Википедија

Врбјани (Ростушко)

село во Општина Маврово и Ростуше
За други истоимени места, погледајте Врбјани.

Врбјани — село во Општина Маврово и Ростуше, во областа Горна Река, во околината на градот Дебар.

Врбјани

Поглед на селото

Врбјани во рамките на Македонија
Врбјани
Местоположба на Врбјани во Македонија
Врбјани на карта

Карта

Координати 41°41′0″N 20°37′57″E / 41.68333° СГШ; 20.63250° ИГД / 41.68333; 20.63250
Регион  Полошки
Општина  Маврово и Ростуше
Област Горна Река
Население 187 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 1255
Повик. бр. 042
Шифра на КО 07016
Надм. вис. 1.360 м
Врбјани на општинската карта

Атарот на Врбјани во рамките на општината
Врбјани на Ризницата

Географија и местоположба уреди

 
Поглед на селото од соседното Сенце

Врбјани се наоѓа во областа Горна Река, во западниот дел на територијата на Општина Маврово и Ростуше, од десната страна на реката Радика, а под источните огранки на планината Кораб.[2] Селото е планинско, сместено на надморска височина од 1.360 метри. Од градот Гостивар, селото е оддалечено 38 километри.[2]

Селото Врбјани од источната страна се граничи со реката Радика и селото Сенце, од јужната страна се граничи со селото Жировница, од западната страна со малата Врбјанска Планина, од која се гледа големата планина Кораб, и од северната страна со селата Тануше, Рибница, Нистрово и Волковија.

Селото е сместено на Меник, огранка на планината Кораб. Гледано од долината на Радика личи на птичјо гнездо. Селото е на граница со другите мијачки села.[3]

Како месности во атарот на селото се сретнуваат следниве: Ливади Мечкарит, Орница е Рекас, Ливади Чолакут, Каловишта, Вори Асанит (стари гробишта) и Вори Латинит („латински гробишта).[3] Во околината на селото се сретнуваат повеќе извори и пештери.[3]

Селото има збиен тип и е поделено на три маала, Млика, Фучка и Квечај.[3]

Историја уреди

Селото било основано доста подоцна од останатите рекански села и се разликува од другите по говорот, бидејќи неговите жители се дојдени од областа Матија, во Албанија, пред околу 200 години.[3]

Во XIX век, Врбјани било село во Реканската каза на Отоманското Царство.

Само 1 жител на оваа населба е заведен како жртва во Втората светска војна.[4]

Стопанство уреди

 
Поглед на селото во есен

Селото зафаќа простор од 14 км2. На него преовладуваат шумите на површина 596,8 хектари, обработливото земјиште зазема 389,6 хектари, додека на пасиштата отпаѓаат само 39,9 хектари.[2]

Селото, во основа, има полјоделско-шумарска функција.[2] Во минатото, во селото постоела земјоделска задруга.[2]

Население уреди

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Врбени се води како чисто албанско село во Реканската каза на Дебарскиот санџак со 60 куќи.[5]

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948620—    
1953434−30.0%
1961585+34.8%
1971640+9.4%
1981605−5.5%
ГодинаНас.±%
1991130−78.5%
1994611+370.0%
2002625+2.3%
2021187−70.1%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 400 Албанци.[6]

Во 1961 година селото броело 585 жители, од кои 501 биле Албанци, 67 Турци и 10 Македонци, додека во 1994 година бројот се зголемил на 611 жители, од кои 607 Албанци.[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Врбјани живееле 625 жители, од кои 622 Албанци и 3 останати.[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 187 жители, од кои 163 Албанци и 24 лица без податоци.[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население — — 620 434 585 640 605 130 611 625 187
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]

Родови уреди

Во Врбјани отсекогаш живееле Албанци. Според записите на Томо Смилјаниќ - Брадина на почетокот на XX век во Врбјани живееле албански муслимански родови, кои се доселени областа Матија, во Албанија.[3]

  • Албански родови:
    • Во маалото Млика (22 к.): Кросај (14 к.), Молај (6 к.) и Пуџа (2 к.).
    • Во маалото Фучка (16 к.): Османита, Абдијит (7 .), Гацај (7 к.) и Ламалат.
    • Во маалото Квечај (33 к.): Панделит (6 к.), Скеролит (16 к.) и Фејзолит (11 к.).

Општествени установи уреди

Самоуправа и политика уреди

Селото се наоѓа во рамките на новосоздадената Општина Маврово и Ростуше, која настанала со територијалната поделба на Македонија во 2004 година. Претходно селото припаѓало на поранешната Општина Ростуша, која со измените во Законот за територијална поделба на Македонија била припоена со Општина Маврови Анови, со што двете општини ја создале новата Општина Маврово и Ростуше, во која денес се наоѓа селото.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Гостивар, додека во периодот по војната од 1957 до 1965 година се наоѓала во некогашната општина Маврово. Во рамките на општина Ростуша се наоѓало во периодот 1955-1957.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Жировница, во која покрај Врбјани се наоѓале и Болетин, Видуше и Жировница. Во периодот 1950-1952 година, селото било седиште на истоимената општина.

Избирачко место уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 0476 според Државната изборна комисија, сместено во простории на основното училиште.[13]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 569 гласачи.[14]

Културни и природни знаменитости уреди

Археолошки наоѓалишта[15]
Џамии[16]

Наводи уреди

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 62. Посетено на 22 април 2020.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Смиљаниќ; Тома (1925). Mijaci, Gorna Reka i Mavrovsko Polje. Белград: Српска кралска академија. OCLC 28398861.
  4. ↑ „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
  5. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 49.
  6. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  7. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 22 април 2020.
  8. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  9. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  10. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  11. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  12. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  13. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 22 април 2020.
  14. ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 22 април 2020.
  15. ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
  16. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Поврзано уреди

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Врбјани_(Ростушко)&oldid=5169315“