Чеде Филиповски - Даме
Чеде Филиповски - Даме (Никифорово, Гостиварско, 16 ноември 1923 - 26 јуни 1945 во Радовиш)[1] — македонски комунист, учесник во НОБ. Прогласен е за народен херој на 1 август 1949 година.
| Чеде Филиповски - Даме | ||
| ||
| Роден | 16 ноември 1923 Никифорово, Гостиварско | |
|---|---|---|
| Починал | 26 јуни 1945 (возр. 21) Радовиш | |
| Занимање | партизан | |
| Сопружник | Жамила Колономос | |
Животопис
уредиРани години
уредиПотекнува од многудетно сиромашно, печалбарско семејство[2] на Русе Филиповски. Негов помал брат е академскиот сликар Александар Филиповски.
Веднаш по завршувањето на основното училиште, морал да го напушти селото и заедно со своите другари и соселани да оди на печалба во Белград каде работи како ѕидарски работник. Во прво време морал да ги помине сите тешкотии како чирак, носејќи цигли, малтер и друг градежен материјал. Уште како млад имал можност да се запознае со акциите што ги преземало напредното синдикално и младинско движење на Белград.[2]
Втора светска војна
уредиПо Априлската војна во 1941 се вратил во Македонија. Бил еден од организаторите на НОВ во Мавровскиот крај, член на КПЈ и на МК на КПЈ (1941), член на РК на КПЈ за Маврово и раководител на Воениот штаб (1942), секретар на Околискиот комитет на КПМ (1943), заменик политички комесар во Мавровско-гостиварскиот партизански одред, командант на баталјон и заменик-командант на бригада (1943), член на Акциониот одбор на Народноослободителниот младински Сојуз на Македонија формиран во ноември 1943 година, заменик-командант и командант на Четириесет и осмата македонска девизија во 1944 година.[2]
Учество во борбите
уредиПосебно се истакнал во борбите за Кичево, Дебар, Кленоец, Пресека, Дебрца и Локов. При заземањето на Кичево на 11 септември 1943 година, бил меѓу првите борци. При вториот напад на Кичево на 1 ноември 1943 година, повторно бил во онаа група борци која влегла во укрепената касарна и заробила 10 германски офицери и војници. Во борбите на Буковиќ, во мноrу тешка положба за македонските единици, тој со уште неколку борци, со непрекината борба го штител отстапувањето на единицата и ги спасил ранетите борци.[2]
На 11 ноември 1943 година се формирала првата македонско-косовска ударна бригада, во која бил назначен за заменик-командант. Бригадата на чие чело стоел и Чеде одела од победа во победа, во Грција, Албанија, во Македонија, Богомила, под Дебрца, повторното ослободување на Кичево и Дебар и го завршила својот победоносен од со ослободувањето на неговиот роден крај - Гостивар.[2]
Учествувал во многу борби кај Брждани, Буковиќ, Вруток, Мегленско - Егејска Македонија, планината Голак и Стогово, борбите за Кичево и Дебар и многу други.[2]
АСНОМ и АВНОЈ
уредиБил делегат на Првото заседание на АСНОМ, како претставник од Гостиварскиот крај. На истото заседание на списокот со народни претставници на АСНОМ за членови на АВНОЈ под реден број 3 бил избран и Чеде Филиnовски (работник од Гостивар).Станал потпретседател на Главниот одбор на НОМС и член на Централниот одбор на УСАОЈ.[2]
Во подготовките за Првото заседание на АСНОМ, во април 1944 година е објавена статијата „За историскиот развиток на националноослободителното движење на Македонија од 1890 година до 1944 година“, создадените услови за свикување на АСНОМ и неговото историско значење", во која е издвоен како претставник на новата генерација борци за слобода на Македонија.[2]
По ослободувањето бил испратен во Белград да го посетува Вишиот воен курс. Го завршил со успех и требал да ја преземе командата над Четириесет и осмата македонска девизија, но загинал во трагичната смрт.[2]
Загинал кај Радовиш на 26 јуни 1945 година во сообраќајна несреќа, при судар на неговиот мотоцикл со автомобил возејќи од Штип за Струмица.
За народен херој бил прогласен на 2 август 1949 година.[3]
Поврзано
уредиУчилишта наречени во чест на Чеде Филиповски:
Галерија
уреди-
Споменик на Чеде Филиповски во Гостивар -
Нов спомен дом на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово (изграден 2002 г.) -
Поранешен спомен дом на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово (сегашна ски школа, хостел) -
Биста на Чеде Филиповски - Даме во село Никифорово -
Биста на Чеде Филиповски - Даме во Маврови Анови
.jpg)
.png)
Наводи
уреди| „Чеде Филиповски - Даме“ на Ризницата ? |
Литература
уреди- Александар Филиповски - Ацо „Чеде Филиповски - Даме: народен херој на Македонија“, Скопје, 2014.
- „Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 399-403