Браќа Кираџиевци
Том Кираџиев и Џон Кираџиев (исто познати како Кираџиевци) беа Македонски стопанственици[1] во САД, заслужни за нивното создавање на регионално специјалитетско јадење познато како синсинатско чили.
Историја уреди
Браќата биле родени во Рупишта, Костурско,[2] од македонски родители.[3] Градот бил припоен за време на Балканските војни (1912-1913) од Грција. Поделбата на османлиските земји од Македонија меѓу балканските национални држави резултираше со фактот дека некои од Македонци емигрирале во Бугарија или ја напуштиле областа.[4]
Атанас (Том) е роден во 1892 година. За време на Првата светска војна бил војник во бугарската армија. Во 1917 година бил отпуштен и се преселил во градот Софија, каде извесно време работел како сметководител.[5] Неговиот помал брат Иван (Јован) роден во 1895 година исто така служел одредено време во бугарската војска. Во 1921 година и двајцата емигрирале во Соединетите Американски Држави.
Тие од прво се населиле во градот Њујорк,[6] но откако продале хот дог таму некое време, браќата го следеле нивниот голем брат Аргир (Арги) во Синсинати. Роден 1880 година, бил касиер на Бугарскиот егзархиски црковно-училишен одбор во Рупишта.[7] Арги се населил во Синсинати до 1918 година, каде што отворил самопослуга. Во Синсинати браќата почнаа да развиваат сопствен бизнис. Том се вработил како банкарски службеник и работел навечер, приготвувајќи чили за клиентите кај неговиот брат. Во тоа време Том го измислил регионалниот специјалитет познат како синсинатско чили.
Во 1922 година тие отворија штанд за хот-дог сместен до бурлески театар наречен царица, по кој го нарекоа нивниот бизнис. Том и Џон се вратиле во Бугарија за да најдат жени, додека Аргир за таа цел отишол во својата татковина. Аргир останал таму неколку години, а кога се вратил, неговите двајца браќа биле добро етаблирани и му обезбедиле работа како касиер. Според новинарот Васил Стефанов, во 1933 година браќата Кираџиеф биле меѓу најуспешните Македонци во градот, сопственици на голем и модерен ресторан во центарот на градот.[8][9][10][11][12]
Сопругата на Аргир не се адаптирала во Америка и тие се преселиле во Македонија во 1940-тите.[13][14] Царицата Чили порасна и стана локален синџир. Во 1959 година, Кираџиефите на царицата Чили, објавија дека се првите што излегле со нов дизајн за возење во автомобил, сервисирање на автомобили. Последниот човек кој го водеше семејниот бизнис беше синот на Том Асен (Џо) Кираџиеф. Од доцните 1950-ти, кога здравјето на неговиот татко нагло се влошило, Џо ја оперирал царицата Чили. Том почина во 1960 година, додека Џон почина во 1953 година. Подоцна, синџирот на царицата имал еден преживеан излез. Во 2009 година, 79-годишниот Џо се пензионираше и ја продаде царицата Чили.
Наводи уреди
- ↑ Smith, Andrew (2013). The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America Том 1. OUP USA. стр. 417.
Чилито Синсинати беше развиено во раните 1920-ти во Синсинати од македонските емигранти, Атанас „Том“ Кираџиев и неговиот брат Џон, и се служеше во нивниот мал ресторан, кој стана познат како царица Чили поради неговата локација.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Бѫлгарското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X с. 267, (in Bulgarian).
- ↑ Киряк Шкуртов, Искреността на младотурците в сп. Илюстрация Илинден, кн. 2, София, февруари 1934 год., стр. 7-8. (in Bulgarian)
- ↑ Palairet, Michael (2016). Macedonia: A Voyage through History (Vol. 2, From the Fifteenth Century to the Present). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing. стр. 178–180. ISBN 978-1443888493.
- ↑ Starr, Frederick (1974). Princeton Alumni Weekly, Volume 75 (Best chili om earth). Princeton: Princeton University Press. стр. 9–11.
- ↑ Donna R. Gabaccia, Donna R Gabaccia (2009) We Are What We Eat: Ethnic Food and the Making of Americans Harvard University Press, Of Cookbooks and Culinary Roots, p. 109, ISBN 0674037448.
- ↑ Markov, Georgi. Hrupishta. Memories. Bulgarian State Archives - Haskovo, Interface, 2002. p. 218, ISBN 954-90993-1-8. (in Bulgarian).
- ↑ Cincinnati chilly an article by Lucy M. Long in Deutsch, Jonathan, Benjamin Fulton, and Alexandra Zeitz. (2018). We eat what?: a cultural encyclopedia of unusual foods in the United States. pp. 91-94. ISBN 1440841128.
- ↑ Victor Roudometof (2007) Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Greenwood Publishing Group, p. 109, ISBN 0275976483.
- ↑ Patricia Schultz (2016) 1,000 Places to See in the United States and Canada Before You Die, 3th edition Workman Publishing, p. 559, ISBN 0761189432.
- ↑ Adrienne Hall "Macedonia", pp. 392–95. in Ethnic American Food Today: A Cultural Encyclopedia, Volume 2, with Lucy M. Long as edidor, Rowman & Littlefield (2015); ISBN 1442227311.
- ↑ Шандански, Ив. Въоръжената самозащита на българите в Егейска Македония (март – септември 1943 г.), стр. 54 в Известия на Държавните архиви, кн. 94, 2007, стр. 34–95, (in Bulgarian).
- ↑ Woellert, Dann (2013). The Authentic History of Cincinnati Chili. The History Press. ISBN 978-1-60949-992-1. Посетено на јануари 11, 2022.
- ↑ Thanos Veremis (2017) A Modern History of the Balkans: Nationalism and Identity in Southeast Europ, Bloomsbury Publishing, Chapter VII. From War to Communism, pp. 58-67, ISBN 1786731053.