Базерник

село во Општина Демир Хисар

Базерник — село во Општина Демир Хисар, во областа Железник, во околината на градот Демир Хисар.

Базерник

Поглед на селото Базерник

Базерник во рамките на Македонија
Базерник
Местоположба на Базерник во Македонија
Базерник на карта

Карта

Координати 41°16′56″N 21°02′53″E / 41.28222° СГШ; 21.04806° ИГД / 41.28222; 21.04806Координати: 41°16′56″N 21°02′53″E / 41.28222° СГШ; 21.04806° ИГД / 41.28222; 21.04806
Регион  Пелагониски
Општина  Демир Хисар
Област Железник
Население 14 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 7240
Повик. бр. 047
Шифра на КО 10002
Надм. вис. 950 м
Слава Атанасовден[2]
Базерник на општинската карта

Атарот на Базерник во рамките на општината
Базерник на Ризницата

Географија и местоположба уреди

Селото се наоѓа во западниот дел на Општина Демир Хисар, чиј атар се издига до сртот на Плакенска Планина. Селото е планинско, на надморска височина од 950 метри.[3]

Од регионалниот пат Кичево-Демир Хисар, селото е оддалечено 5,5 километри, од општинското средиште градот Демир Хисар 22 километри.[3]

Атарот на селото зафаќа простор од 13 км2, при што преовладуваат шумите со површина од 734,1 хектар, потоа пасиштата со 340,2 хектари, а на обработливото земјиште отпаѓаат 172,4 хектари.[3]

Историја уреди

Селото за првпат се споменува во турските пописни дефтери од 1468 година, каде селото е запишано под името Бачрник и имало 28 семејства, 1 неженети и 1 вдовица или вкупно околу 145 жители. Приход заедно со испенџето имале 4 330 акчиња.[4]

Во XIX век, Базерник се наоѓало во Битолската каза, нахија Демир Хисар, во Отоманското Царство.

Стопанство уреди

Селото има мешовита земјоделска функција, при што било застапени земјоделството, заедно со сточарството и шумарството.[3]

Население уреди

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948412—    
1953360−12.6%
1961244−32.2%
1971211−13.5%
1981154−27.0%
ГодинаНас.±%
199184−45.5%
199483−1.2%
200252−37.3%
202114−73.1%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Базерник имало 350 жители, сите Македонци христијани.[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Базерник имало 400 жители.[6]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Базерник се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 54 куќи.[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 400 Македонци.[8]

Според последниот попис од 2002 година, во селото живееле 52 жители, сите Македонци.[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 14 жители, сите Македонци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 350 400 412 360 244 211 154 84 83 52 14
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Родови уреди

Базерник е македонско село.

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1952 година родови во селото:

Селото Базерник е во целост населено со Македонци од православна христијанска вероисповед. Родови кои живеат и потекнуваат од Базерник се: Јаневци, Меанџиовци во минатото имале меана, Петревци, Лозановци, Стојковци, Сековски, Најчевски[14].

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1952 година родови во селото:[15]

  • Староседелски и доселенички со непозната старина: Десковци (8 к.), Николовци (18 к.), Сековци (12 к.), Станојовци (6 к.), Ѓоревци (4 к.), Ивановци (2 к.), Трпчевци (5 к.), Најчевци (4 к.) и Волчевци (5 к.)
  • Доселени со познато потекло: Дуковци (4 к.) доселени се од селото Прострање, Кичевско. Го знаат следното родословие: Тасе (жив на 70 г. во 1952 година) Јоше-Илија-Петко, основачот на родот кој се доселил.

Самоуправа и политика уреди

Селото влегува во рамките на проширената Општина Демир Хисар, на која ѝ била додадена поранешната Општина Сопотница по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Сопотница.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Демир Хисар.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Долнени, во која покрај селото Базерник, се наоѓале и селата Бабино, Брезово, Големо Илино, Доленци, Железнец, Мало Илино и Средорек. Во периодот 1950-1952, селото се наоѓало во некогашната Општина Доленци, во која влегувале селата Брезово, Бабино, Базерник и Доленци.

Избирачко место уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 642 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на селска продавница.[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 36 гласачи.[17]

Културни и природни знаменитости уреди

 
Поглед на Базерничка Река, која тече низ самото село
Археолошки наоѓалишта[18]
Цркви[19]
Реки

Личности уреди

Иселеништво уреди

Населението од Базерник е во голема мера иселено. До 1952 година иселеници има во Бугарија (осум семејства), Романија (едно семејство), Битола (седум семејства), Србија (шест семејства), Крушево (едно семејство), Австралија (едно семејство), САД (едно семејство).[15] Посилен бран на иселување е забележан после 1960-тите. Иселувањето водело главно кон градовите во Македонија.

Галерија уреди

Наводи уреди

  1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. Димитров, Никола В. (2017). Географија на населби: општина Демир Хисар (PDF). Битола. стр. 102. ISBN 978-608-65616-4-2.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 16. Посетено на 27 ноември 2016.
  4. Во Опширниот пописен дефтер број 993 и 988 од 1468 г. (Пописот опфатен од лист 1-10 на Дефт. бр. 993 и од лист 11 -97 на дефт. број 988). М. Соколовски, Турски документи за историјата на македонскиот народ, Скопје, 1971, стр.
  5. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 240.
  6. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.172-173.
  7. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 16.
  8. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  9. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 13 јуни 2016.
  10. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. Според кажување на Цане Јаневски, жител на с. Базерник, забележале Марио Шаревски, Тони Ристовски, Кирил Симеоновски на 4 јуни 2016
  15. 15,0 15,1 Русиќ, Бранислав. фондот „Бранислав Русиќ“. Архивски фонд на МАНУ, к-5, АЕ 97.
  16. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
  17. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
  18. Коцо, Димче (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
  19. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  20. Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
  22. . Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел I. Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно |title= (help)CS1-одржување: друго (link)

Надворешни врски уреди