Википедија

Брчко (округ)

(Пренасочено од Округ Брчко)
За други значења видете ја страницата за појаснување.

Округот Брчко (српски јазик: Брчко дистрикт, хрватски и босански: Brčko distrikt) е самоуправувачка, неутрална и посебна единица на Босна и Херцеговина. Тој е формално дел и на Република Српска и на Федерацијата на Босна и Херцеговина кои се двете главни единици на земјата. Округот има површина од 208 км2 со вкупно население од приближно 87.332 жители (проценка од 2007 година). Нејзин главен град е градот Брчко, со околу 31.500 жители (проценка 2007 година).

Округ Брчко
Брчко дистрикт
Brčko Distrikt
Знаме на Округ Брчко
Знаме
Грб на Округ Брчко
Грб
Карта на округот Брчко.
Карта на округот Брчко.
Координати: 44°52′0″N 18°47′0″E / 44.86667° СГШ; 18.78333° ИГД / 44.86667; 18.78333
ДржаваБосна и Херцеговина
Основан5 март, 1999
Управа
 • ГрадоначалникАнто Домиќ
 • Претседател на собраниетоЃорѓа Коиќ
 • Меѓународен супервизорТамир Васер
Површина
 • Вкупна493 км2 (173 ми2)
Население (2013)
 • Вкупно93,028
Час. појасCET (UTC+1)
 • Лето (ЛСВ)CEST (UTC+2)
Поштенски код76100
Повик. бр.(+387) 49
Мреж. местоОфицијално мрежно место,
Официјално мрежно место на собранието
Карта
Геоадминистративна карта на областа Брчко.
Границите на Дејтон пред формирањето на округот Брчко
Брчко

Историја

уреди

„Округот Брчко“ беше формиран по арбитражен процес спроведен од страна на високиот претставник на ОН за Босна и Херцеговина[1][2][3]. Меѓутоа, во Дејтонскиот мировен договор, процесот може само да го арбитрира спорот околу граничната линија меѓу ентитетите (границата)[4]. Областа Брчко била формирана од целата територија на поранешната општина Брчко, од кои 48% (вклучувајќи го градот Брчко) биле во Република Српска, додека 52% биле во Федерацијата Босна и Херцеговина. По војната, Европската унија одржа дипломатско присуство за да го одржи мирот во областа.

Во 2006 година, според Наредбата за набљудувачката мисија на ОН, сите „закони за ентитетите во областа Брчко и граничната линија“ беа укинати. Резолуцијата донесена од супервизорот на Брчко, Сузан Џонсон, ги отстранува сите закони за федералните ентитети на Босна и Херцеговина во округот, а исто така ја отстранува и граничната линија. Одлуката ги прави законите на округот и законите на државата Босна и Херцеговина (вклучувајќи ги и законите на Социјалистичка Република Босна и Херцеговина) основни правни принципи во рамките на Округот[5].

Брчко беше единствениот елемент од Дејтонскиот мировен договор кој не беше финализиран. Арбитражниот договор беше финализиран во април 1996 година, што резултираше со „област“ како што беше споменато погоре, што требаше да биде администрирано од меѓународното претставништво, во лицето на амбасадор назначен од мисијата на ОБСЕ.

Првиот претставник на ОБСЕ за областа Брчко пристигна во јуни 1996 година. Хемптон. Во меѓувреме, пред округот Брчко да биде претставен како што е предвидено со постарбитрарните договори, се одржаа локални избори и беа обезбедени пакети хуманитарна помош, со соработка на агенциите USAID и [[:en: Генералниот директорат на ECHO Европски операции за цивилна заштита и хуманитарна помош. Округот беше познат како центар на различни меѓународни програми за нејзина реконструкција и на Босна и Херцеговина, кои главно беа управувани од странски влади, особено од Соединетите држави.

Областа првично беше управувана од меѓународната заедница. Областа Брчко беше официјално основана на 8 март 2000 година, откако беше јасно дека двата ентитета не можат да одлучат која област треба да и се додели на секоја страна. Владата е составена од еднакви делови на трите етнички групи. Покрај сопствената администрација, регионот добива своја пошта, даночно и полициско законодавство.

До август 2012 година, на локално избраните функционери им помагаше меѓународен супервизор. Надзорникот имаше широки овластувања, вклучително и овластување да објавува обврзувачки одлуки. Таа е задолжена за олеснување на враќањето на бегалците, промовирање на демократска и мултиетничка влада и реактивирање на економијата. ОБСЕ и ЕУФОР го задржаа своето присуство во областа по суспензијата на надзорот и делегацијата на Европската унија формираше работилница во Брчко. Мандатот на високиот претставник останува непроменет[6].

Подзаконски акти во Федерацијата

уреди

Округот Брчко, иако теоретски управуван од двата босански федеративни ентитети, во пракса е трет ентитет на Република Босна и Херцеговина, имајќи ги истите права како Српската Република Босна и Федерацијата Босна и Херцеговина.

Брчко е под директна управа на Федерацијата, но округот се смета за слободна територија, односно под управа на двата федерирани ентитета, или дури и како заедничка територија меѓу нив, во форма на владение.

Граници

уреди

Брчко се граничи на југ и северозапад со Федерација Босна и Херцеговина, на исток и запад со Српска Република Босна, на север со Република Хрватска и на североисток со Република Србија.

Население

уреди

1971 година

Населението броело 74 771 жители, распоредено на следниов начин:

1991 година

Општина Брчко пред војната имала 87 332 жители, меѓу кои:

1997 година

Населението на територијата на округот е 33 623 жители, вклучувајќи:

Нема официјален попис од 1991 година, така што некои од податоците пријавени овде се само проценки.

2006 година
Населението на округот беше проценето на 78 863 луѓе, распоредено на следниов начин:
2013 година

Попис од 1961 година

  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1961 г.
  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1961 г.
  •  
    Пропорција на Босанци во Брчко по населби 1961 г.
  •  
    Пропорција на Хрватите во Брчко по населени места 1961 г.
  •  
    Пропорција на Србите во Брчко по населени места 1961 г.

Попис од 1971 година

  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1971 г.
  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1971 г.
  •  
    Пропорција на Босанци во Брчко по населби 1971 г.
  •  
    Пропорција на Хрватите во Брчко по населени места 1971 г.
  •  
    Пропорција на Србите во Брчко по населени места 1971 г.

Попис од 1981 година

  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1981 г.
  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1981 г.
  •  
    Пропорција на Босанци во Брчко по населби 1981 г.
  •  
    Пропорција на Хрватите во Брчко по населени места 1981 г.
  •  
    Пропорција на Србите во Брчко по населени места 1981 г.

Попис од 1991 година

  •  
    Етничка структура Брчко по населени места 1991 г.
  •  
    Етничка структура Брчко по населби 1991 г.
  •  
    Пропорција на Босанци во Брчко по населби 1991 година
  •  
    Пропорција на Хрватите во Брчко по населени места 1991 г.
  •  
    Пропорција на Србите во Брчко по населени места 1991 г.

Попис од 2013 година

  •  
    Етничка структура Брчко по населени места 2013 година
  •  
    Етничка структура Брчко по населени места 2013 година
  •  
    Пропорција на Босанци во Брчко по населени места 2013 година
  •  
    Пропорција на Хрватите во Брчко по населени места 2013 година
  •  
    Пропорција на Срби во Брчко по населени места 2013 година

Населени места

уреди

Влада и политика

уреди

Во собранието на округот Брчко има 29 места. Местата се распределени на следниов начин за секоја партија:

По етничка припадност:

Супервизори

уреди

Назначен е „меѓународен надзорник“ за округот Брчко. Тој, исто така, служи како заменик Висок претставник. Оваа позиција беше суспендирана во 2012 година. Следните супервизори ја извршуваа оваа позиција:

  1.   САД Роберт Вилијам Фаранд,7 март 1997 - 2 јуни 2000
  2.   САД Гери Л. Метјус, 2 јуни 2000 - 14 март 2001
  3.   Германија Герхард Сонтхајм, 14 март 2001 - 20 април 2001 (привремена)
  4.   САД Хенри Ли Кларк, 20 април 2001 - 1 октомври 2003
  5.   Германија Герхард Сонтхајм, 1 октомври 2003 - 16 јануари 2004 (привремена)
  6.   САД Сузан Роквел Џонсон, 16 јануари 2004 - 1 октомври 2006
  7.   САД Рафи Грегоријан, 1 октомври 2006 - 2 август 2010
  8.   Германија Gerhard Sontheim, 2 август 2010 - 22 септември 2010 (привремена)
  9.   САД Родерик Мур, 22 септември 2010 - ?

Исклучителни луѓе

уреди

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „Final Award - Arbitral Tribunal For Dispute Over Inter-Entity Boundary In Brcko Area“. Brcko Arbitral Tribunal. Office of the High Representative. 1999-03-05. Архивирано од изворникот 2023-10-25. Посетено на 2023-10-25.
  2. ↑ „Supervisory Order On the Establishment of the Brcko District of Bosnia and Herzegovina“. International Supervisor for Brčko. Office of the High Representative. 2000-03-08. Архивирано од изворникот 2023-10-25. Посетено на 2023-10-25.
  3. ↑ „Decision on the establishment of the Brcko District of BiH“. High Representative for Bosnia and Herzegovina. Office of the High Representative. 2000-03-08. Архивирано од изворникот 2023-10-25. Посетено на 2023-10-25.
  4. ↑ Dayton Agreement, Annex 2, Article V Архивирано на 15 април 2007 г.
  5. ↑ „Supervisory Order Abolishes Entity Legislation, Ends Legal Significance of IEBL in Brčko District“. August 4, 2006. Архивирано од изворникот на August 13, 2006.
  6. ↑ „Press Conference Following the Meeting of the Steering Board of the Peace implementation Council on 23/5/2012“. 2012-05-23. Архивирано од изворникот на 2013-12-02.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Брчко_(округ)&oldid=5293271“