Горно Крушје (Ресенско)
Горно Крушје, познато и само како Крушје — село во Општина Ресен, во областа Преспа, во околината на градот Ресен.
Крушје | |
Координати 41°09′30″N 20°58′54″E / 41.15833° СГШ; 20.98167° ИГД | |
Општина | Ресен |
Население | 55 жит. (поп. 2021)[1]
|
Шифра на КО | 23021 |
Надм. вис. | 1053 м |
Крушје на општинската карта Атарот на Крушје во рамките на општината | |
Крушје на Ризницата |
Географија и местоположба уреди
Селото се наоѓа во најсеверниот дел на областа Преспа, недалеку од патот Ресен - Охрид, оддалечено 9 километри северно од Ресен. Дел од атарот на селото се издига на југозападната падина на Плаќенска Планина. Селото е планинско на надморска височина од 1.140 метри. Селото има полјоделско-шумарска функција. Селото граничи со селата Скребатно, Завој, Свиништа и Плаќе од запад и северозапад, Лева Река од исток, Избишта и Болно од југ.
Историја уреди
Во XIX век селото било дел од Битолската каза, нахија Горна Преспа, во Отоманското Царство.
Четири лица, односно Марјан Лазаревски, Ице Ангеловски, Бојан Лазаревски и Мице Велјановски загинале како партизани за време на НОБ во Втората светска војна. Во нивна чест и спомен, на 2 август 1985 година е подигнат споменик во југот на селото.
Население уреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Горно Крушје живееле 370 жители, сите Македонци.[2] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Горно Крушје имало 480 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.[3]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Крушје се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 84 куќи.[4]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 500 Македонци.[5]
Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 103 домаќинства и 107 жители, сите Македонци.[6]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 55 жители, од кои 49 Македонци, 1 Албанец, 4 Бошњаци и 1 лице без податоци.[7]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 370 | 480 | 579 | 531 | 414 | 281 | 215 | 137 | 123 | 107 | 55 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]
Родови уреди
Горно Крушје е македонско село.
Родови во селото се: Башовци, Бешировци, Вељановци, Гошевци, Ганчевци, Димовци, Даворовци, Здравевци, Земановци, Зурловци, Ивановци, Јашаровци, Јузевци, Јанчевци, Коџакаревци, Костовци, Кочовци, Куртовци, Лазевци, Лазаревци, Мазевци, Мишевци, Муловци, Наумовци, Павлевци, Штерјовци, Стојчевци, Трајановци, Тумбалаковци, Ташаровци, Цепенковци, Цветановци, Џавтаковци ,Шоријовци и Шишковци.[12]
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1949 година, родови во селото се:
- Староседелци и доселеници со непознато потекло: Цепенковци (7 к.), Здравевци (21 к.), Костовци (25 к.), Џавтаковци (9 к.), Вељановци (12 к.), Ѓоршевци (8 к.), Брлевци (4 к.) и Митановци (1 к.).
- Доселеници со познато потекло: Јанчевци (7 к.) доселени се од селото Вапила, Охридско; Лазевци (4 к.) доселени се од селото Бучин, Крушевско; Башовци (3 к.) доселени се од некое село во Демирхисарско (Железник); Мазевци (3 к.) доселени се од селото Стрежево, Битолско.[13]
-
Урнатини на стара куќа во јужниот дел на селото
-
Куќа во средишниот дел на селото
-
Куќа во средишниот дел на селото
-
Стара куќа во средишниот дел на селото
Општествени установи уреди
Самоуправа и политика уреди
Избирачко место уреди
Во селото постои избирачкото место бр. 1636 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на селски дом. Во ова избирачко место е опфатено и селото Илино.[14]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 73 гласачи.[15]
Културни и природни знаменитости уреди
- Цркви
- Споменици
- Споменик на Илинденското востание
- Споменик на НОБ
-
Мозаичен споменик во чест на Илинденското востание
-
Мозаичен споменик во чест на Илинденското востание
-
Споменик во чест на загинатите во НОБ од Горно Крушје
-
Споменик во чест на загинатите во НОБ од Горно Крушје
-
Споменик во чест на загинатите во НОБ од Горно Крушје
- Археолошки наоѓалишта[16]
- Св. Спас — црква и некропола од старохристијанско време;
- Гумење — населба од доцноантичко време;
- Старо Село — населба, црква и некропола од средниот век;
Редовни настани уреди
Личности уреди
- Крсто Трајков — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.
- Стево Темелков Ангелевски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[17]
- Ставре Темелков Ангелковски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[17]
- Пере Ставрев Башовски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[17]
- Ефтим Јанков Вељановски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[17]
- Ванко Божинов Лазаревски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[18]
- Наум Крстев Павлевски — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[19]
- Тане Цветков Џавтаков — Македонски револуционер, деец на ВМОРО.[20]
Култура и спорт уреди
Иселеништво уреди
Иселеници од ова село до 1949 година може да се најдат во. Аргентина (17 семејства), САД (7 семејства), Канада (2 семејства), Ресен (2 семејства), Србија (4 семејства) и во Бугарија (2 семејства).[13]
Галерија уреди
-
Панорама на куќи во северозападниот дел на селото
-
Куќи во северниот дел на селото
Наводи уреди
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 241.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 168-169.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 15.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Јовановски, Владо (2005). Населбите во Преспа. Скопје: Ѓурѓа.
- ↑ 13,0 13,1 Русиќ, Бранислав. Фонд Русиќ. Архивски Фонд на МАНУ к-2, АЕ 87.
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том I, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=
(help)CS1-одржување: друго (link) - ↑ . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=
(help)CS1-одржување: друго (link) - ↑ . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=
(help)CS1-одржување: друго (link) - ↑ . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=
(help)CS1-одржување: друго (link)