Религија во Република Српска
Религијата во Република Српска со векови е основа на духовниот и културниот живот на луѓето. Преплетувањето на религиите, културите и цивилизации оставило големо влијание врз културата на Република Српска . Верските објекти се сведоци на некогашниот и сегашен духовен живот на луѓето кои ја населуват во Република Српска. Главните, историски религии во Република Српска се: православие, римокатолицизам, ислам и јудаизам. Тие се претставени преку: Српската православна црква, Римокатоличката црква, Исламската заедница во Босна и Херцеговина и Еврејската заедница. Доминантна религија во Република Српска е христијанството или православието .[1] Според официјалните податоци од Републичкото биро за статистика на пописот во 2013 година, православните верници сочинуваат скоро 83% од населението на Република Српска. исламските верници (12,77%) , католичките верници (2,20%), протестантите (0,02%) како и евреите (0,001%).
Религија во Република Српска во 2013 г.
Историја
уредиИако во поголемиот дел од античките времиња, населението на територијата каде денес се наоѓа Република Српска во целина била пагани, сепак на подрачјето на Сербинум во северниот дел од земјата, како и во Скелани и Домавија на источниот дел се пронајдени остатоци од раните центри на христијанството во рамките на Римското Царство.
Србите го прифатиле христијанството во 9 век. По расколот на христијанската црква во 1054 година. православието доминирало на територијата на денешна Република Српска, додека католицизмот се проширил кон север, а се ширеше богомилството во централните делови на регионот на Босна .
За време на Отоманското владеење, покрај православните Срби, исламизираните Срби живееле и во областа на денешна Република Српска, а во помал обем и други народи од католичката, исламската или православната вера, како и Евреите .
Во доцниот XIX - ти и првата половина на XX век, кога територијата на денешна Република Српска се нашла под власта на Австроунгарската монархија, многу католички и протестантски народи (Германци, Унгарци, Словаци, Полјаци, Чеси, Украинци и д-р) започнале да се населуваат на овие простори.
Верска демографија
уредиСпоред официјалните резултати на Заводот за статистика на Република Српска попис 2013 година беше спроведено во Република Српска, собрани податоците за верската припадност на населението.[2]
| 2013 година [3] | ||
|---|---|---|
| Број | % | |
| Православие | 969.315 | 82.82 |
| Католичка црква | 25.763 | 2.20 |
| Протестантство | 298 | 0,02 |
| Други христијански деноминации | 2.544 | 0,21 |
| Ислам | 149.435 | 12.76 |
| Јудаизам | 13 | 0,00 |
| Источни религии | 84 | 0,00 |
| Други | 5,790 | 0,49 |
| Агностицизам | 1.223 | 0,10 |
| Атеизам | 5.784 | 0,50 |
| Вкупно | 1.170.342 | 100 |
Христијанството
уреди
Најраното спомнување на христијанската црква на територијата на денешна Република Српска е 530 година . и 532 година во црковните собори во Солин, кога со Босна управувале Источните Готи . [4] На овие собори се споменува Бистуенската епископија и нејзиниот епископ Андреј . Податоците од овој период се многу мали, а повеќе податоци постојат само од периодот по 960 година . кога Босна станала привремено независна по смртта на владетелот Каслав, затоа што до тогаш била дел од Србија и од 11 век кога конечно се разделила од Србија. Деловите на територијата во која денес е Република Српска биле христијански за време на владеењето на принцот Каслав, и првично припаѓале на Архиепископот на Драч и Сплит, а потоа ја промениле црковната јурисдикција до 1067 година. кога оваа област била под контрола на барскиот, а од 1078 година му припаднала на дубровничкиот епископ. За време на владеењето на српските банови Бориќ и Кулин, на територијата на тогашната Бановина на Босна, која се протегала на територијата на денешна Република Српска, доминирало влијанието на Православната источна црква со словенска богослужба, како што напишал заменикот на папата, Јован во 1203 година. Следниот извештај му бил даден на папата Папа Инокентиј III: „Покрај тоа, да знаете дека не постои само една јурисдикција во државата на Кулин, а сега епископот штотуку умре. Ако е можно, да се стави таму латински епископ.“ Тоа покажува дека до 1203 година имало само еден епископ во Босна, па дури и тогаш нејзините епископи и свештеници биле по источниот обред и словенска богослужба. Во борбата меѓу источните и западните цркви, како и борбата за црковна доминација на територијата на денешна Република Српска, Архиепископот на Сплит и Дубровник, независна православна Босанска црква се појавила меѓу 1190 и 1199 година, кога Кулин со своето семејство и 10.000 поданици прекинале каква било врска со папата.
За време на владеењето на Котроманиќи и Косаче со територијата на денешна Република Српска, имало три епархии во Босна и четврта во Хум. Најстарата е Босанската епископија, и тие се несомнено биле православни затоа што припаѓале на Босанската народна црква, чија догматска наука не се разликува од православната. Со падот на Кралството Босна под власта на Османлиите во 1463 година, Босанската црква дошла до својот крај, а повеќето нејзини верници кои останале христијани се приклучиле на српското православие, додека помал број кон Католичката црква. За време на владеењето на кралот Драгутин била основана втора епархија, а епархијата на Бивер и Хум била основана во 1219 година од првиот српски архиепископ, Свети Сава. Старите епископи на Босна биле со седиште во Јањиќ, близу Зеница. Седиштето на административната територија на владиката Драгутин, кое во голема мерка се совпаѓа со територијата на денешната општина Теслиќ во Република Српска, е непознато. Султанот Мехмед II ветил дека ќе го заштити православното христијанство и, како и сите православни цркви, Српската православна црква уживала голема поддршка во Отоманското Царство. Османлиите населиле значително православно христијанско население во Босна, вклучувајќи ги и Власите од источен Балкан. Преобраќањето на приврзаниците на Босанската црква, исто така, помогнало во ширењето на источното православие. Подоцна, областите што ги напуштиле католиците за време на Отоманско-хабсбуршките војни биле населени со муслимани и православни христијани. Османлискиот режим доследно ја фаворизирал православната црква над католиците и ги охрабрувал преобраќањата на католиците во православието поради политичка експедитивност: додека целата православна хиерархија била подложена на султанот, католиците биле осомничени за постојан заговор надвор од Отоманското Царство.
Додека на босанските католици им било дозволено само да ги поправат постојните сакрални објекти, во истиот период започнало голема изградба на православни манастири и цркви низ цела Босна на северозападниот дел во 1515 година. Православен свештеник бил присутен во Сараево веќе во 1489 година, а првата православна црква била изградена меѓу 1520 и 1539. До 1532 година, босанските православни христијани имале свој митрополит, кој стапил во официјална резиденција во Сараево во 1699 година. До крајот на XVIII век, босанскиот митрополит имал власт над православните епископи на Мостар, Зворник, Нови Пазар и Сараево. Меѓутоа, дури и високите православни свештеници биле многу лошо образовани и корумпирани. Тие, наводно, не знаеле за основните принципи на верата, како што се Десетте заповеди, исповед, молитви и значењето на крстот. Синкретизмот бил широко распространет кај Босанците[5].
Плимата на крајот се свртела против црквата, кога православното свештенство се откажало од лојалноста кон султаните и почнало да ги охрабрува и помага на селските бунтови. Османлиите ја укинале Српската патријаршија во Пеќ и од крајот на 1760 до 1880 година, православните во Босна и Херцеговина биле директно под Цариградската патријаршија. Таа била предводена од Фанариотите, Грци од Истанбул. Во средината на XIX век, во Босна и Херцеговина имало повеќе од 400 православни свештеници, време на обновен просперитет за источното православие на земјата. Во 1920 година, по Првата светска војна и создавањето на Кралство Југославија, областа повторно се нашла под религиозен авторитет на новооснованата Српска православна црква.
Наводи
уреди- ↑ „Религија“. Влада Републике Српске. Посетено на 26 август 2018.
- ↑ Саопштење — Попис становништва, домаћинстава и станова у Републици Српској 2013, Резултати пописа (српски) (бошњачки) (хрватски)
- ↑ Републички завод за статистику — Република Српска
- ↑ Клајић 1882.
- ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеFine.