Забрчани

село во Општина Долнени

Забрчани — село во Општина Долнени, во околината на градот Прилеп.

Забрчани

Поглед на Забрчани

Забрчани во рамките на Македонија
Забрчани
Местоположба на Забрчани во Македонија
Забрчани на карта

Карта

Координати 41°25′44″N 21°29′51″E / 41.42889° СГШ; 21.49750° ИГД / 41.42889; 21.49750
Регион  Пелагониски
Општина  Долнени
Област Прилепско Поле
Население 50 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 7504
Повик. бр. 048
Шифра на КО 20040
Надм. вис. 660 м
Забрчани на општинската карта

Атарот на Забрчани во рамките на општината
Забрчани на Ризницата

Географија и местоположба

уреди

Забрчани се наоѓа во североисточниот дел на Прилепско Поле, под северозападните падини на планината Злато, на југоисточната страна од територијата на Општина Долнени. Селото е ридско и се наоѓа на надморска височина од 660 м. Неговиот атар зафаќа површина од 5,2 км2. Од Прилеп, селото е оддалечено 14 км.[2]

Историја

уреди

Во XIX век, селото било дел од Прилепската каза на Отоманското Царство.[3]

Во Првата балканска војна, 3 лица од селото се вклучиле во Македонско-одринските доброволни чети.[4]

Во летото 2007 година, околината на селото била зафатена од пожари.[5] Во јули 2008, Забрчани и соседното село Мало Мраморани, ги зафаќа силен град, кој предизвикува огромна материјална штета - целосно уништување на неосигураниот земјоделски годишен род на тутун, лубеница и пченка.[6]

На почетокот на 2009 година, истражувањето на Центарот за управување со кризи покажало дека водата во Забрчани е бактериолошки неисправна.[7]

Стопанство

уреди

Селото има полјоделска функција. Во неговиот атар преовладува обработливото земјиште на површина од 333 ха, на пасишта отпаѓаат 117,4 ха, додека шумите зафаќаат површина од 36,2 ха.[2]

Население

уреди
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948229—    
1953253+10.5%
1961243−4.0%
1971189−22.2%
1981133−29.6%
ГодинаНас.±%
199182−38.3%
199485+3.7%
200272−15.3%
202150−30.6%

Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“, во податокот за 1873 г. Забрчани е заведено двапати — еднаш како Запришани со 26 домаќинства и 128 жители Македонци, и втор пат како Запрчани со 49 домаќинства и 232 жители Македонци, но второто всушност дава податоци за селото Вепрчани.[8]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Забрчани имало 130 жители Македонци христијани.[9] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година Забрчани е село со 80 жители Македонци.[10]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Забрчани се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 14 куќи.[11]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.[12]

Според последниот попис од 2002 година, во селото живееле 72 жители, сите Македонци.[13]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 50 жители, од кои 49 Македонци и 1 лице без податоци.[14]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 130 80 229 253 243 189 133 82 85 72 50
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[15]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[16]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[17]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[18]

Родови

уреди

Забрчани е македонско село.

Родови во Забрчани се:

  • Доселеници: Стрезовци (7 куќи) доселени се од селото Големо Коњари пред 220 години, го знаат следното родословие: Методија (жив на 59 години во 1950-тите) Стојан-Апостол-Диме-Стрезо-Петко-Богдан, од селото Големо Коњари се доселил предокот Стрезо, уште подалечно потекло имаат од селото Кореница, од каде се иселил Богдан; Бакаровци (6 куќи) доселени се од селото Долнени, таму припаѓале на родот Грневци; Ментевци (2 куќи) доселени се од селото Дреновци, и таму биле доселени однекаде; Ќосевци (5 куќи) најпрво живееле во Големо Мраморани, од каде најпрво се иселиле во Сенокос, па во Секирци и на крај овде; Плачковци (4 куќи) доселени се однекаде; Бардаковци (6 куќи) доселени се од селото Долнени, каде биле род со споменатите Бакаровци; Караџовци (6 куќи) и они се доселени од Долнени, каде исто така биле род со Бакаровци; Веселин (1 куќа) доселен од Стровија, таму припаѓал на родот Тренковци; Пејчиновци (1 куќа) доселени се од поречкото село Локвица во 1946 година.[19]

Самоуправа и политика

уреди

Селото влегува во рамките на Општина Долнени од 1955 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Дупјачани.

Избирачко место

уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 1461 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[20]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 34 гласачи.[21]

Културни знаменитости

уреди
 
Црквата „Св. Атанасиј“
Археолошки наоѓалишта[22][23]
Цркви[24]

Спорт

уреди

Во минатото, во селото бил активен фудбалскиот клуб Кадица Забрчани.

Иселеништво

уреди

Се знае за следните постари иселени родови и семејства од ова село. Ѓоровци и Пржевци целосно се иселиле во Прилеп. Караџовци иселени се во Дупјачани.[19]

Личности

уреди
Родени во Забрчани
  • Стојко Здравев — македонско-одрински доброволец, 20-годишен, 3 чета на 6 охридска дружина;
  • Тале Огњанов — македонско-одрински доброволец, 28 (40)-годишен, работник, 4 и Нестројна чета на 4 битолска дружина;
  • Јаким Тодоров — македонско-одрински доброволец, 20-годишен, работник, 2 чета на 4 битолска дружина, носител на орден „За храброст“;
  • Темелко Ристески — македонски правник.

Галерија

уреди

Наводи

уреди
  1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. 2,0 2,1 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја (PDF). Скопје: Патрија. стр. 127.
  3. Забрчани“. OldPrilep. 16 октомври 2014.
  4. „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 848.
  5. Радио Слободна Европа: Прилеп: Целосно под контрола двата пожари во прилепско
  6. КИРИЛИЦА: Силно невреме во Долнени целосно го уништи тутунот, бостанот и пченката[мртва врска]
  7. ЦУК: Неисправна вода за пиење во Македонски Брод[мртва врска]
  8. „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 78-79, 80-81.
  9. Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 246.
  10. Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 148-149.
  11. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 22.
  12. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  13. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 8 јули 2020.
  14. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  15. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  16. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  17. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  18. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  19. 19,0 19,1 Трифуноски Ф., Јован (1998). Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997). Српска академија наука и уметности. ISBN 8670252678. OCLC 469501519.
  20. „Описи на ИМ“ (PDF). Посетено на 8 јули 2020.
  21. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
  22. Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. II. Скопје: Македонска академиjа на науките и уметностите. ISBN 9989649286.
  23. Трифуноски, Јован (1998). Битољско-прилепска котлина (српски). Београд: Српска академија наука и уметности.
  24. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. стр. 19. ISBN 978-608-65143-2-7.

Користена литература

уреди
  • Панов, Митко: Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Патрија, Скопје, 1998, 127 стр.

Надворешни врски

уреди