Приклучување на Македонија кон ЕУ
Приклучувањето на Македонија кон ЕУ е на агендата за идното проширување на европската унија уште од 22 март, 2004 година, кога е поднесена апликацијата за прием во унијата. На 9 ноември, 2005 година, Европската комисија на Македонија решила да ѝ додели статус на кандидат. Така, на 17 декември, 2005 Претседателството на Европскиот совет во Брисел на Македонија ѝ доделило статус на кандидат за членство во Европската Унија. Следејќи го примерот на сите земји членки кои го поминале процесот на приклучување, бргу по доделувањето на кандидатскиот статус, државите ги започнале преговорите за приклучување. Сепак, поради низа проблеми во надворешната политика, пред сè спорот со името со соседна Грција, Почетокот на преговорите беше официјално започнат на 19 јули 2022 година.
Приклучување на Македонија кон ЕУ | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Статус | ||||||||||||||||
кандидат | ||||||||||||||||
Апликација | 24 март 2004 | |||||||||||||||
Одобрение | 24 март 2020 | |||||||||||||||
Прием | не | |||||||||||||||
Мреж. место | Секретаријат за европски прашања | |||||||||||||||
Напредок | ||||||||||||||||
Напредок на скринингот | Почетокот на скринингот беше официјално започнат на 15 Септември 2022 година | |||||||||||||||
Затворени поглавја | ❌ Не се преговара
| |||||||||||||||
Напредок на ратификацијата | ❌ Сè уште не е ратификуван од сите земји членки
| |||||||||||||||
Статистики | ||||||||||||||||
|
Хронологија на односите со ЕУ
уредиДатум | Настан |
---|---|
Октомври, 1992 | Република Македонија назначува свој претставник во Брисел, согласна да го користи „поранешна Југословенска“ пред уставното име („Република Македонија“) во билатералните спогодби. |
22 декември, 1995 | Република Македонија и ЕУ воспоставиле дипломатски односи кога ЕУ ги отворила преговорите со Република Македонија во насока на склучување на Спогодба со широк опфат на соработка на полето на трговијата, финансиските операции и транспортот. |
10 март, 1996 | Република Македонија станува полноправен партнер во PHARE програмата (Полска и Унгарија: Помош за закрепнување на економиите). |
Ноември 1997 | Спогодбата за транспорт стапува на сила. |
1 јануари, 1998 | Спогодбата за соработка стапува на сила. |
Февруари 1998 | Во Охрид, согласно Спогодбата за соработка, се одржал првиот политички дијалог на министерско ниво. |
11 март, 1998 | Потпишана е Спогодбата за трговија и текстил (иако, истата била во сила од 1 август 1997 година). Спогодбата важела до 31 декември 1998 година. Сепак, почнувајќи од 1 јануари 2000 година насила е обновената Спогодба за трговија и текстил. |
21 и 22 март, 1998 | Во Скопје, се одржува првиот состанок на заедничкиот Совет за соработка. Советот се формирал со цел да ја следи реализацијата на Спогодбата за соработка, постигнувања и развој во структуралните реформи, како и да дава сугестии и насоки во врска со одредени специфични прашања. |
5 март, 1999 | Во Брисел, се одржува вториот состанок на Советот за соработка. |
24 Јануари, 2000 | Биле усвоени директивите на Европската Комисија предложени до Советот на ЕУ, што се однесуваат на подигнувањето на нивото на соработка помеѓу Република Македонија и ЕУ, како и на формалното започнување на преговорите за потенцијално членство во ЕУ. |
Март 2000 | Со отворањето на Делегацијата на ЕУ во Република Македонија и со назначување на прв шеф на Делегацијата, односите меѓу Република Македонија и ЕУ се подигнати на амбасадорско ниво. |
5 април, 2000 | Официјално започнала првата рунда на преговорите помеѓу Република Македонија и ЕУ за ССА. Преговорите за ССА се реализирале во значително краток период (април - ноември 2000) низ 3 рунди на главни преговори и 5 средби на експертско ниво односно технички преговори. |
Јуни 2000 | За време на седницата на Европскиот Совет во Фиера, била прифатена перспективата (одредбата) за потенцијално членство. |
24 Ноември, 2000 | ССА е инцирана на Самитот во Загреб. |
Декември 2000 | Стапува во сила Регулативата на Советот за воведување на трговски исклучителни мерки, како и за вклучување на Република Македонија во Регионалната Програма КАРДС за 2002 - 2006. |
16 февруари, 2001 | Усвоена е Времената Спогодба за регулирање на трговските одредби од ССА. |
9 април, 2001 | Потпишана е ССА. Истовремено, била потпишана и Времената Спогодба за трговија и трговски прашања помеѓу Република Македонија и ЕУ. Истата стапува на сила веќе на 1 јуни 2001 година. |
Јануари, 2002 | Дополнителен Протокол за вино и алкохолни пијалаци и Спогодба за трговија со текстилни производи. |
20 февруари, 2003 | Во Македонија допатува Претседателот на Европската Комисија Романо Проди кој го повторува ставот на ЕУ за македонските перспективи за членство во Унијата. |
25 јули, 2003 | Последен од шестте состаноци во Советот за соработка во Брисел. |
Февруари 2004 | Македонското Собрание ја усвојува „Декларацијата за поднесување на апликација за членство во Европската Унија“. |
22 март, 2004 | На свечената церемонија во Даблин, Република Ирска, Владата на РМ го поднела барањето за членство во Европската Унија. |
1 април, 2004 | Спогодбата за стабилизација и асоцијација (ССА) стапила во сила на 1 април, 2004 година откако ја ратификуваат сите земји членки на ЕУ. |
3 јуни, 2004 | Прв состанок на Комитетот за Стабилизација и Асоцијација, потпишан во Скопје. |
6 септември, 2004 | Македонската влада ја усвојува Националната стратегија за европска интеграција. |
14 септември, 2004 | Во Брисел се одржува првиот состанок на Советот за стабилизација и асоцијација. |
1 октомври, 2004 | Претседателот на Европската комисија Романо Проди го предал Прашалникот на Владата на Република Македонија. |
31 јануари, 2005 | Владата на Република Македонија ги финализирала одговорите од Прашалникот на Европската Комисија за апликацијата на Република Македонија за членство во ЕУ. |
14 февруари, 2005 | Делегација на Република Македонија во Брисел, ги предала Одговорите на прашалникот од Европската Комисија на претседателот на Европската комисија. |
10 мај, 2005 | Дополнителните Прашања на Прашалникот на Европската Комисија кои биле добиени на 22 април 2005, биле одговорени, усвоени од Владата на РМ и пратени во Брисел. |
9 ноември, 2005 | Европската комисија дава позитивна препорака за приклучување на Македонија кон ЕУ. |
17 декември, 2005 | Претседателството на Европскиот совет во Брисел на Македонија и доделува статус на кандидат за членство во Европската Унија. |
9 ноември, 2006 | Европската комисија започнува преговори за визната либерализација со Македонија. |
23 јуни, 2008 | По ЕУ самитот, решавање на спорот со името се додава како предуслов за приклучување кон ЕУ.[1] |
14 октомври, 2009 | Европската комисија препорачува почеток на преговорите за полноправно членство на Република Македонија.[2] |
29 март, 2012 | Европската комисија започнува дијалог за приклучување на највисоко ниво.[3] |
25 јануари, 2019 | Преспанскиот договор влегува на сила на 25 јануари, 2019, ставајќи крај на деценискиот спор со името. Во договорот е назначено дека Грција нема повеќе да става вето на пристапните преговори помеѓу Северна Македонија и Европската Унија. |
26 март, 2020 | Европскиот совет формално одобрува почеток на пристапните преговори.[4] |
Процес за визна либерализација
уредиНа 1 јануари, 2008 договорот за визна либерализација помеѓу Македонија и ЕУ стапува на сила.[5] Македонија ги започнува преговорите за визна либерализација со ЕУ во февруари, 2008 и е додадена на листата на безвизни државајни на 19 декември, 2009, дозволувајќи на своите граѓани да влезат во шенген-зоната, како и во Бугарија, Кипар и Романија без виза и само со биометриски пасоши.[6]
Спорови
уредиОд осамостојувањето на Република Македонија од Југославија, Македонија се соочува со низа проблеми во внатрешната и надворешната политика. Еден од главните проблеми во внатрешната политика на земјата е односот со малцинските заеднци. Така, Република Македонија, по конфликтот од 2001 година, мирот го одржува главно со спроведувањето на Охридскиот договор, според кој етничките Албанци добиле големо автономно управување. Премиерот Никола Груевски изјавил дела земјата ќе биде спремена да се приклучи кон унијата во 2012 или 2013 година.[7] Сепак, ЕУ не се сложува околу наведениот период. На 17 декември 2005 година, Европскиот совет ја поздравила земјата за нејзините достигнувања во спроведувањето на поголем број на реформи (Критериумите од Копенхаген, Стабилизација и асоцијација, Охридскиот договор).[8]
Најголемиот проблем на земјата околу започнувањето на преговори со ЕУ е спорот со името со соседна Грција. Грција го отфрла името Македонија бидејќи според неа, тоа имплицира територијални амбиции кон сопствената територија на Грција односно северниот дел на провинцијата Македонија. Поради тоа, ЕУ земјата ја нарекува "Поранешна Југословенска Република Македонија" (ФИРОМ). Решавањето на проблемот со името станало услов за пристапување кон унијата[9]. Грција, постојано потврдува дека ќе го искористи своето право да го блокира пристапот без претходно да биде најдено решение[10], односно изјавува дека ќе употреби вето, исто како што го употребила при блокадата на земјата за влез во НАТО пактот. Други позначајни тешкотии со кои се среќава Република Македонија е остварувањето на европски стандарди на владеење на правото и економијата[11].
Напредок на преговорите
уредиВо тек е скрининг процесот и не се отворени поглавјата за преговарање.
Напредок | 0 / 33
|
0 / 33
|
0 / 33
|
0 / 33
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Acquis поглавје | Почеток на скринингот | Крај на скринингот | Отворено поглавје | Затворено поглавје | ||||||||||||
1. Слободно движење на стоки | – | – | – | – | ||||||||||||
2. Слободно движење на работници | – | – | – | – | ||||||||||||
3. Право на основање и слобода на давање услуги | – | – | – | – | ||||||||||||
4. Слободно движење на капитал | – | – | – | – | ||||||||||||
5. Јавни набавки | – | – | – | – | ||||||||||||
6. Право на трговски друштва | – | – | – | – | ||||||||||||
7. Право на интелектуална сопственост | – | – | – | – | ||||||||||||
8. Политика за конкуренција | – | – | – | – | ||||||||||||
9. Финансиски услуги | – | – | – | – | ||||||||||||
10. Информатичко општество и медиуми | – | – | – | – | ||||||||||||
11. Земјоделство и рурален развој | – | – | – | – | ||||||||||||
12. Безбедност на храната, ветеринарна и фитосанитарна политика | – | – | – | – | ||||||||||||
13. Рибарство | – | – | – | – | ||||||||||||
14. Транспортна политика | – | – | – | – | ||||||||||||
15. Енергетика | – | – | – | – | ||||||||||||
16. Даноци | – | – | – | – | ||||||||||||
17. Економски и монетарен сојуз | – | – | – | – | ||||||||||||
18. Статистика | – | – | – | – | ||||||||||||
19. Социјална политика и вработување | – | – | – | – | ||||||||||||
20. Претпријатија и индустриска сопственост | – | – | – | – | ||||||||||||
21. Транс-европски мрежи | – | – | – | – | ||||||||||||
22. Регионална политика и координација на структурни инструменти | – | – | – | – | ||||||||||||
23. Правосудство и темелни права | – | – | – | – | ||||||||||||
24. Правда, безбедност и слобода | – | – | – | – | ||||||||||||
25. Наука и истражување | – | – | – | – | ||||||||||||
26. Образование и култура | – | – | – | – | ||||||||||||
27. Животна средина и климатски промени | – | – | – | – | ||||||||||||
28. Заштита на потрошувачите и здравствена заштита | – | – | – | – | ||||||||||||
29. Царинска унија | – | – | – | – | ||||||||||||
30. Надворешна политика | – | – | – | – | ||||||||||||
31. Безбедносна и одбранбена политика | – | – | – | – | ||||||||||||
32. Финансиска контрола | – | – | – | – | ||||||||||||
33. Финансиски и буџетски одредби | – | – | – | – | ||||||||||||
34. Институции | – | – | – | – | ||||||||||||
35. Други прашања | – | – | – | – | ||||||||||||
Acquis поглавје | Почеток на скринингот | Крај на скринингот | Отворено поглавје | Затворено поглавје | ||||||||||||
Напредок | 0 / 33
|
0 / 33
|
0 / 33
|
0 / 33
|
Acquis поглавје | Статус на преговори | Способност за усвојување | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Overview |
|
неотворени
| |||||||
1. Слободно движење на стоки | неотворено | Средна подготовка | |||||||
2. Слободно движење на работници | неотворено | Рано ниво | |||||||
3. Право на основање и слобода на давање услуги | неотворено | Средна подготовка | |||||||
4. Слободно движење на капитал | неотворено | Средна подготовка | |||||||
5. Јавни набавки | неотворено | Средна подготовка | |||||||
6. Право на трговски друштва | неотворено | Добро ниво на подготовка | |||||||
7. Право на интелектуална сопственост | неотворено | Средна подготовка | |||||||
8. Политика за конкуренција | неотворено | Средна подготовка | |||||||
9. Финансиски услуги | неотворено | Средна подготовка | |||||||
10. Информатичко општество и медиуми | неотворено | Средна подготовка | |||||||
11. Земјоделство и рурален развој | неотворено | Средна подготовка | |||||||
12. Безбедност на храната, ветеринарна и фитосанитарна политика | неотворено | Добро ниво на подготовка | |||||||
13. Рибарство | неотворено | Средна подготовка | |||||||
14. Транспортна политика | неотворено | Средна подготовка | |||||||
15. Енергетика | неотворено | Средна подготовка | |||||||
16. Даноци | неотворено | Средна подготовка | |||||||
17. Економски и монетарен сојуз | неотворено | Средна подготовка | |||||||
18. Статистика | неотворено | Средна подготовка | |||||||
19. Социјална политика и вработување | неотворено | Средна подготовка | |||||||
20. Претпријатија и индустриска сопственост | неотворено | Средна подготовка | |||||||
21. Транс-европски мрежи | неотворено | Добро ниво на подготовка | |||||||
22. Регионална политика и координација на структурни инструменти | неотворено | Средна подготовка | |||||||
23. Правосудство и темелни права | неотворено | Средна подготовка | |||||||
24. Правда, безбедност и слобода | неотворено | Средна подготовка | |||||||
25. Наука и истражување | неотворено | Добро ниво на подготовка | |||||||
26. Образование и култура | неотворено | Средна подготовка | |||||||
27. Животна средина & Climate Change | неотворено | Ниско ниво на подготовка | |||||||
28. Заштита на потрошувачите и здравствена заштита | неотворено | Средна подготовка | |||||||
29. Царинска унија | неотворено | Добро ниво на подготовка | |||||||
30. Надворешна политика | неотворено | Средна подготовка | |||||||
31. Безбедносна и одбранбена политика | неотворено | Средна подготовка | |||||||
32. Финансиска контрола | неотворено | Средна подготовка | |||||||
33. Финансиски и буџетски одредби | неотворено | Рано ниво | |||||||
34. Институции | Ништо за усвојување | N/A | |||||||
35. Други прашања | Ништо за усвојување | N/A | |||||||
Легенда:
Затемнетите поглавја се затворени поглавја. поглавја за кои Европската Комисија истовремено има доделно статус на "ниско ниво на подготовка" и "средна подготовка". целосно некомпатибилно рано ниво потребни се значителни напори ниско ниво на подготовка потребни се повеќе напори средна подготовка не се очекуваат поголеми тешкотии добро ниво на подготовка добра подготовка / добар напредок |
Acquis поглавје | 2011[13] | 2012[14] | 2013[15] | 2014[16] | 2015[17] | 2016[18] | 2018[19] | 2019[20] | 2020[21] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. Слободно движење на стоки | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
2. Слободно движење на работници | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво |
3. Право на основање и слобода на давање услуги | Рано ниво | Средна подготовка | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
4. Слободно движење на капитал | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
5. Јавни набавки | Добра подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
6. Право на трговски друштва | Потребни се значителни напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка |
7. Право на интелектуална сопственост | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
8. Политика за конкуренција | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
9. Финансиски услуги | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
10. Информатичко општество и медиуми | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
11. Земјоделство и рурален развој | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
12. Безбедност на храната, ветеринарна и фитосанитарна политика | Добро ниво на подготовка | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка |
13. Рибарство | Средна подготовка | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
14. Транспортна политика | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
15. Енергетика | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
16. Даноци | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
17. Економски и монетарен сојуз | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
18. Статистика | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
19. Социјална политика и вработување | Потребни се значителни напори | Потребни се значителни напори | Рано ниво | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
20. Претпријатија и индустриска сопственост | Ниско ниво на подготовка | Потребни се значителни напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
21. Транс-европски мрежи | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка |
22. Регионална политика и координација на структурни инструменти | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Ниско ниво на подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
23. Правосудство и темелни права | Потребни се значителни напори | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
24. Правда, безбедност и слобода | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
25. Наука и истражување | Потребни се значителни напори | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Средна подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка |
26. Образование и култура | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
27. Животна средина | Потребни се значителни напори | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Потребни се повеќе напори | Средна подготовка | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка | Ниско ниво на подготовка |
28. Заштита на потрошувачите и здравствена заштита | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
29. Царинска унија | Не се очекуваат поголеми тешкотии | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка | Добро ниво на подготовка |
30. Надворешна политика | Ниско ниво на подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
31. Безбедносна и одбранбена политика | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
32. Финансиска контрола | Потребни се повеќе напори | Рано ниво | Рано ниво | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка | Средна подготовка |
33. Финансиски и буџетски одредби | Целосна некомпатибилност | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво | Рано ниво |
34. Институции | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување |
35. Други прашања | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување | Ништо за усвојување |
Легенда:
Затемнетите поглавја се затворени поглавја. поглавја за кои Европската Комисија истовремено има доделно статус на "ниско ниво на подготовка" и "средна подготовка". целосно некомпатибилно рано ниво потребни се значителни напори ниско ниво на подготовка потребни се повеќе напори средна подготовка не се очекуваат поголеми тешкотии добро ниво на подготовка добра подготовка / добар напредок |
Наводи
уреди- ↑ „Macedonia PM in Greek outburst after EU summit“. EurActiv. 23 June 2008. Архивирано од изворникот на 9 June 2011.
- ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 16 October 2009. Посетено на 14 October 2009.
- ↑ „The former Yugoslav Republic of Macedonia“. Архивирано од изворникот 28 August 2012. Посетено на 18 May 2013.
- ↑ RFE/RL's Balkan Service (24 March 2020). „After Years Of Delay, North Macedonia, Albania Get OK To Begin EU Accession Talks“. Radio Free Europe/Radio Liberty.
- ↑ „EU-the former Yugoslav Republic of Macedonia relations“. European Commission. Архивирано од изворникот на 14 June 2012. Посетено на 24 July 2012.
- ↑ „EU lifts visa restrictions for Serbia“. 30 November 2009. Архивирано од изворникот на 3 December 2009. Посетено на 30 November 2009.
- ↑ „Mazedoniens Premier Gruevski im Interview: "Beitrittsverhandlungen ab 2008"“. Der Standard. 7 ноември 2006. Посетено на 2006-11-07.
- ↑ Presidency Conclusions – Brussels, 15/16 декември 2005, 15914/05 7, EN
- ↑ „Macedonia PM in Greek outburst after EU summit“. Архивирано од изворникот на 2012-04-18. Посетено на 2010-04-23.
- ↑ Greece threatens Macedonia NATO veto - Yahoo! News UK
- ↑ Violence Erupts in Macedonian Election
- ↑ „North Macedonia 2020 Report“ (PDF). European Commission (англиски). Brussels: European Commission. 6 October 2020. Посетено на 10 November 2020.
- ↑ „THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA 2011 PROGRESS REPORT“ (PDF). European Commission. 10 December 2011. Архивирано (PDF) од изворникот 4 June 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA 2012 PROGRESS REPORT“ (PDF). European Commission. 10 October 2011. Архивирано (PDF) од изворникот 29 July 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA 2013 PROGRESS REPORT“ (PDF). European Commission. 16 October 2013. Архивирано (PDF) од изворникот 27 September 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA 2014 PROGRESS REPORT“ (PDF). European Commission. 8 October 2014. Архивирано (PDF) од изворникот 28 May 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA Report 2015“ (PDF). European Commission. 11 October 2015. Архивирано (PDF) од изворникот 28 May 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „The former Yugoslav Republic of Macedonia 2016 Report“ (PDF). European Commission. 9 November 2016. Архивирано (PDF) од изворникот 13 June 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „The former Yugoslav Republic of Macedonia 2018 Report“ (PDF). European Commission. 17 April 2018. Архивирано (PDF) од изворникот 29 July 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „North Macedonia 2019 Report“ (PDF). European Commission. 29 May 2019. Архивирано (PDF) од изворникот 7 September 2019. Посетено на 1 October 2019.
- ↑ „North Macedonia 2020 Report“ (PDF). European Commission (англиски). Brussels: European Commission. 6 October 2020. Посетено на 10 November 2020.