Википедија

Ковачевица

Ковачевица — село во Грменско, Пиринска Македонија, денес во општината Грмен на Благоевградската област, југозападна Бугарија.

Ковачевица
Поглед кон селото
Поглед кон селото
Ковачевица is located in Бугарија
Ковачевица
Ковачевица
Местоположба во областа
Ковачевица во рамките на Пиринска Македонија
Ковачевица
Местоположба на Ковачевица во Општина Грмен и Благоевградската област
Координати: 41°41′N 23°49′E / 41.683° СГШ; 23.817° ИГД / 41.683; 23.817
ЗемјаБугарија
ОбластБлагоевградска област
ОпштинаГрмен
Површина
 • Вкупна11.706 км2 (4,520 ми2)
Надм. вис.&100000000000010500000001.050 м
Население (2015)
 • Вкупно37
 • Густина0,0.032/км2 (0,0.082/ми2)
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)
Пошт. бр.2969
Повик. бр.07527

Географија и местоположба

уреди
 
Улица во селото
 
Црквата „Св. Никола“
 
Училиштето „Јорџе Димитров“
 
Куќа во селото
 
Дишланова куќа
 
Чешма во селото

Селото Ковачевица се наоѓа на 22 километри североисточно од Неврокоп и на 14 километри северно од општинскиот центар Грмен, во планинска област на Западни Родопи, и на надморска висина од 1050 метри. Атарот на селото зафаќа површина од 11.706 км2. Селото се наоѓа над реката Канина, во чија долина се наоѓа малото обработливо земјиште и стариот пат што води кон Неврокоп и долината на реката Места. Реката е позната по изобилство на пастрмка и прекрасните водопади.

Историја

уреди

Османлиско Царство

уреди

Основањето на Ковачевица традиционално се поврзува со доселениците од соседното село Рибново и веројатно од Банско. За првпат селото било забележано во отоманските регистри во 15-16 век.[1] Во списокот на населби со регистрирани имиња на глави на домаќинства во втората половина на 15 и почетокот на 16-от век, во селото Ковачевица биле регистрирани 17 лица.[2] Во 1791 година пристигнале 5-10 македонски семејства од селото Омотско, Слимница и Добролишта, Костурско, кои се населиле во долниот дел, наречен Арнаутска маала.[3] Костурчани, градители по професија, го основале училиштето за архитектонско градежништво Ковачевица[4] во 1820 година. Црквата „Св. Никола“ била изградена во 1847 година. Уште во овој период, селото претставувало значаен културен центар на целиот регион. Новата двокатна зграда на училиштето била изградена во 1888 година со донација на учителот Јорџе Димитров, во спомен на загинатите три од неговите четири деца кога турските сили му ја запалиле целата куќа. И до денес, училиштето го носи името „Јоџе Димитров“.

Во текот на XIX век, селото било чисто македонско и припаѓало кон Неврокопската каза. Во 1865 година било основано читалиштето „Светлина“.[5] Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Ковачовица е село со 185 семејства и 630 Македонци.[6][7] Во 1889 година Стефан Верковиќ („Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“) навел дека во селото имало 165 македонски куќи.[6][8]

Во 1891 година Георги Стрезов за селото напишал:

Ковачовица, на СИ од Неврокоп 4 1/2 часа. Лежи во еден дол помеѓу скалести ридови. Канина е е многу блиску до селото. Ѕидари и сточари; некои излегуваат квалификувани занаетчии во странство. Бугарска црква “Св. Никола, и училиште со 50 или повеќе ученици. Бугарското училиште е премногу старо. 250 македонски куќи.[6][9]


Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 1400 жители, сите Македонци.[6][10] Селото било под влијание на Бугарската егзархија. Според податоците на секретарот на егзархијата Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во селото живееле 1728 Македонци под врховенството на Бугарската егзархија и 12 Роми.[6] Во селото работело едно егзархиско училиште со 2 учители и 37 ученици.[11] Во 1908 – 1909 година селото имало 209 куќи.[12]

Во Бугарија

уреди

По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија. Во 1923 година, во селото била основана работна шумарска кооперација „Родопи“, која има фабрика за преработка на дрва.[13]

Население[14]

уреди
Население на Ковачевица по попис[14]
Година 1934 1946 1956 1965 1975 1985 1992 2001 2011 2015
Жители 1131 1229 1024 746 232 74 66 60 42 37
Население по возраст
од 2011 година[15]:

Културни знаменитости

уреди
  • Црквата „Св. Никола“, која била изградена во 1847 година денес претставува единствен културен споменик во селото. Таа е една од петте најголеми базилики во Бугарија, и е изградена според традиционалната градежна технологија и материјали за Ковачевица, цврсти камени и покрив покриен со камени плочи.
  • Ковачевичка чешма
  • Дишланова куќа

Личности

уреди
Родени во Ковачевица
Починати во Ковачевица

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Тулешков, Николай 2006. „Архитектурното изкуство на старите българи“ том 2. стр. 333
  2. ↑ Гандев, Христо (1989) [1972]. „Населени места с регистрирани имена на главите на домаќинствата (XV-XVI в.)“. Българската народност през XV век: Демографско и етнографско изследване (II издание. изд.). София: Наука и Изкуство.
  3. ↑ Тилев, Жеко (1987). „Ковачевица“. Музеи и паметници на културата. Комитет за култура (1): 8.
  4. ↑ Енциклопедия „Пирински край“, том I. Благоевград: Редакция „Енциклопедия“. 1995. стр. 441. ISBN 954-90006-1-3.
  5. ↑ Енциклопедия „Пирински край“, том II. Благоевград: Редакция „Енциклопедия“. 1999. стр. 35. ISBN 954-90006-2-1.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  7. ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 128 – 129.
  8. ↑ Верковичъ, С.И. Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи, СПб, 1889, стр. 234 – 235.
  9. ↑ Стрезов, Георги. Два санджака от Източна Македония. Периодично списание на Българското книжовно дружество в Средец, кн. XXXVII и XXXVIII, 1891, стр. 9.
  10. ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 195.
  11. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 112-113.
  12. ↑ Извори за българската етнография, Т.3. Етнография на Македония, Съставители: Маргарита Василева и Колектив, София, 1998, стр. 78.
  13. ↑ Централен държавен архив, ф. 396 К (ВМРО), оп. 2, а.е. 35, л. 471
  14. ↑ 14,0 14,1 (бугарски) https://web.archive.org/web/20160304125710/http://www.nsi.bg/nrnm/show9.php?sid=2212&ezik=bul. Архивирано од за населението на с. Ковачевица , общ. Гърмен, обл. Благоевград изворникот Проверете ја вредноста |url= (help) на 2016-03-04. Посетено на 2018-02-04. Отсутно или празно |title= (help)
  15. ↑ „Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот на 2013-08-14. Посетено на 2012-03-18.
  16. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 47.
  17. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 703.
  18. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 15.
  19. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 28.
  20. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 81.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ковачевица&oldid=5170491“