Битово

село во Општина Македонски Брод

Битово — село во Општина Македонски Брод, во областа Порече, во околината на градот Македонски Брод.

Битово

Панорамски поглед на селото Битово

Битово во рамките на Македонија
Битово
Местоположба на Битово во Македонија
Битово на карта

Карта

Координати 41°44′44″N 21°4′50″E / 41.74556° СГШ; 21.08056° ИГД / 41.74556; 21.08056Координати: 41°44′44″N 21°4′50″E / 41.74556° СГШ; 21.08056° ИГД / 41.74556; 21.08056
Регион  Југозападен
Општина  Македонски Брод
Област Порече
Население 31 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 6535
Повик. бр. 045
Шифра на КО 03004
Надм. вис. 1.180 м
Слава Петровден
Битово на општинската карта

Атарот на Битово во рамките на општината
Битово на Ризницата

Потекло на името уреди

Името на селото првпат е споменато како „Битом“ во 1296 година. Од личното име „Бит-“, кое потекнува од старословенскиот „сам да бидам“ или пак од личното име „Битомир“.[2]

Според народното предание, името доаѓа од местото на основачите на селото, кои биле од Битола.[3]

Географија и местоположба уреди

 
Поглед на селото од патот кој води до него

Селото се наоѓа во областа Порече, во западниот висок планински дел на територијата на Општина Македонски Брод, чиј атар се допира со подрачјето на Општина Гостивар. Селото се наоѓа во изворишниот дел на Мала Река, лева притока на Треска.[4] Селото е планинско, на надморска височина од 1.180 метри. Од градот Македонски Брод е оддалечено 47 километри.[4]

Селото е сместено на левата страна на помала река, десна притока на Мала Река. Куќите во најголем дел се сместени на терасеста рамнина. Селото е свртено кон југ. Нивите се наоѓаат околу селото, додека шума има над селото.[3]

Куќите се прилично разредени и издвоени во поединечни маала, наречени по родовите по кои се наречени.[3]

До Битово води асфалтен пат, кој продолжува од поранешното општинско средиште Самоков, поминувајќи кај селото Растеш.

Историја уреди

Во селскиот атар на месностите Лескоица и Петроица има црквишта и гробишта.[3]

Народното предание наведува дека први во селото се населиле Ќуќуревци, кои дошле како овчари за да ја напасуваат стоката и на крај тука одлучиле да се населат.[3]

Во XIX век, Битово било село во Поречката нахија, на Кичевската каза, во Отоманското Царство.

Вкупно 20 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.[5]

Стопанство уреди

Атарот е зафаќа површина од 13 км2. На него преовладуваат шумите на површина од 879,1 хектар, на пасиштата отпаѓаат 244,3 хектари, а на обработливото земјиште 131,9 хектари.[4]

Селото има мешовита земјоделска функција.[4]

Во минатото на месноста Србиница се копала железна руда.[3]

Население уреди

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948288—    
1953316+9.7%
1961314−0.6%
1971305−2.9%
1981216−29.2%
ГодинаНас.±%
1991108−50.0%
199485−21.3%
200263−25.9%
202131−50.8%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Битово имало 200 жители, сите Македонци.[6] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Битово имало 200 жители.[7]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Битово (Битуше) се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 30 куќи.[8]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 250 Македонци.[9]

Битово е зафатено со раселување, така што тоа преминало од средно во мало село по големина. Во 1961 година, селото броело 314 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 85 жители, македонско население.[4]

Според пописот од 2002 година, во селото Битово имало 63 жители, сите Македонци.[10]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 31 жител, од кои 26 Македонци и 5 лица без податоци.[11]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 200 200 288 316 314 305 216 108 85 63 31
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[12]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[13]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[15]

Родови уреди

Битово е македонско православно село.[3]

Родови во селото се: Ќуќуревци (7 к.), доселени се од Битола, основачи на селото се, затоа што дошле од Битола по тоа го добило името селото; Олиовци (9 к.), доселени се од Баница, Полошко (Гостиварско); Калимановци (6 к.), доселени се од Камењане, Полошко; Дуковци (12 к.), доселени се од Куманово и Ивановци (4 к.) и тие се доселени од истото место како и Дуковци.

Самоуправа и политика уреди

 
Главната селска црква „Св. Никола“, сместена на сретселото

Селото влегува во рамките на Општина Македонски Брод, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната Општина Самоков. Во периодот од 1996-2004 година, селото се наоѓало во некогашната Општина Самоков.

Во периодот 1957-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Брод. Во периодот 1955-1957, селото било дел од тогашната општина Манастирец.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Растеш, во која покрај селото Битово се наоѓале селата Близанско, Волче, Горно Ботушје, Долно Ботушје, Заград, Здуње, Косово, Растеш и Требовље. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Растеш, во која влегувале селата Битово, Волче, Горно Ботушје, Долно Ботушје, Заград, Косово и Растеш.

Избирачко место уреди

Во селото постои избирачко место бр. 0252 според Државната изборна комисија, кое е сместено во селскиот дом.[16]

На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 42 гласачи.[17] На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 40 гласачи.[18]

На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 38 гласачи.[19]

Културни и природни знаменитости уреди

Цркви[20]

Редовни настани уреди

Слави[3]

Личности уреди

Галерија уреди

Наводи уреди

  1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. Иванова, Олга (2014). Речник на имињата на населените места во Р. Македонија. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. стр. 54–55.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Јовановиќ, Петар (1935). Порече. Белград: Српски етнографски зборник. стр. 329.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 29. Посетено на 20 септември 2017.
  5. „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
  6. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 258.
  7. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 154-155.
  8. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 36.
  9. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  10. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 20 септември 2017.
  11. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  12. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  13. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  14. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  15. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  16. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 16 октомври 2017.
  17. „Локални избори 2017“. Архивирано од изворникот на 2020-05-29. Посетено на 16 октомври 2017.
  18. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 5 мај 2019. Посетено на 5 мај 2019.
  19. „Предвремени избори за пратеници 2020“. Архивирано од изворникот на 2020-07-15. Посетено на 14 март 2021.
  20. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 . Крајчески, Цуте (2017). Порече (1943 - 1945). Скопје: Државен Архив на Република Македонија. Отсутно или празно |title= (help)CS1-одржување: друго (link)

Надворешни врски уреди