Кирил I Цариградски
Кирил I Цариградски или Кирил Лукарис (13 ноември 1572 — 27 јуни 1638) — грчки прелат и теолог, со потекло од Ираклион, Крит (тогаш под управа на Република Венеција). Подоцна станал Александриски патријарх под името Кирил III и Вселенски патријарх под името Кирил I. Кирил се стремел за реформа на православната црква според онаа на протестантите и калвинистите.[1] Обидите за воведување на калвинизмот во православието биле неуспешни и дејствата на Кирил остануваат до денес предмет на дебата во православието.
| Кирил I Цариградски | |
|---|---|
| Цариградски патријарх | |
 | |
| Црква | Цариградска патријаршија |
| На служба | октомври 1612 (месточувар) 4 ноември 1620 – 12 април 1623 22 септември 1623 – 4 октомври 1633 11 опктомври 1633 – 25 февруари 1634 април 1634 – март 1635 март 1637 – 20 јуни 1638 |
| Претходник | Неофит II Тимотеј II Антим II Кирил II Атанасиј III Неофит III |
| Наследник | Тимотеј II Григориј IV Кирил II Атанасиј III Кирил II Кирил II |
| Лични податоци | |
| Роден | 13 ноември 1572 Ираклион, Крит |
| Починал | 27 јуни 1638 |
| Претх. служба | Александриски патријарх како Кирил III |
Живот
уредиКирил е роден во Ираклион, Крит на 13 ноември 1572 година,[2] како Константин Лукарис кога островот бил дел од Република Венеција во тој период поморска сила. Во неговата младост тој шетал низ Европа, образувајќи се во Венеција во Падовскиот универзитет, и во Женева каде бил под влијание на реформираната вера презентирана од Џон Калвин. Кирил своите теолошки студии ги продолжил во Венеција и Падова, Витенберг и Женева каде бил изложен на калвинизмот и равил голема одбојност кон католицизмот.[3]
Во 1596 Кирил бил испратен во Полска од страна на Александрискиот патријарх Мелетиј I, за да го предводи православниот отпор на Брестовската унија, која предвидувала унија на Киев со Рим. Шест години Кирил работел како професор на православната академија во Вилнус (денес во Литванија).[3]
Поради османлиското угнетување и пробратувањето на православните христијани од страна на језуитски мисионери, постел кусок на училишта каде би се изучувала православната вера и грчкиот јазик. Римокатоличките училишта биле во самите католички цркви кои биле градени веднаш до православните цркви, и бидејќи немало доволен број на православни свештеници па нешто морало да се направи. Негово прво дејствување било отворањето на теолошко училиште на Света Гора.
Тој го финансирал Максим Галиполски да го направи првиот превод на Библијата на современ грчки.
Калвинизам
уредиЦелта на Кирил била да ја реформира православната црква според калвинизмот, и поради оваа причина тој испратил многу млади теолози на универзитетите во Швајцарија, северот на Холандија и Англија. Во 1629 година тој го објавил познатото дело Конфесио (калвинистичка доктрина), но колку што било можно било во согласност со православниот јазик и дела. Истата година ова дело имало и две изданија на латински јазик, четири на француски, едмно на германски и едно на англиски јазик, а во источната црква донело само судири и спорови и било критикувано на неколку синоди, во 1638 година во цариград, во 1642 година на Јашкиот синод, и сето ова кулуминирало во 1672 година со собирот предводен од страна на Доситеј Ерусалимски, на кој биле осудени калвинистичките учења.[3][4]
Кирил иста така бил особено воодушевен од црквата на Англија, и бил во контакт со Кентербурските архиепископи. Токму во овој период Митрофан Критопул — кој подоцна станал Александриски патријарх (1636–39) — бил испратен на студии во Англија. И Кирил и Критопул биле вљубеници во книгите, и многу од книгите кои овие двајца патријарси ги прибавиле денес ги красат патријахалните библиотеки.
Во 1629 година во Женева книгата Источна исповед на христијанската вера била објавена на латински, содржејќи го калвинистичкото учење. Во 1633 година било објавено и на грчки јазик. Соборот во Цариград во 1638 година ги анатемизирал Кирил и неговата книга, но соборот во Ерусалим во 1672 година, особено се занимавал со случајот на Кирил, целосно го ослободиле од обвиненијата, тука е посведочено дека соборот во Цариград ко проколнал Кирил не поради тоа што мислеле дека тој е автор на делото туку поради фактот што тој писмено не се оградил од текстот напишан за него. Сепак, западните учители продолжиле да тврдат дека Кирил бил калвинист, не посочувајќи ја само книгата туку и постојаните преписки со протестантските учители.
Православниот историчар епископ Арсениј ја оспорил автентичноста на овие преписки и инцидентно посочил на педесетте писма на Кирил со царот Михаил федорович и московскиот патријарх Филариј, кои се чуваат во Московскиот архив и дека истите се доказ за посветеноста на Кирил кон правосдлавието, и особено на псимото од 1622 година во кое тој за протестантството пишува како за кривоверско учење.[5]
Политика и смрт
уреди| Великомаченик Кирил I Цариградски | |
|---|---|
| | |
| Вселенски патријарх Александриски папа и патријарх Великомаченик | |
| Роден(а) | 13 ноември 1572, Ираклион, Крит |
| Починал(а) | 27 јуни 1638, Босфор |
| Канонизација | 6 октомври 2009, Патријахалната црква на Свети Сава Освештен во Александрија од Светиот синод на Александриската патријаршија |
| Главно светилиште | Манастирот Св. Богородица Горда, Халки |
| Слава | јуни 27 |
| Обележја | Источна црковна облека, го држи евангелието. Прикажан е со голема бела брада |
Кирил бил неколкукратно привремено расчинуван и протеруван по барање на неговите православни непријатели и од католичкот француски и австриски амбасадори,[3] додека пак бил поддржан од протестантскиот холандски и англиски амбасадори во Цариград, кога турскиот султан Мурат IV требал да замине во војна со Персија, патријархот бил обвинет за осмислување на бунтот на Козаците, и за да ги избегне проблемите додека бил отсутен султанот наредил тој да биде задавен[6] од страна на јаничарите на 27 јуни 1638 година ан брод во Босфор.[3] Неговото тело било фрлено во морето, но било најдено и закопано надвор од Цариград од страна на неговите пријатели и било вратено во Цариград по многу години.[3]
Кирил бил прогласен за мачченик и светец набрзо по својата маченичка смрт, и Св. Евгениј Ајтолски напишал молитва за о негово сеќавање. Официјално бил прогласен за великомеаченик на 6 октомври 2009 година.[7][8]
Според едно писмо од 1659 година напишано до Томас Гривс од Едвард Покок (кој, во своите потраги по книги за архиепископот Вилијам Лод, се сретнал со Кирил) многу од текстови на Кириловата библиотека биле спасени од холандскиот амбасадор кој ги испратил со брод во Холандија. Но за жал иако бродот пристинал безбедно во пристаништето потонал наредниот ден со сиот свој товар поради силна бура.[9]
Оставнишна
уредиКириловата позиција во православието продолжува да биде дебата на црквата. Некои православни верници го прифатиле гледиштето на световните историчари дека тој бл претставник на калвинизмот. Други пак велат дека неговата позиција била нарушена од неговите непријатели, и дека тој бил верен на православните учења.
Наводи
уредиОпшти
уреди- „Kyrillos III Lucaris (1601–1620)“. Greek Orthodox Patriarchate of Alexandria and All Africa. Посетено на 2011-02-07.
Одредени
уреди- ↑ Kiminas, Demetrius (2009). The Ecumenical Patriarchate. Wildside Press. стр. 38, 9. ISBN 978-1-4344-5876-6.
- ↑ Emerau, C (1926). „Lucar Cyrille“. Dictionnaire de Theologie Catholique (француски). 9. Paris: Letouzey et Ané. 1003–19.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „Lucaris, Cyril“, Encyclopædia Britannica (online. изд.), 26 March 2008.
- ↑ A. Edward Siecienski (3 June 2010). The Filioque: History of a Doctrinal Controversy. Oxford University Press. стр. 183–. ISBN 978-0-19-537204-5.
- ↑ Arseny, Bryantsev (1870), „Patriarch Kirill Lucaris and his merits for the Orthodox Church“, Strannik (The Wanderer), St Petersburg.
- ↑ Lempriere, J (1808). Universal Biography.
- ↑ (грчки) Άγιος Κύριλλος Λούκαρις Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ορθόδοξος Συναξαριστής. 27/06/2013.
- ↑ FIRST DAY OF THE DELIBERATIONS OF THE HOLY SYNOD OF THE ALEXANDRIAN PATRIARCHATE. Greek Orthodox Patriarchate of Alexandria and All Africa. 06/10/2009.
- ↑ Twells, Leonard (1816). The Lives of Dr. Edward Pocock: the celebrated orientalist. 1. London: Printed for FC & J Rivington, by R&R Gilbert. стр. 410–11.
Дополнителна литература
уреди- Pichler (1862), Life, Munich.
Оваа статија вклучуват текст од дело кое сега е во јавна сопственост: Chisholm, Hugh, уред. (1911). Encyclopædia Britannica (11. изд.). Cambridge University Press. Отсутно или празно |title=(help)CS1-одржување: ref=harv (link)
Надворешни врски
уреди- of Etna, Chrysostomos, The Myth of the Calvinist Patriarch, Orthodox info – article from an Orthodox standpoint claiming Lucaris was not a Calvinist.
- Lucaris, Confession of Faith, Cri voice.
- Michaelides, George P, The Greek Orthodox Position on the Confession of Cyril Lucaris, J Stor.
- Cyril I Lucaris (article), The Ecumenical Patriarchate, Архивирано од изворникот на 2017-08-20, Посетено на 2016-01-11
| Духовни титули | ||
|---|---|---|
| Претходник Неофит II Тимотеј II Антим II Кирил II Атанасиј III Неофит III |
Цариградски патријарх 1612 1620–23 1623–33 1633–34 1634–35 1637–38 |
Наследник Тимотеј II Григориј IV Кирил II Атанасиј III Кирил II Кирил II |