србија по службени податоци. Белград: Мил. Ант. Вујиќ. 1914.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.[мртва врска]
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Трифуноски, Јован (1958). Слив Маркове Реке - антропогеографска. Скопје: Филозофски факултет.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ „Камбана од Ватикан ќе бие во Нова Брезница“. Вечер. Посетено на 2013-01-06.[мртва врска]
Надворешни врски
уреди- Сателитска снимка на Нова Брезница на Карти на Гугл