Битка кај Дарданелите (1655)

Втората битка кај Дарданелите — поморска битка на Отоманската морнарица под команда на адмирал Зурназен Мустафа-паша со морнарицата на Република Венеција на 21 јуни 1655 година пред теснецот Дарданели, како дел од Отоманско-венецијанската војна (1645–1669).

Битка кај Дарданелите (1655)
Дел од Критска војна (1645–1669)
Датум 21 јуни 1655 Место во близина на Дарданели, Отоманско Царство Исход венецијанска победа
Завојувани страни
Венецијанска Република	Османлиско Царство
Команданти и водачи
Лазаро Мочениго	Зурназен Мустафа-паша

Заднина

Карта на Крит под венецијанците

Операцијата што Османлиите ја започнале во 1645 година со цел да го освојат Крит, на почетокот продолжила успешно и до 1648 година биле заземени важните центри на островот, освен Ираклион. Во 1648 година, како резултат на тоа што царската престолнина паднала во целосни превирања пред и по симнувањето од престолот на султанот Ибрахим, Венецијанците виделе можност да се опорават и ја усвоиле стратегијата за блокирање на устието на теснецот Дарданели што се отвора кон Егејското Море со цел да ја спречат османлиската морнарица да испрати засилување на силите на Крит.

Во битката што се случила меѓу османлиската и венецијанската морнарица пред Дарданелите во 1654 година, османлиската морнарица победила и успеала да ја пробие блокадата.

Во 1655 година, венецијанскиот адмирал Моросини ги започнал своите подготовки за експедицијата. Во првите месеци од пролетта, венецијанската морнарица, која се упатила кон островот Игне, кој се наоѓа на линиите за снабдување за кампањата на Крит на Отоманското Царство, го зазела замокот на овој остров и го уништила, а исто така ги запалила и бродовите во пристаништето. Подоцна, Морозини испратил флота под команда на Лазаро Мочениго на бреговите на Дарданелите, додека тој се упатил кон Волос со воените бродови под негова команда. Венецијанската морнарица, која слетала северно од замокот на 23 март, го зазела и го уништила замокот. Во замокот биле уништени 27 тешки топови со храната што Османлиите планирале да им ја испратат на своите војници на Крит.

Морозини се упатил кон Дарданелите на почетокот на април, каде што 6 галии кои припаѓаат на витезите од Малта се приклучиле на венецијанската морнарица. 26-члената венецијанска морнарица, не можејќи да ја види отоманската морнарица на Дарданелите, повторно се упатила кон островите во Егејското Море. Моросини оставил 10 бродови на Мочениго како засилување.

Во Отоманското ЦарствоОтоманското Царство, во овој период ималп административни промени. Ибшир Мустафа-паша, кој на 28 октомври 1654 година бил доведен на функцијата голем везир, за многу кратко време станал мета на гневот на различни групи со своето грубо управување со противниците, а на 8 мај 1655 година, јаничарите и сипахиите се обединиле и се побуниле во Истанбул. Мустафа-паша, кој првпат бил поставен за голем везир, бил погубен на 11 мај . На негово место бил поставен капетанот Кара Мурад-паша, кој пред една година ја победил венецијанската морнарица во Дарданелите. За нов капетан бил назначен Делал Мустафа-паша, место кое било испразнето од Кара Мурад-паша. Меѓутоа, по неговата оставка по кратко време, Зурназен Мустафа-паша станал адмирал.

Судир

Новиот капетан отпловил до Мраморното Море со својата морнарица од 104 бродови и пристигнал во Дарданелите на 19 јуни. Имало и помошни турски бродови надвор од Босфорот, но оваа година, поради британскиот напад на Тунис, не можело да дојде засилување од таму.

Венецијанската морнарица се состоела од 26 галеони, 4 и 6 галии. Против отоманската морнарица, која презела акција за излез од Дарданелите на 21 јуни, венецијанските бродови се закотвиле и го чекале нападот на Османлиите. Впрочем, Зурназен Мустафа-паша сметал дека десното крило на венецијанската морнарица под команда на Алвисо Фоскари е послабо и предвидувал да биде распореден овде. Меѓутоа, како што морнарицата напредувала, пред неа нашла бродови со висока огнена моќ на левото крило на венецијанската морнарица . Османлискиот напад од самиот почеток станал неправилен и едрилиците се разотишле. Во меѓусебен пожар потонал една од османлиските галии и изгорел еден од нивните бродови.

Охрабрени од неорганизираната состојба на османлиската морнарица, Венецијанците извршиле контранапад. Во битката која траела шест часа, загинале 126 луѓе, а 180 биле повредени. Од друга страна, изгореле уште 9 отомански бродови, а два од нив биле заглавени во урнатини; Покрај жртвите и ранетите, имало и 358 затвореници.

Тек

Останатиот дел од османлиската морнарица, кој излегол од битката во многу истрошена состојба, се засолнил во пристаништето Фоча преку рутата Бозџаада - Мидили за да си ги залечи раните. Венецијанската морнарица под команда на Мочениго, пак, помислила повторно да ги нападне Османлиите, но кога виделе дека Фоча е утврдена, се откажале. Мочениго ја преминал својата рута на југ и му се придружил на Морозини околу Делос. Зурназен Мустафа-паша, пак, ги казнил галеонските капетани кои избегале од битката и заминале на Хиос. Како резултат на консултациите што се одржале таму, било одлучено да се одделат бродовите и галеоните од морнарицата.

Гравура од 1680 година на Монемвасија

Морозини, кој сакал да го искористи недејствувањето на поразената отоманска морнарица, сакал да го заземе замок Монемвасија, една од отоманските утврдени позиции на југоисточниот крај на Пелопонез. На 3 јули, венецијанската морнарица ја опседнала тврдината од морето. Меѓутоа, експлозијата на малтешки брод од пожар од тврдината истиот ден ги деморализирало витезите од Малта, а малтешките галии ја напуштиле венецијанската морнарица и отпловиле кон нивната земја.

Повлекувањето на малтешките витези значително ги ослабнало копнените трупи вклучени во опсадата и ги спречило плановите да се заземе тврдината со напад преку копно. Потоа, опсадата од морето била заострена.

Од друга страна, Зурназен Мустафа-паша, пак, бил нападнат на пат кон Монемвасија, која била под опсада на Венеција, со 42 галии под негова команда, и ја загубил храната што ја однел.

Исто така, во близина на замокот Монемвасија се појавила и османлиската морнарица со 42 галии под команда на Зурназен Мустафа-паша. Додека двете морнарици избегнувале судир, Виолетовата тврдина продолжила да добива засилување од копното. Сфаќајќи дека опсадата нема да биде успешна, Морозини ја укинал опсадата на 16 август.

Потоа, венецијанската морнарица, која ја ограбила Мегара во Атинскиот залив, го засилила Ираклион, кој бил под опсада од 1648 година, кон крајот на септември, додека турската флота од 12 галии однела дополнителни трупи во Хања. Остатокот од морнарицата се вратил во Истанбул.

Резултати

Како резултат на битката, иако османлиската морнарица успеала да се отвори кон Егејското Море со пробивање на блокадата, претрпела загуби до таа мера што не можела да изврши операција од размери што би можела да ја промени ситуацијата на Крит.

Овој успех во Дарданелите дополнително ги охрабрил Венецијанците да испратат поголема флота во регионот една година подоцна.

Нестабилноста на командното ниво на османлиската морнарица продолжила.

Една година подоцна, во поморската битка во истиот регион, османлиската морнарица под команда на Сари Кенан-паша го претрпела најтешкиот пораз од морската битка во Лепанто во 1571 година.

Поврзано

• Критска војна (1645-1669)
• Битка кај Дарданелите (1654)
• Битка кај Дарданелите (1656)