Чеде Филиповски - Даме
Чеде Филиповски - Даме (Никифорово, Гостиварско, 16 ноември 1923 - 26 јуни 1945 во Радовиш)[1] — македонски комунист, учесник во НОБ. Прогласен е за народен херој на 1 август 1949 година.
| Чеде Филиповски - Даме | ||
| ||
| Роден | 16 ноември 1923 Никифорово, Гостиварско | |
|---|---|---|
| Починал | 26 јуни 1945 (возр. 21) Радовиш | |
| Занимање | партизан | |
| Сопружник | Жамила Колономос | |
Животопис Уреди
Рани години Уреди
Потекнува од многудетно сиромашно, печалбарско семејство[2] на Русе Филиповски. Негов помал брат е академскиот сликар Александар Филиповски.
Веднаш по завршувањето на основното училиште, морал да го напушти селото и заедно со своите другари и соселани да оди на печалба во Белград каде работи како ѕидарски работник. Во прво време морал да ги помине сите тешкотии како чирак, носејќи цигли, малтер и друг градежен материјал. Уште како млад имал можност да се запознае со акциите што ги преземало напредното синдикално и младинско движење на Белград.[2]
Втора светска војна Уреди
По Априлската војна во 1941 се вратил во Македонија. Бил еден од организаторите на НОВ во Мавровскиот крај, член на КПЈ и на МК на КПЈ (1941), член на РК на КПЈ за Маврово и раководител на Воениот штаб (1942), секретар на Околискиот комитет на КПМ (1943), заменик политички комесар во Мавровско-гостиварскиот партизански одред, командант на баталјон и заменик-командант на бригада (1943), член на Акциониот одбор на Народноослободителниот младински Сојуз на Македонија формиран во ноември 1943 година, заменик-командант и командант на Четириесет и осмата македонска девизија во 1944 година.[2]
Учество во борбите Уреди
Посебно се истакнал во борбите за Кичево, Дебар, Кленоец, Пресека, Дебрца и Локов. При заземањето на Кичево на 11 септември 1943 година, бил меѓу првите борци. При вториот напад на Кичево на 1 ноември 1943 година, повторно бил во онаа група борци која влегла во укрепената касарна и заробила 10 германски офицери и војници. Во борбите на Буковиќ, во мноrу тешка положба за македонските единици, тој со уште неколку борци, со непрекината борба го штител отстапувањето на единицата и ги спасил ранетите борци.[2]
На 11 ноември 1943 година се формирала првата македонско-косовска ударна бригада, во која бил назначен за заменик-командант. Бригадата на чие чело стоел и Чеде одела од победа во победа, во Грција, Албанија, во Македонија, Богомила, под Дебрца, повторното ослободување на Кичево и Дебар и го завршила својот победоносен од со ослободувањето на неговиот роден крај - Гостивар.[2]
Учествувал во многу борби кај Брждани, Буковиќ, Вруток, Мегленско - Егејска Македонија, планината Голак и Стогово, борбите за Кичево и Дебар и многу други.[2]
Споменик на НОБ во Никифорово, на кое се наоѓа и името на Дејан Дејановски. Уреди
АСНОМ и АВНОЈ Уреди
Бил делегат на Првото заседание на АСНОМ, како претставник од Гостиварскиот крај. На истото заседание на списокот со народни претставници на АСНОМ за членови на АВНОЈ под реден број 3 бил избран и Чеде Филиnовски (работник од Гостивар).Станал потпретседател на Главниот одбор на НОМС и член на Централниот одбор на УСАОЈ.[2]
Во подготовките за Првото заседание на АСНОМ, во април 1944 година е објавена статијата „За историскиот развиток на националноослободителното движење на Македонија од 1890 година до 1944 година“, создадените услови за свикување на АСНОМ и неговото историско значење", во која е издвоен како претставник на новата генерација борци за слобода на Македонија.[2]
По ослободувањето бил испратен во Белград да го посетува Вишиот воен курс. Го завршил со успех и требал да ја преземе командата над Четириесет и осмата македонска девизија, но загинал во трагичната смрт.[2]
Загинал кај Радовиш на 26 јуни 1945 година во сообраќајна несреќа, при судар на неговиот мотоцикл со автомобил возејќи од Штип за Струмица.
За народен херој бил прогласен на 2 август 1949 година.[3]
Поврзано Уреди
Училишта наречени во чест на Чеде Филиповски:
Галерија Уреди
-
Споменик на Чеде Филиповски во Гостивар
-
Нов спомен дом на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово (изграден 2002 г.)
-
Поранешен спомен дом на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово (сегашна ски школа, хостел)
-
Биста на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово
-
Биста на Чеде Филиповски - Даме во Маврови Анови
.jpg)
.png)
Наводи Уреди
| „Чеде Филиповски - Даме“ на Ризницата ? |
Литература Уреди
- Александар Филиповски - Ацо „Чеде Филиповски - Даме: народен херој на Македонија“, Скопје, 2014.
- „Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 399-403