Википедија

Келуд

Келуд (Клут, Клот, Клоет, Клое, Келоед или Келут) — активен стратовулкан кој се наоѓа во Источна Јава, Индонезија. Како и многу други индонезиски вулкани и други на Тихоокеанскиот Огнен Прстен, Келуд е познат по големи експлозивни ерупции во текот на својата историја. Повеќе од 30 ерупции се случиле од 1000 година до денес[1]. Во 2007 година, еруптивната експлозија го исполнила кратерот со лавина купола. Последната ерупција се случила на 13 февруари 2014 година, уништувајќи ја лавината купола и исфрлајќи пепел и камења до Западна Јава, околу 500 километри од планината Келуд. Кратерот се полни со вода во дождовната сезона[2][3].

Келуд
Највисока точка
Надм. вис.1731 м
Заведена какоСписок на вулкани во Индонезија
Координати7°55′48″S 112°18′29″E / 7.93° ЈГШ; 112.308° ИГД / -7.93; 112.308 
Географија
Келуд на карта

Карта

Геологија
Видстратовулкан
Вулкански лак/појасСундски лак
Последен избувфевруари 2014

Историски ерупции уреди

1334 уреди

Историјата на ерупциите на Келуд е доста уникатна во индонезиската историја, бидејќи тој бил еден од ретките вулкани чии активности биле запишени во индонезиските историски извештаи. Според нагаракретагамското канто, 1, 4 и 5 строфа, кралот Хајам Вурук од Маџапахит е роден во 1256 година, што одговара на 1334 година, истата година кога избувнала планината Келуд. Според тоа, ова се сметало за божествен знак дека Батара Гуру се поистоветува со земјата, реинкарниран како крал на Јава[4].

1919 уреди

 
Кратерот во 1919 година

На 19 мај 1919 година, од ерупцијата во Келуд загинале околу 5.000 луѓе, претежно испуштањето на лахари. Поновите ерупции во 1951, 1966 и 1990 година заедно убиле уште 250 луѓе[5]. По избувнувањето од 1966 година, на југозападната страна на кратерот биле изградени т.н. тунели Ампера (на врвот и на дното) за да се намали водата од кратерското езеро и со тоа да се намали лахарната опасност.

1990 уреди

Силна и експлозивна ерупција на почетокот на февруари 1990 година произвела висока колона од 7 километри од тефра, тешки тефриски падови и неколку пирокластични текови. Повеќе од триесет луѓе биле убиени. Работниците продолжиле да го конструираат тунелот Ампера и покрај сѐ уште топлата температура (90-400 °C) каде пирокластичните текови достигнале височина од 25 метри и го пополниле влезот на тунелот.

2007 уреди

На 16 октомври 2007 година, индонезиските власти наредиле евакуација на 30.000 жители кои живеат во близина на Келуд, откако научниците го ставиле вулканот на највисоко ниво на алармирање, кое означувало дека се очекува голема ерупција[6].

Келуд избувнал околу 3 часот по месно време во саботата, на 3 ноември 2007 година. Ерупцијата била потврдена од Центарот за вулканологија и ублажување на геолошките опасности на индонезиската влада[7][8]. Иако не е можна визуелна потврда кога ерупцијата започнала бидејќи врвот на вулканот бил обвиткан со облаци, индонезиските владини вулканолози изјавиле дека сеизмичките мерења покажале дека ерупцијата е во тек[5][8] . Повеќе од 350.000 луѓе живееле во пречник од 10 километри од вулканот[8]. Сурабаја, трета по големина урбана област во Индонезија и дом на еден од најфреквентните аеродроми во земјата, се наоѓа на 90 километри северозападно од вулканот. Иако на месните жители им било наредено да ги напуштат своите домови во средината на октомври, многумина не биле евакуирани.[5] . Многу селани биле пријавени да бегаат од областа во паника по извештаите за ерупцијата[8]. Но, до почетокот на саботата вечер, индонезиските официјални лица изјавиле дека ерупцијата тој ден воопшто не била многу голема. Сеизмолошката опрема во близина на кратерот на вулканите сè уште функционирала, а научниците изјавиле дека очекуваат мала ерупција[9]

Меѓутоа, рано наутро во неделата на 4 ноември, над планината Келуд се појавил пепел со висина од 500 метри во воздухот, што укажува на целосна ерупција. Според шефот на индонезиската Агенција за ублажување на вулканологијата и геолошките опасности, ерупцијата сè уште не била завршена[10]. Сеизмолозите што го следеле кратерот изјавиле дека температурата во кратерското езеро на планината Келуд се зголемила на 4 ноември до 60,7 °C. На длабочина од 15 метри, температурата скокнала на 66,1 степени на 4 ноември од 45,9 степени[11]. Екстремната топлина создала облак од пареа и чад со висина од 488 метри[12].

На 5 ноември избувнале нови емисии на чад и пареа од кратерот. Водата започнала да врие на планината од кратерското езеро, а сеизмолошката опрема во близина на кратерот престанала да работи. Индонезиските власти изјавиле дека околу 25.000 луѓе останале во опасната зона, игнорирајќи ги налозите за евакуација[13].

Следниот ден, лавината купола се издигнала низ центарот на кратерското езеро на врвот на планината. Телевизиските камери од затворениот канал покажале дека долгиот продолжен остров е околу 100 метри долг и дека е околу 20 метри над површината на езерото. Вулканот продолжил да емитува чад, со облаци достигнувајќи до атмосферата[14].

Но, по 48 часа чад и пепел, но без лава, индонезиските власти објавиле на 8 ноември дека ерупцијата нема да се случи во овој период. Официјалните лица изјавиле дека вулканот се соочува со бавна ерупција и веројатно нема да експлодира како што тоа го правел многупати во изминатиот век[15].

До 12 ноември, планината Келуд започнала да ја исфрла лавата во своето кратерско езеро. Лавината купола се проширила до 250 метри должина и 120 метри височина. Чадот се зголемил повеќе од два километри во воздухот, а пепелта пристигнала во неколку села околу вулканот. На 14 ноември, чадот достигнал 2,5 километри во воздухот.[16]. Лавината купола го окупирала кратерот на езерото и, следствено, езерото исчезнало.

2014 уреди

 
Јогјакарта од ерупцијата во 2014 година
 

Келуд избувнал на 13 февруари 2014 година.[17][18][19] . Ерупцијата се случила во 22:50 по месно време (UT + 7). Ерупцијата испратила вулканска пепел со површина од околу 500 километри во пречник, со вкупна ејекција проценета на 120.000.000 до 160.000.000 кубни метри а Показателот на вулканска избувност бил 4. Паѓањето и распространувањето на пепелта се случила на голем дел од островот Јава, од Маланг на исток, до Централна Јава и Јогјакарта[20][21][22][23]. Ерупцијата предизвикала околу 76.000 жители да ги евакуираат своите домови[24]. Две лица биле пријавени за загинати откако нивните куќи се распаднале од тежината на пепелта. Постар човек, исто така, починал од вдишување на пепел. Пепелта, наводно, стигнала до западниот регион на Јава до 14 февруари попладне, каде што траги од вулканска пепел биле пронајдени во Бандунг и околината.

Пепелта од ерупцијата ја „парализирала“ Јава[23]. Седум аеродроми, во Јогјакарта, Суракарта, Сурабаја, Маланг, Семаранг, Чилалап и Бандунг, биле затворени[25]. Финансиските загуби од затворањето на аеродромите биле проценети во милиони американски долари, вклучувајќи и околу 200.000 американски долари на меѓународниот аеродром Јуанда во Сурабаја[26]. Значителна штета била предизвикана на различни производствени и земјоделски индустрии, голем дел од овоштарницит биле уништени заедно со млечната индустрија.[27].

На 14 февруари 2014 година, главните туристички атракции во Јогјакарта и Централна Јава, вклучувајќи ги и Боробудур, Прамбанан и Рату Боко, биле затворени за посетителите, откако биле сериозно погодени од вулканска пепел од ерупцијата на вулканот Келуд еден ден претходно, во Источна Јава, сместен околу 200 километри источно од Јогјакарта. Работниците ги покривале иконите и статуите на храмот Боробудур за да ја заштитат структурата од вулканска пепел[28]. Поради пепелта, многу туристи ги откажале своите резервации во хотелите низ Централна Јава. Темпо објавил дека хотелите во Јогјакарта забележале загуби од 22 милијарди рупии (2,2 милиони американски долари), бидејќи повеќе од 80 проценти од резервациите биле откажани[29].

Протокот по ерупциите започнал до 15 февруари. Индонезискиот воен персонал употребил водени топови за да ги расчисти патиштата и подоцна бил вклучен и во напорите за реконструкција на областите околу Келуд[24][30] Citizens did likewise, although with less powerful equipment.[31]. Политичките партии кои се натпреварувале за изборите во април помогнале да се дистрибуираат храна за жртвите од ерупциите[24][32]. До 20 февруари повеќето бизниси и атракции кои биле затворени повторно биле отворени, иако активностите за чистење сè уште биле во тек[33].

Статусот на алармирање на вулканот бил намален на 21 февруари[34]. До почетокот на март повеќе од 12,304 згради уништени или оштетени за време на ерупциите биле поправени, со проценета цена од 55 милијарди[30].

Наводи уреди

  1. ↑ Thouret, et al., "Origin, Characteristics, and Behavior of Lahars Following the 1990 Eruption of Kelud Volcano, Eastern Java (Indonesia)," Bulletin of Volcanology, June 1998.
  2. ↑ „Erupai Kelud Ciptakan Kawah Bediameter 400 Meter“. March 1, 2014.
  3. ↑ Ahmad Arif (November 28, 2014). „Merekayasa Gunung Kelud“.
  4. ↑ Mpu Prapanca, translated by Slamet Muljana. „Terjemahan Kakawin Dēśawarṇnana (Nāgarakṛtāgama)“ (индонезиски). Jejak Nusantara. Архивирано од изворникот на 2015-02-05. Посетено на 5 February 2015.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 "Indonesia Volcano Starts to Erupt," Associated Press, November 3, 2007.
  6. ↑ Karmini, "Indonesian Volcano Threatens to Erupt," Associated Press, October 16, 2007.
  7. ↑ "Mt. Kelud Starts to Erupt," Jakarta Post, November 3, 2007.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Retnowati, "Indonesia's Volcano Mt. Kelud Erupts - Official," Reuters, November 3, 2007.
  9. ↑ Indra Harsaputra, "Scientist: Indonesian Volcano's Erupting," Associated Press, November 3, 2007.
  10. ↑ "Indonesian Volcano Kelud Spews Ash - Official," Reuters, November 4, 2007.
  11. ↑ Karima Anjani, "Indonesian Volcano Kelud Spews Ash - Official," Bloomberg Business News, November 4, 2007.
  12. ↑ Irwan Firdaus, "Thousands Defy Indonesia Volcano Warning," Associated Press, November 4, 2007.
  13. ↑ Irwan Firdaus, "Crater Temperature at Indonesia Volcano Up," Associated Press, November 5, 2007.
  14. ↑ "'Island' Emerges in Indonesian Volcano Crater," Agence France-Presse, November 6, 2007.
  15. ↑ "Indonesia's Mount Kelut Spews Ash and Lava," Agence France-Presse, November 12, 2007.
  16. ↑ "Volcano Spews Lava, Red-Hot Rocks," The Independent, November 14, 2007.
  17. ↑ Mount Kelud Java Island erupts.
  18. ↑ Significant eruption of Kelud
  19. ↑ Eruption of the Kelut volcano in Java
  20. ↑ „Gunung Kelud Meletus“ (индонезиски). MetroTV News. 13 February 2014. Архивирано од изворникот на 2014-02-22. Посетено на 2017-12-23.
  21. ↑ „Gunung Kelud Meletus, Soloraya Tertutup Hujan Abu Pekat“ (индонезиски). Harian Jogja. 14 February 2014. Архивирано од изворникот на 2014-02-22. Посетено на 2017-12-23.
  22. ↑ „Gunung Kelud Meletus, Hujan Pasir Terasa Hingga Malang Blitar“ (индонезиски). Merdeka. 14 February 2014.
  23. ↑ 23,0 23,1 „Mt. Kelud eruption paralyzes Java“. The Jakarta Post. 15 February 2014. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Niniek Karmini (15 February 2014). „Cleanup begins after eruption of Indonesian volcano“. CTV News. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  25. ↑ „7 Bandara Ditutup, 76.388 Jiwa Mengungsi Akibat Erupsi Kelud“. February 14, 2014.
  26. ↑ „With Mount Kelud Quieter, Airports and Towns Start the Big Clean-Up“. The Jakarta Globe. 17 February 2014. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  27. ↑ Wahyoe Boediwardhana and Indra Harsaputra (17 February 2014). „Kelud causes billions in losses“. The Jakarta Post. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  28. ↑ „Borobudur, Other Sites, Closed After Mount Kelud Eruption“. The Jakarta Globe. February 14, 2014. Посетено на 15 February 2014.
  29. ↑ Muh Syaifullah (18 February 2014). „Kelud Ashes Cause Yogyakarta Tourism to Decline“. Tempo. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  30. ↑ 30,0 30,1 „Buildings in Mt. Kelud shadow rise from ashes“. The Jakarta Post. 9 March 2014. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  31. ↑ Indra Harsaputra and Bambang Muryanto (16 February 2014). „Java rebounds from eruption“. The Jakarta Post. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  32. ↑ Hayes, Josh L.; Wilson, Thomas M.; Magill, Christina (2015-10-01). „Tephra fall clean-up in urban environments“. Journal of Volcanology and Geothermal Research. 304: 359–377. doi:10.1016/j.jvolgeores.2015.09.014.
  33. ↑ „Airport, temples reopen but Mt. Kelud high alert remains“. The Jakarta Post. 20 February 2014. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.
  34. ↑ Indra Harsaputra and Kusumasari Ayuningtyas (21 February 2014). „Mount Kelud's alert status downgraded“. The Jakarta Post. Архивирано од изворникот на 23 March 2014. Посетено на 23 March 2014.

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Келуд&oldid=4819446“