Википедија

Американско-индијански војни

Американско-индијанските војни, познати и како Војни на американската граница и Индијански војни, биле мноштво на конфликти првично водени од европските колонијални империи, Соединетите Американски Држави, и накратко од Конфедеративните Држави на Америка и Република Тексас против разните американски индијански племиња во Северна Америка. Овие конфликти се одвивале од времето на најраните колонијални населби во 17 век до крајот на 19 век. Различните војни произлегле од широк спектар на фактори, а најчест бил желбата на европските доселеници и влади за заземање на земјите на индијанските народи. Европските сили и нивните колонии регрутирале сојузнички индијански племиња за да им помогнат во водењето војни против други индијански племиња. По Американската револуција, многу конфликти биле локални за одредени држави или региони и често вклучувале спорови околу користењето на земјиштето; некои вклучувале циклуси на насилни одмазди.

Хромолитограф од 1899 год. кој прикажува коњаница на САД како прогонуваат американски Индијанци

Како што американските доселеници се ширеле кон запад низ Соединетите Држави по 1780 година, вооружените конфликти се зголемувале по времетраење и интензитет. Кулминацијата дошла во Војната од 1812 година, кога големи индијански коалиции во Среднозападните Соединети Држави и Јужните Соединети Држави се бореле против САД и изгубиле. Конфликтот со доселениците станал поредок и обично се решавал со договори меѓу федералната влада и одредени племиња, кои честопати барале од племињата да продадат или да предадат земја на Соединетите Држави. Овие договори честопати биле прекршувани од федералната влада на САД.

Законот за иселување на Индијанците од 1830 година, кој бил усвоен од Конгресот на Соединетите Држави, ниту овластил еднострано укинување на договорите со кои се гарантираат правата на земјиштето на домородните Американци во рамките на државите, ниту пак присилно иселување на источните Индијанци.[1] Сепак, и двата настани се случиле и тоа во огромен обем; источните индијанските племиња биле принудени да се преселат источно од реката Мисисипи на запад на американската граница, особено во т.н. Индијанска територија, односно Оклахома. Како што доселениците се ширеле на Големите рамнини и Западните Соединети Држави, номадските и полуномадските индијански племиња од тие региони биле принудени да се преселат во индијански резервати.

Индијанските племиња и коалиции честопати победувале во битките со доселениците и војниците кои навлегувале во нивните територии, но нивниот број бил премал, а нивните ресурси премногу ограничени за да извојуваат повеќе од привремени победи и отстапки од САД и другите земји кои колонизирале области кои ги сочинуваат денешните граници на Соединетите Американски Држави.

Колонијален период (1609-1774)

уреди
 
Џејмстаун масакрот од 1622 год.
 
Опсада на Форт Детроит од 1763 год.

Колонизацијата на Северна Америка од страна на Англичаните, Шпанците, Французите, Холанѓаните и Русите била пречекана со отпор од некои индијански племиња, а поддржувана од други.[2] Војните и другите вооружени конфликти во 17-тиот и 18-тиот век ги вклучуваат:

Во некои случаи, конфликтите биле одраз на европските ривалства, при што индијанските племиња генерално застанувале на страна на нивните трговски партнери. Различни племиња се бореле на секоја страна во Војната на кралот Вилијам, Војната на кралицата Ана, Дамеровата војна, Војната на кралот Џорџ и Француската и индијанската војна, здружувајќи се со британските или француските колонисти според сопствените интереси.[3] На 14 август 1784 година, руски колонисти масакрирале 200–3.000 припадници на племето Конијаг Алутик на островот Ситкалидак, Аљаска.[4] Овој масакр е познат како Ава'ук масакрот. И покрај инцидентите што се случувале помеѓу европските колонисти и домородното население, повеќето индијански племиња биле пријателски настроени кон Швеѓаните во Нова Шведска како резултат на почитувањето на племенската земја од страна на шведските власти.[5]

Источно од реката Мисисипи (1775-1842)

уреди

По Револуцијата (1783–1812) британските трговци и владини агенти почнале да ги снабдуваат со оружје Индијанците на територија на тогашен САД, со надеж дека, доколку избие војна, тие ќе се борат на британска страна. Британците понатаму планирале да основаат индијанска нација во областа Охајо-Висконсин за да го спречат понатамошното американско проширување.[6] САД протестирале и објавиле војна во 1812 година. Повеќето индијански племиња ги поддржувале Британците, особено оние во сојуз со Текумсе, но тие на крајот биле поразени од генералот Вилијам Хенри Харисон. Војната од 1812 година се проширила и на индијански ривалства.

Многу бегалци од поразените племиња преминале преку граница во Канада; оние на југ влегле во Флорида (тогаш под шпанска управа) бидејќи под Вицекралството на Нова Шпанија биле слободни, а не робови. Во текот на раниот 19 век, федералната влада била под притисок од доселениците во многу региони да ги протера Индијанците од нивните територии. Законот за иселување на Индијанците од 1830 година (анг. Indian Removal Act of 1830) значел „овластување на претседателот да додели земји западно од Мисисипи во замена за индијански земји во рамките на постојните државни граници“.[7] Некои племиња жестоко се спротивставувале на присилното иселување, особено Семинолите во серија на војни во Флорида (Семинолски војни). Иако никогаш не биле поразени, некои Семиноли мигрирале во доделената индијанска територија западно од Мисисипи. Другите племиња биле принудени да се населат на резервати западно од реката Мисисипи, најпознати се Чероките чие присилното иселување било наречено „Патека на солзите“.

Американска револуционерна војна (1775-1783)

уреди
 
Грабнувањето на Џемима Бун од страна на припадници на племето Шони во 1776 год.

Американската револуционерна војна во суштина била две паралелни војни: на исток борба против британската власт, додека на запад била „Индијанска војна“. Новопрогласените Соединети Држави се натпреварувале со Британците за контрола на територијата источно од реката Мисисипи. Некои Индијанци застанале на страната на Британците, бидејќи се надевале дека ќе го намалат американското ширење. Според мислењето на еден писател, Револуционерната војна била „најобемната и најдеструктивната“ индијанска војна во историјата на Соединетите Држави.

Некои индијански племиња биле поделени околу тоа на која страна да застанат во војната, како што бил случајот со Конфедерацијата на Ирокезите со седиште во Њујорк и Пенсилванија, која се поделила: Онеида и Тускарора застанале на страната на американските патриоти, додека Мохак, Сенека, Кајуга и Онондага застанале на страната на Британците. Ирокезите се обиделе да избегнат директна борба едни против други, но Револуцијата на крајот принудила меѓу-ирокешка борба, и двете страни изгубиле територии по војната. Круната им помогнала на Ирокезите без земја, наградувајќи ги со резерват на реката Гранд во Онтарио и некои други земји. На југоисток, народот Чероки се поделил на про-патриотска фракција наспроти про-британска фракција, која Американците ја нарекувале Чикамауга Чероки; тие биле предводени од Драгинг Кану. Многу други племиња биле слично поделени.

Кога Британците склучиле мир со Американците во Парискиот договор од 1783 година, тие отстапиле огромна индијанска територија на Соединетите Држави. Индијанските племиња кои биле на страната на Британците и се бореле против Американците завршиле како поразен народ кој ја загубил својата земја.

Чероки-американски војни

уреди

Конфликтите на границата биле речиси постојани, почнувајќи со учеството на Чероки во Американската револуционерна војна и продолжувајќи до крајот на 1794 година. Таканаречените „Чикамауга Чероки“, подоцна наречени „Долни Чероки“, биле од Оверхил таунс, а подоцна од Лоуер Таунс, Вели Таунс и Мидел Таунс. Тие го следеле воениот водач Драгинг Кану на југозапад, прво до областа на потокот Чикамауга во близина на Чатануга, Тенеси, потоа до Петте долни градови каде што им се придружиле групи на Мускоги, бели Ториевци, робови бегалци и отпадници Чикасо, како и повеќе од сто Шони. Главни цели на нападите биле колониите на округот Вашингтон долж реките Ватауга, Холстон и Ноличуки, и во долината Картер во горниот источен Тенеси, како и населбите долж реката Камберленд, почнувајќи со тврдината Нешборо во 1780 година, дури и во Кентаки, плус против населбите на Френклин, а подоцна и државите Вирџинија, Северна Каролина, Јужна Каролина и Џорџија. Обемот на нападите од страна на Чикамауга и нивните сојузници се движел од брзи рации од мали воени групи до големи кампањи од четиристотини или петстотини воини, а еднаш и повеќе од илјада. Горните Мускоги под блискиот сојузник на Драгинг Кану, Александар Мекгиливреј, често се придружувале на нивните кампањи, а исто така дејствувале одделно, а населбите на Камберленд биле нападнати од Чикасо, Шони од север и Делавер. Кампањите на Драгинг Кану и неговиот наследник Џон Ватс често се спроведувале во врска со кампањите на Северозападната територија. Колонистите генерално одговарале со напади во кои населбите на Чероки биле целосно уништени, иако обично без големи загуби на животи на ниту една страна. Војните продолжиле до Договорот од Телико Блокхаус во ноември 1794 година.[8]

Северозападна индијанска војна

уреди
 
Охајо Кантри со борби и масакри помеѓу 1775 и 1794
 
Битката на Паднатите Дрва
 
Воена спогодба помеѓу Американците и племето Крик во 1814 год.

Во 1787 година, Северозападната уредба официјално ја организирала Северозападната територија за населување, и американските доселеници почнале да продираат во регионот. Насилство избувнало додека индијанските племиња давале отпор, и така администрацијата на претседателот Џорџ Вашингтон испратила вооружени експедиции во областа. Меѓутоа, во Северозападната индијанска војна, пан-племенска конфедерација предводена од Блу Џекет (Шони), Литл Тартл (Мајами),[9] Буконгахелас (Ленапе) и Егушава (Отава) ги поразила армиите предводени од генералите Џосаја Хармар и Артур Сент Клер. Поразот на генералот Сент Клер била најтешката загуба некогаш нанесена на американската армија од Индијанци. По последователните порази, Соединетите Држави испратиле делегати да разговараат за мир со Северозападната конфедерација, но двете страни не можеле да се договорат за гранична линија. Соединетите Држави испратиле нова експедиција предводена од генералот Ентони Вејн, која ја поразила конфедерацијата во Битката кај Паднатите дрва во 1794 година. Сфаќајќи дека нема да пристигне британска помош, домородните народи биле принудени да го потпишат Договорот од Гринвил во 1795 година, со кој Охајо и дел од Индијана биле отстапени на Соединетите Држави.[10]

Текумсе, Крик војната и Војната од 1812

уреди

До 1800 година, индијанското население броело приближно 600.000 жители во она што станале континенталните Соединети Држави. До 1890 година, нивното население се намалило на околу 250.000.[11] Во 1800 година, Вилијам Хенри Харисон станал гувернер на територијата Индијана, под водство на претседателот Томас Џеферсон, и тој спроведувал агресивна политика за добивање титули за индијански земји. Браќата Текумсе и Тенскватава (Шони), ја организирале Војната на Текумсе, уште еден пан-племенски отпор кон населувањето на запад.

Текумсе бил на југ обидувајќи се да регрутира сојузници меѓу Крик, Чероки и Чокта народите кога Харисон марширал против индијанската конфедерација, поразувајќи ги Тенскватава и неговите следбеници во Битката кај Типекано во 1811 година. Американците се надевале дека победата ќе го заврши милитантниот отпор, но Текумсе наместо тоа избрал отворено да склопи сојуз со Британците, кои наскоро биле во војна со Американците во Војната од 1812 година. Војната на Крик Индијанците (1813-1814) започнала како племенски конфликт во рамките на племето Крик, но станала дел од поголемата борба против американската експанзија. Текумсе бил убиен од армијата на Харисон во Битката кај Темза, завршувајќи го отпорот во Стариот Северозапад. Првата Семинолска војна во 1818 година резултирала со тоа што Шпанците ја загубиле Флорида, а таа била присоединета кон Соединетите Држави во 1819 година.

Втората Семинолска војна

уреди

Американските доселеници почнале да навлегуваат во Флорида, која станала американска територија и имала едно од најплодните земји во нацијата. Пол Хофман тврди дека алчноста, расизмот и „самоодбраната“ од индијанските рации одиграле голема улога во решителноста на доселениците „засекогаш да ја ослободат Флорида од Индијанци“.[12] За да се зголеми тензијата, робови бегалци понекогаш наоѓале засолниште во логорите на Семинолите. Резултатот бил судири помеѓу белите доселеници и Индијанците кои живееле таму. Ендру Џексон се обидел да го ублажи овој проблем со потпишување на Законот за иселување на Индијанците од 1830 година, кој предвидувал иселување на Индијанците од Флорида - со сила ако е потребно. Многу групи на Семиноли биле релативно нови доселеници во Флорида, предводени од такви моќни водачи како Арипека (Сем Џонс), Миканопи и Осеола, и тие немале намера да ги напуштат своите земји. Тие возвратиле против доселениците, и тоа довело до Втората Семинолска војна, најдолгата и најскапата војна што Армијата некогаш ја водела против Индијанци.

Во мај 1830 година, Конгресот го донел Законот за иселување на Индијанците, кој предвидувал присилно иселување на домородните народи во територијата на Оклахома. Договорот од Пејнс Лендинг бил потпишан во мај 1832 година од неколку поглавари на Семиноли кои подоцна го откажале, тврдејќи дека биле измамени или принудени да потпишат и јасно велејќи дека нема да дозволат да бидат преселени во резерват на запад. Продолжениот отпор од Семинолите ја натерало Флорида да се подготви за војна. Милицијата на Свети Августин побарала од Министерството за војна на САД заем од 500 мускети, а 500 доброволци биле мобилизирани под водство на бригадниот генерал Ричард К. Кол. Индијански воени групи напаѓале фарми и населби, а семејствата бегале во тврдини или големи градови, или целосно надвор од територијата. Воена група предводена од Осеола заробила воз за снабдување на милицијата на Флорида, убивајќи осум од нејзините стражари и ранувајќи шест други; повеќето од одземените добра биле вратени од милицијата во друга борба неколку дена подоцна. Плантажи со шеќерна трска биле уништени долж атлантскиот брег јужно од Свети Августин, Флорида, при што многу од робовите на насадите им се придружиле на Семинолите.

 
Напад на Семинолите на блокхаус во декември 1835 год.

Армијата на САД имала 11 чети (околу 550 војници) стационирани во Флорида. Тврдината Кинг (Окала) имала само една чета војници и се стравувало дека тие би можеле да бидат прегазени од Семинолите. Три чети биле стационирани во тврдината Брук (Тампа), со уште две кои се очекувале наскоро, па армијата одлучила да испрати две чети во тврдината Кинг. На 23 декември 1835 година, двете чети со вкупно 110 луѓе ја напуштиле тврдината Брук под команда на мајорот Френсис Л. Дејд. Семинолите ги следеле војниците кои марширале пет дена и ги нападнале од заседа и ја уништиле командата на 28 декември. Преживеале само тројца, а еден бил прогонет и убиен од Семинол следниот ден. Преживеаните Рансом Кларк и Џозеф Спраг се вратиле во тврдината Брук. Кларк починал од своите рани подоцна и тој го дал единствениот извештај за битката од гледна точка на армијата. Семинолите изгубиле тројца луѓе и петмина ранети. На истиот ден, Осеола и неговите следбеници го застрелале и убиле агентот Вајли Томпсон и уште шест други за време на заседа надвор од тврдината Кинг.

На 29 декември, генералот Клинч ја напуштил тврдината Дрејн со 750 војници, вклучувајќи 500 доброволци на регрутација што требало да заврши на 1 јануари 1836 година. Групата патувала до упориште на Семинолите наречено Залив на Витлакучи, област со многу езера на југозападната страна на реката Витлакучи. Кога стигнале до реката, војниците не можеле да го најдат бродот, па Клинч ги префрлил своите редовни трупи преку реката во едно кану. Откако биле преку реката и се опуштиле, Семинолите нападнале. Трупите ги фиксирале бајонетите и ги нападнале, по цена на четворица мртви и 59 ранети. Милицијата обезбедила покритие додека армиските трупи потоа се повлекле преку реката.

 
Маринци бараат Семиноли меѓу мангровите дрва

Битката кај езерото Окичоби била првата голема акција на кампањата за полковникот Закари Тејлор. Тој ја напуштил тврдината Гардинер на горната река Кисими со 1.000 луѓе на 19 декември и се упатил кон езерото Окичоби. Во првите два дена, 90 Семиноли се предале. На третиот ден, Тејлор застанал да ја изгради тврдината Бејсинџер каде што ги оставил своите болни и доволно луѓе да ги чуваат Семинолите кои се предале. Колоната на Тејлор стигнала до главното тело на Семинолите на северниот брег на езерото Окичоби на 25 декември.

Семинолите биле предводени од „Алигатор“, Сем Џонс и неодамна избеганиот Коакучи, и тие биле позиционирани во шумичка опкружена со пилешка трева. Почвата била густа кал, а пилешката трева лесно ја сече и гори кожата. Тејлор имал околу 800 луѓе, додека Семинолите броеле помалку од 400. Тејлор прво ги испратил доброволците од Мисури, движејќи ги своите трупи директно во центарот на мочуриштето. Неговиот план бил да направи директен напад наместо да ги опколи Индијанците. Сите негови луѓе оделе пеш. Штом дошле на дофат, Индијанците отвориле силен оган. Доброволците се повлекле и нивниот командант полковникот Џентри бил смртно ранет, па тие се повлекле назад преку мочуриштето. Борбата во пилешката трева била најсмртоносна за пет чети од Шестата пешадија; секој офицер освен еден бил убиен или ранет, заедно со повеќето од нивните подофицери. Војниците претрпеле 26 убиени и 112 ранети, во споредба со 11 убиени Семиноли и 14 ранети. Ниту еден Семинол не бил заробен, иако Тејлор заробил 100 коњи и 600 грла добиток.

До 1842 година, војната се намалувала и повеќето Семиноли ја напуштиле Флорида за Оклахома. Армијата на САД официјално регистрирала 1.466 смртни случаи во Втората Семинолска војна, главно од болести. Бројот на убиени во акција е помалку јасен. Махон известува за 328 редовни војници убиени во акција, додека Мисал известува дека Семинолите убиле 269 офицери и војници. Речиси половина од тие смртни случаи се случиле во битката кај Дејд, битката кај езерото Окичоби и масакрот на Харни. Слично на тоа, Махон известува за 69 смртни случаи за морнарицата, додека Мисал известува за 41 за морнарицата и маринскиот корпус. Махон и Одборот на државни институции на Флорида се согласуваат дека 55 офицери и војници доброволци биле убиени од Семинолите, додека Мисал вели дека бројот е непознат. Северен весник објавил извештај дека повеќе од 80 цивили биле убиени од Индијанци во Флорида во 1839 година. До крајот на 1843 година, 3.824 Индијанци биле депортирани од Флорида во Индијанска територија.

Западно од реката Мисисипи (1804-1924)

уреди

Серијата конфликти во западниот дел на Соединетите Држави меѓу Индијанците, американските доселеници и Армијата на Соединетите Држави се општо познати како Индијански војни. Многу од овие конфликти се случиле за време и по Граѓанската војна, сѐ до затворањето на границата околу 1890 година. Сепак, регионите на Западот кои биле населени пред Граѓанската војна, забележале значајни конфликти пред 1860 година, како што се Тексас, Ново Мексико, Јута, Орегон, Калифорнија и државата Вашингтон.[13]

Различни статистики се развиени во врска со разорноста на овие војни врз засегнатите народи. Грегори Михно користел записи кои се занимаваат со бројки „како директен резултат“ на судирите и заклучил дека „од вкупно 21.586 жртви забележани во оваа студија, воениот персонал и цивилите сочинувале 6.596 (31%), додека индијанските жртви изнесувале околу 14.990 (69%)“ за периодот од 1850–1890 година. Сепак, Михно вели дека тој „ги користел проценките на армијата во речиси секој случај“ и „бројот на жртви во оваа студија е инхерентно пристрасен кон проценките на армијата“. Неговата работа речиси и да не вклучува ништо за „индијанските воени групи“, и тој наведува дека „армиските записи често се нецелосни“.[14]

Според Михно, повеќе конфликти со Индијанците се случиле во државите кои граничат со Мексико отколку во внатрешните држави. Аризона се рангира највисоко, со 310 познати битки водени во границите на државата помеѓу Американците и Индијанците. Исто така, Аризона се рангира највисоко од државите по смртни случаи од војните. Најмалку 4.340 луѓе биле убиени, вклучувајќи ги и доселениците и Индијанците, повеќе од двојно повеќе од оние што се случиле во Тексас, втората највисоко рангирана држава. Повеќето од смртните случаи во Аризона биле предизвикани од Апачите. Михно исто така вели дека 51 процент од битките се случиле во Аризона, Тексас и Ново Мексико помеѓу 1850 и 1890 година, како и 37 проценти од жртвите во земјата западно од реката Мисисипи.

Позадина

уреди

Американските доселеници и ловци на крзно се прошириле во западните територии на Соединетите Држави и ги воспоставиле патеката Санта Фе и патеката Орегон. Односите генерално биле мирни меѓу американските доселеници и Индијанците. Семејството Бент од тврдината Бент на патеката Санта Фе имало пријателски односи со Шајените и Арапахо, а мир бил воспоставен на патеката Орегон со Договорот од Форт Ларами потпишан во 1851 година меѓу Соединетите Држави и Индијанците од рамнините и Индијанците од северните Карпести Планини. Договорот дозволувал премин на доселеници, градење патишта и стационирање војници по должината на патеката Орегон.

 
Битки, армиски постови и општата локација на племињата на американскиот запад

Златната треска на Пајкс Пик во 1859 година донела значително бело население во предгорјето на Карпестите Планини, поддржано од трговски пат кој ги пресекувал централните Големи Рамнини. Напредокот на населувањето по донесувањето на Законот за доделување земја на доселеници од 1862 година и растечките трансконтинентални железници по Граѓанската војна дополнително ја дестабилизирале ситуацијата, ставајќи ги белите доселеници во директна конкуренција за земјата и ресурсите на Големите Рамнини и западниот дел на Карпестите Планини.[15] Дополнителни фактори вклучувале откривањето на злато во Монтана за време на златната треска во Монтана од 1862–1863 година и отворањето на патеката Боземан, што довело до Војната на Црвениот Облак, и подоцнежното откривање злато во Црните Ридови што резултирало со златната треска од 1875–1878 година и Големата Сијукс Војна од 1876–1877 година.

Рударите, сточарите и доселениците се прошириле во рамнината, и ова довело до зголемени конфликти со индијанското население на Западот. Многу племиња се бореле со американските доселеници во еден или друг момент, од Јутите на Големиот Басен до племето Нез Перс од Ајдахо. Но, Сијуксите од Северните Рамнини и Апачите од Југозападот воделе најагресивна војна, предводени од решителни, милитантни водачи како што се Црвениот Облак и Лудиот Коњ. Сијуксите биле релативно нови доселеници на Рамнините, бидејќи претходно биле седентарни фармери во регионот на Големите Езера. Тие се преселиле на запад, раселувајќи други индијански племиња и станувајќи стравувани воини. Апачите ја надополнувале својата економија со напади на други племиња, и практикувале војување за да ја одмаздат смртта на член од нивното племе.

За време на Американската Граѓанска војна, армиските единици биле повлечени за да се борат во војната на исток. Тие биле заменети со доброволната пешадија и коњаница подигнати од државите Калифорнија и Орегон, од западните територијални влади или од локалните милиции. Овие единици се бореле со Индијанците и ги одржувале отворени комуникациите со истокот, држејќи го западот за Унијата и поразувајќи го обидот на Конфедерацијата да ја заземе територијата на Ново Мексико. По 1865 година, националната политика повикувала сите Индијанци или да се асимилираат во американското население како граѓани, или да живеат мирно на резервати. Напади и војни меѓу племињата не биле дозволени, а вооружените индијански групи надвор од резерватите биле одговорност на Армијата.

Тексас

уреди
 
Квана Паркер, син на Команче поглавица и доселеничка од Тексас; приказната на неговото семејство ја опфаќа историјата на Тексашко-Индијанските војни

18-тиот и раниот 19-ти век во Тексас биле обележани со натпревар и војни помеѓу Команчите на север и запад од државата и шпанските населби на југ и исток. Во Битката кај Двојните Села во 1759 година, Команчите и нивните сојузници Вичита ја поразиле шпанската и апачката војска од повеќе од 500 луѓе и го запреле шпанското проширување во Тексас. Нападите на Команчите врз шпанските населби и нивните сојузници Липан Апачите во Тексас и дефанзивниот шпански став ги одбележале следните 70 години. Во 1830-тите години, голем број Американци почнале да се населуваат во Тексас навлегувајќи во Команчерија, прото-империјата на Команчите.[16][17] Серија битки помеѓу Американците и Команчите и нивните сојузници Киова и Киова Апачи продолжиле до 1870-тите години.

Првата значајна битка помеѓу американските доселеници и Команчите бил масакрот во Форт Паркер во 1836 година, во кој воена група на Команчи, Киова, Вичита и Делавер нападнал тексашка истурена станица во Форт Паркер. Мал број доселеници биле убиени за време на нападот, а киднапирањето на Синтија Ен Паркер и уште две деца предизвикале широко распространет гнев кај Тексашаните.

Република Тексас се здобила со независност од Мексико во 1836 година. Владата на Тексас под претседателот Сем Хјустон водела политика на војување со Команчите и Киова. Хјустон живеел со Чероките, но Чероките се здружиле со мексиканските сили за да се борат против Тексас. Хјустон го решил конфликтот без прибегнување кон оружје, одбивајќи да верува дека Чероките ќе се вооружат против неговата влада.[18] Администрацијата на Мирабо Б. Ламар го следела Хјустон и зазела многу поинаква политика кон Индијанците. Ламар ги преселил Чероките на запад, а потоа се обидел да ги депортира Команчите и Киова. Ова довело до серија битки, вклучувајќи ја и Борбата во Советодавната Куќа, во која тексашката милиција убила 33 командански поглавари на мировни преговори. Команчите возвратиле со Големиот Напад од 1840 година, а Битката кај Плам Крик следела неколку дена подоцна.

Администрацијата на Ламар била позната по својата неуспешна и скапа индијанска политика; цената на војната со Индијанците ги надминала годишните приходи на владата во текот на целиот негов четиригодишен мандат. По неа следела втора администрација на Хјустон, која ја продолжила претходната политика на дипломатија. Тексас потпишал договори со сите племиња, вклучувајќи ги и Команчите. Во 1840-тите и 1850-тите, Команчите и нивните сојузници го префрлиле најголемиот дел од своите напади кон слабиот и скоро независен Мексико. Команчките војски, броејќи стотици, напаѓале длабоко во Мексико за коњи и заробеници и го користеле Тексас како безбедно засолниште од мексиканската одмазда (види Војни меѓу Команчи и Мексико).

Тексас се приклучил на Унијата во 1845 година, а федералната влада и Тексас ја продолжиле борбата меѓу Индијанците од рамнините и доселениците. Конфликтите биле особено жестоки и крвави на границата на Тексас од 1856 до 1858 година, бидејќи доселениците продолжиле да ги прошируваат своите населби во Команчерија. Првиот тексашки упад во срцето на Команчерија бил во 1858 година, таканаречената Експедиција на Антилоп Хилс, обележана со Битката кај Литл Роб Крик.

Битките меѓу доселениците и Индијанците продолжиле во 1860 година, а тексашката милиција уништила индијански логор во Битката кај Пис Ривер. По битката, Тексашаните дознале дека ја вратиле Синтија Ен Паркер, малата девојка заробена од Команчите во 1836 година. Таа се вратила да живее со своето семејство, но и недостигале нејзините деца, вклучувајќи го и нејзиниот син Квана Паркер. Тој бил син на Паркер и команданскиот поглавар Пета Нокона, и станал командански воен поглавар во Втората битка кај Адобе Волс. На крајот се предал на огромната сила на федералната влада и се преселил во резерват во југозападна Оклахома во 1875 година.

Пацифичкиот северозапад

уреди

На 1-4 октомври 1804 година, Руска Америка (денешна Алјаска) задушила бунт на кланот Тлингит Кикс.ади за време на Битката кај Ситка.[19]

Бројни војни се случиле по Орегонскиот договор од 1846 година и создавањето на Орегонската територија и Вашингтонската територија. Меѓу причините за конфликтите биле ненадејната имиграција во регионот и серијата златни трески низ целиот пацифички северозапад. Масакрот на Вајтман во 1847 година ја предизвика војната Кајуз, што доведе до борби од Каскадните Планини до Карпестите Планини. Кајузите биле поразени во 1855 година, но конфликтот се проширил и продолжил во она што станало познато како војна Јакима (1855–1858). Гувернерот на Вашингтонската територија, Исак Стивенс, се обидел да ги принуди индијанските племиња да потпишат договори со кои ќе отстапат земја и ќе основаат резервати. Јакама потпишале еден од договорите договорени за време на Советот Вала Вала од 1855 година, со кој се основал Индијанскиот резерват Јакама, но обидите на Стивенс главно служеле за интензивирање на непријателствата. Откритијата на злато во близина на Форт Колвил резултирале со многу рудари кои минувале низ земјите на Јакама преку преминот Начес, а конфликтите брзо ескалирале во насилство. Биле потребни неколку години за Армијата да ги порази Јакама, за време на кои војната се проширила на регионот Пјуџет Саунд западно од Каскадите. Војната Пјуџет Саунд од 1855–1856 година била предизвикана делумно од војната Јакима и делумно од употребата на заплашување за да се принудат племињата да потпишат договори за отстапување земја. Договорот од Медисин Крик од 1855 година воспоставил нереално мал резерват на сиромашна земја за племињата Нисквали и Пујалуп. Насилство избувнало во долината на Белата Река, по должината на патот до преминот Начес и поврзувајќи ги земјите на Нисквали и Јакама. Војната Пјуџет Саунд често се памети во врска со Битката кај Сиетл (1856) и погубувањето на поглаварот Леши од Нисквали, централна фигура на војната.[20]

 
Нисквали поглавицата Лески бил обесен за убиство во 1858 година. Државата Вашингтон во 2004 година признала дека пресудата била неоснована.

Во 1858 година, борбите се прошириле на источната страна на Каскадите. Оваа втора фаза од војната Јакима е позната како војна Коер д'Ален. Племињата Јакама, Палус, Спокејн и Коер д'Ален биле поразени во Битката кај Четирите Езера кон крајот на 1858 година.[20]

Во југозападен Орегон, тензиите и престрелките ескалирале меѓу американските доселеници и народите на реката Роуг во Војните на реката Роуг од 1855–1856 година. Калифорниската златна треска помогнала да се поттикне зголемување на бројот на луѓе кои патувале на југ низ долината на реката Роуг. Откритијата на злато продолжиле да предизвикуваат насилни конфликти меѓу трагачите и Индијанците. Почнувајќи од 1858 година, Златната треска во кањонот Фрејзер во Британска Колумбија привлекол голем број рудари, многу од Вашингтон, Орегон и Калифорнија, кулминирајќи со Војната во кањонот Фрејзер. Овој конфликт се случил во Колонијата на Британска Колумбија, но милициите вклучени биле формирани главно од Американци.

Набргу по Војната во кањонот Фрејзер, домородните народи на северозападниот пацифички брег, вклучувајќи ги областите кои сега се дел од Соединетите Држави и Канада, од Вашингтон до Алјаска, претрпеле голема загуба на население, културен пустош и губење на суверенитет поради епидемијата на сипаници во северозападниот дел на Пацификот во 1862 година.[21] Војната Чилкотин од 1864 година се случила близу крајот на епидемијата кога пат од златните полиња до брегот се градел низ територијата на Тсилхкот'ин (Чилкотин) без дозвола. Во тоа време, и сè уште денес, Првите нации како што се Тсилхкот'ин велат дека колонијалната влада намерно ширела сипаници со цел да стави крај на домородниот суверенитет и домородните права во Британска Колумбија.[22] Работниците на проектот за градење патишта им се заканувале на Тсилхкот'ин со сипаници. Војната заврши со бесење на шест поглавари на Тсилхкот'ин. Во 2014 година, премиерката на Британска Колумбија, Кристи Кларк, формално ги ослободи обесените поглавари и се извини за овие дела, признавајќи дека „има индикации [дека сипаниците] биле намерно ширени.“[23] Откривањето на злато во Ајдахо и Орегон во 1860-тите години довело до слични конфликти кои кулминирале со Масакрот Беар Ривер во 1863 година и Војната на змиите од 1864 до 1868 година.

Кон крајот на 1870-тите, се случиле уште една серија вооружени конфликти во Орегон и Ајдахо, кои се прошириле на исток во Вајоминг и Монтана. Војната на Нез Перс од 1877 година е позната особено по поглаварот Џозеф и четиримесечното, 1.200 милји долго повлекување во борба на група од околу 800 Нез Перс, вклучувајќи жени и деца. Војната на Нез Перс била предизвикана од голем прилив на доселеници, присвојување на индијански земји и златна треска - овој пат во Ајдахо. Нез Перс ангажирал 2.000 американски војници од различни воени единици, како и нивни индијански помошни сили. Тие се бореле во „осумнаесет борби, вклучувајќи четири големи битки и најмалку четири жестоко оспорувани престрелки“, според Алвин Џозефи. Поглаварот Џозеф и Нез Перс биле многу ценети за нивното однесување во војната и нивната способност за борба.[24]

Војната Банок избувнала следната година поради слични причини. Шипитер Индијанската војна во 1879 година бил последниот конфликт во областа.

Југозапад

уреди
 
Џеронимо (десно) и неговите борци (1886 год.)

Разни војни помеѓу Шпанците и домородните Американци, главно Команчи и Апачи, се одвивале од 17-ти до 19-ти век во југозападниот дел на Соединетите Држави. Шпанските гувернери склучувале мировни договори со некои племиња во овој период. Неколку настани се истакнуваат за време на колонијалниот период: од една страна, управата на Томас Велез Качупин, единствениот колонијален гувернер на Ново Мексико кој успеал да воспостави мир со Команчите откако се соочил со нив во Битката кај езерото Сан Диего и научил како да се однесува со нив без да предизвика недоразбирања што би можеле да доведат до конфликт со нив. Бунтот на Пуебло од 1680 година, исто така, бил истакнат, предизвикувајќи шпанската провинција да биде поделена на две области: една предводена од шпанскиот гувернер, а другата од водачот на Пуеблосите. Неколку воени конфликти се случиле помеѓу Шпанците и Пуеблосите во овој период сè додека Диего де Варгас не склучил мировен договор со нив во 1691 година, што ги направило повторно поданици на шпанскиот гувернер. Конфликтите меѓу Европејците и домородните народи продолжиле по преземањето на Алта Калифорнија и Санта Фе де Нуево Мехико од Мексико на крајот од Мексиканско-американската војна во 1848 година и купувањето на Гадсден во 1853 година. Овие траеле од 1846 до најмалку 1895 година. Првите конфликти биле на територијата на Ново Мексико, а подоцна во Калифорнија и на територијата на Јута за време и по златната треска во Калифорнија.

Индијанските племиња на југозапад биле вклучени во циклуси на трговија и меѓусебни борби и со доселениците со векови пред Соединетите Држави да ја преземат контролата врз регионот. Овие конфликти со Соединетите Држави ги вклучувале сите не-пуебло племиња во регионот и често биле продолжение на мексиканско-шпанските конфликти. Војните на Навахо и Војните на Апачи се можеби најпознати. Последната голема кампања на војската против Индијанците на југозапад вклучувала 5.000 војници на терен и резултирала со предавање на Чирикахуа Апачот Џеронимо и неговата група од 24 воини, жени и деца во 1886 година.

Калифорнија

уреди

Американската армија држела мал гарнизон западно од Карпестите Планини, но почнувајќи од 1849 година, Калифорниската златна треска донела голем прилив на рудари и доселеници во областа. Резултатот бил дека повеќето од раните конфликти со калифорниските Индијанци ги вклучувале локалните групи рудари или доселеници. За време на Американската граѓанска војна, калифорниски волонтери ги замениле федералните трупи и ги добиле тековната Војна на Ќелавите Ридови и Индијанската војна во долината Овенс и учествувале во помали акции во северна Калифорнија. Калифорниските и орегонските волонтерски гарнизони во Невада, Орегон, Ајдахо, Јута, Ново Мексико и териториите на Аризона, исто така, учествувале во конфликти со Индијанците Апачи, Шајени, Гошути, Навахо, Пајути, Шошони, Сијукси и Јути од 1862 до 1866 година. По Граѓанската војна, Калифорнија била главно пацифицирана, но федералните трупи ги замениле волонтерите и повторно ја започнале борбата против Индијанците во оддалечените региони на пустината Мохаве и на североисток за време на Змиската војна (1864–1868) и Војната на Модок (1872–1873).

Големиот басен

уреди

Племињата од Големиот Басен биле главно Шошони и тие биле многу погодени од патиштата Орегон и Калифорнија и од мормонските пионери во Јута. Шошоните имале пријателски односи со американските и британските трговци со крзно и ловци со стапици, почнувајќи од нивната средба со Луис и Кларк.

Традиционалниот начин на живот на Индијанците бил нарушен и тие започнале да ги напаѓаат патниците по патиштата и да покажуваат агресија кон мормонските доселеници. За време на Американската граѓанска војна, калифорниските волонтери стационирани во Јута одговориле на поплаките, што резултирало со масакрот кај реката Беар.[25] По масакрот, разни племиња Шошони потпишале серија договори разменувајќи ветувања за мир за мали ануитети и резервати. Еден од нив бил Договорот Бокс Елдер, кој идентификувал барање за земјиште поднесено од Северозападните Шошони. Врховниот суд изјавил дека ова барање не е обврзувачко во одлука од 1945 година,[26] но Комисијата за индијански барања го признала како обврзувачко во 1968 година. Потомците на првичната група биле колективно обештетени по стапка од помалку од 0,50 долари по акр, минус правните трошоци.[27]

Повеќето од локалните групи биле уништени од војната и се соочиле со континуирана загуба на земјиште за лов и риболов предизвикана од постојано растечката популација. Некои се преселиле во Индијанскиот резерват Форт Хол кога бил создаден во 1868 година. Дел од Шошоните ја населиле заедницата Вашики, Јута, санкционирана од Мормоните.[28] Од 1864 година, калифорниските и орегонските волонтери, исто така, учествувале во раните кампањи на Змиската војна во областите на Големиот Басен во Калифорнија, Невада, Орегон и Ајдахо. Од 1866 година, американската армија ги заменила волонтерите во таа војна, која генералот Џорџ Крук ја завршил во 1868 година по долготрајна кампања.[29]

Големите рамнини

уреди
 
Споменик на „Масакр кањон“ и историски маркер во Небраска

Првично, односите меѓу учесниците во златната треска на Пајкс Пик и домородните американски племиња од Фронт Рејнџ и долината на Плат биле пријателски.[30][31] Бил направен обид за решавање на конфликтите преку преговори за Договорот од Форт Вајс, со кој бил воспоставен резерват во југоисточен Колорадо, но договорот не бил прифатен од сите скитнички воини, особено од „Кучињата Војници“ (анг. Dog Soldiers). Во текот на раните 1860-ти, тензиите се зголемиле и кулминирале во Колорадската војна и Масакрот кај Сенд Крик, каде што доброволците од Колорадо нападнале мирно село на Шајените, убивајќи жени и деца,[32] што ги поставило темелите за понатамошни конфликти.

Соживотот меѓу доселениците и Индијанците од рамнините на Колорадо и Канзас бил одржуван од племињата, но меѓу доселениците во Колорадо растело расположение за протерување на Индијанците. Сериозноста на нападите врз цивили за време на Дакотската војна од 1862 година придонела за овие чувства, како и неколкуте помали инциденти што се случиле во долината на Плат и во областите источно од Денвер. Редовните војници биле повлечени за служба во Граѓанската војна и биле заменети со Доброволците од Колорадо, луѓе кои живееле на границата и честопати биле за истребување на Индијанците. Тие биле командувани од Џон Чивингтон и Џорџ Л. Шоуп, кои го следеле водството на Џон Еванс, територијален гувернер на Колорадо. Тие усвоиле политика на пукање на лице место на сите Индијанци на кои ќе наидат, политика која за кратко време предизвикала општа војна на рамнините на Колорадо и Канзас, Колорадската војна.[31]

Нападите од банди на рамничарски Индијанци врз изолирани фарми источно од Денвер, врз напредните населби во Канзас, врз станиците на дилижансите по должината на Јужна Плат, како на пример во Џулсбург,[33] и по должината на патеката Смоки Хил, резултирале со тоа што многу доселеници и во Колорадо и во Канзас усвоиле многу непријателски став кон домородните Американци, со повици за истребување.[34] Исто така, насилството покажано од Доброволците од Колорадо за време на Масакрот кај Сенд Крик резултирало со тоа што домородните Американци, особено „Кучињата Војници“, банда на Шајените, се вклучиле во слично насилни одмазди.

Дакота војна

уреди
 
Доселеници бегаат од Дакота војната во 1862 год.

Дакотската војна од 1862 година (почесто нарекувана бунт на Сијуксите од 1862 година во постарите извори и популарните текстови) бил првиот голем вооружен судир меѓу САД и Сијуксите (Дакота). По шест недели борби во Минесота, предводени главно од поглаварот Таојатедута (познат и како Мала Врана), записите конечно покажуваат дека повеќе од 500 американски војници и доселеници загинале во конфликтот, иако многу повеќе можеби загинале во мали рации или по заробувањето. Бројот на загинати Сијукси во бунтот е главно недокументиран. По војната, 303 воини на Сијуксите биле осудени за убиство и силување од американските воени трибунали и осудени на смрт. Повеќето смртни казни биле заменети од претседателот Линколн, но на 26 декември 1862 година, во Манкато, Минесота, 38 мажи Дакота Сијукси биле обесени во она што до денес е најголемото масовно погубување во историјата на САД.[35]

По протерувањето на Дакотите, некои бегалци и воини се упатиле кон земјите на Лакота во денешна Северна Дакота. Битките продолжиле помеѓу полковите на Минесота и комбинираните сили на Лакота и Дакота до 1864 година, додека полковникот Хенри Сибли ги гонел Сијуксите во територијата Дакота. Армијата на Сибли ги поразила Лакота и Дакота во три големи битки во 1863 година: Битката кај Мртвото Биволско Езеро на 26 јули 1863 година, Битката кај Каменето Езеро на 28 јули 1863 година и Битката кај Вајтстоун Хил на 3 септември 1863 година. Сијуксите се повлекле понатаму, но повторно се соочиле со американската армија во 1864 година; овој пат, генералот Алфред Сали водел војска од близу Форт Пјер, Јужна Дакота, и решително ги поразил Сијуксите во Битката кај планината Килдир на 28 јули 1864 година.

Колорадо војна, Санд Крик масакрот и Сијукс војната од 1865

уреди
 
Мочи (десно), девојка од Јужните Шајени во логорот на Блек Кетл, која станала воин по нејзините искуства со Масакрот во Сенд Крик; фотографирана околу 1875 година.

На 29 ноември 1864 година, милицијата на територијата Колорадо одговорила на серија индијански напади врз бели населби со напад на логор на Шајени и Арапахо на Сенд Крик во југоисточен Колорадо, под наредба да не земаат затвореници. Милицијата убила околу 200 Индијанци, од кои две третини биле жени и деца, земајќи скалпови и други грозоморни трофеи.[31]

По масакрот, преживеаните се приклучиле на логорите на Шајените на реките Смоки Хил и Републикан. Тие го пушеле военото луле и го пренесувале од логор во логор меѓу Сијуксите, Шајените и Арапахо кои биле логорувани во областа, и планирале напад на станицата за дилижанси и тврдината во Џулсбург, кој го извршиле во јануарската Битка кај Џулсбург во 1865 година. Овој напад бил проследен со бројни рации по должината на Јужна Плат источно и западно од Џулсбург, и со втор напад на Џулсбург во почетокот на февруари. Поголемиот дел од Индијанците потоа се преселиле на север во Небраска на пат кон Блек Хилс и реката Паудер.[36] Во пролетта 1865 година, рациите продолжиле по должината на патеката Орегон во Небраска. Индијанците ја нападнале патеката Орегон по должината на реката Северна Плат и ги нападнале војниците стационирани на мостот преку Северна Плат кај Каспер, Вајоминг, во Битката кај мостот Плат.

Кампањите на Шеридан

уреди

По Граѓанската војна, сите Индијанци биле распределени во резервати, а резерватите биле под контрола на Министерството за внатрешни работи. Контролата на Големите Рамнини паднала под Одделот на Мисури на Армијата, административна област од над 1.000.000 mi² која ги опфаќала сите земји меѓу реката Мисисипи и Карпестите Планини. Генерал-мајор Винфилд С. Хенкок го водел одделот во 1866 година, но лошо ја водел својата кампања, што резултирало со рации на Сијуксите и Шајените кои напаѓале поштенски дилижанси, ги палеле станиците и ги убивале вработените. Тие исто така силувале, убивале и киднапирале доселеници на границата.[37]

Филип Шеридан бил воен гувернер на Луизијана и Тексас во 1866 година, но претседателот Џонсон го отстранил од таа функција, тврдејќи дека владеел со областа со апсолутна тиранија и непослушност. Набргу потоа, Хенкок бил отстранет од чело на Одделот на Мисури, а Шеридан го заменил во август 1867 година.[38] Тој добил наредба да ги смири рамнините и да ја преземе контролата врз Индијанците, и веднаш го повикал генералот Кастер назад на команда на 7-та коњаница; Хенкок го суспендирал.[39]

 
Коњаница на САД напаѓа индијанско село

Одделот на Мисури бил во лоша состојба по пристигнувањето на Шеридан. Комесари од владата потпишале мировен договор во октомври 1867 година со Команчите, Кајовите, Кајова Апачите, Шајените и Арапахо кој им нудел резерватска земја за живеење заедно со храна и залихи,[38] но Конгресот не го усвоил. Ветените залихи од владата не стигнувале до Индијанците и тие почнале да гладуваат, со проценет број од 6.000. Шеридан имал само 2.600 луѓе во тоа време за да ги контролира и да се брани од какви било рации или напади, а само 1.200 од неговите луѓе биле коњаници.[40] Овие луѓе исто така биле со недоволно залихи и стационирани во тврдини кои биле во лоша состојба. Тие исто така биле главно непроверени единици кои ги замениле пензионираните ветерани од Граѓанската војна.

Шеридан се обидел да ги подобри условите на воените пунктови и на Индијанците во рамнините со стратегија ориентирана кон мир. Кон почетокот на неговата команда, членови на Шајените и Арапахо го следеле на неговите патувања од Форт Ларнед до Форт Доџ каде што разговарал со нив. Тие му ги пренеле своите проблеми и објасниле како ветените залихи не се испорачуваат. Како одговор, Шеридан им дал залихи на оброци. Набргу потоа, населбите во долината Салин биле нападнати од Индијанци, и тоа било проследено со други насилни рации и киднапирања во регионот. Шеридан сакал да одговори со сила, но бил ограничен од мировната политика на владата и недостатокот на добро снабдени коњанички трупи.[38] Тој не можел да распореди официјални воени единици, па ангажирал група од 47 граничари и снајперисти наречени Одмаздници на Соломон. Тие ги истражувале рациите во близина на потокот Арикари и биле нападнати од Индијанци на 17 септември 1868 година. Одмаздниците биле под опсада осум дена од околу 700 индијански воини, но успеале да ги задржат додека не пристигнале воени единици за да помогнат. Одмаздниците изгубиле шест луѓе, а други 15 биле ранети. Шерман конечно му дал на Шеридан овластување да одговори со сила на овие закани.[40]

 
Цртеж од неделникот Харпер од 21 декември 1878 година ги прикажува генералот Филип Шеридан и секретарот за внатрешни работи Карл Шурц

Шеридан верувал дека неговите војници нема да можат да ги бркаат коњите на Индијанците во текот на летните месеци, па ги користел како одбранбена сила во остатокот од септември и октомври. Неговите сили биле подобро нахранети и облечени од Индијанците и тие можеле да започнат кампања во зимските месеци. Неговата зимска кампања од 1868 година започнала со 19-те доброволци од Канзас од 7-та коњаница на Кастер, заедно со пет баталјони пешадија под команда на мајорот Џон Х. Пејџ, кои тргнале од Форт Доџ на 5 ноември. Неколку дена подоцна, војската се преселила од Форт Баском до Форт Коб составена од единици на 5-от коњанички полк и две чети пешадија, каде што се сретнале со единици од 3-та коњаница кои тргнувале од Форт Лион. Шеридан го водел првиот месец од кампањата од Камп Саплај. Единиците од 5-та и 3-та коњаница се сретнале во Форт Коб без никаква трага од 19-те од Канзас, но тие имале предност пред една група Индијанци во близина и Кастер повел војска по нив.[41]

Војската на Кастер ги нападнала Индијанците Шајени и Блек Кетл во Битката кај реката Вашита, и се проценува дека 100 Индијанци биле убиени и 50 заробени. Кастер изгубил 21 луѓе и 13 ранети, а една единица исчезнала под команда на мајорот Елиот. Кастер застрелал 675 пони кои биле од витално значење за опстанокот на Индијанците во рамнините.[41] Веднаш по битката, Шеридан добил критики од политичарите во Вашингтон кои го бранеа Блек Кетл како мирољубив Индијанец. Ова ја започнала контроверзноста за тоа дали настанот најдобро се опишува како воена победа или како масакр, дискусија која трае меѓу историчарите до денес.

По Вашита, Шеридан го надгледувал повторното опремување на 19-те од Канзас и лично ги водел по реката Вашита кон планините Вичита. Се сретнал со Кастер по должината на реката Вашита и тие ја барале исчезнатата единица на мајорот Елиот. Ги нашле телата на исчезнатата единица и телата на г-ѓа Блин и нејзиното дете кои биле земени од Индијанци претходното лето во близина на Форт Лион.[41] Поразот кај Вашита ги исплашил многу од племињата и Шеридан успеал да го собере мнозинството од народот Кајова и Команчи во Форт Коб во декември и да ги пренесе во резервати. Започнал преговори со поглаварот Мало Руво од Шајените и со Жолта Мечка за живеење во резервати.[42] Шеридан потоа започнал со изградба на Камп Сил, подоцна наречен Форт Сил, именуван по генералот Сил кој загинал во Стоун Ривер.

Шеридан бил повикан назад во Вашингтон по изборот на претседателот Грант. Бил информиран за неговото унапредување во генерал-полковник на армијата и прераспореден од одделот. Шеридан протестирал и му било дозволено да остане во Мисури со чин генерал-полковник. Последните остатоци од индијанскиот отпор дошле од војниците на Тол Бул Дог и елементи на племињата Сијукси и Северни Шајени. 5-та коњаница од Форт Макферсон била испратена да се справи со ситуацијата на реката Плат во Небраска. Во мај, двете сили се судриле во Самит Спрингс и Индијанците биле протерани од регионот. Ова ставило крај на кампањата на Шеридан, бидејќи Индијанците биле успешно отстранети од Плат и Арканзас, а мнозинството од оние во Канзас биле населени во резервати. Шеридан заминал во 1869 година за да ја преземе командата на Армијата и бил заменет од генерал-мајор Скофилд.[42]

Војната на Црните Ридови

уреди
 
Масовна гробница за мртвите Лакота по Масакрот на ранетото колено (1890)

Во 1875 година, избувнала Големата Сијукс војна од 1876-77 година кога златната треска во Дакота навлегла во Црните ридови. Владата одлучила да престане со протерување на натрапниците од Црните ридови и понудила да ја купи земјата од Сијуксите. Кога тие одбиле, владата наместо тоа одлучила да ја земе земјата и им даде рок на Лакота до 31 јануари 1876 година да се вратат во резерватите. Племињата не се вратиле во резерватите до крајниот рок, а потполковникот Џорџ Кастер го пронашол главниот логор на Лакота и нивните сојузници во Битката кај Литл Бигхорн. Кастер и неговите луѓе биле одвоени од главниот дел на војската и сите биле убиени од многу побројните Индијанци предводени од Лудиот Коњ и инспирирани од претходната визија за победа на Седечки Бик. Пиварската компанија „Анхојзер-Буш“ направила копии од драматична слика што ја прикажувала „Последната битка на Кастер“ и ги врамувала и ги закачувала во многу американски салони како рекламна кампања, помагајќи да се создаде популарна слика за оваа битка.

Во 1890 година, Лакотите изведувале ритуал на Танцот на духовите во резерватот кај Ранетото Колено, Јужна Дакота, а Армијата се обидела да ги покори. На 29 декември, за време на овој обид, избувнало пукање, а војниците убиле околу 300 Индијанци, главно стари луѓе, жени и деца во Масакрот кај Ранетото Колено. По масакрот, авторот на „Волшебникот од Оз“, Л. Френк Баум, напишал: „Пионерот претходно изјави дека нашата единствена безбедност зависи од целосното истребување на Индијанците. Откако им згрешивме со векови, подобро е, за да ја заштитиме нашата цивилизација, да продолжиме со уште една грешка и да ги избришеме овие неприпитомени и неприпитомливи суштества од лицето на земјата.“

Последни конфликти

уреди

Многу извори го ставаат крајот на Американско-индијанските војни во 1890-тите години (1890 до 1901 година). Последната кампања на Индијанските војни што е назначена од Армијата на САД, Кампањата на Боровото гребенче (анг. Pine Ridge Campaign), завршила во 1891 година.[43][44][45][46]

Расфрлани инциденти на вооружени конфликти меѓу Индијанците и белците продолжиле и во 1920-тите години.

  • 1895: Џексон Хол, Вајоминг: Баночка војна од 1895 година; помал конфликт меѓу Баноците и Армијата на САД
  • Април-јуни 1896: Соединетите Држави, Мексико: Апачка кампања (1896); последна операција на Армијата на САД против Апачите кои вршеле рации и не живееле на резерват
  • 12-14 август 1896: Аризона, Сонора: Јаки бунт: вооружен конфликт меѓу Јаките и американската милиција, Бафало војниците, мексиканската армија и локалната полиција
  • 5 октомври 1898: Езеро Лич, Минесота: Битка кај Шугар Поинт; последниот Медал на честа доделен за кампањите на Индијанските војни му бил доделен на војникот Оскар Буркард од 3-от пешадиски полк на САД
  • 11 ноември 1899: Во близина на Леуп, Аризона: Инцидент во кањонот Падре; престрелка меѓу ловци Навахо и потера на полицајци од Аризона
  • 1907: Четири агли, Аризона: Два одреда од 5-та коњаница од Форт Вингејт се судриле со вооружени мажи Навахо; еден Навахо бил убиен, а останатите избегале.
  • Март 1909: Бунт на Лудата Змија, Оклахома: Федералните власти ги напаѓале Мускоги Крик и сојузничките Ослободени луѓе кои се спротивставувале на присилната распределба и поделба на племенските земји од страна на федералната влада од 1901 година, со седиште во свечените простории Хикори во Оклахома; дводневна престрелка сериозно го ранила водачот Чито Харјо и го задушила овој бунт.
  • 1911: Кањонот Чако, Ново Мексико: Една чета коњаница отишла од Форт Вингејт за да задуши наводен бунт од некои Навахо.
  • 19 јануари 1911: Округ Вашо, Невада: Се случил Последниот масакар; група Шошони и Банок убиле четворица ранчери; на 26 февруари 1911 година, осум од Индијанците вклучени во Последниот масакар биле убиени од потера во Битката кај Крикот Кели; преостанатите четворица биле заробени.
  • Март 1914 – 15 март 1915: Војна во Блаф во Јута меѓу Индијанците Јута и жителите Мормони.
  • 9 јануари 1918: Округ Санта Круз, Аризона: Битката кај Долината на мечките се водела во Јужна Аризона; Армиските сили на 10-та коњаница ангажирале и заробиле група Јаки, по кратка престрелка.
  • 1921: Престрелка во Блаф во Јута меѓу Јутите и доселениците
  • 20-23 март 1923: Војна Пози во Јута меѓу Индијанците Јута и Пајут против жителите Мормони.
  • 1924: Апачките војни завршиле во 1924 година и ги довеле Американско-индијанските војни до крај. Со ова завршил периодот на Апачките војни по 1887 година.

Ефекти на американското Индијанско население

уреди

Пописот на Соединетите Американски Држави во 2020 година покажал дека 3.727.135 Американци се идентификувале како исклучиво Индијанци или домородци на Алјаска, што е околу 1% од населението на САД. Вкупно 9.666.058 Американци се идентификувале како домородни Американци или домородци на Алјаска (вклучително и во комбинација со друга раса), што е околу 3% од населението на САД. Пописот на Канада во 2011 година покажал дека 1.836.035 Канаѓани се идентификувале како Први нации, Инуити, Метиси (мешана раса), што е околу 4,3% од населението на Канада.[47] Не постои консензус за тоа колку луѓе живееле во Америка пред доаѓањето на Европејците, но се спроведуваат обемни истражувања.[48][49] Современите проценки се движат од 2,1 милиони до 18 милиони луѓе кои живееле на северноамериканскиот континент пред европската колонизација.[50] Околу 600.000 домородни Американци живееле во областите што ги сочинуваат денешните Соединети Држави во 1800 година (вклучувајќи области кои не биле дел од Соединетите Држави во 1800 година), набргу по независноста на земјата. Ова било намалено на проценети 250.000 до 1890 година пред да се зголеми во 20 век. Бројот на Индијанци падна под половина милион во 19 век поради евроазиските болести како што се грип, пневмонични чуми и сипаници, во комбинација со конфликти, присилно раселување, поробување, затворање и отворена војна со европските доселеници, што ги намали популациите и ги наруши традиционалните општества.[51][52][53][54] Бирото за попис на Соединетите Држави (1894) даде своја проценка за смртните случаи конкретно поради војна во текот на 102 години помеѓу 1789 и 1891 година, вклучувајќи 8.500 Индијанци и 5.000 белци убиени во „поединечни случаи“:

Индијанските војни под владата на Соединетите Држави биле повеќе од 40 на број. Тие ги чинеле животите на околу 19.000 белци, жени и деца, вклучувајќи ги и оние убиени во поединечни борби, и животите на околу 30.000 Индијанци. Вистинскиот број на убиени и ранети Индијанци мора да биде многу поголем од дадениот број... Педесет проценти дополнително би била сигурна проценка.[55]

Џефри Остлер, професор по историја на северозападниот и пацифичкиот регион во Универзитетот во Орегон, изјави: „тоа беше геноцидна војна“. Ксабиер Ирухо, професор по студии за геноцид на Универзитетот во Невада, Рено, изјави: „човечкиот данок во војните против домородните народи помеѓу 1848 и 1881 година беше ужасен“.[56]

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Cave, Alfred A. (2003). „Abuse of Power: Andrew Jackson and the Indian Removal Act of 1830“. The Historian. 65(6): 1330–1353.
  2. ↑ Antonio Pizarro Zelaya (2013). Leyes de Burgos: 500 años. Diálogos Revista Electrónica de Historia. ISBN 1409-469X Проверете ја вредноста |isbn=: length (help).
  3. ↑ Merrell, James H. (2012). „Second Thoughts on Colonial Historians and American Indians“. The William and Mary Quarterly. 69 (3): 451–512. doi:10.5309/willmaryquar.69.3.0451. ISSN 0043-5597.
  4. ↑ „Archaeologist May Have Found Site Of Alaska Massacre | The Seattle Times“. archive.seattletimes.com. Посетено на 2024-12-30.
  5. ↑ „Brief History of New Sweden in America | The Swedish Colonial Society“ (англиски). Посетено на 2024-12-30.
  6. ↑ Francis M. Carroll (2001). A Good and Wise Measure: The Search for the Canadian-American Boundary, 1783–1842. стр. 23–25.
  7. ↑ Drexler, Ken. „Research Guides: Indian Removal Act: Primary Documents in American History: Introduction“. guides.loc.gov (англиски). Посетено на 2024-12-30.
  8. ↑ Wiley Sword (1985). President Washington's Indian War: The Struggle for the Old Northwest, 1790–1795. University of Oklahoma Press.
  9. ↑ Harvey Lewis Carter (1987). The Life and Times of Little Turtle: First Sagamore of the Wabash.
  10. ↑ Gregory Evans Dowd (1992). A Spirited Resistance: The North American Indian Struggle for Unity, 1745–1815. Johns Hopkins U.P.
  11. ↑ Thornton, Russell (1990). American Indian Holocaust and Survival: A Population History Since 1492. University of Oklahoma Press. стр. 43. ISBN 0-8061-2220-X.
  12. ↑ Hoffman, Paul (2002). Florida's Frontiers. Indiana Press. стр. 295–304.
  13. ↑ Jeffrey S. Passel. Changing Numbers, Changing Needs: American Indian Demography and Public Health. The National Academies of Sciences, Engineering and Medicine.
  14. ↑ Michno, Gregory (2003). Encyclopedia of Indian wars: western battles and skirmishes, 1850–1890. Mountain Press Publishing. стр. 353. ISBN 978-0-87842-468-9.
  15. ↑ John H. Monnett (1992). The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867–1869. University Press of Colorado. стр. 24–25. ISBN 0-87081-347-1.
  16. ↑ Hamalainen, Pekka (2008). The Comanche Empire. New Haven: Yale University Press. стр. 58–67. ISBN 978-0-300-12654-9.
  17. ↑ Pacificar o negociar. Los acuerdos de paz con apaches y comanches en las provincias internas de la Nueva España, 1784–1792. México, Instituto Nacional de Antropología e Historia, 2014, 532 p. (Serie Logos). Estudios de historia novohispana.
  18. ↑ Association, Texas State Historical. „Houston, Sam“. Texas State Historical Association (англиски). Посетено на 2024-12-31.
  19. ↑ Andrews, C.L (1944). The Story of Alaska. The Caxton Printers, Ltd., Caldwell, ID.
  20. ↑ 20,0 20,1 Beckey, Fred (2003). Range of Glaciers: The Exploration and Survey of the Northern Cascade Range. Oregon Historical Society Press. стр. 101–114. ISBN 978-0-87595-243-7.
  21. ↑ Boyd, Robert; Boyd, Robert Thomas (1999). The Coming of the Spirit of Pestilence: Introduced Infectious Diseases and Population Decline Among Northwest Coast Indians, 1774–1874. University of British Columbia Press. стр. 172–201. ISBN 978-0-295-97837-6.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  22. ↑ Rijn, Kiran Van (2006-10). „"Lo! the Poor Indian!" Colonial Responses to the 1862–63 Smallpox Epidemic in British Columbia and Vancouver Island“. Canadian Bulletin of Medical History. 23 (2): 541–560. doi:10.3138/cbmh.23.2.541. ISSN 0823-2105. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  23. ↑ Maclean's (2017-08-01). „How a smallpox epidemic forged modern British Columbia“. Macleans.ca (англиски). Посетено на 2024-12-31.
  24. ↑ Jerome A. Greene. Nez Perce Summer, 1877: The US Army and the Nee-Me-Poo Crisis. стр. 632–633. ISBN 978-0-917298-82-0.
  25. ↑ Brigham D. Madsen, foreword by Charles S. Peterson (1985, paperback 1995). The Shoshoni Frontier and the Bear River Massacre. University of Utah Press. стр. 1–56. ISBN 0-87480-494-9. Проверете ги датумските вредности во: |year= (help)
  26. ↑ David E. Wilkins (1997). American Indian Sovereignty and the U.S. Supreme Court: The Masking of Justice. University of Texas Press. стр. 141–165. ISBN 978-0-292-79109-1.
  27. ↑ Parry (2000). The Northwestern Shoshone. стр. 70–71.
  28. ↑ Parry (2000). The Northwestern Shoshone. стр. 52–53.
  29. ↑ Michno, Gregory (2007). The Deadliest Indian War in the West: The Snake Conflict, 1864–1868. Caldwell: Caxton Press.
  30. ↑ „diary“. nrchambers.tripod.com. Посетено на 2024-12-31.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville (1968). Life of George Bent: Written From His Letters. University of Oklahoma Press. ISBN 978-0-8061-1577-1.
  32. ↑ John M. Coward. The newspaper Indian. стр. 102–110.
  33. ↑ Angie Debo. A history of the Indians of the United States. стр. 196.
  34. ↑ John H. Monnett (1992). The Settler's War" of The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867–1869. University Press of Colorado. стр. 55–73. ISBN 0-87081-347-1.
  35. ↑ Carley, Kenneth (1961). The Sioux Uprising of 1862. Minnesota Historical Society. стр. 65.
  36. ↑ John Dishon McDermott (2003). Circle of fire: the Indian war of 1865. Stackpole Books. стр. 35–44. ISBN 978-0-8117-0061-0.
  37. ↑ Roy Morris, Jr. (1992). Sheridan: The Life and Wars of General Phil Sheridan. стр. 299.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Rister, Carl (1944). Border Command: General Phil Sheridan in the West. Westport Connecticut: Greenwood Press. стр. 30–122.
  39. ↑ Elliot, Michael (2007). Custerology: The Enduring Legacy of the Indian Wars and George Armstrong Custer. Chicago: University of Chicago Press. стр. 103–146.
  40. ↑ 40,0 40,1 Wheelan, Joseph (2012). Terrible Swift Sword: The Life of General Philip H. Sheridan. Cambridge Massachusetts: Da Capo Press. стр. 229–248.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Sheridan, Philip (1888). The Personal Memoirs of P. H. Sheridan, General United States Army. Volume II. New York: Charles Webster and Company. стр. 307–348.
  42. ↑ 42,0 42,1 Hutton, Paul (1985). Phil Sheridan and His Army. Lincoln Nebraska: University of Nebraska Press. стр. 28–120.
  43. ↑ Keenan, Jerry (1999). Encyclopedia of American Indian Wars, 1492-1890. W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-31915-6.
  44. ↑ Nunnally, Michael L. American Indian Wars: A Chronology of Confrontations Between Native Peoples and Settlers and the United States Military, 1500s-1901. McFarland. ISBN 978-1-4766-0446-6.
  45. ↑ Tucker, S., Arnold, J.R. and Wiener, R. eds. (2011). The Encyclopedia of North American Indian Wars, 1607–1890: A Political, Social, and Military History. ABC-CLIO.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link) CS1-одржување: излишен текст: список на автори (link)
  46. ↑ Vandervort, Bruce (2007). Indian Wars of Canada, Mexico and the United States, 1812-1900. Routledge. ISBN 978-1-134-59091-9.
  47. ↑ Government of Canada, Statistics Canada (2013-05-08). „2011 National Household Survey Profile - Province/Territory“. www12.statcan.gc.ca. Посетено на 2025-01-01.
  48. ↑ Snow, Dean R. (1995-06-16). „Microchronology and Demographic Evidence Relating to the Size of Pre-Columbian North American Indian Populations“. Science. 268 (5217): 1601–1604. doi:10.1126/science.268.5217.1601.
  49. ↑ Shoemaker, Nancy (2000). American Indian Population Recovery in the Twentieth Century. University of New Mexico Press. стр. 1–3. ISBN 978-0-8263-2289-0.
  50. ↑ Thornton, Russell (1990). American Indian holocaust and survival: a population history since 1492. University of Oklahoma Press. стр. 26–32. ISBN 978-0-8061-2220-5.
  51. ↑ Ostler, Jeffrey (2020-04-29). „Disease Has Never Been Just Disease for Native Americans“. The Atlantic (англиски). Посетено на 2025-01-01.
  52. ↑ Reséndez, Andrés (2016). The Other Slavery: The Uncovered Story of Indian Enslavement in America. Houghton Mifflin Harcourt. стр. 17. ISBN 978-0-547-64098-3.
  53. ↑ Ostler, Jeffrey (2019). Surviving genocide: native nations and the United States from the American Revolution to bleeding Kansas. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-24526-4.
  54. ↑ Gilio-Whitaker, Dina (2019). As long as grass grows: the indigenous fight for environmental justice, from colonization to Standing Rock. Boston: Beacon Press. стр. 40. ISBN 978-0-8070-7378-0.
  55. ↑ Bureau of the Census (1894). Report on Indians taxed and Indians not taxed in the United States (except Alaska). Norman Ross Pub. стр. 637–638. ISBN 978-0-88354-462-4.
  56. ↑ Irujo, Xabier. Genocide, kill the Indian and save the man. Nevada Today. University of Nevada, Reno.

Литература

уреди

Историографија

уреди
  • Bellesiles, Michael A (2004). "Western Violence", in A Companion to the American West ed. by William Deverell pp: 162–178. online
  • Lewis, David Rich (2004). "Native Americans in the nineteenth-century American West." in A Companion to the American West ed. by William Deverell pp: 143–161. online
  • Merrell, James H (1989). „Some Thoughts on Colonial Historians and American Indians“. William and Mary Quarterly. 46 (1): 94–119. doi:10.2307/1922410. JSTOR 1922410.
  • Miller, Lester L. Jr. Indian Wars: A Bibliography (US Army, 1988) online; lists over 200 books and articles.
  • Smith, Sherry L (1998). „Lost soldiers: Re-searching the Army in the American West“. Western Historical Quarterly. 29 (2): 149–163. doi:10.2307/971327. JSTOR 971327.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Американско-индијански_војни&oldid=5312233“