Википедија

Антиерменски чувства

Антиерменски чувства, познато и како антиерменизам и ерменофобија — разновиден спектар на негативни чувства, омраза, стравови, одбивност, расизам, потсмев и/или предрасуди кон Ерменците, Ерменија и ерменската култура.

Скица од очевидец на масакрот на Ерменците во Сасун во 1894 година

Историски гледано, антиерменизмот се манифестирал на неколку начини, почнувајќи од изразување на омраза или дискриминација кон поединечни Ерменци до организирани погроми од толпи или геноцид одобрен од државата. Забележителни случаи на прогон се: Хамидските масакри (1894-1897), масакрот во Адана (1909), Ерменскиот геноцид (1915), погромот во Сумгаит (1988) и Операцијата Прстен (1991).

Современиот антиерменизам често се состои од изразување на противење на акциите или постоењето на ерменска држава, агресивно негирање на ерменскиот геноцид или верување во ерменски заговор за фабрикување на историјата и манипулирање на јавното и политичкото мислење за политичка корист.[1] Антиерменизмот се манифестира и како вонсудско убивање или заплашување на луѓето од ерменско наследство и уништување на културни споменици.

Турција

уреди
 
На оваа фотографија, американскиот амбасадор напишал: „Вакви сцени беа вообичаени низ ерменските провинции, во пролетните и летните месеци на 1915 година. Смртта во нејзините неколку форми - масакр, глад, исцрпеност - уништи поголем дел од бегалците. Турската политика беше онаа на истребување под маската на депортација“.

Ерменски геноцид и негирање

уреди

Иако на Ерменците им било дозволено да постигнат статус и богатство во Отоманското Царство, тие како заедница никогаш не добиле повеќе од статус на „граѓанини од втор ред“ и се сметале за фундаментално туѓи на муслиманскиот карактер на отоманското општество.[2] Во 1895 година, бунтовите меѓу ерменските поданици на Отоманското Царство во потрага по еднаков третман довеле до одлуката на султанот Абдул Хамид II да масакрира десетици илјади Ерменци во Хамидските масакри.[3]

За време на Првата светска војна, османлиската влада масакрирала меѓу 1,2 и 1,8 милиони Ерменци во ерменскиот геноцид.[4][5][6][7] Турската влада продолжува агресивно да го негира ерменскиот геноцид. Оваа позиција била критикувана во писмото на Меѓународната асоцијација на научници за геноцид до тогашниот турски премиер, денес претседател Реџеп Таип Ердоган.

Ченк Сарачоглу тврдел дека антиерменските ставови во Турција „повеќе не се конструирани и обликувани од социјалните интеракции меѓу „обичните луѓе...“ Наместо тоа, турските медиуми и држава промовирале и шириле отворено антиерменски дискурс.[8] Според едно истражување од 2011 година во Турција, 73,9% од испитаниците признале дека имаат неповолни ставови кон Ерменците. Истражувањето покажало дека неповолниот став кон Ерменците е „релативно пораспространет кај оние учесници со пониско ниво на образование и социо-економски статус“.[9] Според Групата за малцински права, додека владата ги признава Ерменците како малцинска група, како што се користи во Турција, овој термин означува статус од втор ред.[10]

Новите генерации се учат да ги гледаат Ерменците не како луѓе, туку [како] ентитет што треба да се презираат и уништат, како најлош непријател. И училишната програма долева масло на постоечките пожари.- Турскиот адвокат Фетије Четин[11]

 

Хрант Динк, уредникот на неделниот двојазичен весник Агос, бил убиен во Истанбул на 19 јануари 2007 година, од страна на Оѓун Самаст, кој наводно дејствувал по наредба на Јасин Хајал, милитантен турски ултранационалист.[12] За неговите изјави за ерменскиот идентитет и ерменскиот геноцид, Динк три пати бил гонет според член 301 од турскиот кривичен законик за „навреда на турското потекло“.[13][14] (Законот подоцна бил изменет од турскиот парламент, менувајќи [15] „турскоста“ во „турска нација“ и го отежнувало гонењето на поединци за споменатото дело. Динк, исто така, добил бројни смртни закани од турските националисти кои го сметале неговото „иконоборство“ новинарство (особено во врска со ерменскиот геноцид) како чин на предавство.[16]

Ибрахим Шахин и 36 други наводни членови на турската ултранационалистичка група Ергенекон биле уапсени во јануари 2009 година во Анкара. Турската полиција соопштила дека прибирањето било предизвикано по наредба на Шахин да се убијат 12 водачи на ерменската заедница во Сивас.[17][18] Според официјалната истрага во Турција, Ергенекон имал улога и во убиството на Хрант Динк.[19]

Во 2002 година, бил подигнат споменик во спомен на турско-ерменскиот композитор Оно Тунч во Јалова, Турција.[20] Споменикот на композиторот со ерменско потекло бил подложен неколку пати на вандализам во текот на годините, во кој неидентификувани лица ги извадиле писмата кои се наоѓале во склоп на споменикот. Во 2012 година, општинското собрание на Јалова донело одлука за отстранување на споменикот. Билгин Кочал, поранешниот градоначалник на Јалова, ја информирал јавноста дека споменикот е уништен со време и дека наскоро ќе биде заменет со нов во спомен на Тунч.[21][22][23] Од друга страна, сличен споменик останува во селото Селимије, каде што се урнал авион; а 187 жители на селото го изразиле својот протест поради вандалските тврдења во врска со спомен-обележјето во Јалова, додавајќи дека платиле од сопствени средства за одржување на споменикот во нивното село.[24]

 
Говорот на омраза кон целните групи во турските новински куќи со Ерменци се прикажани како најголема мета според извештајот за говор на омраза и дискриминаторски јазик на медиумите од јануари-април 2014 година [25]

Севаг Баликџи, турски војник со ерменско потекло, бил застрелан на 24 април 2011 година, на денот на комеморацијата на ерменскиот геноцид за време на неговата воена служба во Батман.[26] Подоцна било откриено дека убиецот Киванч Агаоглу бил ултра-националист.[27] Преку неговиот Фејсбук профил, било откриено дека тој бил симпатизер на националистичкиот политичар Мухсин Јазиџиоглу и турскиот агент / платен убиец Абдула Чатли, кој и самиот имал историја на антиерменски активности, како што е бомбашкиот напад на споменикот на ерменскиот геноцид во предградието на Париз во 1984.[28][29][30] Неговиот профил на Фејсбук, исто така, покажал дека тој е симпатизер на Големата унија (ББП), екстремно десничарска националистичка партија во Турција. Во сведочењето на свршеницата на Баликчи се наведува дека тој бил подложен на психолошки притисок во воениот комплекс.[31] Севаг ѝ кажал преку телефон дека се плаши за својот живот бидејќи одреден воен службеник му се заканил велејќи: „Ако дојде до војна со Ерменија, ти ќе бидеш првиот човек што ќе го убијам“.[32]

На 26 февруари 2012 година, на годишнината од масакрот во Хоџали, „Младите Ациз“ предводеле демонстрации во Истанбул кои содржеле говор на омраза и закани кон Ерменија и Ерменците.[33][34][35][36] Извици и слогани за време на демонстрациите вклучуваат: „Сите сте Ерменци, сите сте копилиња“, „копилињата на Хрант [Динк] не можат да не исплашат“, и „ Плоштад Таксим денес, Ереван утре: Ненадејно ќе се спуштиме врз вас во ноќта“.

Во 2012 година, ултра-националистичката група АСИМ-ДЕР (основана во 2002 година) ги таргетирала ерменските училишта, црквите, фондациите и поединци во Турција како дел од антиерменската кампања на омраза.[37]

Азербејџан

уреди
 
 
Шлемови на починати ерменски војници, восочни манекени на заробени ерменски војници од Втората војна во Нагорно-Карабах изложени во воениот парк Баку во Азербејџан. Претседателот Илхам Алиев прикажан на првата слика за време на посетата на паркот.

Антиерменските чувства постојат во Азербејџан на институционално [38] и социјално [39] ниво. Ерменците се „најранливата група во Азербејџан на полето на расизмот и расната дискриминација“.[40]

Во текот на 20 век, Ерменците и муслиманите кои зборуваат турски (шиити и сунити; тогаш познати како „Кавкаски Татари“, подоцна како Азери) [б 1] жителите на Закавказје биле вклучени во бројни судири. Погромите, масакрите и војните ги зацврстиле опозициските етнички идентитети меѓу двете групи и придонеле за развојот на националната свест и кај Ерменците и кај Азерите.[42] Од 1918 до 1920 година, организирани убиства на Ерменци се случиле во Азербејџан, особено во ерменските културни центри во Баку и Шуша.[43]

Современата арменофобија во Азербејџан ги следи своите корени од последните години на Советскиот Сојуз, кога Ерменците побарале советските власти да ја префрлат претежно населената со ерменски автономна област Нагорно-Карабах (НКАО) во Азербејџанска ССР на Ерменска ССР.[44] Како одговор на овие барања, се одржале антиерменски собири во различни градови, каде што азербејџанските националистички групи поттикнале антиерменски чувства што довеле до погроми во Сумгаит, Кировабад и Баку. Од 1988 до 1990 година, околу 300.000-350.000 Ерменци побегнале под закана со насилство или биле депортирани од Азербејџан, а околу 167.000 Азербејџани биле принудени да ја напуштат Ерменија, често под насилни околности.[45] Зголемените тензии меѓу двете нации на крајот ескалирале во голем воен судир околу Нагорно-Карабах, во кој Азербејџан изгубил контрола над околу 14% [46] од територијата на земјата до самопрогласената Република Нагорно-Карабах.[44] Постојаното зголемување на тензиите околу губењето на територијата, што предизвикало повеќе антиерменски чувства,[47] и поривот да се одмазди за губењето на територијата меѓународно признаена како азербејџанска, го навел Азербејџан да ја започне втората војна за територијата во 2020 година, во кои успеале повторно да заземат дел од областа. Во предупредувањето од ноември 2020 година, Genocide Watch објавил дека Ерменците во Азербејџан се наречени „терористи“, „бандити“, „неверници“, „остатоци од мечот“ (упатување на геноцидот од 1915 година [48][49][50]

Ерменската страна ја обвинила азербејџанската влада дека спроведува антиерменска политика внатре и надвор од земјата, која вклучува пропаганда на омраза кон Ерменија и Ерменците и уништување на ерменското културно наследство.[51][52][53] Според Фјодор Лукјанов, главен уредник на списанието Русија во глобални работи, „Арменофобијата е институционален дел од современата азербејџанска државност и Карабах е во центарот на неа“.[54] Во 2011 година, во извештајот на ЕКРИ за Азербејџан било наведено дека „постојаниот негативен официјален и медиумски дискурс“ против Ерменија поттикнува „негативна клима на мислење во однос на луѓето со ерменско потекло, кои остануваат ранливи на дискриминација“.[55] Според историчарот Џереми Смит, „националниот идентитет во постсоветски Азербејџан во голем дел почива на култот на Алиевите, заедно со чувството на борба и виктимизација и жестока омраза кон Ерменија и Ерменците“.[56][57]

Во резолуцијата на Европскиот парламент од 10 март 2022 година со која се осудува уништувањето на ерменското наследство во Арцах (Нагорно-Карабах),[58] парламентот изјавил:

Европскиот парламент... признава дека бришењето на ерменското културно наследство е дел од поширокиот модел на систематска политика на арменофобија на државно ниво, историски ревизионизам и омраза кон Ерменците промовирани од азербејџанските власти, вклучително и дехуманизација, глорификација на насилството и територијални претензии против Република Ерменија“.[59]

Во март 2023 година, Европскиот парламент издал уште една резолуција која ги осудила нападите на Азербејџан врз Ерменија и го повикал Азербејџан да ја укине блокадата на Арцах.[60] Како одговор, азербејџанскиот претседател Алиев ја опишал резолуцијата како „надвор од сомнеж... потекнува од Ерменија и ерменската дијаспора, одамна канцероген тумор во Европа“.[61]

Антиерменските злосторства од омраза извршени од Азери се случиле и на меѓународно ниво надвор од земјата Азербејџан. Во 2004 година, Рамил Сафаров обезглавил Ерменец додека спиел во Унгарија.

Статус на ерменските културни споменици

уреди

Во ноември 2020 година, списанието Гардијан напишал за кампањата на Азербејџан за сеопфатно „културно чистење“ во Нахчиван:

Сателитските снимки, обемните документарни докази и личните извештаи покажаа дека меѓу 1997 и 2006 година биле уништени 89 цркви, 5.840 хачкари и 22.000 надгробни споменици, вклучувајќи ја и средновековната некропола Џулфа, најголемите антички ерменски гробишта во светот. Азербејџанскиот одговор постојано беше едноставно негирање дека Ерменците некогаш живееле во регионот.[62]

Напознатиот случај на масовно уништување се однесува на надгробните споменици на средновековните ерменски гробишта во Џулфа, кои претставуваат свето место на Ерменската апостолска црква. Чарлс Танок, член на Комитетот за надворешни работи на Европскиот парламент, тврди: „Ова е многу слично на статуите на Буда уништени од талибанците. Тие ја бетонираа областа и ја претворија во воен камп“.[63] Уништувањето на гробиштата е широко опишано од ерменски извори, а некои не-ерменски извори, како чин на културен геноцид.[64][65][66] Европскиот парламент објавил резолуција на 10 март 2022 година, со која било осудено уништувањето на ерменското наследство во Арцах (Нагорно-Карабах).[58] Резолуцијата гласела:

Европскиот парламент... Остро ја осудува континуираната политика на Азербејџан за бришење и негирање на ерменското културно наследство во и околу Нагорно-Карабах, што е во спротивност со меѓународното право и неодамнешната одлука на МСП...[59]

Тековен ризик од геноцид

уреди

Од 2020 година, Азербејџан ги напаѓа ерменските позиции во Нагорно-Карабах (Втора војна во Нагорно-Карабах), Ерменија (гранична криза), а исто така ја блокирала и Република Арцах. Овие настани резултирале со бројни организации, вклучително и оние кои се специјализирани за проучувања за геноцид, кои известуваат дека Ерменците се изложени на ризик да бидат подложени на друг геноцид.[67][68][69][70] Институтот за спречување на геноцид „Лемкин“ смета дека Ерменците се „еден од најзагрозените идентитети во светот денес“.[71] Шила Пајлан, меѓународен кривичен адвокат и правен советник на Обединетите нации, предупредил дека „Меѓународната заедница треба посериозно да ги сфати своите обврски R2P [Одговорност за заштита] или ризикува да стане тивко соучесник во следниот ерменски геноцид - или етничко чистење. " [72] Кавкашкиот експерт Лоренс Броерс повлекува паралели помеѓу „рускиот дискурс за Украина како вештачка, лажна нација и азербејџанскиот дискурс за Ерменија, исто така тврдејќи дека има лажна историја“, со што го издигнува судирот на „егзистенцијално ниво“ за Ерменците.[73] Коалицијата на различни организации за човекови права, исто така, издала колективно предупредување за геноцид како одговор на блокадата: „Сега се присутни сите 14 фактори на ризик за злосторства на злосторствата идентификувани од Канцеларијата на генералниот секретар на ОН за спречување геноцид “. [70]

  • Институт за спречување на геноцид „Лемкин“ – Од 2021 година, организацијата издала различни „Предупредувања со црвено знаме“ за Азербејџан, за кои организацијата вели дека претставува закана од геноцид за Ерменците.[74] Тој ја опишува блокадата на Република Арцах од страна на Азербејџан како „криминален чин кој има намера да создаде терор и неподносливи услови за живот за населението на Арцах против Ерменија и Ерменците од страна на азербејџанскиот режим“.[75] Групата, исто така, напишала „Геноцидната намера на Баку никогаш не била појасна и дејствијата извршени до овој момент многу го предвидуваат овој исход“.[76]
  • Genocide Watch – издал свои предупредувања за геноцид во септември 2020 година, велејќи дека „Поради инвазијата на Азербејџан на Арцах... Genocide Watch смета дека Азербејџан е во фаза 9: Истребување и во фаза 10: Негирање. Genocide Watch смета дека раководството на Азербејџан можеби има намера насилно да го депортира ерменското население на Арцах со извршување геноцидни масакри што ќе ги тероризираат Ерменците да го напуштат Арцах“.[77] Во септември 2022 година, Genocide Watch издал уште едно предупредување во кое се вели: „Поради своите неиспровоцирани напади и геноцидна реторика против етничките Ерменци, Genocide Watch смета дека нападот на Азербејџан врз Ерменија и Арцах е во Фаза 4: Дехуманизација, Фаза 7: Подготовка, Фаза 8: Прогонство и Фаза 10: Негирање“. Групата напишала писмо до Советот на ЕУ, предупредувајќи дека Европската унија „замижува пред азербејџанската диктатура од геополитички и ресурси со причини“ и дека „намерите на Азербејџан се јасни: да ги избрише сите траги од ерменскиот живот и на ерменското присуство во овој регион, азербејџанскиот претседател, Илхам Алијев, постојано и постојано изјавува дека има намера да ги искорени домородните Ерменци кои живеат во Арцах“.[78][79]
  • Меѓународната асоцијација на научници за геноцид (МАНГ) – издала слични изјави во октомври 2020 година: „Директното турско учество во повеќедеценискиот судир [Нагорно-Карабах] е... факт што се заканува да ги уништи Ерменците во Арцах и пошироко“. Во изјавата објавена од турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган се вели дека тие, Турција, „ќе продолжат да ја исполнуваат мисијата на нивните дедовци, која беше извршена пред еден век на Кавказ. Ерменскиот геноцид кој започнал во 1915 година... Историјата, од ерменскиот геноцид до последните три децении конфликт, како и актуелните политички изјави, економските политики, чувствата на општествата и воените дејствија на азербејџанското и турското раководство треба да не предупредат дека геноцидот на Ерменците во Нагорно-Карабах, а можеби дури и во Ерменија, е многу реална можност“.[80] Во октомври 2022 година, МАНГ издал уште една изјава во која ги осудила нападите на Азербејџан во септември 2022 година на Република Ерменија: „Постојат значајни фактори на ризик за геноцид во ситуацијата во Нагорно-Карабах во врска со ерменското население“ и „дехуманизирачки и други [иредентистички] изјави од азербејџански владини претставници] демонстрираат постоење на ризик од геноцид и може да значи поттикнување на геноцид и евентуално други меѓународни злосторства“.

Русија

уреди

Рускиот истражувач од 19 век, Василиј Лвович Величко, кој бил активен во периодот кога рускиот царизам спроведувал намерна антиерменска политика,[81] напишал „Ерменците се екстремен пример на брахицефалија, нивниот вистински расен инстинкт ги прави природно непријателски да се настроени кон државата“.[82]

Според истражувањето на мислењето на VTSIOM од 2012 година, 6% од испитаниците во Москва и 3% во Санкт Петербург „искусиле чувства на иритација, непријателство“ кон Ерменците.[83] Во 2000-тите се случиле расистички убиства на Ерменци во Русија.[84][85][86] Во 2002 година се случила експлозија во Краснодар во близина на ерменската црква за која месната заедница верувала дека е терористички чин.[87]

Грузија

уреди
 
Неоткорнати ерменски надгробни споменици во црковен двор во Велисике, Кахети, Грузија

Кон крајот на 19 век и почетокот на 20 век, антиерменските чувства преовладувале и во социјалистичките и во националистичките грузиски кругови. Економската доминација на Ерменците во Тбилиси поттикнала вербални напади врз Ерменците. Дроеба, влијателно списание, ги опишало Ерменците како луѓе кои „ги соголуваат нашите улици и ги дебелеат нивните џебови“ и „но последниот дел од имотот од нашите задолжени селски семејства“. И Илија Чавчаваѕе и Акаки Церетели, две главни книжевни фигури, ги нападнале Ерменците поради нивниот перципиран меркантилизам. Церетели во една басна ги претставил Ерменците како болва која цица грузиска крв. Чавчаваѕе ги осудил Ерменците дека „го јаделе лебот испечен од некој друг или го пиеле она што создава туѓа пот“. Весникот на Чавчаваѕе, Иверија, ги прикажува Ерменците како „итри лихвари и бескрупулозни трговци“, според Стивен Ф. Џонс. Социјалдемократската партија на Грузија (грузиски меншевици) ја нападнале буржоазијата и империјализмот за да ја ослободи Грузија и од рускиот империјализам и од ерменската економска експлоатација. За време на постоењето на Демократска Република Грузија (1918–21), независната грузиска влада ги гледала Ерменците како потенцијална „петта колона“ за нивната наводна лојалност кон Првата Република Ерменија и предмет на манипулација од страна на странски сили. Грузиско-ерменската војна од декември 1918 година ги зголемила антиерменските чувства во Грузија. Во постсоветска Грузија, првиот претседател Звијад Гамсахурдија, отворен националист, ги гледал Ерменците, заедно со другите етнички малцинства, како „гости“ или „вонземјани“ кои го загрозуваат територијалниот интегритет на Грузија.[88]

Јосиф Сталин напишал во својот есеј од 1913 година Марксизмот и националното прашање:[89][90]

Она што постои во Грузија е „анти-ерменскиот“ национализам, но тоа е затоа што постои ерменска голема буржоазија која, со уништување на малата и сè уште слаба грузиска буржоазија, ја насочува кон антиерменскиот национализам.

Околу времето на парламентарните избори во 2007 година во отцепениот регион Абхазија, грузиските медиуми го истакнале факторот на етничките Ерменци во областа.[91] Грузискиот весник Sakartvelos Respublika предвидел дека голем дел од парламентот ќе биде ерменски и дека дури има шанси да биде избран ерменски претседател.[92] Весникот, исто така, објавил и дека абхазиската република можеби веќе добива финансиска помош од Ерменците кои живеат во Соединетите Американски Држави. Некои ерменски аналитичари веруваат дека ваквите извештаи се обидуваат да создадат судир помеѓу Ерменците и етничките Абхазијци за да го дестабилизираат регионот.

Според некои извори, активно се води политика на сквернавење на ерменските цркви и историски споменици на територијата на Грузија.[93][94][95] На 16 ноември 2008 година, грузискиот монах Тариел Сикинчелашвили ги вандализирал гробовите на покровители на уметноста Михаил и Лидија Тамамшев.[94] Ерменската црква Норашен во Тбилиси, изградена во средината на 15 век,[93] била сквернавена и присвоена од грузиската влада и покрај фактот што и премиерот на Ерменија и на Грузија постигнале договор да не ја малтретираат црквата.[94] Поради немање закон за религија, статусот на Сурб Норашен, Сурб Ншан, Шамхорецор Сурб Аствататцин (Кармир Аветаран), Ереванотс Сурб Минас и Мугни Сурб Геворг во Тбилиси и Сурб Ншан во Ахалцихе не е познат откако биле конфискувани за време на советскиот период.[96] Ерменците во Грузија и Ерменија демонстрирале против уништувањето. На 28 ноември 2008 година, ерменските демонстранти пред грузиската амбасада во Ерменија побарале од грузиската влада веднаш да престане со навлегувањата врз ерменските цркви и да ги казни виновниците, нарекувајќи ги акциите на грузиската партија „бел геноцид“.[97]

Во август 2011 година, грузискиот министер за култура Ника Руруа го отпуштил режисерот Роберт Стуруа како шеф на националниот театар во Тбилиси поради „ксенофобични“ коментари што ги дал на почетокот на таа година: „Нема да ја финансираме ксенофобијата. Грузија е мултикултурна земја“, изјавил Руруа.[98] Провоцирајќи гнев во јавноста, Стуруа изјавил во интервју за локалната новинска агенција дека „ Саакашвили не знае што му треба на грузискиот народ затоа што е Ерменец“. „Не сакам Грузија да биде управувана од претставник од различна етничка припадност“, додал тој.[98][99]

Во јули 2014 година била нападната ерменската црква Ејмијацин во Тбилиси. Ерменската епархија соопштила дека тоа е „злосторство извршено на етничка и верска основа“.[100]

Во 2018 година, ерменската црква Тандојантс во Тбилиси и била подарена на Грузиската православна патријаршија. Епархијата на Ерменската апостолска Света православна црква во Грузија соопштила дека црквата била „нелегално пренесена“ на Грузиската патријаршија. Според Центарот за едукација и мониторинг за човекови права, Тандојанц не е единствената историска ерменска црква на која цел била Грузиската патријаршија. Имало најмалку уште шест други на кои Патријаршијата им е цел.[101]

САД

уреди

Почетокот на 20 век

уреди

Постоеле историски предрасуди против Ерменците во Соединетите Американски Држави во различни времиња, барем почнувајќи од раните 1900-ти.

Во раните 1900-ти Ерменците биле меѓу групата на малцинства на кои им било забрането да позајмуваат пари, земја и опрема, особено поради нивната раса. Тие биле нарекувани „евреи од пониска класа“. Покрај тоа, во Фресно, Калифорнија, меѓу другите малцинства, Ерменците живееле на едната страна од бул. Ван Нес, додека жителите со европско бело потекло живееле на другата страна. Акт од еден тамошен дом навел: „Ниту споменатите простории, ниту дел од нив нема да бидат користени за било какви прашања или окупирани од некој Црнец, Кинез, Јапонец, Хинду, Ерменец, Азијат или родум од Турската империја“.[102]

Помеѓу 1920-тите и 1960-тите, некои куќи во населбата Рок Крик Хилс во Кенсингтон, Мериленд, предградие на Вашингтон, вклучувале антиерменски јазик во расните договори кои биле дел од имотните листови. Едно дело во Рок Крик Хилс изјавило дека домовите во соседството „никогаш нема да бидат користени или окупирани од...црнци или било кое лице или лица, од крв или екстракција на црнец, или на кое било лице од семитската раса, крв или потекло, или Евреи, Ерменци, Персијци и Сиријци, освен...делумно зафаќање на просториите од домашни службеници“.[103]

Во книгата Ерменски Американци на Ени Бакалијан: Од битие до чувство на Ерменија, различни групи Ерменци биле анкетирани за дискриминација врз основа на нивниот идентитет. Приближно 77% од Ерменците родени во САД чувствувале дека се дискриминирани при добивањето работа, додека 80% одговориле позитивно на прашањето дали се чувствуваат дискриминирани при приемот во училиште.[104]

Американскиот историчар Џастин Мекарти е познат по неговиот контроверзен став дека Отоманското Царство не сакало да стори геноцид, туку дека и Ерменците и Турците загинале како резултат на граѓанска војна. Некои го припишуваат неговото негирање на ерменскиот геноцид [105] на антиерменизмот, бидејќи тој има почесен докторат на турскиот универзитет Богазичи и тој е исто така член на одборот на Институтот за турски студии.[106][107]

1990-ти

уреди

На 24 април 1998 година, за време на изложба во кампусот организирана од Асоцијацијата на ерменските студенти во УЗ Беркли, Хамид Алгар, професор по исламски и персиски студии, наводно и пришол на група организатори и извикал: „Тоа не беше геноцид, но посакувам тоа беше - вие лажечки свињи!“ Учениците тврделе и дека и Алгар ги плукнал. По инцидентот, членовите на Здружението на ерменските студенти поднеле извештај до полицијата на кампусот повикувајќи на истрага.[108] По петмесечна истрага, канцеларијата издала извинување, иако не биле поднесени обвиненија за омраза бидејќи инцидентот не создал „непријателска средина“.[109] На 10 март 1999 година, здружените студенти на Универзитетот во Калифорнија донеле резолуција со наслов „Предлог-закон против говорот на омраза и поддршка на опомена за проф. Алгар“, со која се осудува инцидентот и се повикува канцеларот да ја разгледа одлуката на Универзитетот да не поднесуваат пријави.[109]

Во 1999 година, откако Рафи Манукијан бил избран во Градскиот совет на Глендејл, еден жител кој присуствувал на состаноците на советот секоја недела, на еден од нив рекол „Ерменците да се вратат од каде што дојдоа“. Кампањата на Манукијан имала цел да го поттикне големото ерменско-американско гласачко тело во Глендејл.[110]

Во април 2007 година, управниот уредник на Лос Анџелес Тајмс Даглас Франц, блокирал приказна за ерменскиот геноцид напишана од Марк Аракс, наводно наведувајќи го фактот дека Аракс има ерменско потекло и затоа има пристрасно мислење за оваа тема. Аракс, кој претходно објавувал слични написи,[111] поднел жалба за дискриминација и се заканил со федерална тужба. Франц, кој не навел никакви конкретни фактички грешки во написот, бил обвинет за пристрасност добиена додека бил стациониран во Истанбул, Турција. Харут Сасунијан, лидер на ерменската заедница, го обвинил Франц дека изразил поддршка за негирањето на ерменскиот геноцид и изјавил дека лично верувал дека Ерменците се побуниле против Отоманското Царство, аргумент кој најчесто се користи за оправдување на убиствата.[111] Франц поднел оставка од весникот недолго потоа, веројатно поради зголемените барања за негово отпуштање од ерменската заедница.[112]

Во март 2012 година, тројца од петте службеници на полицискиот оддел на Глендејл со ерменско потекло поднеле тужба до Врховниот суд на округот Лос Анџелес против полицискиот оддел во Глендејл, тврдејќи дека постои расна дискриминација.[113]

Друг инцидент што добил помалку покриеност бил серија кампањи по пошта на омраза насочени кон Пол Крекоријан, кандидат на градскиот совет за Калифорниските демократски првенствени избори, давајќи расистички забелешки и обвинувања дека ерменската заедница се занимава со измама на гласачите.[114]

Во 2016 година, за време на трката помеѓу градскиот службеник во Глендејл, Арди Касакијан и членката на Советот на Глендејл, Лаура Фридман за 43-то место во Окружното собрание, кампањата на Касакијан се соочила со бројни закани и критики врз основа на етничката припадност на кандидатот. Во еден момент од кампањата канцеларијата на Касакијан била евакуирана откако примила телефонски повик кој ја загрозувал безбедноста на вработените и волонтерите.[110]

На 20 април 2016 година, пропагандата за негирање на ерменскиот геноцид се појавила на небото над реката Хадсон помеѓу Менхетен и Северен Њу Џерси. Небото пишувало пораки како „101 година гено-лага“, „БФФ = Русија + Ерменија“ и „ FactCheckArmenia.com “. Воздушниот трик бил дел од кампањата на мрежното место Fact Check Armenia, ерменски сајт кој го негира геноцидот. Написот можел да се види од приближно 15 милји (24километри) радиус. Медиумското внимание од инцидентот резултирало со официјално извинување од страна на компанијата.[115]

Во 4-та епизода од третата сезона на ситкомот на CBS 2 Broke Girls (емитуван на 14 октомври 2013 година) „кога нов производител на капучино е донесен во продавницата за кекси од колега, тој вели дека го купил за евтина цена од лице кое го украло, но го продавало со профит, додавајќи „тоа е на ерменски начин“. Кога ликот е притиснат дека не е Ерменец, тој вели: „Но, тоа е на ерменски начин“. Оваа сцена била окарактеризирана како „расистичка“ од уредникот на Асбарез, Ара Хачатурјан, кој ја критикувала CBS за промовирање на расните стереотипи.[116]

Во епизодата од 9 јануари 2018 година, во доцната ноќна програма Comedy Central The Daily Show, Тревор Ноа изјавил: „Ова е навистина смешно. Само Доналд Трамп можеше да се брани и, во истата реченица, целосно да ја поткопа целата негова поента. Би било како некој да каже: „Јас сум најтолерантен човек таму, само прашајте го овој гнасен Ерменец“ [117] Ерменските американски организации го критикувале Ноа за наводен расизам против Ерменците. Во заедничкото соопштение за печатот, Ерменската адвокатска комора и Комитетот за ерменски рајтс воч ги споредиле „Гнасни Ерменци“ со други навредливи расни епитети, кои иако „можеби беа наменети да се насмеат кај публиката со исмевање на самопрогласениот претседател Трамп генијалност и толеранција“, претставува „навреда и клевета“. Организациите ги повикале на The Daily Show и Тревор Ноа да упатат повлекување и извинување.[118] На извинување повикал и Ерменскиот национален комитет на Америка.[119]

Во јули 2020 година , ерменското училиште КЗВ и неговиот соседен центар на ерменската заедница во Сан Франциско биле вандализирани во текот на ноќта со заканувачки и расистички графити. Според официјални лица од Сан Франциско, нападот поддржувал насилство, антиерменско движење предводено од Азербејџан.[120] Пораките содржеле проклетства и се смета дека се поврзани со зголемените тензии меѓу Азербејџан и Ерменија.[121] Претседателката на Претставничкиот дом на Соединетите Американски Држави, Ненси Пелоси, истакнала дека „Ерменското училиште КЗВ е дел од убавото ткиво на нашето семејство во Сан Франциско. Навредувањето со омраза на ова место на заедница и учење е срамота“. Окружниот обвинител на Сан Франциско, Чеса Будин, и градоначалникот на Сан Франциско, Лондон Брид, исто така, го осудијле чинот на омраза.[122]

На 24 септември 2021 година, билла вандализирана ерменската црква Свети Петар во Фернандо, Калифорнија. Осомничениот со бејзбол палка скршил осум многу ретки витражни стакла од црквата. Извршниот директор на ANCA-WR Армен Сахакјан за настанот изјавил: „Овој чин на вандализам е особено загрижувачки бидејќи неодамна одбележавме една година од арменофобичните злосторства од омраза што се случија во Сан Франциско“. Полициската управа во Лос Анџелес ја продолжува истрагата за ова злосторство.[123]

Во скандалот на Градскиот совет на Лос Анџелес во 2022 година, Нури Мартинез се осврнал на Арен Ибраносијан, советник на советникот Пол Крекоријан, како „Човекот со една веѓа“. Мартинез не можеше да се сети на презимето и Седиљо одговорил: „Завршува на јан, се обложувам со тебе“.[124] Ибраносијан изјавил: „Овој тип на прикажување на Ерменците не е невообичаен и премногу често се толерира“. Растејќи во Торенс, Калифорнија, тој бил наречен „пешкир за глава“ и „ камилски џокеј“.[125]

Во 2023 година, Бирото за финансиска заштита на потрошувачите (CFPB) му наредил на Ситигруп да плати 24,5 милиони долари казни и 1,4 милиони долари за враќање на Ерменците Американци, тврдејќи дека банката незаконски ги дискриминирала членовите на етничката група и неправедно им ги одбила кредитните картички за кои тие се пријавиле во период кој започнал во 2015 година и завршил во 2021 година.[126][127] Според CFPB, вработените во Citigroup го користеле присуството на -ian или -yan во презимињата на апликантите како показател дека клиентот треба да помине низ подобрени процеси на скрининг, додека исто така одлучиле да избегнуваат спомнување на овој метод на проверка во е-пошта.[126] (Наставките -ian и -yan често се среќаваат во ерменските презимиња.) [128]

Израел

уреди

Односите меѓу Израел и Ерменија биле комплицирани низ историјата, што резултирало со антиерменски чувства во Израел.

Ерусалим пост во 2009 година објавил дека од сите христијани во стариот град на Ерусалим, Ерменците најчесто биле плукани од Хареди и православни Евреи.[129] Во 2011 година биле пријавени неколку случаи на плукање и вербални напади врз ерменски свештеници од страна на Евреите Хареди во Стариот град.[130] Во интервју од 2013 година, ерменскиот патријарх на Ерусалим Нурхан Манугијан изјавил дека Ерменците во Израел се третираат како „граѓани од трет ред“.[131] Во 2019 година, било објавено дека 60 студенти на Ерменската црква се обиделе да линчуваат двајца Евреи во пресрет на Шавут во Ерусалим, што дополнително ги зголемило тензиите меѓу религиозните групи.[132]

Во 2023 година, ел-Џезира објавила дека антихристијанското насилство, што се совпаѓа со антипалестинското насилство, станува сѐ пораспространето и нормализирано, особено од фундаменталистичките и десничарските Евреи. Биле донесени различни антихристијански закони, вклучително и ограничување на бројот на верници кои можат да влезат во Светиот гроб. 30 гробови во планината Сион биле вандализирани, а ерменскиот кварт бил испрскан со зборовите „Смрт за Арапите, христијаните и Ерменците“.[133]

Израел долго време одбива да го признае ерменскиот геноцид, главно за да не ги наруши односите со Турција. Поранешниот претседател и премиер на Израел Шимон Перес ја нарекол историјата на ерменскиот геноцид како „бесмислена“ и изјавил дека „Ги отфрламе обидите да се создаде сличност меѓу холокаустот и ерменските наводи. Ништо слично на холокаустот не се случи. трагедија низ што поминаа Ерменците, но не и геноцид“.[134] Други големи личности и организации во Израел, исто така, го поддржале турското негирање на геноцидот. Особено, турските израелски и азербејџански израелски заедници го охрабриле негирањето на геноцидот во Израел.[135] Комитетот за образование, култура и спорт на Кнесет го признал ерменскиот геноцид на 1 август 2016 година [136] При посетата на израелскиот претседател на Ерменската патријаршија во Ерусалим на 9 мај 2016 година, Реувен Ривлин го завршил својот говор велејќи дека „Ерменците беа масакрирани во 1915 година. Моите родители се сеќаваат на илјадници ерменски мигранти кои најдоа азил во Ерменската црква. Никој во Израел не негира дека цела нација била масакрирана“.[136] Признавањето на ерменскиот геноцид во Израел останува да биде исклучително спорно прашање под големо влијание на односите Азербејџан-Израел.[137]

Стратешкиот сојуз на Израел со Азербејџан и сојузот на Ерменија со Иран резултирале со непријателство меѓу израелската и ерменската влада и последователно влошување на односите Ерменија-Израел. И во Првата и во Втората војна во Нагорно-Карабах, Израел го снабдувал Азербејџан со напредно вооружување. На протестот против продажбата на оружје на Израел на Азербејџан, контрадемонстрантите го скршиле автомобилот на демонстрантите и го блокирале патот по кој се возеле.[138] Многу Израелци исто така сочувствуваат со Азербејџан поради долгите и мирни историски односи на Азербејџан со Евреите. Поради силните односи меѓу Израел и Азербејџан, произраелските лоби групи како АИПАК го бранеле и лобирале за Азербејџан против Ерменија.[139]

Исламска Држава

уреди

Со избувнувањето на Сириската граѓанска војна и последователниот пораст на Исламска Држава, Ерменците, заедно со Асирците, Алавитите и шиитските муслимани, биле некои од групите прогонети во областите окупирани од милитантите на Исламска Држава. Ерменските локации биле цел на злогласното културно уништување на Исламска Држава. Откако ја окупирале Рака, борците на Исламска Држава ја уништиле црквата на мачениците, ерменска католичка црква.[140]

Уште понеславно, борците на Исламска Држава го уништиле споменикот на ерменскиот геноцид во Деир-ез-Зор,[141] културно значаен за Ерменците, бидејќи Деир-ез-Зор бил последната дестинација пред Ерменците во 1915 година да стигнат до Сириската Пустина, при што многумина загинале.

Како што Исламска Држава започнал да ја презема контролата врз многу градови, населени места и села, илјадници христијани биле принудени да избегаат, или во странство или во други побезбедни области во Сирија.

Други

уреди

Пакистан

уреди

Пакистан е единствената земја-членка на Обединетите нации која не ја признала Република Ерменија, наведувајќи ја нејзината поддршка на Азербејџан во судирот во Нагорно-Карабах.[142]

Таџикистан

уреди

Во почетокот на 1990 година, 39 ерменски бегалци од Азербејџан биле населени во Таџикистан. Се прошириле лажни гласини дека, наводно, до 5.000 Ерменци биле преселени во нови станови во Душанбе, кои во тоа време имале сериозен недостиг на станови. Ова довело до немири кои ги нападнале и комунистичката влада и Ерменците.[143] Советското Министерство за внатрешни работи (МВД) ги задушило демонстрациите, при што биле убиени повеќе од 20 луѓе, а над 500 биле повредени.[144]

Украина

уреди

Во 1944 година, во градот Кути во источна Полска, украинските националисти од ОУН-УПА масакрирале (како дел од масакрите на Полјаците во Волинија и Источна Галиција) Ерменци и Полјаци, убивајќи 200 луѓе. Кути имал најголемата концентрација на Ерменци во Полска.[145]

Во 2009 година, во градот Марханец избувнал етнички судир по убиството на Украинец од страна на Ерменец. Во кафулето „Скорпион“ започнала тепачка меѓу Украинци и Ерменци, и подоцна се претвориле во немири и погроми против Ерменците,[146] придружени со палење на куќи и автомобили, што довело до егзодус на Ерменците од градот.

Во 2023 година, ерменските медиуми го обвиниле Олексеј Данилов, секретар на Советот за национална безбедност и одбрана на Украина, дека дал антиерменски изјави.[147]

Источен Туркестан

уреди

Ујгурскиот сепаратистички водач Иса Алптекин извикувал антиерменска реторика додека бил во Турција и тврдел дека „нашите невини турски браќа муслимани“ биле масакрирани од „ерменски убијци“.[148]

Белешки

уреди
  1. ↑ Терминот „Татари“, употребен од Русите, се однесува на турски муслимани (шиити и сунити) од Транскавказија.[41] За разлика од Ерменците и Грузијците, Татарите немале своја азбука и ја користеле персоарапско писмо.[41] По 1918 година со формирањето на Демократска Република Азербејџан, и „особено за време на Советскиот период“, татарската група се идентификувала себеси како „Азери“.[41]

Наводи

уреди
  1. ↑ Black Garden, by Thomas De Waal (Aug 25, 2004), page 42
  2. ↑ Communal Violence: The Armenians and the Copts as Case Studies, by Margaret J. Wyszomirsky, World Politics, Vol. 27, No. 3 (Apr., 1975), p. 438
  3. ↑ Hamidian Massacres, Armenian Genocide.
  4. ↑ Levon Marashlian. Politics and Demography: Armenians, Turks, and Kurds in the Ottoman Empire. Cambridge, MA: Zoryan Institute, 1991.
  5. ↑ Samuel Totten, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs (eds.) Dictionary of Genocide. Greenwood Publishing, 2008, ISBN 0-313-34642-9, p. 19.
  6. ↑ Noël, Lise. Intolerance: A General Survey. Arnold Bennett, 1994, ISBN 0-7735-1187-3, p. 101.
  7. ↑ Schaefer, Richard T (2008), Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society, стр. 90.
  8. ↑ Saraçoğlu, Cenk (2011). Kurds of Modern Turkey: Migration, Neoliberalism and Exclusion in Turkish Society. London: I.B. Tauris. стр. 175. ISBN 9780857719102.
  9. ↑ „Turkish citizens mistrust foreigners, opinion poll says“. Hürriyet Daily News. 2 May 2011.
  10. ↑ „Minority Rights Group International: Turkey: Armenians“. Архивирано од изворникот на 8 May 2015. Посетено на 6 April 2015.
  11. ↑ Tremblay, Pinar (11 October 2015). „Grew up Kurdish, forced to be Turkish, now called Armenian“. Al-Monitor.
  12. ↑ „Turkish-Armenian writer shot dead“. BBC News. 2007-01-19. Архивирано од изворникот на 4 February 2007. Посетено на 2007-01-19.
  13. ↑ Robert Mahoney (2006-06-15). „Bad blood in Turkey“ (PDF). Committee to Protect Journalists. Архивирано од изворникот (PDF) на 16 January 2007. Посетено на 2007-01-17.
  14. ↑ „IPI Deplores Callous Murder of Journalist in Istanbul“. International Press Institute. 2007-01-22. Архивирано од изворникот на 3 March 2007. Посетено на 2007-01-24.
  15. ↑ „Turkey“. Архивирано од изворникот на 14 January 2020. Посетено на 6 April 2015.
  16. ↑ Committee to Protect Journalists (2007-01-19). „Turkish-Armenian editor murdered in Istanbul“. Архивирано од изворникот на 25 January 2007. Посетено на 2007-01-24. Dink had received numerous death threats from nationalist Turks who viewed his iconoclastic journalism, particularly on the mass killings of Armenians in the early 20th century, as an act of treachery.
  17. ↑ Turkish police uncover arms cache, The Wall Street Journal, Jan. 10, 2009
  18. ↑ „E.I.R. GmbH“. Архивирано од изворникот на 17 April 2021. Посетено на 6 April 2015.
  19. ↑ Montgomery, Devin (2008-07-12). „Turkey arrests two ex-generals for alleged coup plot“. JURIST. Архивирано од изворникот на 2008-12-26. Посетено на 2008-07-07.
  20. ↑ BÜYÜKFURAN ARMUTLU, İbrahim (2002-06-11). „Onno Tunç anıtı açıldı“. Hürriyet (турски). Посетено на 2008-07-09.
  21. ↑ „Turkish municipality destroys monument of Armenian musician, composer“. Посетено на 6 April 2015.
  22. ↑ Helix Consulting LLC. „Monument to Armenian musician Onno Tunc destroyed in Turkey“. Посетено на 6 April 2015.
  23. ↑ „Onno Tunç anıtını yıktık çünkü ...“. Sabah. 30 April 2012. Посетено на 6 April 2015.
  24. ↑ „Haber - Onno Tunç anıtı'na Selimiye halkı el sürdürmüyor!“. Архивирано од изворникот на 18 April 2013. Посетено на 6 April 2015.
  25. ↑ Şahan, İdil Engindeniz; Fırat, Derya; Şannan, Barış. „January-April 2014 Media Watch on Hate Speech and Discriminatory Language Report“ (PDF). Hrant Dink Foundation. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-12-07. Посетено на 2014-09-15.
  26. ↑ „Armenian private killed intentionally, new testimony shows“. Today's Zaman. 2012-01-27. Архивирано од изворникот на 1 February 2014. Посетено на 14 December 2012.
  27. ↑ „Sevag Şahin'i vuran asker BBP'li miydi?“ (турски). Архивирано од изворникот на 31 August 2011. Посетено на 14 December 2012.
  28. ↑ „Halavurt: "Sevag 24 Nisan'da Planlı Şekilde Öldürülmüş Olabilir"“. Bianet (турски). May 4, 2011. Посетено на 29 December 2012. :Translated from Turkish: "On May 1, 2011, after investigating into the background of the suspect, we discovered that he was a sympathizer of the BBP. We also have encountured nationalist themes in his social networks. For example, Muhsin Yazicioglu and Abdullah Catli photos were present" according to Balikci lawyer Halavurt.
  29. ↑ „Title translated from Turkish: What Happened to Sevag Balikci?“. Radikal (турски). Посетено на 29 December 2012. Translated from Turkish: "We discovered that he was a sympathizer of the BBP. We also have encountered nationalist themes in his social networks. For example, Muhsin Yazicioglu and Abdullah Catli photos were present" according to Balikci lawyer Halavurt.
  30. ↑ „Sevag'ın Ölümünde Şüpheler Artıyor“. Nor Zartonk (турски). Архивирано од изворникот на 15 April 2013. Посетено на 29 December 2012. Title translated from Turkish: Doubts emerge on the death of Sevag
  31. ↑ „Fiancé of Armenian soldier killed in Turkish army testifies before court“. News.am. Архивирано од изворникот на 30 January 2013. Посетено на 29 December 2012.
  32. ↑ „Nişanlıdan 'Ermenilerle savaşırsak ilk seni öldürürüm' iddiası“. Sabah (турски). 2012-04-06. Посетено на 29 December 2012. Title translated from Turkish: From the fiance: If we were to go to war with Armenia, I would kill you first"
  33. ↑ „Azeris mark 20th anniversary of Khojaly Massacre in Istanbul“. Hurriyet. February 26, 2012. Посетено на 22 December 2012. One banner carried by dozens of protestors said, 'You are all Armenians, you are all bastards.'
  34. ↑ „Inciting Hatred: Turkish Protesters Call Armenians 'Bastards'“. Asbarez. February 28, 2012. Архивирано од изворникот на 18 March 2015. Посетено на 22 December 2012. 'Mount Ararat will Become Your Grave' Chant Turkish Students
  35. ↑ „Khojaly Massacre Protests gone wrong in Istanbul: ' You are all Armenian, you are all bastards '“. National Turk. 28 February 2012. Посетено на 22 December 2012.
  36. ↑ „Protests in Istanbul: "You are all Armenian, you are all bastards"“. LBC International. 2012-02-26. Посетено на 22 December 2012.
  37. ↑ „Ultra-nationalist group targets Turkey's Armenians“. Zaman. 28 November 2012. Архивирано од изворникот на 29 November 2012. Посетено на 31 May 2013.
  38. ↑ (на руски) Fyodor Lukyanov [ru], Editor-in-Chief of the journal Russia in Global Affairs „Первый и неразрешимый“. Vzglyad. 2 August 2011. Посетено на 12 January 2013. Армянофобия – институциональная часть современной азербайджанской государственности, и, конечно, Карабах в центре этого всего. "Armenophobia is the institutional part of the modern Azerbaijani statehood and Karabakh is in the center of it."
  39. ↑ „Report on Azerbaijan“ (PDF). Strasbourg: European Commission against Racism and Intolerance. 15 April 2003. стр. 2. Архивирано од изворникот (PDF) на 21 September 2013. Посетено на 22 January 2013. Due to the conflict, there is a widespread negative sentiment toward Armenians in Azerbaijani society today." "In general, hate-speech and derogatory public statements against Armenians take place routinely.
  40. ↑ „Second report on Azerbaijan“ (PDF). Strasbourg: European Commission against Racism and Intolerance. 24 May 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 21 September 2013. Посетено на 23 January 2013.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Bournoutian, George (2018). Armenia and Imperial Decline: The Yerevan Province, 1900-1914. Routledge. стр. 35 (note 25).
  42. ↑ Dawisha, Karen; Parrot, Bruce (1994). The International Politics of Eurasia. Armonk, NY: M.E. Sharpe. стр. 242. ISBN 9781563243530.
  43. ↑ Robert Gerwarth; John Horne, уред. (27 September 2012). War in peace : paramilitary violence in Europe after the Great War. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199654918.
  44. ↑ 44,0 44,1 „Human Rights in the OSCE Region: Europe, Central Asia and North America, Report 2005 (Events of 2004)“. International Helsinki Federation for Human Rights. Архивирано од изворникот на 29 April 2010. Посетено на 19 January 2013. The unresolved conflict with Armenia over Nagorno-Karabakh stimulated "armenophobia."
  45. ↑ Human Rights Watch (1994). Azerbaijan: seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. New York: Humans Rights Watch. ISBN 1-56432-142-8.
  46. ↑ de Waal, Thomas (2003). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. New York: New York University Press. стр. 286. ISBN 9780814719459. This means that the combined area of Azerbaijan under Armenian occupation was approximately 11,797 km2 or 4,555 square miles. Azerbaijan's total area is 86,600 km2. So the occupied zone is in fact 13.62 percent of Azerbaijan—still a large figure, but a long way short of President Aliev's repeated claim.
  47. ↑ „Second report on Azerbaijan“ (PDF). Strasbourg: European Commission against Racism and Intolerance. 24 May 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 21 September 2013. Посетено на 23 January 2013.
  48. ↑ Watch, Genocide (2020-05-11). „Turkey: Erdogan uses "Leftovers of the Sword" anti-Christian hate speech“. genocidewatch (англиски). Посетено на 2023-03-13.
  49. ↑ Watch, Genocide (2020-11-06). „Genocide Emergency Alert on the War in Artsakh (Nagorno-Karabakh)“ (PDF). genocidewatch (англиски). Посетено на 2023-03-13.
  50. ↑ Watch, Genocide (2020-11-06). „Genocide Emergency Alert on the War in Artsakh (Nagorno-Karabakh)“ (PDF). genocidewatch (англиски). Посетено на 2023-03-13.
  51. ↑ „Azerbaijan: The Status of Armenians, Russians, Jews and other minorities“ (PDF). Washington, DC: Immigration and Naturalization Service. 1993. стр. 10. Посетено на 25 January 2013. Despite the constitutional guarantees against religious discrimination, numerous acts of vandalism against the Armenian Apostolic Church have been reported throughout Azerbaijan. These acts are clearly connected to anti-Armenian sentiments brought to the surface by the war between Armenia and Azerbaijan.
  52. ↑ Peter G. Stone; Joanne Farchakh Bajjaly (2008). The destruction of cultural heritage in Iraq. Woodbridge, Suffolk: Boydell Press. стр. xi. ISBN 9781843833840.
  53. ↑ Adalian, Rouben Paul (2010). Historical dictionary of Armenia. Lanham, Md.: Scarecrow Press. стр. 95. ISBN 9780810860964.
  54. ↑ (на руски) Fyodor Lukyanov [ru], editor-in-chief of the journal Russia in Global Affairs „Первый и неразрешимый“. Vzglyad. 2 August 2011. Посетено на 25 April 2014. Армянофобия – институциональная часть современной азербайджанской государственности, и, конечно, Карабах в центре этого всего.
  55. ↑ „ECRI report on Azerbaijan (fourth monitoring cycle)“ (PDF). Strasbourg, France: European Commission against Racism and Intolerance. 31 May 2011. Архивирано од изворникот (PDF) на 16 March 2013. Посетено на 19 January 2013. Alt URL
  56. ↑ Cheterian, Vicken (2018). „The Uses and Abuses of History: Genocide and the Making of the Karabakh Conflict“. Europe-Asia Studies. 70 (6): 884–903. doi:10.1080/09668136.2018.1489634.
  57. ↑ Smith, Jeremy (2013). Red Nations (англиски). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-11131-7.
  58. ↑ 58,0 58,1 „EU Parliament condemns destruction of Armenian heritage in Nagorno-Karabakh“. OC Media (англиски). 2022-03-10. Посетено на 2022-03-12.
  59. ↑ 59,0 59,1 „JOINT MOTION FOR A RESOLUTION on the destruction of cultural heritage in Nagorno-Karabakh“. www.europarl.europa.eu (англиски). Посетено на 2022-03-12.
  60. ↑ KOVATCHEV, Andrey. „REPORT on EU-Armenia relations | A9-0036/2023 | European Parliament“. www.europarl.europa.eu (англиски). Посетено на 2023-03-18.
  61. ↑ „Azerbaijani Parliament issues protest statement regarding European Parliament's resolution“. Apa.az (англиски). Посетено на 2023-03-18.
  62. ↑ „The ceasefire agreement with Azerbaijan comes with great risks for Armenia“. The Guardian. 19 November 2020.
  63. ↑ Castle, Stephen (23 October 2011). „Azerbaijan 'flattened' sacred Armenian site“. The Independent. Архивирано од изворникот на 2022-05-07.
  64. ↑ Antonyan, Yulia; Siekierski, Konrad (2014). „A neopagan movement in Armenia: the children of Ara“. Во Aitamurto, Kaarina; Simpson, Scott (уред.). Modern Pagan and Native Faith Movements in Central and Eastern Europe. Routledge. стр. 280. By analogy, other tragic events or threatening processes are designated today by Armenians as "cultural genocide" (for example, the destruction by Azerbaijanis of the Armenian cemetery in Julfa)...
  65. ↑ Ghazinyan, Aris (13 January 2006). „Cultural War: Systematic destruction of Old Julfa khachkars raises international attention“. ArmeniaNow. Архивирано од изворникот на 25 November 2015. Посетено на 24 November 2015. ...another “cultural genocide being perpetrated by Azerbaijan.”
  66. ↑ Uğur Ümit Üngör (2015). „Cultural genocide: Destruction of material and non-material human culture“. Во Carmichael, Cathie; Maguire, Richard C. (уред.). The Routledge History of Genocide. Routledge. стр. 250. ISBN 9781317514848.
  67. ↑ O'Brien, Melanie; WIlliams, Timothy; Martinez, Elisenda; White, Julia (October 24, 2022). „Statement on Azerbaijani Aggression Against the Republic of Armenia and the Indigenous Armenians of the South Caucasus“ (PDF). The International Association of Genocide Scholars.
  68. ↑ Veldkamp, Joel (19 December 2022). „Genocide Warning for Nagorno Karabakh issued by human rights organizations“. Anglican Ink. Архивирано од изворникот на 20 December 2022. Посетено на 20 December 2022.
  69. ↑ „Genocide Warning: Azerbaijan and Nagorno-Karabakh“, Genocide Watch, September 23, 2022, Посетено на 3 January 2023
  70. ↑ 70,0 70,1 „Genocide Warning: Nagorno Karabakh“. 120,000 people are under siege. (англиски). Посетено на 2022-12-28.
  71. ↑ „Annual Report 2022 | Lemkin Institute For Genocide Prevention“. Lemkin Institute (англиски). Посетено на 2023-02-03.
  72. ↑ „Do the Armenians Face a Second Genocide?“. Newsweek (англиски). 2022-12-14. Посетено на 2023-03-14.
  73. ↑ Boy, Ann-Dorit (2023-01-18). „Blockade in the Southern Caucasus: "There Is Every Reason to Expect More Violence This Year"“. Der Spiegel (англиски). ISSN 2195-1349. Посетено на 2023-03-14.
  74. ↑ „Armenia Project“. Lemkin Institute (англиски). Посетено на 2023-02-03.
  75. ↑ „Red Flag Alert for Genocide - Azerbaijan - Update 5“. Lemkin Institute (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-12-22. Посетено на 2023-03-14.
  76. ↑ „Red Flag Alert for Genocide - Azerbaijan Update 4“. Lemkin Institute (англиски). Архивирано од изворникот на 2023-02-27. Посетено на 2023-03-14.
  77. ↑ Watch, Genocide (2020-11-06). „Genocide Emergency Alert on the War in Artsakh (Nagorno-Karabakh)“. genocidewatch (англиски). Посетено на 2023-03-13.
  78. ↑ von Joeden-Forgey, Elisa; Victoria Massimino, Irene (2022-05-15). „Open Letter to Charles Michel, President of the European Council, Regarding Complicity in Genocide“ (PDF).
  79. ↑ „@LemkinInstitute“. Twitter (англиски). Посетено на 2023-05-15.
  80. ↑ „Statement from a group of Genocide scholars on the Imminent Genocidal Threat deriving from Azerbaijan and Turkey against Artsakh (Nagorno-Karabakh)“. www.genocide-museum.am. Посетено на 2023-03-14.
  81. ↑ „В.А.Шнирельман, "Албанский миф" в кн.: "Войны памяти. Мифы, идентичность и политика в Закавказье", М., ИКЦ, "Академкнига", 2003“. Посетено на 6 April 2015.
  82. ↑ Benthall, Jonathan (ed.), The best of Anthropology Today, 2002, Routledge, ISBN 0-415-26255-0, p. 350 by Anatoly Khazanov
  83. ↑ „Москвичи и петербуржцы - о своих этнических симпатиях и антипатиях“ [Residents of Moscow and St. Petersburg about their ethnic sympathies and antipathies]. Russian Public Opinion Research Center. 24 January 2012. Посетено на 5 January 2013.
  84. ↑ Armenian student killed in Moscow race attack Nick Paton Walsh in Moscow, The Guardian, Monday 24 April 2006
  85. ↑ Six Russians Jailed For Racist Killing Of Armenian March 14, 2007, (Reuters)
  86. ↑ Mibchuani, Teimuraz (2009). „Armenian Battalion Named After Bagramyan and Ethnic Cleansing of Georgians in Abkhazia“. Georgian Foundation for Strategic and International Studies. ISBN 978-9941126796. Архивирано од изворникот на 2016-06-04.
  87. ↑ Terian, Artur (11 November 2002). „Armenian Church In Russia Damaged By Blast“. azatutyun.am. RFE/RL.
  88. ↑ Jones, Stephen F. (1993). „Georgian- Armenian Relations in 1918-20 and 1991-94: A Comparison“. Armenian Review. 46 (1–4): 57–77.
  89. ↑ Service, Robert (2005). Stalin: A Biography. Harvard University Press. стр. 98. ISBN 9780674016972.
  90. ↑ Stalin, J. V. „Marxism and the National Question“. marxists.org. Marxists Internet Archive.
  91. ↑ „"Ŕđě˙íńęčé âîďđîń" â Ŕáőŕçčč ăëŕçŕěč ăđóçčíńęčő ŃĚČ“. ČŔ REGNUM. Посетено на 6 April 2015.
  92. ↑ „Focus on Faction: Georgian media stirs Abkhazian-Armenian "conflict" - News - ArmeniaNow.com“. Архивирано од изворникот на 2 February 2008. Посетено на 6 April 2015.
  93. ↑ 93,0 93,1 The cultural genocide of Armenian historical monuments in Georgia, Organisation for the support of the Armenian Diocese in Georgia "Kanter"
  94. ↑ 94,0 94,1 94,2 „Vandalism and misappropriation of Armenian churches in Georgia goes on“. PanARMENIAN.Net. Посетено на 2008-11-29.
  95. ↑ United Nations High Commissioner for Refugees. „Refworld - Georgia: Collapse of Armenian Church Provokes Row“. Refworld. Архивирано од изворникот на 16 April 2013. Посетено на 6 April 2015.
  96. ↑ „Armenians of Georgia urge to stop barbarous destruction of Armenian cultural heritage“. PanArmenian.net. Посетено на 2008-11-29.
  97. ↑ „Protest Action Against Encroachments On Armenian Churches in Georgia Held in Yerevan“. defacto.am. Архивирано од изворникот на 2021-11-29. Посетено на 2008-11-29.
  98. ↑ 98,0 98,1 Georgia sacks theatre legend for 'xenophobia', AFP, August 2011
  99. ↑ „Đîáĺđň Ńňóđóŕ: Ńŕŕęŕřâčëč — ŕđě˙íčí“. Đîńáŕëň. Посетено на 6 April 2015.
  100. ↑ „Priests attacked at Armenian church in Tbilisi“. Democracy & Freedom Watch. 20 July 2014. Посетено на 9 October 2014.
  101. ↑ Georgian Orthodox Church takes aim at Armenian churches "There is interest in erasing any evidence of Armenians in Tbilisi." by Neil Hauer, Bradley Jardine, Eurasianet, Nov 5, 2018
  102. ↑ Diana Aguilera (8 December 2015). „Diversity In Fresno: How Racial Covenants Once Ruled Prestigious Neighborhoods“. Посетено на 1 May 2016.
  103. ↑ „Racist housing covenants haunt property records across the country. New laws make them easier to remove“. The Washington Post. Посетено на 2022-04-17.
  104. ↑ Anny Bakalian. Armenian-Americans, From Being to Feeling Armenian. 1993. ISBN 978-1560000259, pp. 223-4
  105. ↑ Stanley, Alessandra (2006-04-17). „A PBS Documentary Makes Its Case for the Armenian Genocide, With or Without a Debate“. The New York Times. Посетено на 2006-09-02.
  106. ↑ MacDonald, David B. Identity Politics in the Age of Genocide: the Holocaust and Historical Representation. London: Routledge, 2008, p. 121. ISBN 0-415-43061-5.
  107. ↑ „Board of Governors“. Institute of Turkish Studies. 2008-11-04. Архивирано од изворникот на 2008-12-24. Посетено на 2008-11-05.
  108. ↑ „Berkeley Professor Spits at Armenian Student“. Asbarez.com. Посетено на 1 May 2016.
  109. ↑ 109,0 109,1 „UC Berkeley Senate Calls On Prof. to Apologize“. Asbarez.com. Посетено на 1 May 2016.
  110. ↑ 110,0 110,1 „Xenophobia and Death Threats Plague Glendale Politics“. Посетено на 3 November 2016.
  111. ↑ 111,0 111,1 „Armenian genocide dispute erupts at LAT“. LA Observed. Посетено на 6 April 2015.
  112. ↑ „Genocide Controversy Leads L.A. Times Managing Editor To Resign“. Посетено на 6 April 2015.
  113. ↑ „3 Armenian police claim discrimination by Glendale department“. Los Angeles Times. 8 March 2012. Посетено на 1 May 2016.
  114. ↑ „Armenian Community Condemns Anti-Armenian Attacks During California Democratic Primary Election“. Посетено на 6 April 2015.
  115. ↑ „GEICO-Sponsored Company Put a Sky Message Above NYC Denying Turkey's Genocide of Armenians“. 22 April 2016. Посетено на 22 April 2016.
  116. ↑ Khachatourian, Ara (16 October 2013). „CBS Network's Streak of Racism Continues“. Asbarez. Архивирано од изворникот на 29 November 2014. Посетено на 14 November 2014.
  117. ↑ Nevins, Jake (9 January 2018). „Late-night hosts on Oprah's Golden Globes speech: 'A year ago, I would've called it presidential'“. The Guardian.
  118. ↑ „U.S. Nationally Televised "Comedy Central" Joke about Trump Bombs, Smearing All Armenians“. Hetq Online. 10 January 2018.
  119. ↑ „Action Alert: Stand Up to Trevor Noah and the Daily Show“. Asbarez. 12 January 2018.
  120. ↑ Armenian school in SF vandalized with threats, hate speech as conflicts with Azerbaijan intensify, Megan Cassidy and Brett Simpson, San Francisco Chronicle, July 25, 2020
  121. ↑ SF Armenian school, community center vandalized with hateful graffiti, By Eric Ting, SFGATE, 25.07.2020
  122. ↑ Attack on KZV School, Armenian Center to be Investigated as Hate Crime, Asbarez Daily, 25.07.2020
  123. ↑ „St. Peter Armenian Church in San Fernando Valley vandalized“. Public Radio of Armenia (англиски). Посетено на 2021-09-24.
  124. ↑ Lin, Summer (October 11, 2022). „Nury Martinez leak reveals insults about Jews, Armenians too“. Архивирано од изворникот на October 11, 2022. Посетено на October 12, 2022.
  125. ↑ Abcarian, Robin (October 11, 2022). „Column: Almost no one was spared in that racist conversation among top L.A. Latino officials“. Los Angeles Times.
  126. ↑ 126,0 126,1 Benoit, David; Feuer, Will (8 November 2023). „Citigroup Fined for Discriminating Against Armenian Americans“. The Wall Street Journal.
  127. ↑ Matthews, Chris (8 November 2023). „CFPB fines Citi $26 million for 'intentional' discrimination against Armenian Americans“. MarketWatch.
  128. ↑ Saul, Derek (8 November 2023). „Citigroup Fined $25.9 Million For Allegedly Discriminating Against Armenian Americans“. Forbes.
  129. ↑ Derfner, Larry (26 November 2009). „Mouths filled with hatred“. The Jerusalem Post. Of all Old City Christians, the Armenians get spat on most frequently because their quarter stands closest to those hot spots.
  130. ↑ Rosenberg, Oz (6 November 2011). „Armenian clergy subjected to Haredi spitting attacks“. Haaretz. Посетено на 3 March 2014.
  131. ↑ „'We are third-class citizens,' says Armenian Patriarch of Jerusalem“. Haaretz. 29 June 2012. Посетено на 31 August 2013.
  132. ↑ Israel, David (18 June 2019). „Report: 60 Armenian-Church Students Attempted Lynching of 2 Jews on Eve of Shavuot“. The Jewish Press.
  133. ↑ Al Jazeera Staff (9 April 2023). „'Death to Christians': Violence steps up under new Israeli gov't“.
  134. ↑ „Quote by Israeli Foreign Minister Shimon Peres“. 5 September 2017.
  135. ↑ „The Jews Who Befriended Turkey and Became Genocide Deniers“. Haaretz.
  136. ↑ 136,0 136,1 „Israeli Knesset Committee Recognizes Armenian Genocide“. Armenian National Committee of America (англиски). 2016-08-01. Посетено на 2021-04-08.
  137. ↑ Lazar Berman (27 April 2021). „Why Israel won't follow Biden's lead and recognize Armenian genocide“. The Times of Israel (англиски). Посетено на 26 September 2021.
  138. ↑ „In Israel, Azeris attacked peaceful Armenian protesters with batons and stones“. 17 October 2020.
  139. ↑ „How pro-Israel Jews Became Azerbaijan's Secret Weapon in Washington“. Haaretz.
  140. ↑ Hubbard, Ben (23 July 2014). „Islamic State Controls Raqqa“. The New York Times.
  141. ↑ Toi Staff. „IS said to destroy Armenian Genocide memorial“. Times of Israel.
  142. ↑ „Pakistani President: "Islamabad will support Azerbaijan in Nagorno Karabakh issue"“. ArmeniaNow. 14 February 2012. Посетено на 2 March 2014.
  143. ↑ Horowitz, Donald L. (2002). The Deadly Ethnic Riot. University of California Press. стр. 74. ISBN 0-520-23642-4.
  144. ↑ Takeyh, Ray; Nikolas K. Gvosdev (2004). The Receding Shadow of the Prophet. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-97629-7.
  145. ↑ Romuald Niedzielko, Kresowa księga sprawiedliwych 1939-1945. O Ukraińcach ratujących Polaków poddanych eksterminacji przez OUN i UPA, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60464-61-8
  146. ↑ Sanamyan, Emil (3 July 2009). „Armenians targeted in Ukraine incident“. Armenian Reporter. Архивирано од изворникот на 20 October 2014. Посетено на 3 March 2014. The knifing death of Sergei Bondarenko (pictured) was followed by anti-Armenian reprisals in a small Ukrainian town.
  147. ↑ „Ukrainian Official Explains 'Anti-Armenian' Statement“. Azatutyun.am. 25 January 2023. Посетено на 25 January 2023.
  148. ↑ „İsa Yusuf Alptekin ve Türkiye'nin Siyasal Hayatına Etkileri“. Архивирано од изворникот на 5 October 2016. Посетено на 1 May 2016.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Антиерменски_чувства&oldid=5277996“