Хаплогрупа C (МтДНК)
Во човечката митохондријална генетика, Хаплогрупата C е човечка митохондријална ДНК (мтДНК) хаплогрупа.
| Хаплогрупа C | |
|---|---|
 | |
| Можно време на потекло | 36,473.3 (SD 7392.0) years[1] |
| Можно место на потекло | источна Азија[2] |
| Предок | CZ |
| Потомци | C1, C4, C5, C7 |
| Својствени мутации | 489 10400 14783 15043[3] |
Потекло
уредиСе верува дека хаплогрупата C се појавила во Источна Азија околу 24.000 години пред сегашноста. Тој е потомок на хаплогрупата М. Хаплогрупата C дели шест мутации низводно од MRCA на хаплогрупата M со хаплогрупата Z и пет мутации низводно од MRCA на хаплогрупата M со другите членови на хаплогрупата M8. Оваа макро-хаплогрупа е позната како хаплогрупа M8'CZ или едноставно како хаплогрупа M8.
Распространетост
уреди
Хаплогрупата C се наоѓа во североисточна Азија[4] (вклучувајќи го и Сибир ) и Америка. Во Евроазија, Хаплогрупата Ц е особено честа кај популациите на арктичкиот Сибир, како што се Нганасаните, Долганите, Јакутите, Евенките, Евените, Јукагирите и Корјаците.[5][6][7] Хаплогрупата C е една од петте мтДНК хаплогрупи пронајдени кај домородните народи на Америка,[4] другите се A, B, D и X . Подкладите C1b, C1c, C1d и C4c се наоѓаат кај првите луѓе кои живееле во Америка. C1a се наоѓа само во Азија.
Во 2010 година, исландските истражувачи ја откриле лозата C1e во нивната матична земја, проценувајќи го датумот на воведување од 1700 година од нашата ера или порано, што укажува на можното воведување за време на викиншките експедиции во Америка. Веројатно е староамериканско потекло за оваа лоза C1e, но истражувачите забележуваат дека не може да се исклучи европско или азиско потекло.[8][9][10]
Во 2014 година, една студија открила нова мтДНК подклада C1f од остатоците на 3 лица пронајдени во северозападна Русија и датирана од пред 7.500 години. Истиот не е откриен кај современите популации. Студијата ја предложила хипотезата дека сестринските потклади C1e и C1f рано се одвоиле од најновиот заеднички предок на кладата C1 и еволуирале независно. Подкладата C1e имала северноевропско потекло. Исланд бил населен од Викинзите пред 1.130 години и тие извршиле големи напади во западна Русија, каде што сега се знае дека живеела сестринската подклада C1f. Тие предложиле двете потклади да бидат донесени на Исланд преку Викинзите, но C1e исчезнува на копното на северна Европа поради преселби на населението и неговата мала застапеност, а поткладата C1f целосно исчезнала.[11]
Во 2015 година, една студија спроведена на мумијата Аконкагва ја идентификувала нејзината мтДНК лоза дека припаѓа на подкладата C1bi, која содржи 10 различни мутации од C1b.[12]
Табела на честоти по етничка група
уреди| Популација | Честота | број | И | Subtypes |
|---|---|---|---|---|
| Евенки (Каменита Тунгуска) | 0.769 | 39 | Дуган 2013 | C4a2=7, C4a1c=6, C4b1=5, C5d1=4, C4b=3, C4b3=3, C4a1c1a=1, C5b1b=1 |
| Евенки | 0.718 | 71 | Стариковскаја 2005 | C(xC1, C5)=41, C5=10 |
| Јукагири | 0.670 | 100 | Володко 2008 | C(xC1, C5)=54, C5=13 |
| Евенки (Исток) | 0.644 | 45 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=17, C5=12 |
| Тофалари | 0.621 | 58 | Деренко 2003 | C(xC1, C5)=31, C5=5 |
| Евенци (Себјан) | 0.556 | 18 | Дуган 2013 | C4b=6, C4a1c=3, C5b1b=1 |
| Јукагири | 0.550 | 20 | Дуган 2013 | C4a1c=4, C4b3a=2, C4b7=2, C4a2=1, C5a2=1, C5d1=1 |
| Јукагири (Јакутија) | 0.545 | 22 | Федорова 2013 | C4b3a=5, C5d1=3, C4a1c=1, C4a2=1, C4b1=1, C5a2a=1 |
| Евенци (Tompo) | 0.519 | 27 | Дуган 2013 | C4a1c=6, C4a2=3, C4b=2, C4b1=2, C5d1=1 |
| Нганасан | 0.513 | 39 | Володко 2008 | C(xC1, C5)=12, C5=8 |
| Тожу Туванци | 0.479 | 48 | Деренко 2003 | C(xC1, C5)=16, C5=7 |
| Евенци (ЈакутијаЈакутија) | 0.472 | 125 | Федорова 2013 | C4b1=13, C4a1c=11, C4b9=9, C4a2=8, C4b=5, C5b1b=4, C5a2=3, C5d1=2, C4a1=1, C4a1d=1, C4b3a=1, C5a1=1 |
| Туванци | 0.472 | 231 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=88, C5=21 |
| Јакути | 0.469 | 254 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=95, C5=24 |
| Евени(Березовка) | 0.467 | 15 | Дуган 2013 | C4b3a=4, C4b=1, C4b1=1, C4b7=1 |
| Ивенк (Запад) | 0.466 | 73 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=29, C5=5 |
| Евени (Тајмир) | 0.458 | 24 | Дуган 2013 | C4a1c=5, C4b1=4, C4a1c1a=1, C4a2=1 |
| Јакути(централно) | 0.457 | 164 | Федорова 2013 | C4a1c=16, C4a2=14, C5b1b=13, C4b1=8, C4a1d=7, C4b=4, C4b1a=3, C5a1=3, C4a1=2, C5b1a=2, C4b3a=1, C5a2=1, C7a1c=1 |
| Евени (ЈакутијаЈакути) | 0.457 | 105 | Федорова 2013 | C4a1c=15, C5d1=11, C4a2=4, C4b3a=3, C4b1=2, C4b7=2, C4b9=2, C4b=2, C5a1=2, C7a1c=2, C4b1a=1, C4b2=1, C5a2a=1 |
| Евенци (Нјукжа) | 0.413 | 46 | Володко 2013 | C4a2=10, C4b1=3, C4a1c=2, C4a1d=1, C4b1a=1, C5a2=1, C7a1c=1 |
| Јакути (Северни) | 0.405 | 148 | Федорова 2013 | C4a1c=17, C4b1=16, C4a2=11, C5b1a=4, C5b1b=4, C4b9=3, C4b=2, C5a1=2, C5d1=1 |
| Корјакс | 0.400 | 15 | Дуган 2013 | C4b=3, C5a2=3 |
| Долганци | 0.390 | 154 | Федорова 2013 | C4a1c=33, C4b1=9, C5b1b=5, C4b3a=3, C4a2=2, C4b1a=2, C5b1a=2, C4b8=1, C4b=1, C5d1=1, C7a1c=1 |
| Евени | 0.377 | 191 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=50, C5=22 |
| Корјаци | 0.368 | 182 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=39, C5=28 |
| Јакут (Виљуј) | 0.360 | 111 | Федорова 2013 | C4a1c=14, C4a2=10, C4b=5, C4b1=4, C4b1a=2, C5a2=2, C5b1b=2, C4a1=1 |
| Евенци (Камчатка) | 0.333 | 39 | Дуган 2013 | C4b1=6, C4b3a=3, C4a1c=2, C5a2=1, C5d1=1 |
| Алтаи-Кижи | 0.322 | 90 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=21, C5=8 |
| Чуваши | 0.313 | 32 | Володко 2008 | C(xC1, C5)=10 |
| Ороќен | 0.295 | 44 | Конг 2003 | C(xC1, C5)=9, C5=4 |
| Телеути | 0.283 | 53 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=11, C5=4 |
| Ėven северно тунгуски јазик | 0.261 | 23 | Дуган 2013 | C4a1c=2, C4b=2, C4a1d=1, C4b1=1 |
| <b>Удеге</b> | 0.226 | 31 | Дуган 2013 | C4b1=6, C4a1d=1 |
| монголски (Улан Батор) | 0.213 | 47 | Џин 2009 | C=10 |
| Бурјати | 0.212 | 419 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=66, C1=3, C5=20 |
| Хакази | 0.208 | 110 | Деренко 2003 | C(xC1, C5)=28, C5=2 |
| Бергат | 0.201 | 149 | [се бара извор] | C4a1a1=6, C4a1a2=3, C4a1b2=3, C4a2a1=2, C4b1a=2, C4b1=2, C4=2, C5b=2, C4a1a=1, C4a1a1a2=1, C4a1a2a2=1, C4a2a2=1, C5a1=1, C5a2=1, C5b1a=1, C7=1 |
| Тубалари | 0.194 | 72 | Стариковскаја 2005 | C(xC1, C5)=12, C5=2 |
| Алтајци | 0.191 | 110 | Деренко 2003 | C(xC1, C5)=21 |
| Евенкс (Иенгра) | 0.190 | 21 | Дуган 2013 | C4a2=2, C4b1=1, C5a2=1 |
| Удеге | 0.174 | 46 | Стариковскаја 2005 | C(xC1, C5)=8 |
| Монголци) | 0.170 | 47 | Деренко 2007 | C4=4, C*(xC1,C4,C5)=3, C5=1 |
| Таи | 0.169 | 71 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=10, C5=2 |
| Монголци | 0.153 | 150 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=18, C1=2, C5=3 |
| 0.152 | 33 | Стариковскаја 2005 | C(xC1, C5)=3, C5=2 | |
| Киргизи (Кизилсу) | 0.145 | 138 | [се бара извор] | C=20 |
| Киргизи | 0.140 | 200 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=18, C1=1, C5=9 |
| Ulch | 0.138 | 87 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=6, C1=1, C5=5 |
| Туркмени | 0.135 | 178 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=14, C5=10 |
| Chukchi | 0.132 | 417 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=27 C5=28 |
| Kazakh (Xinjiang) | 0.132 | 53 | Јао 2004 | C(xC1, C5)=5 C5=2 |
| Itelmen | 0.130 | 46 | Шхур 1999 | C5=6 |
| Shor | 0.122 | 82 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=9 C5=1 |
| Orok | 0.115 | 61 | Бермишева 2005 | C1=7 |
| Киргизи (Taxkorgan) | 0.103 | 68 | Пенг 2017 | C4=6, C5=1 |
| 0.100 | 40 | Џин 2009 | C=4 | |
| Нанајци | 0.094 | 85 | Там 2007 | C(xC1, C5)=5, C1=1, C5=2 |
| Kазаци | 0.086 | 511 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=32, C1=4, C5=8 |
| Монголски (Внатрешна Монголија) | 0.083 | 97 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=5 |
| Алтајци (Казакстан) | 0.082 | 98 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=8 |
| Kиргизи (Artux) | 0.074 | 54 | Пенг 2017 | C4=4 |
| Таџикистанци | 0.073 | 82 | Деренко 2007 | C(xC1, C5)=6 |
| Сариколи | 0.070 | 86 | Peng 2017 | C4a1a+A14878G=2, C4a1=2, C4b1=1, C4+T152C!+T4742C+T8602C=1 |
| Даур | 0.066 | 45 | Конг 2003 | C(xC1, C5)=2, C1=1 |
| Ујгури (Ксинџијанг) | 0.064 | 47 | Јао 2004 | C(xC1, C5)=3 |
| Узбеци | 0.061 | 130 | Кинтана-Мурчи 2004 | C(xC1, C5)=6, C5=2 |
| Виетнамци | 0.048 | 42 | Џин 2009 | C=2 |
| Хан Кинези | 0.045 | 1930 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=72, C5=15 |
| Таи | 0.034 | 552 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=19 |
| Корејци (најмногу Улсан) | 0.030 | 1094 | [се бара извор] | C=33 |
| Mанчуи | 0.025 | 40 | Џин 2009 | C=1 |
| Корејци | 0.024 | 694 | [се бара извор] | C=17 |
| Корејци (Кина) | 0.020 | 51 | Џин 2009 | C=1 |
| Корејци (Кореја) | 0.016 | 185 | Џин 2009 | C=3 |
| Корејци | 0.015 | 537 | Танака 2004 | C5=4, C(xC1,C5)=4 |
| Корејци | 0.010 | 103 | Деренко 2007 | C(xC1,C4,C5)=1 |
| Eскими | 0.008 | 254 | [се бара извор] | C(xC1, C5)=2 |
| Japanese | 0.005 | 1312 | Танака 2004 | C1=4, C5=1, C(xC1,C5)=1 |
| Japanese (Tokyo) | 0.000 | 118 | Женг 2011 | - |
| Aјни | 0.000 | 51 | [се бара извор] | - |
| Нивки | 0.000 | 38 | Дуган 2013 | - |
| Хан (народ) | 0.000 | 40 | Џин 2009 | - |
| Нивки | 0.000 | 56 | Стариковскаја 2005 | - |
Подклади
уредиДрво
уредиОва филогенетско стебло на хаплогрупата C подклади се заснова на трудот на Манис ван Овен и Манфред Кајзер Ажурирано сеопфатно филогенетско дрво на глобалната варијација на човечката митохондријална ДНК и последователните објавени истражувања.
Популарна култура
уредиВо својата популарна книга Седумте ќерки на Ева, Брајан Сајкс го именуваше основачот на оваа mtDNA хаплогрупа Чочмингву.
Поврзано
уреди- Генеалошки ДНК тест
- Генетска генеалогија
- Човечка митохондријална генетика
- Генетика на населението
- Човечка митохондријална ДНК хаплогрупи
- Домородните американски генетски студии
Наводи
уреди- ↑ Behar et al., 2012b
- ↑ Derenko, Miroslava; Malyarchuk, Boris; Grzybowski, Tomasz; Denisova, Galina; Rogalla, Urszula; Perkova, Maria; Dambueva, Irina; Zakharov, Ilia (2010). „Origin and Post-Glacial Dispersal of Mitochondrial DNA Haplogroups C and D in Northern Asia“. PLOS ONE (англиски). 5 (12): e15214. Bibcode:2010PLoSO...515214D. doi:10.1371/journal.pone.0015214. ISSN 1932-6203. PMC 3006427. PMID 21203537."More than a half of the northern Asian pool of mtDNA is fragmented into a number of subclades of haplogroups C and D, two of the most frequent haplogroups throughout northern, eastern, central Asia and America. Previous studies have proposed that haplogroups C and D originated around 30–50 kya in eastern Asia, from where they subsequently expanded northwards to southern Siberia, and further deep into northern Asia and the Americas, and westwards along the Steppe Belt extending from Manchuria to Europe [14], [15]. It has been also shown that haplogroups C and D were strongly involved in the late-glacial expansions from southern China to northeastern India [16]. In addition, because of their high frequency and wide distribution, haplogroups C and D most likely participated in all subsequent episodes of putative gene flow in northern Eurasia. These include (i) the Paleolithic colonization of Siberia that is associated with the development of macroblade industries (40–30 kya), (ii) further recolonization and possible replacement of early Siberians by microblade-making human populations from the Lake Baikal, Yenisei River, and Lena River basin regions (20 kya), (iii) appearance of pottery-making Neolithic tradition in the forest-steppe belt of northern Eurasia starting at about 14.5 kya and its expanding into the East European Plane (7 kya), (iv) the Neolithic dispersal of agriculture in eastern Asia, (v) the expansion of the Afanasievo and Andronovo cultures (5–3 kya), and (vi) more recent events of gene flow to eastern and central Europe. "
- ↑ van Oven, Mannis; Manfred Kayser (13 Oct 2008). „Updated comprehensive phylogenetic tree of global human mitochondrial DNA variation“. Human Mutation. 30 (2): E386–E394. doi:10.1002/humu.20921. PMID 18853457. S2CID 27566749.
- ↑ 4,0 4,1 Haplogroup C.
- ↑ Volodko, Natalia V.; Starikovskaya, Elena B.; Mazunin, Ilya O.; и др. (2008). „Mitochondrial Genome Diversity in Arctic Siberians, with Particular Reference to the Evolutionary History of Beringia and Pleistocenic Peopling of the Americas“. The American Journal of Human Genetics. 82 (5): 1084–1100. doi:10.1016/j.ajhg.2008.03.019. PMC 2427195. PMID 18452887.
- ↑ Duggan, AT; Whitten, M; Wiebe, V; Crawford, M; Butthof, A; и др. (2013). „Investigating the Prehistory of Tungusic Peoples of Siberia and the Amur-Ussuri Region with Complete mtDNA Genome Sequences and Y-chromosomal Markers“. PLOS ONE. 8 (12): e83570. Bibcode:2013PLoSO...883570D. doi:10.1371/journal.pone.0083570. PMC 3861515. PMID 24349531.
- ↑ Fedorova, Sardana A; Reidla, Maere; Metspalu, Ene; и др. (2013). „Autosomal and uniparental portraits of the native populations of Sakha (Yakutia): implications for the peopling of Northeast Eurasia“. BMC Evolutionary Biology. 2013 (13): 127. Bibcode:2013BMCEE..13..127F. doi:10.1186/1471-2148-13-127. PMC 3695835. PMID 23782551.
- ↑ Sunna Ebenesersdóttir, Sigríður (2010). „A new subclade of mtDNA haplogroup C1 found in icelanders: Evidence of pre-columbian contact?“. American Journal of Physical Anthropology. 144 (1): 92–99. doi:10.1002/ajpa.21419. PMID 21069749.
- ↑ Vikings brought Amerindian to Iceland 1,000 years ago: study, November 17, 2010
- ↑ First Americans 'reached Europe five centuries before Columbus voyages', 16 Nov 2010
- ↑ Der Sarkissian, Clio; Brotherton, Paul; Balanovsky, Oleg; Templeton, Jennifer E. L.; Llamas, Bastien; Soubrier, Julien; Moiseyev, Vyacheslav; Khartanovich, Valery; Cooper, Alan (2014). „Mitochondrial Genome Sequencing in Mesolithic North East Europe Unearths a New Sub-Clade within the Broadly Distributed Human Haplogroup C1“. PLOS ONE. 9 (2): e87612. Bibcode:2014PLoSO...987612D. doi:10.1371/journal.pone.0087612. PMC 3913659. PMID 24503968.
- ↑ Gómez-Carballa & Catelli 2015.
Библиографија
уреди
Надворешни врски
уреди- Општо
- Место на митохондријална ДНК на Иан Логан
- Phylotree на Манис ван Овен
- Хаплогрупа В
- Ширење на Хаплогрупата Ц, од National Geographic