Арачиново
Арачиново — село во Општина Арачиново и нејзин административен центар, во околината на градот Скопје.
| Арачиново | |
Панорама на Арачиново | |
  Арачиново Местоположба на Арачиново во Македонија
Арачиново на карта
| |
| Координати 42°01′35″N 21°33′42″E / 42.02639° СГШ; 21.56167° ИГД | |
| Општина |  Арачиново
|
| Население | 7.991 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 1045 |
| Шифра на КО | 25003 |
| Надм. вис. | 267 м |
|
Арачиново на општинската карта  Атарот на Арачиново во рамките на општината | |
 Арачиново на Ризницата
| |
Географија и местоположба
уредиСелото се наоѓа на источната страна од Скопската Котлина, односно источно од градот Скопје. Населбата претставува седиште на истоимената општина. Селото е рамничарско, на надморска височина од 260 метри. Лежи на второстепен локален пат, којшто го поврзува со централното место Скопје, од кое е на оддалеченост од 10 км.
Историја
уредиВо XIX век, селото е дел од нахијата Чаирско Поле (Блатија) во Скопската каза во Отоманското Царство.
Стопанство
уредиАтарот зафаќа простор од 9,9 км2. Доминира обработливото земјиште на површина од 754,9 ха, на пасиштата отпаѓаат 106,4 ха, додека шумско земјиште нема. Арачиново има исклучително полјоделска функција.[2]
Население
уредиСпоред опширните османлиски дефтери за населението на Скопската Каза од 1832/33 година, селото е заведено под името Харачине и било христијанско, со 28 христијански домаќинства. На овој попис биле забележани 96 мажи христијани, со 10 новороденчиња. Се проценува дека селото во тој период имало 212 жители.
Стефан Верковиќ во 1857 го бележи со 108 жители.[3]
Според статистиката на бугарскиот етнограф Васил К’нчов (Македонија. Етнографија и статистика) од 1900 година, во Арачиново живееле 205 жители, од кои 175 Македонци и 30 Цигани[4].[5]
Според статистиката на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Арачиново имало 120 Македонски егзархисти.[6]
Во 1913 година, во селото биле евидентирани 157 жители. Било дел од Општина Брњарци.
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 200 Македонци, 100 Албанци, 100 други и 50 Турци.[7]
Во 1961 година селото има 1.037 жители, од кои 296 Македонци, 406 Албанци, 188 Турци, 25 Срби и 122 останати.
На пописот во 1994 биле попишани 6.328 жители, а на пописот од 2002 година селото има 7.315 жители и претставува едно од најголемите села во Македонија, поголемо и од неколку помали македонски градови. Во селото тогаш живееле 594 (иселени 1.290) Македонци, 6.677 Албанци, 1 Влав, 10 Срби, 2 Бошњаци и 31 останат.[8]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 7.991 жител, од кои 4 Македонци, 7.777 Албанци и 210 лица без податоци.[9]
Населбата е аграрно пренаселена, па затоа дел од активното население учествува во дневните миграции спрема Скопје, а дел е вработено во странство.
На табелата е прикажан националниот состав на населението низ сите пописни години:[10]
| Година | Македонци | Албанци | Турци | Роми | Власи | Срби | Бошњаци | Ост. | Лица без под.[9] | Вкупно |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | 584 |
| 1953 | 256 | 166 | 133 | 81 | — | 1 | — | — | — | 637 |
| 1961 | 296 | 406 | 188 | — | — | 25 | — | 122 | — | 1.037 |
| 1971 | 306 | 1.641 | 430 | 25 | — | 12 | — | 22 | — | 2.436 |
| 1981 | 627 | 4.372 | 478 | — | — | 15 | — | 248 | — | 5.740 |
| 1994 | 620 | 5.675 | 1 | — | — | 18 | — | 14 | — | 6.328 |
| 2002 | 594 | 6.677 | — | — | 1 | 10 | 2 | 31 | — | 7.315 |
| 2021 | 4 | 7.777 | — | — | — | — | — | — | 210 | 7.991 |
Личности
уреди- Исмет Рамадани — македонски политичар
- Аце Стојановски (1965-2002) — жртва на албанскиот тероризам
- Велко Стојановски (1923-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Борис Танковски (1922-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Мира Арсовска — учесник во НОВ на Македонија.
Иселеништво
уредиПоголем дел од македонското население е раселено по Воениот конфликт во 2001 година, односно тие се внатрешни бегалци. Кај албанското население има иселување во странство.
Општествени установи
уредиСтопанство
уредиСамоуправа и политика
уредиИзбирачко место
уредиВо селото постојат избирачките места бр. 2333, 2333/1, 2334, 2334/1, 2335, 2335/1, 2336, 2336/1, 2337 и 2337/1 според Државната изборна комисија, сите сместени во основното училиште.[11]
Културни и природни знаменитости
уреди- Цркви
- Црква „Талалеј“ во Арачиново - изградена во 1994 година, единствената црква во селото Арачиново..
Редовни настани
уредиКултура и спорт
уредиПоврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија. Скопје: Патрија. стр. 12.
- ↑ Верковиќ, Стефан (1889). Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи. Санкт Петербург.
- ↑ Ромите биле заведени под терминот Цигани.
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900.
- ↑ Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne. Avec deux cartes ethnographiques, Paris, 1905, pp. 114-115.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ 9,0 9,1 „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат Архивирано на 10 декември 2021 г.. Државен завод за статистика.
- ↑ „Описи на ИМ“. Државна изборна комисија. Посетено на 13 октомври 2021.
Надворешни врски
уреди- Сателитска снимка на Арачиново на Карти на Гугл