Чекре

село во Ениџевардарско, Егејска Македонија
(Пренасочено од Киркалово)
Ова е објавената верзија, проверена на 23 јануари 2024. Промени во предлошки чекаат на преглед.

Чекре или Киркалово (грчки: Παραλίμνη, Паралимни; до 1926 г. Τσέκρι, Цекри[2]) — село во Ениџевардарско, Егејска Македонија, денес во општината Постол на истоимениот округ во областа Централна Македонија, Грција. Населението брои 860 жители (2011). Сè до 1920-тите било населено исклучиво со Македонци.[3]

Чекре
Παραλίμνη
Чекре is located in Грција
Чекре
Чекре
Местоположба во областа
Чекре во рамките на Постол (општина)
Чекре
Местоположба на Чекре во општината Постол и областа Централна Македонија
Координати: 40°45.4′N 22°27.15′E / 40.7567° СГШ; 22.45250° ИГД / 40.7567; 22.45250
ЗемјаГрција
ОбластЦентрална Македонија
ОкругПостолски
ОпштинаПостол
Општ. единицаПазар
Надм. вис.&1000000000000001000000010 м
Население (2011)[1]
 • Вкупно860
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Географија

уреди

Селото е сместено во северозападниот крај на Солунското Поле, 7 км југоисточно од Пазар (Ениџе Вардар) по патот за Гуменџе. Во минатото селото лежело на брегот на Енидџвардарското Езеро, пресушено во 1930-тите.

Историја

уреди

Во Отоманското Царство

уреди

Според османлиските дефтери, во периодот од 1527 до 1532 г. Чекре, наречено и и Киркалова, било вакуф на Евренос-бег во Ениџевардарската каза и броело 21 даночни домаќинства и 7 неженети.[4]

Според Николаос Схинас, во средината на 1880-тите Киркалово или Чекри (Κιρκάλοβο ή Τσέκρι) било село со 30 христијански семејства.[5]

Кон крајот на XIX век Чекре е заведено како чисто македонско село во Ениџевардарската каза. Црквата „Св. Атанасиј“ е од XVIII – XIX век. Во 1889 г. хрватскиот етнограф Стефан Верковиќ („Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“) напишал за Чекре:

Селото Чекри е сместено во рамницата крај езерото, на исток од градот. Жителите се Македонци и се занимаваат претежно со земјоделство, риболов и одгледување на пијавици. Земјоделците работат како наемници на муслиманскиот сопственик на селото, кој добива приходи и од ливадите. Крај селото минува река, која зимно време е непребродива бидејќи значајно се накачува во тој дел од годината.[6][7]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. селото броело 198 жители, сите Македонци христијани.[8][9]

Жителите на Чекре зеле учество во борбите на ВМРО. Било база за четите кои делувале околу Ениџевардарското Езеро, поради што било предмет на репресии од отоманската власт и грчките андарти. Поради тоа, голем дел од жителите биле принудени да се иселат во Пазар и Солун. Некои од нив се вратиле во селото по хуриетот од 1908 г.[10]

Во селото работела бугарската пропаганда и потпаднало под врховенството на Бугарската егзархија. По податоци за егзархискиот скеретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Киркалово (Kirkalovo) имало 160 Македонци под егзархијата и работело бугарско училиште.[8][11]

Во 1910 г. Халкиопулос напишал дека во селото Чекре (Τσέκρε) има 13 егзархисти.[5][12]

Според српскиот географ Боривое Милоевиќ, пред Балканските војни Киркалово се состоело од 12 македонски куќи.[3][5]

Во Грција

уреди

Во Првата балканска војна во 1912 г. селото е окупирано од грчка војска. Истата 1912 г. е заведено како село со христијанска вероисповед и македонски јазик. По Втората балканска војна во 1913 г. е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. На пописот од таа година е заведен 51 жител, од кои 26 мажи и 25 жени,[5] а во 1920 г. селото имало 68 лица.[3] Изгледа дека во 1924 г. жителите се принудно иселени во Вугарија, што може да се заклучи од следните пописи, кои не покажуваат нормално население. На пописот од 1928 г. во него се водат 14 жители, од кои 11 мажи и 4 жени, а во 1940 г. вкупно 29 лица, од кои 25 мажи и 4 жени — од што се гледа дека во 1920-тите натаму станала населба на наемни работници кои работеле имоти. Во 1926 г. селото е преименувано во Паралимни, што во превд значи „крајезерско“.

Населението на Чекре почнало да се зголемува во Граѓанската војна, кога властите тука преселиле жители од планинските села и неколку каракачански семејства. По војната, жителите не се вратиле во селата и останале да живеат во Чекре. Така, во 1951 г. селото е заведено како обновено, со 815 жители.[3]

Население

уреди

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Население 29 815 691 879 918 816 860
Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Стопанство

уреди

Во селото се произведуваат големи количества памук, овошје и пченка, а развиено е и краварството.[3]

Личности

уреди
Родени во Чекре
Починати во Чекре
  • Павле Кониковски (Граматиков; 1870-ти – 1902) — револуционер, ениџевардарски и поројски војвода на ВМРО

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
  2. Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Τσέκρι -- Παραλίμνη
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. I дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 80.
  4. Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, с. 132.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 „Πληθυσμός και οικισμοί της περιοχής Γιανιτσών 1886 – 1927“. lithoksou.net. Посетено на 17 јули 2019 г. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
  6. Нарекувајќи ги „Бугари“ под влијание на бугарската пропаганда.
  7. Верковичъ, С.И. „Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“. СПб, 1889, стр. 112.
  8. 8,0 8,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  9. Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 147. ISBN 954430424X.
  10. Бабев, Иван, „Македонска голгота – Спомени и изповеди от Ениджевардарско“, ТАНГРА ТанНакРа ИК, София 2009, стр. 155, 255.
  11. Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 102-103.
  12. Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική στατιστική των βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήναι.
  13. „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 395.