Нови Пазар
Нови Пазар — град кој се наоѓа во југозападниот дел на Србија, во историскиот регион Санџак. Нови Пазар е културен центар на Бошњаците во Србија и историскиот регион Санџак, мултикултурна областа на муслимани и христијани, многу споменици на двете заедници, како црквата Свети апостоли Петар и Павле и Алтун-Алем џамија кои се наоѓаат во регионот. Според пописот во 2011 година, населението на општина Нови Пазар 100.410, а самиот град има население од 68.749 жители.
| Нови Пазар Нови Пазар | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
 Локација во Србија | ||
| Координати: 43°09′N 20°31′E / 43.150° СГШ; 20.517° ИГД | ||
| Држава | Србија | |
| Округ | Рашки | |
| Населени места | 99 | |
| Управа | ||
| • Градоначалник | Мехо Махмутовиќ | |
| Површина | ||
| • Општина | 742 км2 (286 ми2) | |
| Население (2011) | ||
| • Град | 68,749 | |
| • Општина | 100,410 | |
| Час. појас | CET (UTC+1) | |
| • Лето (ЛСВ) | CEST (UTC+2) | |
| Поштенски број | 36300 | |
| Повикувачки број | +381 20 | |
| Таблици | NP | |
| Мреж. место | novipazar.rs | |
.png)
Име
уредиНови Пазар значи нов пазар, кој потекнува од името на местото Трговиште, кое се наоѓа во близина на градот. За време на османлиското владеење, тоа беше познат како Јени Пазар (што значи "нов пазар" на турски јазик).
Географија
уреди
Нови Пазар се наоѓа во долините на реките Јосаница, Рашка, Дежевска и Људска на надморска височина од 496m, во југоисточниот дел на регионот Рашка. Градот е опкружен со планините Голија и Рогозна; Платото Пештер се наоѓа југоисточно од градот. Вкупната површина на општината изнесува 742 км². Таа се состои од 100 населени места, претежно мали и се шири над ридовите и планините кои го опкружуваат градот. Најголемо село е Мур со 3.407 жители.
Историја
уреди
Нови Пазар беше официјално основан како град во 1461 година од страна на отоманскиот генерал Иса-бег Исаковиќ, инаку босански гувернер на областа Санџак и основач на Сараево. Иса-бег Исаковиќ одлучи да формира нов град на површината старото Трговиште како урбан центар меѓу Рашка и Јосаница, каде што прво тој изградил џамија, јавна бања, пазар и хотел.
Тоа беше главен град на провинцијата Рас (вилает до нејзиното распаѓање во 1463 година, кога стана дел од вилаетот Јелеч). Првиот пишан документ во кој се споменува Нови Пазар датира од 15 век, и ја опишува одлуката на Република Рагуса да назначи конзул таму. Така, градот бил веќе развиен во тоа време, и беше раскрсница на важни патишта кои водат до Дубровник, Ниш, Софија, Истанбул, Солун, Сараево, Белград и Будимпешта. Градот, исто така, стана главен град на санџакот Нови Пазар, кој продолжи до XX век, како составна единица на Босанскиот ејалет. Санџак беше окупиран и управуван од страна на Австроунгарија од 1878 година. Во 1908 година тој беше вратен во Отоманското Царство, а преземен од Србија во 1912 година за време на Првата балканска војна. Никола Бошковиќ (1642-1721), таткото на познатиот научник Рагусан Бошковиќ (1711-1787), се преселил во Нови Пазар, каде што ги поминал последните години од неговиот живот.
Од 1929 до 1941 година, Нови Пазар беше дел од Зетска бановина на Кралството Југославија.
Во Битката за Нови Пазар се бореле четниците на крајот на 1941 година за време на Втората светска војна, првично поддржани од страна на партизаните, кои се обиде да го окупираат Нови Пазар, но на крајот не успеаја.
Денес, Нови Пазар е главниот економски и културен центар, како и најголемиот град во јужниот регион Санџак.
Население
уреди| Националност | Население 1953 |
Население 1961 |
Население 1971 |
Население 1981 |
Население 1991 |
Население 2001 |
Население 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Бошњаци | - | - | - | - | - | 65,593 | 77,443 |
| Срби | 25,177 | 27,933 | 25,076 | 21,834 | 19,064 | 17,599 | 16,234 |
| Муслимани | - | 23,250 | 37,140 | 49,769 | 64,251 | 1,599 | 4,102 |
| Роми | - | 37 | 210 | 444 | 334 | 69 | 566 |
| Горанци | - | - | - | - | - | 15 | 246 |
| Албанци | 144 | 126 | 307 | 233 | 209 | 129 | 202 |
| Црногорци | 174 | 543 | 359 | 295 | 232 | 109 | 44 |
| Југословени | 13,564 | 1,261 | 183 | 931 | 700 | 136 | 67 |
| Турци | 11,009 | - | - | - | - | - | - |
| Други | 263 | 5,627 | 1,057 | 494 | 459 | 747 | 1,506 |
| Вкупно | 50,331 | 58,777 | 64,326 | 74,000 | 85,249 | 85,996 | 100,410 |
Население во градот:
| Бошњаци | - | - | - | 46,339 | 55,428 |
| Срби | 3,466 | 6,689 | 6,698 | 6,724 | 6,576 |
| Муслимани | - | 32,798 | 43,774 | 904 | 2,824 |
| Горанци | - | - | - | - | 240 |
| Албанци | 134 | 208 | 172 | 120 | 162 |
| Југословени | 5,944 | 848 | 570 | 105 | 64 |
| Турци | 4,280 | - | - | - | - |
| Црногорци | 145 | 246 | 190 | 93 | 39 |
| Други | 135 | 310 | 345 | 1,541 | 3,410 |
| Вкупно | 14,104 | 41,099 | 51,749 | 54,604 | 68,749 |
Стопанство
уредиСместен на крстосница меѓу бројните стари и нови држави, Нови Пазар отсекогаш бил силен трговски центар. Заедно со трговијата, градот имал развиена производствена традиција. Во текот на 20 век, стана центар на текстилната индустрија.
Парадоксално, за време на турбулентните 1990-ти години, Нови Пазар просперира, дури и за време на санкциите на ОН, поттикнат од силната приватна иницијатива во текстилната индустрија. Нови Пазар, стана познат по фалсификуваните трговски марки во целиот регион. Сепак, во текот на релативните економски просперитет во Србија од 2000-тите, во Нови Пазар економијата пропаднала, со пропаѓањето на големите текстилни фирми во лошо управуваната приватизација и конкуренцијата од увозот.
Надворешни врски
уреди- Туристичка организација на Нови Пазар Архивирано на 23 февруари 2020 г.
- Нови Пазар: Бисер на ориентот Архивирано на 3 февруари 2010 г.
- Отворен форум Архивирано на 27 јули 2011 г.