Колицко

Колицко — село во Општина Куманово, во областа Овче Поле, во околината на градот Куманово.

Колицко
Воздушен поглед на селото Колицко
Колицко Местоположба на Колицко во Македонија Колицко на карта
Координати 42°1′1″N 21°48′56″E
Регион	Североисточен
Општина	Куманово
Област	Овче Поле
Население	34 жит. (поп. 2021)
Пошт. бр.	1305
Повик. бр.	031
Шифра на КО	17050
Надм. вис.	520 м
Слава	Спасовден
Колицко на општинската карта Атарот на Колицко во рамките на општината
Колицко на Ризницата

Географија и местоположба

Поглед на селото

Селото се наоѓа во јужниот дел на територијата на Општина Куманово, на средното сливно подрачје на реката Пчиња. Селото е ридско, сместено на надморска височина од 520 метри. Од градот Куманово, селото е оддалечено 22 километри.

До самото село води земјен пат, кој се двои од локалниот пат до селото Габреш, кој пак започнува од регионалниот пат 1204 кај селото Скачковце.

Колицко граничи со селата: Скачковце и Орашац на север и североисток, Габреш на исток, Д’лга на запад, и Живиње на југ. Во минатото, мештаните со вода за пиење се снабдувале од послаби извори и бунари.

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Голем Гољак, Брајански Рид, Лука, Леви Дол, Островица, Трнов Дол, Балин Дол, Карчев Крст, Пејкова Падина, Витол и Обрук.

Колицко има збиен тип и е поделено на две маала: Горно и Долно Маало. Тие се сместени лево и десно од еден дол. Во долот се наоѓаат чешмите, поило за стоката, а во минатото и главното пералиште.

Историја

Колицко е населено уште од римско време, за што сведочи наоѓалиштето Трпеза - Ѕидини на неговата западна периферија. Како истакнато возвишение е и Островица, од каде мештаните на Колицко носеле камен за изградба на нивните куќи.

На местото на денешното село некогаш постоела постара населба, која подоцна била раселена. Денешните мештани раскажуваат дека нивните дедовци оделе во Солун, каде биле дочекувани од старите иселеници од ова село.

Од старото село има различни старини во денешното село и во неговата близина, како што се врчви, гробишта, срушени цркви и друго. Можеби старото село било раселено кон крајот на XVII век. Тогаш исчезнале и некои други села во Кумановско.

Народното предание наведува дека денешното Колицко било основано околу 1770 година. На пусто место дошле две домаќинства, едното турско другото каурско. Првото домаќинство се населило во денешното Долно Маало, а другото во денешното Горно Маало.

Од христијанското домаќинство потекнува денешниот род Банковци, додека муслиманското немало синови, па така како домазет дошол некој Арбанас од прешевското село Чучарка. Земјата на ова семејство била купена од македонските селани во 1927 година.

Во близина на селото Колицко се наоѓа муслиманското село Д’лга, од каде во отоманскиот период доаѓале Арбанаси и ги напаѓале куќите, стоката и самите имоти на мештаните.

Стопанство

Атарот на селото зафаќа простор од 9,3 км², при што преовладуваат шумите со површина од 474 хектари, на обработливите површини отпаѓаат 341 хектар, а на пасиштата 98 хектари.

Во основа, селото има полјоделска функција.

За време на отоманскиот период, Колицко било раатско село. Поголемиот дел од атарот на селото е под шуми и пасишта, поради што тие две гранки биле и најразвиени. До Втората светска војна, најголеми приходи селото остварувало од продажба на стока и огревно дрво.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 292 —     1953 330 +13.0% 1961 353 +7.0% 1971 366 +3.7% 1981 253 −30.9%	Година Нас. ±% 1991 139 −45.1% 1994 127 −8.6% 2002 68 −46.5% 2021 34 −50.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Колицко живееле 145 жители, сите Македонци. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Колицко имало 68 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 200 Македонци.

Колицко во 1961 година броело 353 жители, од кои 339 биле Македонци, петмина Срби и двајца жители Хрвати, а во 1994 година бројот се намалил на 127 жители, македонско население.

Според пописот од 2002 година, во селото Колицко живееле 86 жители, од кои 83 Македонци и 3 Срби.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 34 жители, од кои 29 Македонци и 5 лица без податоци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	145	200	292	330	353	366	253	139	127	68	34

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.

Родови

Колицко е македонско православно село, родовите се староседелци, кои живееле во старото село Колицко и доселеници.

Според истражувањата од 1971 година, родови во селото се:

• Постари родови: Банковци (18 к.), Вучковци (16 к.), Антевци (12 к.) и Пауновци (2 к.). Банковци потекнуваат од основачот на селото, кој најпрвин живеел на денешната месноста Балин Дол. Во родот Банковци се знае следното родословие: Љубе (жив на 50 г. во 1971 година) Милан-Аце-Максим-Младен-?-Банко, кој се поместил од старо Колицко.
• Помлади родови: Ѓуревци (1 к.) и Кузе (1 к.), првите се доселени од соседното село Скачковце, а вторите од селото Мургаш, доселени се пред 1912 година; Пешевци (2 к.), доселени се од кривопаланечкото село Радибуш во 1921 година; Станојовци (1 к.), доселени се 1930 година од селото Стајовци, во Горна Пчиња, денес во Србија.

Иселеништво

Постари иселеници има во некои кумановски села, како Доброшане (Миланови, 3 к.) и Габреш (Јанушеви, 2 к.). После Втората светска војна населението воглавно се иселило во Куманово.

Општествени установи

Поглед на поранешното основно училиште во Колицко

• Поранешно основно училиште

Самоуправа и политика

Кон крајот на XIX век, Колицко било село во Кумановската каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Куманово, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било дел од некогашната Општина Орашац.

Во периодот од 1962 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Куманово. Селото припаѓало на некогашната општина Орашац во периодот од 1955 до 1962 година.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Орашац, во која покрај селото Колицко, се наоѓале и селата Алакинце, Вак’в, Винце, Д'лга, Доброшане, Живиње, Малино, Орашац, Пчиња, Скачковце и Шупли Камен. Селото припаѓало на Општина Малино во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Алакинци, Живиње, Колицко, Крушица и Малино.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1135 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.

На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 54 гласачи.

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Трпеза - Ѕидини — населба од римско време.

Цркви

• Црква „Св. Никола“ — главна селска црква, изградена во 1872 година врз постар урнат храм.

Параклиси

• Параклис „Вознесение Христово“ — параклис пред селото
• Параклис „Св. Атанасиј“ — параклис во селото

Манастири

• Колицковски манастир — нов манастир во селото

• 
  Параклисот „Св. Атанасиј“
• 
  Дворот на манастирот
• 
  Параклисот „Вознесение Христово“
• 
  Главната селска црква „Св. Никола“

Редовни настани

Селски слави

• Спасовден — главна селска слава

Личности

Тодор Димков

Родени во или по потекло од Колицко

• Стојко Алексов — македонски революционер на ВМОРО, четник на Крсто Лазаров
• Стојче Добрев — македонски револуционер, деец на ВМОРО, подоцна одметнат како српски четник
• Тодор Димков (1879–1927) — македонски револуционер, деец на ВМРО

Галерија

• 
  Влезот во поранешното училиште
• 
  Сокак низ селото

Поврзано

• Општина Куманово
• Куманово
• Овче Поле

Надворешни врски

• Колицко на Ризницата ^?