Википедија

Песјак (Костурско)

село во Костурско, Егејска Македонија

Песјак (грчки: Αμμουδάρα, Амудара; до 1926 г. Πισιάκοι, Писјаки[2]) — село во Костурско, Егејска Македонија, денес во општината Рупишта од Костурскиот округ на Западна Македонија, Грција.

Песјак
Αμμουδάρα
Пат низ селото
Пат низ селото
Песјак is located in Грција
Песјак
Песјак
Местоположба во областа
Песјак во рамките на Рупишта (општина)
Песјак
Местоположба на Песјак во Костурскиот округ и областа Западна Македонија
Координати: 40°25.24′N 21°16.39′E / 40.42067°N 21.27317°E / 40.42067; 21.27317
ЗемјаГрција
ОбластЗападна Македонија
ОкругКостурски
ОпштинаРупишта
Општ. единицаРупишта
Надм. вис.&10000000000000670000000670 м
Население (2021)[1]
 • Вкупно56
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Географија

уреди

Селото се наоѓа на 5 км јужно од Рупишта, на десниот брег на реката Бистрица. Дел од земјиштето традиционално се наводнувал.[3]

Историја

уреди

Во Отоманското Царство

уреди

На крајот од XIX век Песјак бил македонско село село на самата македонско-грчка јазична граница — првото село на југ било погрченото Витан. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Пѣсъкъ имал 120 жители Македонци.[4][5]

На Етнографската карта на Битолскиот вилает од 1901 г. Песјак е претставен како чисто македонско село во Костурската каза на Горичкиот санџак со 20 куќи.[6]

На почетокот на XX век целото население на Песјак било под врховенството на Цариградската патријаршија, но по Илинденското востание на почетокот на 1904 г. прешло под врховенството на Бугарската егзархија.[7] Истат година при реорганизацијата на Костенарскиот револуционерен реон по востанието во селото е создаден револуционерен комитет на ВМОРО.[8]

По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Песјак имало 400 Македонци, сите под егзархијата.[4][9]

Според Георгиос Панајотидис, учител во Цотилската гимназија, Писаки (Πισσάκι) во 1910 г. имало 25 македонојазични „грчки“ семејства.[10]

Според Георги Константинов Бистрицки, Чифлик Песјак пред Балканските војни имал 20 македонски куќи.[4][11] Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) вели дека Песjак во приближно истиот период имал 8 куќи на Македонци и 4 куќи на погрчени Македонци или Власи.[12]

Во „Етнографија на Македонија“ издадена во 1924 г. Густав Вајганд го опишува Песјак (Пишак) како македонско село на македонско-грчката јазична граница.[4] Тој спомнува дека Костурската Котлина е македонска, но дека самиот Костур и блиското село Маврово се погрчени. Во Рупишта грчката струја била силна, но сепак немало погрчување. Костараџа било речиси погрчено, а Богатско било наполно погрчено. Јазичната граница минувала од Костараџа кон мостот на Смикси, на север Песјак сè уште бил македонски, а обратно Витан и Бобушта биле погрчени. Долината на потокот Белица кој доаѓа од Грамошта била македонска до Омотско, следното Линотопи било албанско, а следното Грамошта било влашко.[4][13]

На етничката карта на Костурското братство е обележано дека во 1912 г. Песякъ било македонско село.[4][14]

Во Грција

уреди

За време на Балканските војни селото е окупирано од грчка војска и во 1913 г. влегло во состав на Грција. Таа година имало 148 жители. На пописот од 1920 г. во селото се заведени 143 лица.[3] Во 1926 г. селото е преименувано, преведувајќи му го името како Амудара, песочно. Во 1928 г. населението се покачило на 174 жители.[3]

Песјак не настрадал во Граѓанската војна.[3]

Селото традиционално произведува градинарски култури, жито и грав.[3]

Месности во Песјак преименувани со службен указ на 5 мај 1969 г.
Име Грчки Ново име Грчки Опис
Палабени Παλάμπενι Палами Παλάμη[15] месност на планината Одре, СЗ од Песјак[16]
Рекушка[16] Ρεκούρκα Ксерија Ξεριά[15] река на Одре, минува Ј од Песјак[16]
Бара Μπάρα Рахи Ράχη[15] врв на Одре (714 м), Ј од Песјак[16]
Копач Κοπάτσι Лакија Λακκιά[15] месност на Одре, ЈЗ од Песјак[16]

Население

уреди

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Население 249 232 209 165 144 135 112 61 56
Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Личности

уреди
Дејци
  • Димитар Георгиев (1884 – ?) — борец во Македонско-одринскиот полк, II чета на X Прилепска дружина[17]
  • Костадин (Дине) Василев Кираџијата и неговите синови браќа Кираџиевци: Аргир, Иван и Атанас, општественици, дејци на црковно-просветното дело во Рупишта, легални дејци на ВМОРО, борци во Првата светска војна, а потоа иселеници во САД и изумители на јадењето „синсинатско чили“.[18]
  • Јанко Крстев (? – 1903) — општественик, деец на црковно-просветното дело во Рупишта
Андартски дејци
  • Константинос Георгиу или Динас (Κωνσταντίνος Γεωργίου, Ντίνας) — андартски деец од ІІІ ред[19]
  • Михаил Типадис (1862 – 1951) — лекар и андартски деец[20]
  • Наум Василиу (Ναούμ Βασιλείου) — андартски деец од ІІІ ред[19]
  • Стерјос Василиу (Στέργιος Βασιλείου) — андартски деец од ІІІ ред[19]
  • Т. Кирјазопулос (Θ. Κυριαζόπουλος) — андартски деец од ІІІ ред[19]

Наводи

уреди
  1. ↑ „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
  2. ↑ . Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/170599. Посетено на 12 април 2021. Занемарен непознатиот параметар |заглавие= (help); Отсутно или празно |title= (help)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 36. ISBN 9989-9819-6-5.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  5. ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 267. ISBN 954430424X.
  6. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 99.
  7. ↑ Силяновъ, Христо (1943). Освободителнитѣ борби на Македония (PDF). II. Следъ Илинденското възстание. София: Издание на Илинденската Организация. стр. 125.
  8. ↑ Шкуртовъ, Кириякъ (1940). „Революционната епоха въ Костенарията - 1903 1908 год“ (PDF). Илюстрация Илиндень. Издание на Илинденската Организация. XII (112): 10. Занемарен непознатиот параметар |month= (help)
  9. ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 180–181.
  10. ↑ Παναγιωτίδης, Γιώργος Π. Σ (1911). „Τα Καστανοχώρια“. Μακεδονικόν Ημερολόγιον (грчки). εν Αθήναις: Τύποις «Αυγής Αθηνών», Θ. Ν. Αποστολοπούλου. Δʹ: 135. Архивирано од изворникот на 2020-10-25. Занемарен непознатиот параметар |lang-hide= (help)
  11. ↑ Бистрицки (1919). Българско Костурско (PDF). Ксанти: Издава Костурското Благотворително Братство „Надежда“ в гр. Ксанти. Печатница и книжарница „Родопи“. стр. 9.
  12. ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 18.
  13. ↑ Вайганд, Густав. Етнография на Македония, т. 1, София, 1992, стр. 465-466.
  14. ↑ Костурско. Софија: Издание на Костурското братство. 1940.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 „Διατάγματα. Β. Διάταγμα ΥΠ' Αριθ. 266. Περὶ μετονομασίας συνοικισμὤν, κοινοτήτων καὶ θέσεων“ (PDF). Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Εν Αθήναις: Ἐκ τοῦ Εθνικού Τυπογραφείου. Τεύχος Πρώτον (Αριθμός Φύλλου 79): 711. 1969. Занемарен непознатиот параметар |month= (help)
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
  17. ↑ Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. : Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“ (PDF). София: Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, Архивни справочници № 9. 2006. стр. 153. ISBN 954-9800-52-0.
  18. ↑ Марков, Георги Христов (2002). Хрупищко (PDF). Хасково: Държавен архив - Хасково, Интерфейс. стр. 107, 128. ISBN 954-90993-1-8.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Μιχαηλίδης, Ιάκωβος Δ., Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου (2008). Αφανείς γηγενείς μακεδονομάχοι (1903-1913) (PDF). Θεσσαλονίκη: University Studio Press. стр. 70. ISBN 978-960-12-1724-6.
  20. ↑ Марков, Георги Христов (2002). Хрупищко (PDF). Хасково: Държавен архив - Хасково, Интерфейс. стр. 186. ISBN 954-90993-1-8.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Песјак_(Костурско)&oldid=5196270“