Приклучување на Турција кон ЕУ

Статусот на Турција во однос на нејзиното приклучување кон ЕУ во последните години е едно од најделикатните и најсериозните противречија. Турција во 1987 година стана земја кандидат за членство, а во 2005 година ги започна преговорите за зачленување во ЕУ. Прогресот бил бавен и од 35 поглавја што се потребни за да се комплетира процесот на зачленување, само 16 се отворени и само едно е затворено до 2016 година.

Приклучување на Турско кон ЕУ
Статус
кандидат
Мреж. место	abgs.gov.tr
Напредок
Затворени поглавја	1
Статистики
ЕУ просек Турција ППП БДП ($M) 552,780 1,028,897 ППП по глава на жител ($) 40,600 Област (km2) 165,048 783.562 Население 18,583,598 74.724.269

Во текот на историјата, по десетте земји основачи на ЕУ, Турција била една од првите земји која станала член на Советот на Европа во 1949 година. Исто така, Турција била една од основачите на Организацијата за безбедност и соработка на Европа во 1973 година и Организацијата за економска соработка и развој во 1961 година. Од 1992 година земјата е член на т.н. Западноевропска унија. Во 1995 година земјата потпишала царински договор за соработка со Европската унија (англиски: European Union–Turkey Customs Union).

Во 1987 година Турција формално била признаена како земја кандидат за членство во ЕУ на самитот на Советот на Европа во Хелсинки. Преговорите службено започнале во 2005 година заедно со Хрватска. Турција денеска има седма по големина економија во Советот на Европа и петнаесетта во светот. Таа е дел од Царинската унија по потпишување на договорот од 1996 година со ЕУ, член и основач на Г-20 како земји со најголеми економии во светот и тесни врски со ЕУ, член на Western European and Others Group во ООН.

Голем број на поддржувачите на земјата кон нејзиното приклучување во ЕУ сметаат дека Турција претставува клучна регионална сила со голема и развиена економија и втората по големина воена сила во НАТО. Нејзиното приклучување во ЕУ, според нејзините поддржувачи, би означувало засилување на позициите на ЕУ како глобален геостратегиски играч. Турција е земја која, поради својата местоположба има големо политичко, економско, културно и историско значење за регионот. Во нејзина непосредна близина се наоѓаат Средоземно Море и Црно Море, Блискиот Исток, Касписко Море и Средна Азија.

Според Карл Билд, министер за надворешни работи на Шведска, приклучувањето на Турција кон ЕУ би дало решавачка улога за стабилноста на регионот околу Средоземно Море и би имало стратегиски големи интереси за Европа. Еден од најголемите поддржувачи на Турција за нејзината кандидатура е Обединетото Кралство. Во мај 2008 година, Елизабета II, при нејзината посета на Турција изјавила дека земјата претставува уникатен мост помеѓу истокот и западот како исклучителен пат на ЕУ кон светот воопшто. Поддржувачите исто така сметаат дека Турција исполнува голем дел од условите за приклучување. Некои тврдат дека ЕУ повеќе нема да може да ѝ откаже на Турција бидејќи таа имала откриена кандидатура која трае веќе 40 години, а од друга страна пак во земјата се подобриле правата на човекот.

Сепак, најголеми противници против зачленувањето на Турција во ЕУ се Франција и Германија, на чело со Никола Саркози и Ангела Меркел. Противниците тврдат дека Турција сѐ уште не ги почитува основните принципи за една либерална демокатија како и слободата на изразување. Проблем за Германија е и големата популација на Турција која во голема мера ќе ја промени структурата на европските институции. Доколку Турција стане дел од европското семејство, таа со своите 70 милиони жители ќе биде втората најголема земја во Европскиот парламент според број на пратеници. Демографските прогнози пресметуваат дека Турција ќе ја надмине Германија според бројот на парламентарците до 2020 година. Доколку Турција биде дел од ЕУ, во тој случај би се отворило прашањето околу идното приклучување на Мароко во ЕУ. Сепак, според поголем број на иследувачи, планот околу Мароко е отфрлен главно поради географските причини, за разлика од Турција која делумно се наоѓа во Европа. Според Никола Саркози, доколку Турција влезе во ЕУ, Европа би загубила голем дел од својата најголема ценетост - христијанството. Ова произлегува од фактот што 99% од населението на Турција е со муслиманска вероисповед. Друго со кое не се слагаат голем дел од француските политичари е местоположбата на Турција. Според нив, само еден мал дел од турската територија се наоѓа во Европа, и покрај тоа што европскиот дел на Истанбул е поразвиен од анадолскиот.

Сепак, можеби најголемиот проблем на Турција е Кипарското прашање. Островот е разделен на два дела, од кој едниот е член на ЕУ, а во другиот живеат Кипарски Турци со своја самопризнаена држава. Турција не го признава Кипар од една страна, а од друга страна Северен Кипар не е признает од голем број на земји во светот. Во 2006 година, претседателот на ООН, Кофи Анан направил план за обединување на островот. Сепак, за разлика од северот, југот не се согласил на референдум и истиот план бил одбиен.