Библиотека Маркијана

Библиотеката Маркијана или Библиотеката на Свети Марко (италијански: Biblioteca Marciana) е јавна библиотека во Венеција, Италија. Таа е една од најраните преживеани јавни библиотеки и складишта за ракописи во Италија и ја поседува една од најзначајните светски збирки на класични текстови. Името го носи по Свети Марко, заштитникот на градот.

Библиотека Маркијана Главна фасада, Плоштадот Свети Марко, Венеција, Италија' 1468

Библиотеката е основана во 1468 година кога хуманистички научник Кардиналот Бесарион, епископ На Тоскулум и титуларна Латинскиот Цариградски патријарх, ја донирал својата колекција грчки и латински ракописи на Венецијанска Република, со одредба дека ќе се воспостави библиотека на јавна корисност. Колекцијата била резултат на постојаните напори на Бесарион да лоцира ретки ракописи низ Грција и Италија а потоа да ги стекне или копира како средство за зачувување на пишувања на класичните грчки автори и литература на Византија по падот на Цариград во 1453 година. Неговиот избор на Венеција првенствено се должи на големиот град заедница на грчки бегалци и неговите историски врски со Византија. Меѓутоа, венецијанската влада била бавна да ја почитува својата посветеност соодветно да ги смести ракописите со децении дискусија и неодлучност, поради серијата воени конфликти кон крајот на петнаесеттиот и почетокот на шеснаесеттиот век и како резултат на климата на политичка неизвесност. Библиотеката на крајот била изградена за време на периодот на опоравување како дел од огромната програма за урбана обнова насочена кон славење на републиката преку архитектурата и потврдување на нејзиниот меѓународен престиж како центар на мудроста и учењето.

Оригиналната зграда на библиотеката се наоѓа на плоштадот Свети Марко, поранешниот владин центар на Венеција, со долга фасада свртена кон Дуждовата палата. Изграден помеѓу 1537 и 1588 година, се смета за ремек-дело на архитектот Јакопо Сансовино и клучно дело во венецијанска ренесансна архитектура. Ренесансниот архитект Андреја Паладио ја опишал како „можеби најбогатата и најукрасената градба што постоела од античко време до сега“. Историчарот на уметност Џејкоб Буркхард ја сметал за „највеличественото секуларно италијанско здание“, а Фредерик Харт ја нарекол „една од најзадоволувачките структури во италијанската архитектонска историја“. Исто така значајна по својата уметност, библиотеката содржи многу дела од големите сликари од Венеција од шеснаесеттиот век, што ја прави сеопфатен споменик на венецијанскиот маниризам.

Денес, зградата во голема мера е музеј. Од 1904 година, канцелариите на библиотеката, читалните и поголемиот дел од колекцијата се сместени во соседната Зека, поранешната ковачница на Република Венеција. Библиотеката сега е формално позната како Национална библиотека Маркијана. Тоа е единствената официјална институција основана од Венецијанската Републиканска влада која опстојува и продолжува да функционира.

Историска позадина

Катедралните библиотеки и монашките библиотеки биле главните центри за учење низ Италија во средниот век. Но, почнувајќи од петнаесеттиот век, хуманистичкиот акцент на знаењето на класичниот свет како суштински за формирањето на ренесансниот човек доведе до зголемување на дворските библиотеки, покровители на кнежевските владетели, од кои неколку обезбедиле одреден степен на јавен приста.п Во Венеција, раниот обид да се основа јавна библиотека како имитација на големите библиотеки од антиката, бил неуспешен, бидејќи личната колекција на ракописи на Петрарка, донирана на републиката во 1362 година, била дисперзирана во времето на неговата смрт.

Писмото на кардиналот Бесарион до дужот Кристофоро Моро и Сенатот на Венеција, во кое се најавува донацијата на неговата библиотека. БНМ лат. XIV, 14 (= 4235), фол. 1r.

Во 1468 година, византискиот хуманист и научник, кардинал Бесарион, ја подарил својата колекција од 482 грчки и 264 латински кодекси на Република Венеција, наведувајќи дека треба да се формира јавна библиотека за да се обезбеди нивна конзервација за идните генерации и достапност за научниците. Официјалното писмо со кое се објавува донацијата, датирано на 31 мај 1468 година и адресирано до дуџот Кристофоро Моро (на функцијата 1462–1471) и Сенатот, раскажува дека по падот на Константинопол во 1453 година и неговото опустошување од Турците, Бесарион жестоко се зафатил со задача да ги стекне ретките и важни дела од Стара Грција и Византија и да ги додаде во неговата постоечка збирка за да спречи понатамошно растурање и целосно губење на грчката култура. Изјавената желба на кардиналот при понудата на ракописите кон Венеција била дека тие треба да бидат соодветно конзервирани во град каде што побегнале многу Грчки бегалци и кој тој самиот го сметал за „друга Византија“ („alterum Byzantium“).

Првиот контакт на Бесарион со Венеција бил во 1438 година кога, како новоракоположен митрополит епископ на Никеја, тој пристигнал со византиската делегација на соборот во Ферара-Фиренца, чија цел била да го залечи расколот меѓу католичката и православната црква и да го обедини христијанскиот свет против Турците Османлии. Неговите патувања како пратеник во Германија на папата Пиј II го довеле накратко во градот повторно во 1460 и 1461 година. На 20 декември 1461 година, за време на вториот престој, тој бил примен во венецијанската аристократија со седиште во Големиот собор.

Јустус ван Гент, Портрет на кардиналот Бесарион (о. 1473–1476). Бесарион бил создаден за кардинал на 8 јануари 1440 година од папата Евгениј IV

Во 1463 година, Бесарион се вратил во Венеција како папски легат, задолжен да преговара за учеството на републиката во крстоносната војна за ослободување на Константинопол од Турците. За време на овој продолжен престој (1463–1464), кардиналот престојувал и студирал во бенедиктинскиот манастир Сан Џорџо Маџоре, и токму на манастирот тој првично ги одредил своите грчки кодекси кои требало да бидат испратени по неговата смрт. Но, под влијание на хуманистот Паоло Морозини и неговиот братучед Пјетро, венецијанскиот амбасадор во Рим, Бесарион го поништил правниот акт за донација во 1467 година со папска согласност, наведувајќи ги тешкотиите што читателите би ги имале да стигнат до манастирот, кој се наоѓа на посебен остров. Следната година, Бесарион наместо тоа, ја објави својата намера да ја остави во наследство целата своја лична библиотека, и грчкиот и латинскиот кодекс, на Република Венеција со непосреден ефект.

На 28 јуни 1468 година, Пјетро Морозини легално ја зазел библиотеката на Бесарион во Рим во име на републиката. Во аманетот беа вклучени 466 кодекси кои беа пренесени во Венеција во гајби следната година. На оваа првична испорака, беа додадени повеќе кодекси и инкунабули по смртта на Бесарион во 1472 година. Оваа втора пратка, договорена во 1474 година од Федерико да Монтефелтро, замина од Урбино, каде што Бесарион го депонираше остатокот од својата библиотека на чување. Ги вклучуваше книгите што кардиналот ги резервирал за себе или ги стекнал по 1468 година.

И покрај благодарното прифаќање на донацијата од страна на венецијанската влада и заложбата да се формира библиотека за јавна комунална дејност, кодексите останале во кука во внатрешноста на Дуждовата палата, доверени на грижата на државниот историчар под раководство на Прокураторите на Свети Марко де Супра. Малку било направено за да се олесни пристапот, особено за време на годините на конфликтот против Османлиите (1463–1479), кога времето и ресурсите беа насочени кон воените напори. Во 1485 година, потребата да се обезбеди поголем простор за владините активности довело до одлука да се компресираат сандаците во помала област од палатата каде што биле наредени, еден врз друг. Пристапот станал потежок и консултациите на лице место неизводливи. Иако кодексите периодично се позајмувале, првенствено на учените членови на венецијанското благородништво и академици, барањето за депонирање на хартија од вредност не било секогаш спроведено. Неколку од кодексите потоа биле откриени во приватни библиотеки или дури и за продажба во локалните книжарници. Во исклучителни околности, на препишувачите им било дозволено да ги дуплираат ракописите за приватните библиотеки на влијателни патрони: меѓу другото, Лоренцо де Медичи нарачал копии од седум грчки кодекси. Во овој период, репродукцијата на ракописите ретко била дозволена за печатачи на кои им биле потребни работни копии на кои би можеле да пишуваат белешки и да прават корекции секогаш кога печатат критички изданија, бидејќи се верувало дека вредноста на ракописот значително ќе опадне штом ќе било објавено editio princeps (прво издание).Имено, Алдус Манутиус можел да ги користи само ограничените кодекси за неговата издавачка куќа.

Неколку истакнати хуманисти, вклучувајќи го Маркантонио Сабелико во својство на официјален историчар и Бартоломео д'Алвијано, со текот на времето ја повикал владата да обезбеди посоодветна локација, но безуспешно. Политичката и финансиската ситуација за време на долгите години на Италијанските војни го спречиле секој сериозен план за тоа, без оглед на изјавата за намери на Сенатот во 1515 година да изгради библиотека. Пристапот до самата збирка сепак бил подобрен по назначувањето на Андреа Навагеро за официјален историчар и гувернер (куратор) на збирката. За време на мандатот на Навагеро (1516–1524), научниците повеќе ги користеле ракописите и препишувачите биле овластени со поголема фреквенција да репродуцираат кодекси за ценетите покровители, вклучувајќи ги папата Лео X, кралот Франциско I од Франција и кардиналот Томас Волси, лорд високиот канцелар на Англија. Во овој период илеб објавени повеќе изданија на ракописите, особено од наследниците на Манутиј. Со номинацијата на Пјетро Бембо за гувернер во 1530 година и со прекинот на Војната за Лигата на коњак истата година, биле обновени напорите да се собере поддршка за изградбата на библиотеката. Веројатно на поттик на Бембо, ентузијаст на класичните студии, колекцијата била пренесена во 1532 година на горниот кат на црквата Свети Марко, капелата на војводството, каде што код. Истата година, Веторе Гримани ги притиснал своите колеги обвинители, инсистирајќи на тоа дека е дојдено време да се реагира на долгогодишната намера на републиката да изгради јавна библиотека каде што би можеле да бидат сместени кодексите на Бесарион.

Зграда

Градба

Тинторето, Портрет на Јакопо Сансовино (околу 1566)

Плоштадот Свети Марко

  a. Базилика Свети Марко

  b. Дуждова палата

  c. Камбанарија и Логета дел Сансовино

  d. Библиотека Марсијана

  e. Нане

  f. Ново обвинителство

  g. Наполеонско крило

  h. Procuratie Vecchie

  i. Саат кулата Свети Марко

Изградбата на библиотеката бил составен дел на Renovatio urbis (обновување на градот), огромна архитектонска програма започната под дуждот Андреа Грити (на функцијата 1523–1538). Програмата имала за цел да ја зголеми венецијанската самодоверба и да го потврди меѓународниот престиж на републиката по претходниот пораз во Агнадело за време на војната кај Камбре и последователниот мир во Болоња, кој ја санкционирал хабсбуршката хегемонија на италијанскиот полуостров на крајот на војната за Лигата на коњакот. Предводено од семејството Гримани, тој повикал на трансформација на плоштадот Свети Марко од средновековен центар на градот со продавачи на храна, менувачи на пари, па дури и тоалети во класичен форум. Намерата била да се евоцира споменот на античката римска република и, по опустошувањето на Рим во 1527 година, да се претстави Венеција како вистински наследник на Рим. Ова визуелно би ги потврдило венецијанските тврдења дека, и покрај релативното губење на политичкото влијание на републиката, нејзината долговечност и стабилност биле обезбедени со нејзината уставна структура, која се состои во мешана влада, моделирана по линијата на класичните републики.

Монументална по размери, архитектонската програма била еден од најамбициозните проекти за урбана обнова во Италија во шеснаесеттиот век. Во прилог на ковачницата (започната во 1536 година) и чардакот на камбанаријата на Свети Марко (почнат во 1538 година), вклучувало замена на дотраените згради од тринаесеттиот век што се наредени на јужната страна на плоштадот и просторот пред Дуждовата палата. За ова, прокураторите на Свети Марко де Супра го нарачале Јакопо Сансовино, нивниот прото (консултант архитект и управител на згради), на 14 јули 1536 година. Бегалец од ограбувањето на Рим, Сансовино поседувал директно знаење и разбирање на античките римски прототипи неопходни за спроведување на архитектонската програма.

Комисијата побарала макета на трикатница, но проектот радикално се трансформирал. На 6 март 1537 година, било одлучено изградбата на новата зграда, сега со само два ката, да биде ограничена на делот директно пред палатата и дека горниот кат требал да биде резервиран за канцелариите на обвинителите и библиотека. Ова не само што ги задоволило условите на донацијата, туку донело слава на републиката како центар на мудрост, учење и култура. Значајно е тоа што претходниот декрет од 1515 година, наведувајќи ги како примери библиотеките во Рим и во Атина, експресно било наведено дека совршена библиотека со убави книги ќе служи како украс за градот и како светлина за цела Италија.

Надзорникот на Сансовино (1537– ок. 1560 )

Изградбата се одвивала бавно. Избраното место за библиотеката, иако во сопственост на владата, било окупирано од пет хостели (Пелегрино, Риза, Кавалето, Луна, Лав) и неколку штандови со храна, од кои многу имало долгогодишни договорни права. Затоа б нило еопходно да се најде заемно договорена алтернативна локација, а најмалку три од хостелите мораа да останат во областа на плоштадот Свети Марко. Дополнително, хостелите и продавниците обезбедиле постојан проток на приход од изнајмување на прокураторите на Свети Марко де супра, судии одговорни за јавните згради околу плоштадот Свети Марко. Така, имало потреба да се ограничи нарушувањето на приходите со постепено преместување на активностите како што зградата напредувала и се барало нов простор да продолжи.

 

Изградба на
Библиотеката Марсиана

   a. област на пазарот на месо

   б. област на хостели

   в. област на продавници за посно леб

Продавниците за посно леб и дел од хостелот Пелегрино во непосредна близина на камбанаријата биле урнати во почетокот на 1537 година. Но, наместо повторно да ги користи постојните темели, Сансовино ја изградил библиотеката одвоена за да ја направи камбанаријата самостојна структура и да го трансформира плоштадот Свети Марко во трапез. Со ова требало да и се даде поголемо визуелно значење на црквата Свети Марко која се наоѓала на источната страна.

Јост Аман, Поворка за бракот на дуждот со морето (детали), прикажувајќи го пазарот со месо во преден план и недовршената библиотека зад ( ок. 1565 )

Работата била прекината по Османлиско-венецијанската војна (1537-1540) поради недостаток на финансии, но продолжила во 1543 година. Следната година, 1544 година, остатокот од хостелот Пелегрино бил срушен, а потоа и Риза. На 18 декември 1545 година, тешкиот ѕидарски свод се урнал. Во понатамошното истражување, Сансовино тврдел дека работниците предвреме ги отстраниле привремените дрвени потпори пред бетонот да се зацврсти и дека галија во басенот на Свети Марко, испукајќи го нејзиниот топ како поздрав, ја потресел зградата. Сепак, архитектот бил осуден лично да ја отплати штетата, која му одзела 20 години. Понатаму, неговата стипендија била суспендирана до 1547 година. Како последица на уривањето, дизајнот бил зменет со полесна дрвена конструкција за поддршка на покривот.

Во следните години, обвинителите го зголемил финансирањето со позајмување од доверливи фондови, враќање на неплатените кирии, продажба на непрофитабилни имоти и искористување на приходите од камати од државните обврзници. Работата продолжила брзо потоа. Хостелот Кавалето бил преместен во 1550 година. Потоа следело рушење на Луна. До 1552 година, најмалку седумте заливи во кореспонденција со читалната биле завршени.Комеморативната плоча во соседното предворие, што одговарала на следните три заливи, го носи датумот на венецијанската 1133 година (т.е. 1554). индикација дека крајот на изградбата веќе се сметал за неминовен. Дотогаш биле изградени четиринаесет заливи. Меѓутоа, поради тешкотиите да се најде соодветна алтернативна локација, дури во 1556 година било преместено последното од хостелите, Лавот, што и овозможил на зградата да стигне до шеснаесеттиот залив во кореспонденција со страничниот влез на ковачницата. Понатаму стоел централниот пазар за месо. Ова бил значаен извор на приход од изнајмување за обвинителите, а изградбата била запрена. Работата на внатрешните украси продолжила до околу 1560 година. Иако пет години подоцна било одлучено да се премести пазарот за месо и да се продолжи со зградата, не биле преземени дополнителни дејствија и во 1570 година Сансовино починал.

Надзорникот на Скамоци (1582–1588)

Месниот пазар бил срушен во 1581 година. Следната година Винченцо Скамоци бил избран да ја надгледува изградбата на последните пет заливи, продолжувајќи го дизајнот на Сансовино за фасадата. Ова ја спуштило зградата до насипот на басенот на Свети Марко и во усогласување со главната фасада на ковницата. Скамоци ги додал крунисувачките статуи и обелиси. Бидејќи првичните планови на Сансовино не опстојуваат, не е познато дали архитектот имал намера библиотеката да ја достигне конечната должина од дваесет и еден залив. Негативниот коментар на Скамоци за спојот на библиотеката со ковачницата ги натерало некои архитектонски историчари да тврдат дека резултатот не можел да биде намерно дизајниран од Сансовино.Сепак, архивските истражувања и техничките и естетските проценки не биле конечни.

За време на надзорот на Скамоци, дебатата за висината на зградата била повторно отворена. Кога Сансовино првпат бил пуштен во употреба на 14 јули 1536 година, проектот експресно барал изградба на три ката слична на неодамна обновениот Procuratie Vecchie на северната страна на плоштадот Свети Марко. Но, до 6 март 1537 година, кога била донесена одлука за сместување на библиотеката во новата зграда, планот бил напуштен во корист на еден кат над нивото на земјата. Скамоци, сепак, препорачал да се додаде под во библиотеката. Инженерите биле повикани да ја проценат постојната основа за да утврдат дали може да ја поднесе дополнителната тежина. Заклучоците биле двосмислени и на крајот било одлучено во 1588 година библиотеката да остане со само два ката.

Архитектура

Детал од фасадата, горен кат

Горниот кат

Јонскиот главен град на библиотеката Маркијана со украсни мотиви во ехинус (а) и во јаката (б)

Јонската основа како што е опишана од Витрувиј (лево) и како што е забележана во Фраскати и усвоена од Сансовино за библиотеката Маркијана (десно)

Горниот кат се одликува со серија серлијанци, таканаречени затоа што архитектонскиот елемент бил илустриран и опишан од Себастиано Серлио во неговата Tutte l'opere d'architettura et prospetiva, трактат од седум тома за ренесансните архитекти и научни покровители. Подоцна популаризиран од архитектот Андреа Паладио, елементот е познат и како паладиски прозорец. Тој е инспириран од античките триумфални арки како што е Константиновата арка и се состои во високо заоблен отвор кој е опкружен со две пократки странични светла на врвот со надвратници и поддржани од столбови. Од неговите денови во Фиренца, Сансовино веројатно бил запознаен со Серлијанецот, бидејќи го набљудувал во скинијата на еснафот на трговците од Донатело и Микелоцо (околу  1423) на фасадата на црквата Орсанмикеле. Тој несомнено би го видел трипартитниот прозорец на Донато Браманте во Сала Реџиа во Ватикан за време на неговиот римски престој и можеби бил свесен за нимфеата од шеснаесеттиот век во Генацано во близина на Рим, која му се припишува на Браманте, каде што Серлијанецот е сместен во серија. На Маркијана, Сансовино го усвоил договорениот Серлијански од прототипот Орсанмишел, кој има тесни странични светла, но тие се одвоени од високиот отвор со двојни столбови, поставени една зад друга. Ова решение на тесните странични светла обезбедил поголема цврстина на структурните ѕидови, што било неопходно за да се балансира потисната сила на сводот за буре, првично планиран за горниот кат.

Над серијата серлијанци е поставен ред од големи јонски колони. Капителите со мотивот јајце и стрела во ехинус и палмети со пламен и маски во јаката можеби биле директно инспирирани од храмот на Сатурн во Рим и можеби од вилата Медицеа во Поџо а Кајано од Џулијано да Сангало. За базите, како знак на неговата архитектонска ерудиција, Сансовино ја усвоил јонската основа како што била директно забележана и забележана од Антонио да Сангало Помладиот и Балдасаре Перуци во античките урнатини во Фраскати. Идејата за раскошен фриз над колоните со фестони наизменични со прозорски отвори веќе била користена од Сансовино за дворот на Палацо Гади во Рим (1519–1527). Но, вметнувањето на прозорците во фризот било пионер уште порано од Браманте во Палацо Каприни во Рим (1501–1510, срушен 1938) и бил употребен во Вилата Фарнесина од почетокот на шеснаесеттиот век на Перуци. Во библиотеката, специфичната шема на фестони со пути се чини дека се заснова на фрагмент од саркофаг од почетокот на вториот век, кој припаѓа на колекцијата антиквитети на кардиналот Доменико Гримани.

Детал од фасадата, приземје

Приземје

 

Теоретски агол на библиотеката Маркиана со завршна колона, што го покажува недоволниот простор за половина метопа

Сансовино решение за аголот со завршен пиластер поставен на поширок столб (засенчен)

Приземјето е направено по моделот на театарот Марсел и Колосеумот во Рим. Се состои во низа дорски столбови кои поддржуваат табла и е наслоен преку низа сводови што се потпираат на столбови. Комбинацијата на колони поставени преку аркада била предложена од Браманте за Палацо ди Џустиција (неизвршена) и била вработена од Антонио да Сангало помладиот за дворот на Палацо Фарнезе (почната во 1517 година). При усвојувањето на решението за библиотеката Маркијана, Сансовино верно се придржувал до препораката на Леон Батиста Алберти дека во поголемите структури колоната, наследена од грчката архитектура, требало да поддржува само табла, додека лакот, наследен од римската мурална конструкција, требало да се потпре на квадратни столбови, така што добиената аркада изгледа како остаток од „отворен ѕид и прекинат на неколку места“.

Според синот на архитектот, Франческо, дизајнот на Сансовино за аголот на дорскиот фриз бил многу дискутиран и се восхитувал поради неговото верно придржување до принципите на античката римска архитектура како што е наведено од Витрувиј во De architectura. Овие принципи барале триглифот да биде центриран над последната колона, а потоа следен од половина метопа, но просторот бил недоволен. Без преживеани класични примери за да ги водат, Браманте, Антонио да Сангало Помладиот, Рафаел и другите големи ренесансни архитекти се бореле со дилемата, спроведувајќи различни идеи, од кои ниту една не го задоволуваше Витрувијанскиот налог. Решението на Сансовино било да го издолжи крајот на фризот со поставување последен пиластер на поширок столб, со што се создава простор неопходен за совршена полуметопа. Франческо Сансовино раскажувал дека неговиот татко дополнително го сензационализирал дизајнот предизвикувајќи ги водечките архитекти во Италија да го решат проблемот и потоа триумфално откривајќи го сопственото решение.

Џироламо Кампања (припишана), статуа на Аполон (Орфеј? )

Резби

Наместо дводимензионален ѕид, фасадата е замислена како збир на тродимензионални структурни елементи, вклучувајќи столбови, аркади, столбови и амбалатури поставени еден врз друг за да се создаде чувство на длабочина, што се зголемува со обемните површински резби. Ова се дела на соработниците на Сансовино, меѓу кои Данецот Катанео, Пјетро да Сало, Бартоломео Аманати и Алесандро Виторија. Машките фигури со високо олеснување се наоѓаат во шпанделите на приземјето. Со исклучок на лакот во кореспонденција на влезот на библиотеката во која Нептун држи трозабец и Еол со едро исполнето со ветер, овие фигури претставуваат алегории на неспецифични реки, кои се одликуваат со корнукопии и урни со вода што тече надвор. Зголемените клучеви на сводовите на приземјето наизменично се менувале помеѓу главите на лавовите и главите на паганските божества (Церес, Пан, Аполон, Дијана, Меркур, Минерва, Венера, Марс, Јунона?, Јупитер, Сатурн и Фанес). Во низок олеснување, подочниците имаат или митолошки сцени, претежно поврзани со божественоста во камениот камен, или гротески. Спанделите на горниот кат имаат алегорични женски фигури со крилја. Овие се во среден релјеф, со што се создава илузија дека се подалеку од гледачот. Исправените конструктивни оски, кои се состојат од низа колони и постаменти, стануваат постепено полесни. Сето ова служи за да се нагласи вертикалноста и да се спротивстави на долгата, хоризонтална низа на арки.

Балустрадата горе е надградена со статуи на пагански божества и овековечени херои на антиката. Изградено од Скамоци помеѓу 1588 и 1591 година по дизајнот на Сансовино, ова решение за покривот можеби било под влијание на дизајните на Микеланџело за ридот Капитолин во Рим и подоцна можеби ја инспирирало работата на Скамоци во Театро Олимпико во Виченца. Меѓу скулпторите биле Агостино и Вигилио Рубини, Камило Маријани, Тицијано Аспети и Џироламо Кампања. Меѓутоа, со текот на времето, неколку од оригиналните статуи биле еродирани или на друг начин оштетени и на крајот заменети со статуи кои не секогаш се во согласност со оригиналните теми.

Дуждовата палата (лево) и библиотеката Маркијана (десно)

Ефектот на библиотеката, генерално, е дека целата фасада е обложена со археолошки артефакти. Статуи и резби има многу, а нема големи површини на обичен ѕид. Покрај изобилството на класични украсни елементи - обелисци, глави од клуч, фигури на шпандел и релјефи - дорски и јонски ред, секој со соодветен фриз, корниз и основа, ги следат античките римски прототипови, давајќи на зградата чувство на автентичност. Пропорциите, сепак, не секогаш ги почитуваат витрувиските канони. Скамоци, ригиден класицист, ги критикувал сводовите на приземјето, кои се сметале за џуџести и непропорционални, и прекумерната висина на јонската табла во однос на столбовите. Како и да е, класичните референци биле доволни да ја задоволат желбата на Венецијанците да се угледаат на големите цивилизации од антиката и да го претстават својот град како наследник на Римската Република. Во исто време, дизајнот почитува многу локални градежни традиции и се усогласува со готската Дуждова палата преку вообичаената употреба на истарскиот варовник, двоспратните аркади, балустрадите и сложените линии на покривот.

Внатрешност

Библиотеката историски го заземала горниот кат, додека приземјето го издавале за продавници, а подоцна и за кафулиња, како извори на приходи на прокурителите. Позлатените внатрешни простории се украсени со слики во масло од мајсторите од венецијанскиот маниристички период, вклучувајќи ги Тицијан, Тинторето, Паоло Веронезе и Андреа Скијавоне. Некои од овие слики прикажуваат митолошки сцени изведени од делата на класичните автори: Метаморфозите и Фасти на Овидиј, Златниот задник на Апулеј, Дионисијака на Нонус, Бракот на филологијата и Меркур на Мартијан Капела и Суда. Во многу случаи, овие приказни за паганските божества се употребени во метафорична смисла врз основа на раните христијански списи на Арнобиј и Евзебиј. Други слики прикажуваат алегориски фигури и вклучуваат ренесансни хиероглифи, кои се состојат од симболи на растенија, животни и предмети со специфични, но енигматски значења. Тие го одразуваат особениот интерес за езотеризмот на Херметичките списи и Халдејските пророчи што воодушевија многу хуманисти по објавувањето во 1505 година на Ἱερογλυφικά (хиероглифика) на Хораполо, книгата откриена во 1419 година од Кристофоро Буонделмонти и за која се верува дека е клучот за дешифрирање на древните египетски хиероглифи.

Иако неколку слики имаат специфична педагошка функција насочена кон формирање на умерени и цврсти владетели и всадување на квалитети на посветеност на должноста и морална извонредност кај благородната младина која учела во библиотеката, целокупната декоративна програма го одразува интересот на венецијанската аристократија за филозофијата како интелектуална потрага и, во поширока смисла, зголемениот интерес за платонската филозофија како една од централните струи во ренесансната мисла. Концептуално е организиран врз основа на неоплатонското воздигнување на душата и потврдува дека потрагата по знаење е насочена кон достигнување на божествената мудрост. Скалилата во голема мера го претставуваат животот на отелотворената душа во раните фази на искачувањето: практикување на кардиналните доблести, проучување и размислување за разумниот свет и во неговата мноштво и хармонија, трансценденција на обични мислења (докса) преку дијалектика, и катарза. Читалната одговара на следното патување на душата во интелектуалното царство и ја покажува кулминацијата на искачувањето со будењето на повисоката, интелективна душа, екстатичното соединување и просветлувањето. Програмата кулминира со претставување на идеалната платонска држава заснована на трансцендентно разбирање на повисоката реалност. Со асоцијација, се подразбира дека Република Венеција била самата парадигма на мудроста, редот и хармонијата.

Скалила со куполата на поетиката и вториот лет (штуко од Алесандро Виторија)

Скалила

Скалите се состојат од четири куполи (Купола на етиката, купола на реториката, купола на дијалектиката и купола на поетиката) и два лета, чии сводови се украсени со дваесет и една слика на наизменични квадрилинеарни штука од Алесандро Виторија и октогонални фрески од Батиста Франко (прв лет) и Батиста дел Моро (втор лет). На влезот и на слетувањата, Сансовино го повторил серлскиот елемент од фасадата, користејќи антички столбови земени од трошната византиска црква Санта Марија дел Кането од шестиот век во Пола на полуостровот Истар.

Предворие

Предворието е замислено како предавална за државното училиште Свети Марко. Основано во 1446 година за да ги обучи државните службеници за Канцеларијата на Војводството, училиштето првично се фокусирало на граматиката и реториката. Со додавањето на второто предавање за поезија, ораторство и историја во 1460 година, тоа еволуирало во хуманистичко училиште, главно за синовите на благородниците и граѓаните. Меѓу италијанските хуманисти кои студирале таму биле Џорџ од Требизонд, Џорџо Вала, Маркантонио Сабелико, Рафаел Региус и Марко Мусуро. Предворието дополнително било домаќин на состаноците на Венецијанска академија од 1560 година до распуштањето на академијата поради банкрот следната година.

Тицијан, „Мудрост“ ( ок. 1560 )

Просторијата првично била обложена со дрвени клупи, прекинати со говорница што се наоѓала под централниот прозорец на западниот ѕид. Почнувајќи од 1591 година, таа била трансформирана во јавна сала на Статуар од Винченцо Скамоци со цел да се прикаже колекцијата на античка скулптура што Џовани Гримани и ја подарил на Венецијанската Република во 1587 година. Од првобитната декорација останало само таванот со илузионистичката тродимензионална декорација на Кристофоро и Стефано Де Роса од Бреша (1559). Осумаголното сликарство на Тицијан во центарот најчесто е идентификувано како персонификација на мудроста или историјата. Други предлози вклучуваат Поезија, Филозофија, Реторика и Љубов кон писмата.

Тинторето, Диоген

Читална

Соседната читална првично имала 38 клупи во центарот, распоредени во два реда, на кои вредните кодекси биле оковани според темата. Помеѓу прозорците имало имагинарни портрети на великани од антиката, „филозофите“, секој првично придружен со идентификационен натпис. Слични портрети се наоѓале во предворието. Меѓутоа, со текот на времето, овие слики биле преместени на различни локации во библиотеката и на крајот, во 1763 година, во Дуждовата палата со цел да се создаде ѕиден простор неопходен за повеќе полици за книги. Како резултат на тоа, некои биле изгубени заедно со сите идентификациски натписи. Десетте што преживеале биле вратени во библиотеката на почетокот на деветнаесеттиот век и интегрирани со други слики во 1929 година. Од „филозофите“, само Диоген од Тинторето бил веродостојно идентификуван.

Батиста Франко, Актеон и Дијана и гротески

Таванот на читалната е украсен со 21 круг, кружни слики во масло, од Џовани де Мио, Џузепе Салвијати, Батиста Франко, Џулио Лисинио, Бернардо Строци, Џамбатиста Зелоти, Алесандро Варотари, Паоло Веронезе и Андреа Скијавоне. Тие се вметнати во позлатена и насликана дрвена рамка заедно со 52 гротески од Батиста Франко. Заоблените од Бернардо Строци и Алесандро Варотари се замена од 1635 година на претходните кругови, односно од Џулио Лисинио и Џамбатиста Зелоти, кои биле непоправливо оштетени од инфилтрации на вода. Оригиналните кругови биле пуштени во употреба во 1556 година.

Иако оригиналните седум уметници биле формално избрани од Сансовино и Тицијан, нивниот избор за официјална и престижна комисија како што е библиотеката бил показател за надмоќта на Гримани и на оние други семејства во рамките на аристократијата кои одржувале блиски врски со папскиот двор и чии уметнички преференции последователно се стремеле кон маниризмот како што се развивал во Тоскана, Емилија и Рим. Уметниците биле главно млади и иновативни. Тие биле првенствено обучени во странство и значително надвор од венецијанската традиција во нивните уметнички стилови, под влијание на трендовите во Фиренца, Рим, Мантуа и Парма, особено од работата на Микеланџело, Џулио Романо и Пармиџанино. Во различен степен, круговите што тие ги направиле за таванот на читалната, следствено се одликуваат со акцентот на линискиот цртеж, поголемата скулптурна ригидност и вештачките пози на фигурите и севкупните драматични композиции. Тие сепак го покажуваат влијанието на венецијанската сликарска традиција и во боењето и со четката.

За единечните кругови со текот на времето се предлагале различни и спротивставени наслови. Најраните наслови што Џорџо Вазари ги предложил за трите кругови од Веронезе содржат видливи грешки, па дури и насловите и визуелните описи дадени од Франческо Сансовино, синот на архитектот, за сите 21 круг често се непрецизни или неточни.

Подоцнежна историја

Венецијанската администрација

Иако прокураторите ја задржале одговорноста за зградата на библиотеката, во 1544 година Советот на Десетте го доделил чувањето на збирката на riformatori dello studio di Padova, образовниот комитет на Сенатот. Создаден во 1517 година, риформаторите првично имале задача повторно да го отворат Универзитетот во Падова по неговото затворање во текот на годините на Војната кај Камбраи. Тоа вклучувало санирање на физичките оштетувања на зградите, ангажирање нови професори и организирање курсеви. Со текот на времето, нивната улога ги опфатило буквално сите аспекти на јавното образование. Под риформаторите, збирката првпат била каталогизирана (1545). Биле направени подготовки за преместување на ракописите и книгите од горниот кат на Свети Марко во новата зграда: ефективниот датум на трансферот не е познат од ниеден преживеан документ, но тоа мора да се случило помеѓу 1559 и 1565 година, веројатно пред јули 1560 година. За позајмувањето на вредните кодекси, Советот на Десетте воспоставил построги услови кои вклучувале депозит во злато или сребро во износ од 25 дукати. Сумата, веќе значителна, била зголемена на 50 дукати во 1558 година.

Почнувајќи од 1558 година, риформаторите го номинирале библиотекар, патрициј избран доживотно. Но, во 1626 година, Сенатот уште еднаш ја презел директната одговорност за номинацијата на библиотекар, чиј мандат б ограничен од Големиот совет во 1775 година на три години. Со неколку исклучоци, библиотекарите обично биле избирани од редот на прокураторите на Свети Марко.

Реформата од 1626 година ги воспоставила позициите на чувар и придружник, обајцата подредени на библиотекар, со барање чуварот да зборува течно латински и грчки јазик. Придружникот бил одговорен за општата уредност на библиотеката и бил избран од прокураторите, риформаторите и библиотекарката. Не биле дадени индикации во врска со номинацијата на чуварот, доживотно назначување, сè до 1633 година кога било пропишано дека изборите треба да бидат надлежност на риформаторите во договор со библиотекарката. На чуварот му паднала одговорноста за отворање и затворање на библиотеката: деновите на отворање (понеделник, среда и петок наутро) биле исто така фиксирани, додека пристапот претходно бил само со закажување. Чуварот им помагал на читателите, вклучувајќи ги и меѓународните научници привлечени од важноста на ракописите. Меѓу нив биле Вилем Кантер, Хенри Савил, Жак Гафарел и Томас ван Ерпе.

Чуварот дополнително имал задача да им ја покаже библиотеката на странците кои ја посетувале првенствено за да се восхитуваат на структурата и на ракописите, коментирајќи во своите патни дневници за величественоста на зградата, за античкиот статует, за сликите и за самите кодекси. Значајно меѓу нив биле англискиот патеписец Томас Корјат, францускиот археолог Јакоб Спон, францускиот архитект Роберт де Коте и германскиот историчар на уметност Јохан Јоаким Винкелман.

Во 1680 година, Сенатот ја прифатил препораката на библиотекарот, идниот дуж Силвестро Валиер (библиотекар 1679–1694, дуж 1694–1700), подобро да ги заштити кодексите со тоа што ќе ги отстрани од нивните синџири и ќе ги стави во кабинети. На местото на претходните клупи, биле поставени четири големи маси за консултации. Понатаму, било одлучено да се ограничи позајмувањето, но библиотеката сега требала да биде отворена секој ден.

Развојот на библиотекарската наука во XVIII век довело до зголемени напори за организирање и заштита на ракописите. Под влијание на важни кралски библиотеки, особено во Париз и Виена, врзивите на сите ракописи биле стандардизирани, а бил додаден идентификационен ex libris за да се нагласи единството и престижот на целокупната колекција и нејзината сопственост од страна на републиката. Современите каталози биле составени од научниот чувар Антонио Марија Занети. Овие каталози, отпечатени во 1740 и 1741 година, во голема мера се придржувале до библиографските насоки на Бернар де Монфокон за библиотеката на Хенри-Шарл де Коислин, епископ од Мец, и го идентификувал знакот на полицата на секој ракопис заедно со назнака за неговата старост и потекло, физички опис и листа на текстови што ги содржела.

Француската и австриската администрација

По падот на Венецијанската Република под Французите во 1797 година, позицијата на библиотекар, како и во сите владини канцеларии, престанала да постои. Чуварот Јакопо Морели станал стандарден библиотекар. Името на библиотеката накратко било променето во Национална библиотека под француска окупација (мај 1797 - јануари 1798), но било вратено во Јавна библиотека на Сан Марко во времето на првиот период од австриското владеење (1798-1805). За време на вториот период од француската доминација (1805–1814), таа била означена како Regia Biblioteca di Venezia (Кралската библиотека на Венеција).

Во 1811 година, целата колекција била преместена во поранешната сала на Големиот совет во Дуждовата палата, кога библиотеката, како зграда, била трансформирана, заедно со соседниот Новото обвинителство, во официјална резиденција на вицекралот на Наполеонското Кралство на Италија. Наведена како „Libreria vecchia“ (Стара библиотека), зградата продолжила да се користи во овој капацитет во вториот период од австриското владеење (1814–1866), додека збирката, сè уште во внатрешноста на Дуждовата палата, станала Кралската библиотека на Свети Марко во Венеција.

Италијанската администрација

Во 1876 година, по Третата италијанска војна за независност и анексијата на Венеција кон Кралството Италија, Маркијана била назначена како национална библиотека, наслов што ја признава историската важност на библиотеката, но не вклучува посебна правна јурисдикција во рамките на италијанскиот библиотечен систем. Неколку други библиотеки го делат овој наслов, но само две, библиотеките во Рим и во Фиренца, ја сочинуваат националната централна библиотека со барање за законски депозит за сите публикации печатени во Италија. Маркијана добива копии од книгите кои се печатени од локални издавачи.

Збирката била преместена од Дуждовата палата во Зека, поранешната ковачница, во 1904 година. Таа е италијанска национална сопственост, а библиотеката е државна библиотека која зависи од Генералниот директорат за библиотеки и авторски права на Министерството за културно наследство и дејности и туризам. Генералната дирекција обезбедува финансиска поддршка и административна помош.

Колекција

Венецијанската влада го сметала поседувањето на вредните кодекси како извор на граѓанска гордост и престиж за републиката. На почетокот малку било направено за да се олесни пристапот на јавноста до библиотеката или да се подобрат услугите за читателите. Спорадично се правеле пописи, но не била воспоставена политика на стекнување за континуирано зголемување на наплатата. Само два нови ракописи, и двата донации, влегле во библиотеката пред пописот во 1575 година. Иако во 1603 година бил направен обид да се зголеми имотот на библиотеката со законски барање отсега да се депонира примерок од сите книги отпечатени на територијата на Венецијанската Република во Маркијана, законот имал мал почетен ефект поради недостаток на спроведување. Слично на тоа, бил занемарен декретот на Сенатот во 1650 година, кој барал прокуристите да издвојуваат средства годишно за стекнување нови книги. Како и да е, низа поединечни оставини започнале во 1589 година и значително ја прошириле колекцијата со текот на времето. Условот печатачите да депонираат копии од нови книги, исто така, сè повеќе се спроведувало, почнувајќи од почетокот на XVIII век. Покрај тоа, од 1724 година наваму, Сенатот присвојувал годишно финансирање за стекнување на новоотпечатени странски книги за да се осигура дека колекцијата останува ажурирана. Истовремено, библиотеката почнала да продава книги со маргинален интерес или мала вредност, првенствено книги задолжително депонирани од печатарите, а потоа средствата да ги користат за купување дела од културно значење со цел да се одржи квалитетот на целокупната колекција.

Бесарионова библиотека

Грб на кардиналот Бесарион

Приватната библиотека на кардиналот Бесарион го сочинува историското јадро на Маркијана. Покрај литургиските и теолошките текстови за референца, библиотеката на Бесарион првично ги одразувала неговите посебни интереси за античката грчка историја, платонската филозофија и науката, особено астрономијата. Некои од овие текстови ги донел Бесарион кога пристигнал во Италија (1438) на Советот на Ферара-Фиренца; други биле испратени на непознат подоцнежен датум од венецијанскиот град Модоне (Метони), во близина на Мистра, каде што Бесарион студирал под Гемист Плето. Меѓу раните кодекси биле делата на Кирил Александриски, Евклид, Клавдиј Птоломеј и Страбон, од кои некои биле ретки, ако не и непознати, во Западна Европа. Издигнат до кардиналат во 1440 година, Бесарион уживал поголеми финансиски средства и додал значајни кодекси, вклучувајќи ги скапоцените ракописи од десеттиот век на делата на Александар Афродизијада и на Птоломејовиот Алмагест, кои некогаш припаѓале на библиотеката на папата Бонифациј VIII.

„Венетус А“, Ракописот, кој го содржи најстариот целосен текст на Хомеровата епска Илијада, го купил кардиналот Бесарион, веројатно од Џовани Ауриспа.

Околу 1450 година, Бесарион почнал да го става својот црковен грб на своите книги и да доделува ознаки на полица, што е показател дека збирката повеќе не била ограничена на лични консултации, туку дека има намера да создаде трајна библиотека за научници. Во 1454 година, по падот на Цариград под Отоманските Турци (1453) и последователното уништување, тој ги задолжил Михаил Апостолиј и Теофан, епископ од Атина, со задача да лоцираат и да купат конкретни дела низ Грција, првенствено во Адријанопол, Атина, Солун, Аенос, Галиполи и Константинопол, со цел да се зачуваат делата на класичните грчки автори и литературата од Византија. Тој, исто така, основал скрипториум на Крит, под раководство на Апостолиј, каде ангажираните писари ги препишувале текстовите што не можеле да се најдат за купување. Сличен скрипториум постоел и во неговата римска резиденција каде што биле копирани други текстови. Многу од оригиналите биле позајмени за оваа намена од манастирот Санта Кроче ди Фонте Авелана (Марче) и од неколку василијански манастири во јужна Италија, од кои Бесарион бил номиниран за заштитник и апостолски посетител во 1446 година. Тие ги вклучиле неговите откритија за Постхомерика од Квинт Смирнеј и Киднапирањето на Елена од Колутус, кои инаку би биле изгубени како резултат на отоманската инвазија на Отранто и уништувањето на монашката библиотека на Сан Никола ди Касоле (Апулија) во 1480 година. Копии од целосните дела на Августин биле нарачани од книжарот Веспасијано да Бистичи.

Бесарион стекнал неколку дела од Џовани Ауриспа, а подоцна и од неговиот внук и наследник Нардо Палмиери. Овие дела вклучуваат Anthologia Planudea која содржи 2400 грчки песни, единствената автограм копија на коментарот на Одисеја на Хомер од Евстатиј од Солун, говорите на Демостен, Римската историја од Касиј Дион, Библиотеката на Фотиј I Цариградски и единствената преживеана копија на Софистицирана вечера од Атенеј. „Венетус А“ и „Венет Б“, најстарите текстови на Хомеровата Илијада, со вековна школа, можеби е набавена и од Ауриспа.

Истовремено, Бесарион составил паралелна збирка латински кодекси со релативно доминација на дела за патрологија, филозофија (првенствено средновековната платонска и аристотелска традиција), историја, математика и литература. Некои од нив биле купени за време на неговата резиденција во Болоња (1450–1455) или копирани од оригинали во Сан Џовани Евангелиста (Равена), вклучувајќи ги делата на Марко Фабиј Квинтилијан, Лактантиј, Августин и Џером. За Бесарион особен интерес биле латинските историографи. Меѓу нив биле Тит Ливиј и Такит. Во латинските кодекси имало и преводи на грчки дела, нарачани од Бесарион. Други латински кодекси биле купени за време на неговата легација во Германија (1460–1461), особено егзегетски и теолошки дела на Николас од Лира и Вилијам од Оверњ.

Кон крајот на неговиот живот, печатените книги станале сè подостапни, а Бесарион почнал да додава инкунабули во својата библиотека, првенствено од печатницата на Арнолд Панарц и Конрад Свејнхајм во Рим. Овие книги вклучуваа дела од Цицерон, Плутарх, Плиниј, Квинтилијан и Тома Аквински, како и латински превод на сопственото дело на Бесарион во одбрана на Платон, Adversus calumniatorem Platonis (1469).

Библиотеката Маркијана сега поседува 548 грчки кодекси, 337 латински кодекси и 27 инкунабули кои некогаш му припаѓале на кардиналот Бесарион. Меѓу нив се кодекси со дела на средноплатонски и неоплатонски автори, од кои многу го сочинуваат најважниот, ако не и единствениот, преживеан извор за нивните списи.

Дополнувања

Ракописот е направен во Фиренца, а подоцна е купен за доминиканската библиотека Санти Џовани е Паоло во Венеција.

Главните додатоци вклучуваат:

• 1589 – Мелкиоре Гиландино од Мариенбург: аманет на лекарот и ботаничар роден во пруско потекло, директор на ботаничките градини на Универзитетот во Падова и професор по ботаника и фармакогнозија, се состои од 2.200 печатени книги кои се занимаваат со филозофија, медицина, математика, ботаника, теологија, литература, поезија и историја.
• 1595 – Јакопо Контарини да С. Самуеле: аманет на венецијанскиот патрициј, одложен до изумирањето на машката линија на Контарини во 1713 година, се состои од 175 грчки и латински ракописи и 1.500 печатени книги и вклучуваше дела за венецијанската историја, право, поезија, поморски и воени работи, астрономија, физика, оптика, архитектура и филозофија.
• 1619 – Џироламо Фабричи д’Аквапенденте: аманетот на хирургот и професор по анатомија на Универзитетот во Падова се состои од 13 тома со рачно обоени анатомски илустрации.
• 1624 - Џакомо Галисио: донацијата се состоела од 21 грчки кодекс, составен од над 90 дела, кои се занимаваат првенствено со егзегетика, филологија и филозофија.
• 1734 – Џамбатиста Реканати: аманет на венецијанскиот благороден поет и човек на писма, член на Фирентинската академија и на Кралското друштво на Лондон, составен од 216 грчки, латински, италијански, француски, француско-венецијански и илирски ракописи, меѓу кои биле неколку средновековни илуминирани ракописи кои некогаш припаѓале на Домот на Гонзага.
• 1792 – Томазо Џузепе Фарсети: аманетот на венецијанскиот патрициј се состои од 386 латински и италијански ракописи и над 1600 печатени книги, првенствено литература.
• 1794 – Амедео Швејер, наречен „Свајер“: купувањето на колекцијата на антикварот роден во Германија вклучува повеќе од 340 ракописи и вклучува родослови и венецијански и странски документи, меѓу кои е и последниот тестамент и тестамент на Марко Поло.
• 1797 - Јакопо Нани: аманетот на венецијанскиот колекционер се состои од 716 грчки, латински, италијански, француски, арапски, египетски, персиски, сириски и турски ракописи кои покриваат историја, патување, литература, политика, наука, воени прашања, архитектура, филозофија, и религијата.
• 1814 – Џироламо Асканио Молин: аманет на венецијанскиот благородник, колекционер и автор, вклучувано 2209 фино печатени книги и инкунабули, 3835 отпечатоци, 408 цртежи и 136 мапи.
• 1843 – Џироламо Контарини: аманетот на венецијанскиот благородник се состоел од околу 4000 печатени книги и 956 ракописи, вклучително и 170 музички кодекси.
• 1852 – Џовани Роси: аманетот се состои од 470 ракописи кои главно се занимаваат со венецијанската историја и збирка венецијански опери.

Триста и три скапоцени ракописи заедно со 88 ретки печатени книги биле пренесени во Марсиана во 1789 година од верските библиотеки на Санти Џовани е Паоло, Сант'Андреа дела Сертоса и С. Пјетро Мартире ди Мурано по наредба на Советот на десет истрагата за кражба открила незадоволителни безбедносни услови. Помеѓу 1792 и 1795 година, Советот на Десетте, исто така, префрлил на Марсиана дела од своите Тајни архиви кои повеќе не се сметале за политички чувствителни. Тие ги вклучуваат научните списи на Тихо Брахе и Чезаре Кремонини, првично претставени на инквизицијата поради загриженоста за религиозното православие, како и политички документи од историски интерес.

По падот на Венецијанската Република под Наполеон во 1797 година, 470 скапоцени ракописи, избрани од јавни, религиозни и приватни библиотеки низ Венеција, биле предадени на Французите како воени награди. Од нив, 203 биле одземени од Маркијана заедно со две музички партитури. Слично на тоа, во текот на првиот период на австриската окупација (1798–1805), биле отстранети шест ретки инкунабули и 10 важни ракописи. Сепак, Маркијана добила 4.407 тома, вклучувајќи 630 ракописи, кога за време на вториот период на француската окупација (1805–1815), бројни манастири биле задушени, а нивните библиотеки биле дисперзирани. Во 1811 година, картата на Фра Мауро била пренесена од потиснатиот Камалдолески манастир Сан Микеле во Исола.

Заклучно со 2019 година, збирката се состои од 13.117 ракописи; 2.887 инкунабули; 24.060 цинквецентин; и 1.000.000 (околу) книги од пост-шеснаесеттиот век. Генерално, Маркијана останува специјализирана за класиците, хуманистичките науки и венецијанската историја.

Поврзано

• Ватиканска библиотека

Наводи

Надворешни врски

• Матична страница (на италијански)
• Catalogue of Latin codices (includes French and Italian codices) (на латински)