Википедија

Лилит

Лилит (/ˈlɪlɪθ/; хебрејски: לִילִית Lîlîṯ) е фигура во Еврејската митологија, развиена најрано во Вавилонскиот Талмуд (3 до 5 век). Лилит е често претставена како опасен демон на ноќта, која е промискуитетна и краде бебиња во мракот.[1] Лилит може делумно да се поврзе со историски постара класа на женски демони (lilītu) во античката Месопотамска религија, кои се наоѓаат во текстови со клинесто писмо на Сумерите, Акадиската Империја, Асирците, и Вавилон.

Во Еврејскиот фолклор, од сатиричната книга Азбука на Сирах (в. 700-1000 н.е.) наваму, Лилит се појавува како прва сопруга на Адам, која била создадена во исто време (Рош ашана) и од истата глина како Адам—според Битие 1:27. (За разлика од Ева, која била создадена од реброто на Адам: Битие 2:22.) Легендата се развила поинтензивно во текот на Средниот Век, во традицијата на Агада, Зохар, и Еврејска мистика.[2] На пример, во 13-от век делата на Исак бен Јаков ха-Коен, Лилит го оставила Адам откако таа одбила да му биде потчинета на него и не сакала да се врати во Градината на Едем, откако била заедно со архангел Самаел.[3]

Доказите во подоцнежните Еврејски материјали се обилни, но малку информации преживеале во врска со Сумерски, Акадиски, Асирски и Вавилонски приказ на оваа класа на демоните. Додека врската е речиси универзално прифатена, последниве сознанија ја оспоруваат релевантноста на два извори кои претходно се користеле за да се поврзат Еврејската лилит на Акадиската lilītu—во прилогот на Гилгамеш  и Арслан Таш амајлиите.[4] 

Во текстови на хебрејски јазик, терминот лилит (преведено како "ноќни суштества", "ноќно чудовиште", "ноќна вештерка", или "був кој крика") првпат се јавува во список на животни во Исаија 34:14, и во еднина и множина се формираат зависно од варијациите во најраните ракописи. Во Свитоците од Мртвото Море 4Q510-511, терминот прво се појавува во списокот на чудовишта. Во Еврејски магични натписи на чаши и амајлии од 6 век н.е. наваму, Лилит е идентификувана како женски демон и се појавуваат првите визуелни претстави.

Како резултат легендата за Лилит продолжува да служи како изворен материјал во современата Западна култура, литература, окултизмот, фантазијата, и хоророт.

Потекло на поимот

уреди

Семитскиот корен L-Y-L служел како дериват од хебрејскиот збор layil и арапскиот layl, што значи "ноќ". Талмудската и Јидишката употреба на Лилит е сродна со хебрејската.

Во Акадискиот јазик на Асирија и Вавилонија, термините лили и līlītu значат духови. Некои употреби на līlītu се наведени во The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago (CAD, 1956, Л. 190), во Волфрам фон Соденовата Akkadisches Handwörterbuch (AHw, стр. 553), и Reallexikon der Assyriologie (RLA, стр. 47).[5]

Сумерските женски демони лили немаат етимолошка врска со Акадискиот збор lilu, "ноќ".[6]

Арчибалд Сајс (1882 година)[7] сметал дека хебрејски lilit (или лилит) ליליתלילית и постарото акадиско līlītu се од прасемитско потекло. Чарлс Фоси (1902 година)[8] ова буквално го преведува како "женско ноќно битие/демон", иако постојат натписи на клинесто писмо од Месопотамија  каде Līlīt и Līlītu се однесува на ветровни духови кои носат болести.[се бара извор] Друга можност е асоцијација не со "ноќ", туку со "ветер", така идентификувајќи го акадиското Lil-itu како заем од сумерското лил "воздух" — поточно од Ninlil, "дама на воздух", божица на јужен правец (и сопруга на Enlil) — и itud, "месечина".[се бара извор]

Месопотамска митологија

уреди

Духот во дрвото во Гилгамеш 

уреди

Самуил Ное Крамер (1932 година, објавен 1938)[9] го превел ки-sikil-lil-la-ke како Лилит во "XII пеење" во Еп за Гилгамеш од в.600 П.Н.Е. "XII пеење" не е дел од Епот за Гилгамеш, но е подоцен асирско-акадиски превод на вториот дел од Сумерската песна на Гилгамеш, сонот на Енкиду.[10] Ки-sikil-lil-la-ke  е поврзана со змија и зу птица.[11] Во Гилгамеш, сонот на Енкиду  врбата расте во градината на Инана во Урук, чие дрво таа планира да го искористи за да изгради нов престол. По десет години раст, таа доаѓа да го исече и наоѓа змија која живее во својата подножјето на дрвото, зу птица која си ги одгледува младите во крошната, додека ки-sikil-lil-lа-ke направила куќа во стеблото. Гилгамеш е речено дека ја убил змијата, а потоа зу птицата одлетала далеку во планините со своите млади, додека ки-sikil-lil-la-ke ја уништува својата куќа и бега во шумата.[12][13] Идентификација на ки-sikil-lil-la-ke како Лилит е наведено во Речникот на Божества и Демони во Библијата (1999).[14] Според нов извор од Крајот на Антиката, Лилит се појавува во мандајска приказна за магија, каде што се смета дека таа претставува гранки на едно дрво заедно со други демонски фигури, кои го формираат други делови од дрвото, иако ова исто така може да вклучува повеќе "Лилит".[15]

Други предлог преводи за духот во дрвото од XII пеење  вклучуваат ki-sikil како "свето место", lil како "дух", и lil-la-ke како "воден дух".[16] Но исто така и "був", со оглед на тоа дека lil гради дом во стеблото на дрвото.[17]

Врска помеѓу Гилгамеш ки-sikil-lil-la-ke и Еврејската Лилит беше одбиена од страна на Дитрих Опиц (1932)[18] и ги отфрли на текстуалните основа од страна на Серџо Рибикини (1978).[19]

Птицоногата жена во Burney Relief

уреди
 
Burney Relief, Вавилон (1800-1750 BCE). Некои научници (на пр. Емил Kraeling) неправилно ја идентификувале фигурата како Лилит, врз основа на погрешното читање на некој застарена превод на Еп за Гилгамеш.[20] Современите истражувања ја идентификувале  како една од главните божици на Месопотамскиот пантеон, најверојатно Иштар или Ерешкигал.[21]

Крамеровиот превод на фрагментот од Гилгамеш се користи од страна на Анри Франкфорт(1937)[22] и Емил Крелинг (1937)[23] за да ја поддржи идентификацијата на жената со крилја и птичји нозе во Burney Relief како поврзана со Лилит, но ова било одбиено од страна на подоцнежните извори, вклучувајќи го и Британскиот Музеј, кој го поседува ова парче. Плакетата од теракота опишува убава, гола, налик на божица силфа со птичји црти која стои врз два лава и помеѓу два бувови. Иако некогаш се верувало дека е вистинската слика на Лилит, сега се смета дека ја претставува Инана, сумерска божица на љубовта, плодноста, убавината, војната, и сексуалната желба. Опис на ноќните и грабливи бувови, сепак, довеле до тоа многу да се верува дека оваа слика е потврда на улогата на Лилит како демон кој лета низ подземниот свет, доставувајќи терор на оние што спијат.

Во Библијата

уреди

Единствената појава е во Книгата на Исаија 34:14, опишувајќи го пустошењето на Едом, каде што на хебрејски зборот lilit (или лилит) се појавува во списокот на осум нечисти животни, некои од кои можеби имаат демонски здруженија. Зборот lilit (или лилит) се појавува еднаш во еврејската Библија, додека останатите седум термини во списокот се појавуваат повеќе од еднаш, и на тој начин подобро се документирани. Читањето на професори и преведувачи често се водени од страна на одлука за комплетна список на осум суштества како целина.[24][25]

Хебрејски текст

уреди

Во Свитоците од Мртвото Море, помеѓу 19 фрагменти на Исаија  најдени на Кумран, Свитоците на Исаија (1Q1Isa) во 34:14го прави суштеството како множина liliyyot (или liliyyoth).[26][27]

Грчката верзија

уреди

На септуагинтскиот превод, референцата на грчки се преведува како onokentauros, очигледно поради недостиг на подобар збор, бидејќи исто така se'irim, "сатири", порано во стихот се превеле како daimon onokentauros. "Дивите ѕверови на островот и пустината" се исфрлени целосно.[28]

Латинска Библија

уреди

Вулгатот од раниот 5 век го преведува истиот збор како lamia.[29][30]

et occurrent daemonia onocentauris et pilosus clamabit alter ad alterum ibi cubavit lamia et invenit sibi requiem— Исаија (Пророкот Исаија) 34.14, ВулгатПреводот е „И демоните ќе се сретнат со чудовиштата, и едно влакнесто ќе му извика на друго; таму ламјата легнала и си нашла одмор“.

Англиски верзии

уреди

Виклифовата Библијата (1395) го задржува во латинското преведување на lamia:       Иса 34:15 Lamya schal ligge there, and foond rest there to hir silf. (Ламјата таму легнала и си нашла одмор)

Епископската Библијата на Метју Паркер (1568) од латински:                               Иса 34:14 there shall the Lamia lye and haue her lodgyng. (Таму ламјата легнала и си го нашла одморот)

Дуај-Римсовата Библија (1582/1610) исто така ја зачувува латинската интерпретација на lamia:         Ица 34:14 And demons and monsters shall meet, and the hairy ones shall cry out one to another, there hath the lamia lain down, and found rest for herself.(И демоните ќе се сретнат со чудовиштата, и едно влакнесто ќе му извика на друго; таму ламјата легнала и си нашла одмор)

Во Женевската Библија на Вилијам Медисон Витингтон (1587) од хебрејски:                   Иса 34:14 и крескавиот був ќе се одмора                    таму, и ќе си најде тивко                    живеалиште.

Потоа верзијата на Кралот Џејмс (1611):

"Крескавиот був" во преводот во верзијата на Кралот Џејмс е, заедно со "був" (yanšup, веројатно водена птица) во 34:11 и "големиот був" (qippoz, правилно змија) од 34:15, обид да се направи преминот од хебрејски зборови кои се тешки за преведување преку избор на соодветни животни.

Еврејската традиција

уреди

Главните извори во Еврејската традиција во врска со Лилит во хронолошки редослед ги вклучуваат:

  • в. 40–10 п.н.е. Свитоците од Мртвото Море – Песни за Мудрец (4Q510-511)
  • в. 200 Мишна – не се споменува
  • в. 500 Гемара на Талмудот
  • в. 800 Азбуката на Бен-Сира
  • в. 900 Мидраш Абкир
  • в. 1260 Расправа на Левата Еманација, Шпанија
  • в. 1280 Зохар, Шпанија.

Свитоците од Мртвото Море 

уреди

Свитоците од Мртвото Море содржат еден неоспорен навод на Лилит во Песните на Мудрецот (4Q510–511)[31] дел 1:

И јас, Инструкторот, го прогласувам Неговиот славен сјај, за да се исплашат и да ужаснат сите духови на уништувачките ангели и духовите на копилиња, демони, Лилит, говеда, и [пустинските жители] ... и на оние што го напаѓаат човекот без предупредување за да ги доведат на погрешен пат од дух на разбирање и да го направи нивното срце и нивното ... пусто во сегашната превласт на зло и предодредено време на понижувања за синовите на светлината, од страна на вината на времињата од [тие] поразени од страна на беззаконието – не за вечно уништување, туку за ерата на понижување за престапништво.[32]

 
Фотографска репродукција на Свитокот на Големит Исаија , која содржи навод на множината liliyyot

Како и со Масоретскиот Текст на Исаија 34:14, и затоа, за разлика од множината liliyyot (или liliyyoth) во Свитокот на Исаија 34:14, lilit во 4Q510 е во еднина, овој литургиски текст и предупредува за присуството на натприродна темна сила и се претпоставува поврзаност со Лилит; за разлика од библискиот текст, каде овој пасус не функционира како каква било социо-политичка агенда, туку служи во ист капацитет како Егзорцизам (4Q560) и Песни за да ги Растера Демоните (11Q11).[се бара извор] Текстот е таков, да на заедницата "длабоко вклучени во царството на демонологијата",[33] им служи како химна за егзорцизам.

Јосиф М. Баумгартен (1991 година) ја идентификувал неименуваната жена од Заводничката (4Q184), како поврзана со женски демон.[34] Сепак, Џон Џ. Колинс[35] ја смета оваа идентификација како "интригантна", но дека  е "безбедно да се каже" дека (4Q184) е врз основа на чудната жена од Изреки 2, 5, 7, 9:                      Нејзината куќа потонува до смрт,                    И нејзиниот пат води до сенките.                    Сите кои одат до неа не можат да се                                                                                 вратат                    И повторно ги наоѓаат животните патишта                                          — Изреки 2:18–19                    Нејзините портисе порти на смртта, и од                    влезот на куќата                    Таа тргнува кон Шеол.                    Ниеден од оние кои влегуваат таму нема                                                       никогаш да се вратат                    И сите кои ја поседуваат ќе се симнат во                        Јамата.                        — 4Q184                   

Рана Рабинска литература

уреди

Лилит не се појавува во Мишна. Постојат пет наводи за Лилит во Вавилонскиот Талмуд во Гемара на три одделни Тректати на Мишна:

  • "Раб Јуда повикувајќи се на Самоил заповедал: Ако се одлучуваат на абортус под влијание на Лилит мајката е нечиста од причината на раѓањето, затоа што тоа е дете, но тоа има крилја." (Вавилонски Талмуд на Tractate Nidda 24b)[36]
  • "[Објаснување по клетви на женскоста] Во Бараита тоа беше учено: Таа расте долга коса како Лилит, седи кога прави вода како ѕвер, и служи како зајакнување за својот маж." (Вавилонски Талмуд на Tractate Eruvin 100b)
  • "За гира тој треба да се земе со стрела од Лилит и да ја стави со врвот нагоре и да истура вода врз него и да ја пие. Алтернативно тој може да земе вода која што кучето ја пиело во текот на ноќта, но тој мора да се грижи дека тоа не било изложено." (Вавилонски Талмуд, tractate Gittin 69b). Во овој конкретен случај, "стрелата на Лилит" најверојатно направена од метеорит или фулгурит, колоквијално познати како "скаменета молња" и се третираат како антипиретички лек.
  • "Раба рече: го видов како Хормин, син на Лилит, трчаше на парапет на ѕидот на Махуза, и еден јавач, галопирајќи подолу на коњ не можеше да го претекне него. Откако ќе оседла за него две маски кои застанаа на два моста на Рогнаг; и тој скокна од една на друга, назад и напред,2 држејќи во своите раце, две чаши вино, пресипувајќи наизменично од една во друга, и ниту капка да не падна на земја." (Вавилонски Талмуд, tractate Bava Bathra 73a-b). Хормин кој е споменат тука како син на Лилит е најверојатно резултат на печатна грешка во зборот "Hormiz" присутен во некои талмудски ракописи. Зборот сам по себе пак, се чини дека е варијација на Ormuzd, божество од Авеста на светлината и добрината. Ако е така, тоа е малку иронично што Ormuzd тука станува син на ноќен демон.
  • "Р. Ханина рече: човек не може да спие во куќа сам [во осамена куќа], и кој и да спие во куќа сам е запленет од страна на Лилит." (Вавилонски Талмуд на Tractate Shabbath 151b)

Горенаведената изјава од страна на Ханина може да биде поврзана со верувањето дека ноќни емисии го ставале во опасност раѓањето на демоните:

  • "Р. Џеремаја б. Елеазар понатаму изјавил: Во сите тие години [130 години по неговото истерување од рајската градина] додека Адам бил под забрана тој напавил духови и машки и женски демони[или ноќни демони], како што е кажано во Записот: И Адам живееше 130 години и направи син, по неговата слика, од што произлегува дека до тогаш не биле според неговата слика ... Кога видел дека преку него смртта била категоризирана како казна поминал 130 години во пост, 130 години прекинал контакт со својата жена, и носел облека од смоква на себе 130 години. – Таа изјава [од Р. Џеремаја] била изјавена како навод на семете кое не сакајќи го раширил." (Вавилонски Талмуд на Tractate Eruvin 18b)

Мидраш Раба колекцијата содржи два наводи на Лилит. Првиот е претставен во Битие Раба 22:7 и 18:4: според Рабинот Хија, Господ направил втора Ева за Адам, откако Лилит морала да се врати во прав.[37] Иако, да биде конкретно, тие пасуси не го наведуваат хебрејскиот збор lilith сам по себе и наместо тоа зборуваат за  "Првата Ева" (Хеб. Chavvah ha-Rishonah, аналогно на фразата Adam ha-Rishon, т.е. првиот Адам). Иако во средновековната Хебрејска литература и фолклор, особено оние кои зборуваат за разни заштитни амајлии, Chavvah ha-Rishonah била идентификувана како Лилит, мора да се внимава со префрлањето на оваа равенка до Доцната Антика.[38]

Второто споменување на Лилит, овој пат експлицитно, е присутна во Броеви Раба 16:25. Во мидрашот се развива приказната за Мојсеевата молба откако Бог го изразува гневот за лошите извештаи на шпионите. Мојсеј одговори на закана од Бога дека Тој ќе ги уништи луѓето од Израел. Мојсеј се изјасни пред Бога, дека Бог не треба да биде како Лилит која ги убива сопствените деца. Мојсеј рече:

[Боже,] не прави го тоа [односно да ги уништи луѓето од Израел], дека народите на светот можеби нема да те гледаат како сурово Битие и да кажат: "Генерацијата на Потопот дојде и Тој ги уништи, Генерација на Оддалеченоста дојде и Тој ги уништи, Содомитите и Египќаните дојдоа и Тој ги уништи нив, и тие, исто така, кои ги нарече Мојот син, Мојот првороден (Екс. IV, 22), Тој сега уништува! Како што Лилит која, кога таа не наоѓа ништо друго, се врти на сопствените деца, така Бидејќи Господ не беше во можност да го донесе овој народ во земјата... Тој ги порази нив " (Num. XIV, 16)![39]

Садови за заклетва

уреди

Поединечна Лилит, заедно со Багдана "крал на лилити", е еден од демоните што се карактертеризира со заштитнички магии во осумдесетте преживеани еврејски окултни садови за заклетва од Сасанидското Царство на Вавилон (4–6 век н.е.).[40] Овие чинии беа погребани наопаку во куќи како стапица за демонот, и речиси секоја Еврејска куќа во Нипур бил пронајден таков заштитен сад, закопан.[41] 

Азбука на Бен Сира

уреди
 
Лилит, илустрација од страна на Карл Поелат од 1886 година или порано

Псевдопиграфичката[42]  Азбука на Бен Сира (8–10 в.) се смета за најстара форма на приказната за Лилит како првата жена на Адам. Дали оваа конкретна традиција е постара не е познато. Научниците имаат тенденција да ја датираат Азбуката помеѓу 8-ми и 10 век н.е. Делото се одликува како сатирично.

Во текстот на амајлија се испишани имињата на три ангели (Senoy, Sansenoy, и Semangelof) и се става околу вратот на новородените момчињата , со цел да се заштити од lilin до нивното обрежување.[43] Амајлии користеи против Лилит што се смета дека потекнуваат од оваа традиција се, всушност, многу постари.[44] Концептот дека Ева има претходничка не е ексклузивен за Азбуката, и не е нов концепт, затоа што тоа може да се најде во Битие Раба. Сепак, идејата дека Лилит била претходничката може да биде ексклузивно за Азбуката.

Идејата во текстот дека Адам имал сопруга пред Ева може да имаат развиено од интерпретација на Книгата на Битието, додека Битие 2:22 го опишува Бог како ја создава Ева од реброто на Адам, претходен пасус 1:27, веќе покажува дека една жена била направени: "Така Бог го создаде човекот во својот лик, според сликата на Бог го создал тој него; машки и женски ги создаде тој нив." Азбуката го лоцира создавањето на Лилит по божјите зборови во Битие 2:18 дека "тоа не е добро за човекот да биде сам"; во овој текст Бог ја обликува Лилит од глина од која тој го направи Адам но таа и Адам не се согласувале. Лилит тврди дека, бидејќи таа и Адам биле создадени на ист начин, тие се еднакви и таа одбива да му се потчини:

Откако Бог го создал Адам, кој беше сам, Тој рече, "Тоа не е добро за човекот да биде сам." Тој потоа му создаде жена на Адам, од земјата, како што Тој го создал и Адам самиот, и ја нарече Лилит. Адам и Лилит веднаш почнаа да се расправаат. Таа рече, "јас не ќе лежам подолу," а тој рече, "јас нема да лежи под тебе, туку само над. За тебе одговара само да бидеш во подолната позиција, додека јас сум супериорниот." Лилит одговори, "Ние сме еднакви еден на друг затоа што двајцата сме создадени од земјата." Но, тие не би се послушале еден со друг. Кога Лилит го виде ова, таа го изрече Неискажливото Име и одлета во воздухот.

Адам застана да се помоли пред неговиот Творец: "Владетелу на универзумот!" рече тој, "жената што ми ја даде избега." Одеднаш, Светиот, благословен да биде Тој, ги испрати овие три ангели Сеној, Сансеној, и Семангеоф, да ја вратат.

Му рече Светиот на Адам, "Ако таа се согласува да се врати, што е направено е добро. Ако не, таа мора да дозволи сто од нејзините деца да умираат секој ден." Ангелите го оставија Бога и ја гонеа Лилит, која тие ја преземаа во средината на морето, во силни води каде што Египќаните биле предодредени да се удават. Тие и го кажал божјото слово, но таа не сакала да се врати. Ангелите рекле, "Ние ќе те удавиме во морето."

"Оставете ме!', рече таа. "Бев создадена само за да предизвикувам болест на доенчиња. Ако детето е машко, имам власт над него осум дена по неговото раѓање, а ако е од женски пол, дваесет дена."

Кога ангелите ги слушнале на  Лилит зборовите, тие настојувале таа да се врати назад. Но, таа им се заколна дека на нив во името на живиот и вечниот Бог: "Кога ќе ги видам вашите ликови или вашите имиња или вашиот форми во некоја амајлија, јас нема да имам моќ над тоа дете." Таа, исто така, се согласи сто од нејзините деца да умираат секој ден. Според тоа, секој ден сто демони гинат, и за истата причина, ние ги пишуваме на ангелите имињата на амајлии на младите деца. Кога Лилит ги гледа нивните имиња, таа се сеќава на нејзината заклетва, и детето закрепнува.

 
Адам зграпчува дете во присуство на одзимачката на деца - Лилит

Расправа на Левата Еманација

уреди

Мистичното пишување на двајца браќа, Јаков и Исак Хакоен, која датира пред Зохар неколку децении, се наведува дека Самаел и Лилит се во облик на андрогини битија, со две лица, родени надвор од еманацијата на Престолот на Славата и соодветните во спиритуалната реалност на Адам и Ева, кои беа, исто така, родени како хермафродити. Двата андрогини парови личат едни на други, и двета "беа како на сликата од Горе", а тоа значи, дека тие се наоѓаат во видлива форма на андрогино божество.

19. Како одговор на вашето прашање во врска со Лилит, јас ќе ви ја објаснам суштината на оваа тематика. Во врска со оваа точка има примена традиција од древните Мудреци кои ги употребија Тајните Знаења на Помалите Палати, која е манипулацијата на демоните и скала преку која се искачува на пророчки нивоа. Во оваа традиција е јасно дека Самаел и Лилит се родени како едно, слично на формата на Адам и Ева, кои беа, исто така, родени како едно, како одраз на она што е горе. Ова е на сметка на Лилит што беше примена од страна на Мудреците во Тајното Знаење на Палатите.[45]

Друга верзијаПредлошка:Clarify е, исто така, меѓу круговите во Кабал во Средниот Век ја воведуваат Лилит како првата од Самаеловите четири жени: Лилит, Наама, Еишет, и Аграт бат Махлат. Секоја од нив се мајки на демоните и имаат свои небројани домаќини и нечисти духови.[46] Бракот на архангел Самаел и Лилит бил склопен од страна на "Слеп Змеј", кој е пандан на "змеј што е во морето". Слепиот Змеј делува како посредник помеѓу Лилит и Самаел:

Слеп Змеј јава Лилит Грешната – таа може да биде искоренета брзо во нашите денови, Амин! – И овој Слеп Змеј носи унија меѓу Самаел и Лилит. И само како Змеј што е во морето (Иса. 27:1) нема очи, исто како Слеп Змеј кој е над, во подобие на духовна форма, е без очи, тоа е да се каже, без бои. ... (Патаи 81:458) Самаел се нарекува Коса Змија, и Лилит е наречена Измачувачка Змија.[47]

Бракот на Самаел и Лилит е познат како "Ангел Сатаната" или "Друг Бог", но тоа не беше дозволено да трае. За да се спречи на Лилит и Самаел демонските деца Лилин да го пополнат светот, Бог го кастрирал Самаел. Во многу кабалски книги од 17 век, оваа митологија е врз основа на идентификација на "Левијатан каква искривена Змија и Левијатан на Измачувачката Змија" и реинтерпретација на една стар талмудски мит каде што Бог го кастрирал машкиот Левијатан и го убил женскиот Левијатан, со цел да спречи парење, а со тоа и уништување на земјата.[48] Откако Самаел бил кастриран и Лилит не била во состојба да блудничи со него, таа го оставила за да се пари со неколку мажи кои се соочуваат со ноќни емисии. Кабалски текст од 15 или 16 век кажува дека Бог го "оладил" женскиот Левијатан, што значи дека тој ја направил Лилит неплодна, и таа е само блудница.

 
Падот на Човекот од Корнелис ван Хаарлем (1592), ја покажува змијата во Градината на Едем, како жена

На Расправа на Левата Еманација вели дека постојат две Лилит, од кои помалата е во брак со големиот демонот Асмодеус.

Како одговор на вашето прашање во врска со Лилит, јас ќе ви ја објаснам суштината на оваа тематика. Во врска со оваа точка има примена традиција од древните Мудреци кои ги употребија Тајните Знаења на Помалите Палати, која е манипулацијата на демоните и скала преку која се искачува на пророчки нивоа. Во оваа традиција е јасно дека Самаел и Лилит се родени како едно, слично на формата на Адам и Ева, кои беа, исто така, родени како едно, како одраз на она што е горе. Ова е на сметка на Лилит што беше примена од страна на Мудреците во Тајното Знаење на Палатите. На Лилит е брачен другар Самаел. Двајцата се родени во ист час во сликата на Адам и Ева, испреплетени еден во друг. Асмодеус, големиот цар на демони е брачен другар на Помалата (помладата) Лилит, ќерка на кралот чие име е Кафсефони. Името на неговата жена е Мехетабел, ќерка на Матред, и нивната ќерка е Лилит.[49]

Друг премин ја обвинува Лилит како змијата која ја става во искушение Ева.

И Змијата, Жената на Блудот, суштествено ја поттикнаи заведе Ева преку лушпите на Светлина што во себе е светост. И Змијата ја заведе Светата Ева, и доволно рече за оној кој разбира. И сето ова уништување дојде затоа што Адам, првиот маж, заедно со Ева, додека таа беше во нејзината менструален нечистотија – ова се нечистотии и нечистото семе на Змијата која се качи на Ева пред Адам да се качи на неа. Ете, тука е пред вас: поради гревовите на Адам, првиот човек, сите работи споменати дојдоа во битие. За Злата Лилит, кога таа ја виде големината на неговата расипаност, стана силна во нејзината лушпи, и дојде на Адам против неговата волја, и стана жешка од него и го донесе од него многу демони и духови и Лилин. (Патаи 81:455f)

Во Западната литература

уреди

Во германската литература

уреди
 
Фауст и Лилит од Ричард Вестол (1831)

Лилит е најрано спомената во литературата на Романтизмот (1789-1832) во делото на Гете од 1808 г. - Фауст: Првиот Дел од Трагедијата.

Во англиската литература

уреди
 
Лејди Лилит од Данте Гаврил Росети(1866-1868, 1872-1873)

На Пред-Рафаелитското Братство, кое се развило околу 1848, било во голема мера под влијание на делото на Гете на тема Лилит. Во 1863, Данте Гаврил Росети од Братството, почнал да го слика она што подоцна ќе биде неговиот прв препев на Лејди Лилит, слика која тој очекува да биде неговата „најдобра слика досега". Симболите кои се појавуваат во сликата алудираат на "femme fatale" (фатална жена) угледот на Романтична Лилит: афионот (смртта и студот) и бели рози (стерилни страсти). Во придружба на неговата слика Лејди Лилит од 1866, Росети напишал и сонет насловен Лилит, кој првпат беше објавен во 1868.

Песната и сликата се појавила заедно со сликата Sibylla Palmifera и сонетот Душата на Убавината. Во 1881, сонетот Лилит бил преименуван во "Телото на Убавината", со цел да биде контраст на Душата на Убавината. Двете биле ставени секвенцијално во колекцијата Куќата на Животот (сонети број 77 и 78).

Викторијанскиот поет Роберт Браунинг  претставува нова замсла за Лилит во неговата песна "Адам, Лилит, и Ева". За првпат е објавена во 1883 година, песната ги користи традиционалните митови околу тријадата на Адам, Ева, и Лилит. Браунинг опишува Лилит и Ева како пријателски и комплементарни едни со други, како тие седат заедно од двете страни на Адам. Под закана од смрт, Ева признава дека таа никогаш не го сакала Адам, додека Лилит се исповеда дека таа секогаш го сакала него.

Браунинг се концентрирал на емоционалните атрибути на Лилит, наместо на оние од нејзините антички демонски претходници.[50]

Во модерниот окултизам

уреди

Описот на Лилит во Романтизмот продолжува да биде популарен во Вика и во друг модерен Окултизам.[51] Неколку магични одреди посветени на Лилит, вклучувајќи иницијации конкретно поврзани со тајната на "првата мајка", постојат. Две организации кои користат иницијации и магија поврзани со Лилит се Ordo Antichristianus Illuminati и Одред на Фосфор. Лилит се појавува како сукубус во делото на Алистер Кроули Dе Аrtе Magica. Лилит, исто така, е едно од средните имиња на неговото прво дете, Нуит Ма Ахатхоор Еката Сапфо Језебел Лилит Кроули (1904-1906), и Лилит понекогаш се поистоветува со Бабалон во списи од Телема. Многу рано окултни писатели кои придонеле за модерната Вика изразуваат посебна почит за Лилит. Чарлс Лиланд ја поврзал Арадиа со Лилит: Арадиа, вели Лиланд, е Иродијада, која била ценета во фолклорот од Стрегерија поврзан со Дијана, како главна на вештерките. Лиланд понатаму забележува дека Иродијада е име кое доаѓа од Западна Азија, каде што означува рана форма на Лилит.[52][53]

Белешки

уреди
  1. ↑ Hammer, Jill. „Lilith, Lady Flying in Darkness“. My Jewish Learning. Посетено на 19 June 2017.
  2. ↑ Schwartz, Howard (2006). Tree of Souls: The Mythology of Judaism. Oxford University Press. стр. 218. ISBN 978-0-19-532713-7.
  3. ↑ Kvam, Kristen E.; Schearing, Linda S.; Ziegler, Valarie H. (1999). Eve and Adam: Jewish, Christian, and Muslim Readings on Genesis and Gender. Indiana University Press. стр. 220–1. ISBN 978-0-253-21271-9.
  4. ↑ Freedman, David Noel, ed., Anchor Bible Dictionary, (New York: Doubleday) 1997, 1992. "Very little information has been found relating to the Akkadian and Babylonian view of these figures. Two sources of information previously used to define Lilith are both suspect."
  5. ↑ Erich Ebeling, Bruno Meissner, Dietz Otto Edzard Reallexikon der Assyriologie Volume 9 p47,50
  6. ↑ Michael C. Astour Hellenosemitica: an ethnic and cultural study in west Semitic impact on Mycenaean. Greece 1965 Brill p138
  7. ↑ Sayce (1887) [се бара страница]
  8. ↑ Fossey (1902) [се бара страница]
  9. ↑ Kramer, S. N. Gilgamesh and the Huluppu-Tree: A Reconstructed Sumerian Text. Assyriological Studies 10. Chicago. 1938
  10. ↑ George, A. The epic of Gilgamesh: the Babylonian epic poem and other texts in Akkadian 2003 p100 Tablet XII. Appendix The last Tablet in the 'Series of Gilgamesh'
  11. ↑ Kramer translates the zu as "owl", but most often it is translated as "eagle", "vulture", or "bird of prey".
  12. ↑ Chicago Assyrian Dictionary. Chicago: University of Chicago. 1956.
  13. ↑ Hurwitz (1980) p. 49
  14. ↑ Manfred Hutter article in Karel van der Toorn, Bob Becking, Pieter Willem van der Horst – 1999 pp. 520–521, article cites Hutter's own 1988 work Behexung, Entsühnung und Heilung Eisenbrauns 1988. pp. 224–228
  15. ↑ Müller-Kessler, C. (2002) "A Charm against Demons of Time", in C. Wunsch (ed.), Mining the Archives. Festschrift Christopher Walker on the Occasion of his 60th Birthday (Dresden), p. 185
  16. ↑ Roberta Sterman Sabbath Sacred tropes: Tanakh, New Testament, and Qur'an as literature and culture 2009
  17. ↑ Sex and gender in the ancient Near East: proceedings of the 47th Rencontre Assyriologique Internationale, Helsinki, July 2–6, 2001, Part 2 p. 481
  18. ↑ Opitz, D. Ausgrabungen und Forschungsreisen Ur. AfO 8: 328
  19. ↑ Ribichini, S. Lilith nell-albero Huluppu Pp. 25 in Atti del 1° Convegno Italiano sul Vicino Oriente Antico, Rome, 1976
  20. ↑ Kraeling, Emil (1937). „A Unique Babylonian Relief“. Bulletin of the American Schools of Oriental Research (67): 16–18. JSTOR 3218905.
  21. ↑ Albenda, Pauline (2005). „The "Queen of the Night" Plaque: A Revisit“. Journal of the American Oriental Society. 125 (2): 171–190. JSTOR 20064325.
  22. ↑ Frankfort, H. The Burney Relief AfO 12: 128, 1937
  23. ↑ Kraeling, E. G. A Unique Babylonian Relief BASOR 67: 168. 1937
  24. ↑ Jan De Waard Translators Handbook on Isaiah; Delitzsch Isaiah
  25. ↑ See The animals mentioned in the Bible Henry Chichester Hart 1888, and more modern sources; also entries Brown Driver Briggs Hebrew Lexicon for tsiyyim... 'iyyim... sayir... liylith... qippowz... dayah
  26. ↑ Blair J. "De-demonising the Old Testament" p.27
  27. ↑ Christopher R. A. Morray-Jones A transparent illusion: the dangerous vision of water in Hekhalot Vol.59 p258 2002 "Early evidence of the belief in a plurality of liliths is provided by the Isaiah scroll from Qumran, which gives the name as liliyyot, and by the targum to Isaiah, which, in both cases, reads" (Targum reads: "when Lilith the Queen of [Sheba] and of Margod fell upon them.")
  28. ↑ 34:14 καὶ συναντήσουσιν δαιμόνια ὀνοκενταύροις καὶ βοήσουσιν ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον ἐκεῖ ἀναπαύσονται ὀνοκένταυροι εὗρον γὰρ αὑτοῖς ἀνάπαυσιν
  29. ↑ „The Old Testament (Vulgate)/Isaias propheta“. Wikisource (Latin). Посетено на 2007-09-24.
  30. ↑ „Parallel Latin Vulgate Bible and Douay-Rheims Bible and King James Bible; The Complete Sayings of Jesus Christ“. LatinVulgate.com. Посетено на 2007-09-24.
  31. ↑ Michael T. Davis, Brent A. Strawn Qumran studies: new approaches, new questions 2007 p47: "two manuscripts that date to the Herodian period, with 4Q510 slightly earlier"
  32. ↑ Bruce Chilton, Darrell Bock, Daniel M. Gurtner A Comparative Handbook to the Gospel of Mark p84
  33. ↑ Revue de Qumrân 1991 p133
  34. ↑ Baumgarten, J. M. "On the Nature of the Seductress in 4Q184", Revue de Qumran 15 (1991–2), 133–143; "The seductress of Qumran", Bible Review 17 no 5 (2001), 21–23; 42
  35. ↑ Collins, Jewish wisdom in the Hellenistic age
  36. ↑ Tractate Niddah in the Mishnah is the only tractate from the Order of Tohorot which has Talmud on it. The Jerusalem Talmud is incomplete here, but the Babylonian Talmud on Tractate Niddah (2a–76b) is complete.
  37. ↑ „Lillith“. aish.com. Aish.com. Посетено на 22 March 2015.
  38. ↑ Kosior, Wojciech (2018). „A Tale of Two Sisters: The Image of Eve in Early Rabbinic Literature and Its Influence on the Portrayal of Lilith in the Alphabet of Ben Sira“. Nashim: A Journal of Jewish Women's Studies & Gender Issues (32): 112–130. doi:10.2979/nashim.32.1.10.
  39. ↑ Numbers Rabbah, in: Judaic Classics Library, Davka Corporation, 1999. (CD-ROM).
  40. ↑ Janet Howe Gaines Biblical Archaeology Review Lilith: Seductress, Heroine or Murderer? "One bowl now on display at Harvard University's Semitic Museum reads, “Thou Lilith ... Hag and Snatcher, I adjure you by the Strong One of Abraham, by the ..."
  41. ↑ Descenders to the chariot: the people behind the Hekhalot literature, p. 277 James R. Davila – 2001: "that they be used by anyone and everyone. The whole community could become the equals of the sages. Perhaps this is why nearly every house excavated in the Jewish settlement in Nippur had one or more incantation bowl buried in it."
  42. ↑ The attribution to the sage Ben Sira is considered false, with the true author unknown.
  43. ↑ Alphabet of Ben Sirah, Question #5 (23a–b)
  44. ↑ Humm, Alan. Lilith in the Alphabet of Ben Sira
  45. ↑ Patai p.231
  46. ↑ Patai p. 244
  47. ↑ Humm, Alan. Lilith, Samael, & Blind Dragon
  48. ↑ Patai p. 246
  49. ↑ R. Isaac b. Jacob Ha-Kohen. Lilith in Jewish Mysticism: Treatise on the Left Emanation
  50. ↑ Seidel, Kathryn Lee. The Lilith Figure in Toni Morrison's Sula and Alice Walker's The Color Purple Архивирано на 6 август 2019 г.
  51. ↑ „Amy Scerba The Feminism and Women's Studies site: Changing Literary Representations of Lilith and the Evolution of a Mythical Heroine“. Архивирано од изворникот на 2011-12-21. Посетено на 2011-12-09.
  52. ↑ Grimassi, Raven.Stregheria: La Vecchia Religione Архивирано на 20 октомври 2018 г.
  53. ↑ Leland, Charles.Aradia, Gospel of the Witches-aAppendix
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Лилит&oldid=5185281“