Емануел Чучков
Емануел (Емануил, Мане) Чучков (27 ноември 1901 во Штип – 1 септември 1967 во Скопје) – македонски државник, универзитетски професор, општествено-политички и културно-национален деец. Тој е и првиот штипски доктор по географски науки.[1]
| Емануел Чучков | |
|---|---|
| |
| Портрет на Чучков | |
| Министер за Македонија во Привремената влада на Демократска Федеративна Југославија | |
| На должноста 7 март 1945 – 16 април 1945 | |
| Претходник | нема |
| Наследник | Лазар Колишевски |
| Лични податоци | |
| Роден(а) | 27 ноември 1901 Штип, Косовски Вилает, Отоманско Царство |
| Починал(а) | 1 септември 1967 (возр. 65) Скопје, СР Македонија, СФРЈ |
| Националност | Македонец |
| Сопружник | Викторија Чучкова |
| Деца | Владо Чучков |
Животопис
уредиРани години
уредиЧучков го завршил основното образование во Штип, гимназија во Скопје, а дипломира во 1925 година на Филозофскиот факултет во Белград - на фундаменталната група за географија (антропогеографија и физичка географија, етнологија и етнографија, историја и словенска филологија).
Излезен од револуционерно семејство, тој уште како ученик, во 1919 година се вклучува во социјалистички кружок. Активно учествува во агитирањето за време на изборите и во 1921 година по што за првпат бил приведен од полицијата. Во 1923 година, Чучков е еден од учесниците во основањето на огранокот на Македонската младинска тајна револуционерна организација (ММТРО) во Скопје.[2] Во 1924 година на митинг во Штип, Чучков бил уапсен и затворен. Повторно е затворен во 1927 година и е еден од обвинетите на Скопскиот студентски процес, но поради немање докази е ослободен од обвинението.
Првото службување како стажант му било во Охрид, каде повторно бил затворен. По ослободување, стажирањето го продолжува во Свилајнац (Србија). Во 1929 година го положува професорскиот испит во Белград, по што службува сè до 1941 година како гимназиски професор во Србија и Босна: Свилајнац, Чачак, Бијељина, Смедеревска Паланка и Ќуприја. Во меѓувреме, една учебна година 1935/36, работи во родниот град, а во 1941 година во Великата медреса во Скопје.
Во Втората светска војна
уредиПо бугарската окупација, како внук на војводата Ефрем Чучков, Мане Чучков е поставен за директор на гимназијата во Прилеп, а потоа во Скопје и Штип.
Во 1943 година Чучков станува член на групата интелектуалци кои го сочинуваат Акциониот народноослободителен комитет (АНОК). Во април 1944 година станува член на проширениот состав на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ. На почетокот од мај 1944 година, заедно со Методија Андонов - Ченто и Кирил Петрушев, заминува за Вис на средба со Народниот комитет за ослободување на Југославија на чело со Јосип Броз Тито. Во август 1944 година учествува на Првото заседание на АСНОМ и е избран за член на Президиумот на АСНОМ како негов втор потпретседател.[3]
На 14 август Президиумот на АСНОМ го избира за член на Комисијата за утврдување на престапите на окупаторите и нивните слуги.[4] Како претставник од Македонија, на 30 август 1944 година е испратен во Народниот комитет за ослободување на Југославија. Во НКОЈ ја врши функцијата повереник за земјоделство, а на 7 март 1945 година кога е формирана Привремената сојузна влада на чело со Јосип Броз Тито, станува министер за Македонија. Ставовите на Чучков како сојузен министер за Македонија во раководните кругови на Федерацијата се оценети како националистички, сепаратистички и анти-југословенски, поради што е тргнат од функцијата и е вратен во Македонија.
По војната
уредиИако деградиран, од 1946 до 1950 година е пратеник во Народното собрание на Македонија, а од 1946 до 1947 година ја врши функцијата директор на Народната библиотека во Скопје.[5] Како музиколог етнолог во 1947 го основа Заводот за домашни уметнички ракотворби „Македонски фолклор“, а од 1948 година станува соработник на новооснованиот Институт за национална историја. Во 1949 станува директор на државниот ансамбл за народни песни и игри „Танец“.
Во педесеттите години повторно се враќа на својата професија и извесно време е потпретседател на Комитетот за високи школи. Потоа во 1954 година станува хонорарен доцент, а во 1957 година и редовен наставник по Економска географија на Економскиот факултет во Скопје. Во март 1958 година ја одбранува порано започнатата докторска дисертација „Овче Поле. Географско-стопанска студија“. Автор е на повеќе универзитетски и средношколски учебници и прирачници и истражувања од областа на историјата, географијата, економијата, фолклористиката, етнографијата и просветата во Македонија.
Својот живот го завршил како професор на Економскиот факултет во Скопје.
Дела
уреди- Мане Хр. Чучков, „Стопанска географија: за средните трговски училишта“, „Просветно дело“, Скопје, 1958.
- Мане Хр. Чучков, „Стопанска географија: општ дел“, Универзитет во Скопје, Скопје, 1959.
- Мане Хр. Чучков, „Стопанска географија: Странски земји“, Универзитет во Скопје, Скопје, 1959.
Наводи
уреди- ↑ Ристовски, Блаже, уред. (2009). „Чурулинци“. Македонска енциклопедија. , книга II (М-Ш). Скопје: МАНУ. стр. 1634. Text "series " ignored (help)
- ↑ Емануел (Мане) Чучков - потпретседател на Президиумот на АСНОМ, „Македонска нација“
- ↑ Службен весник на федералната единица Македонија во Демократска и Федеративна Југославија, 1/1945, 47 стр.
- ↑ Решение за именување на Државна комисија при Президиумот на АСНОМ за утврдување на престапите на окупаторите и нивните слуги
- ↑ НУБ „Св. Климент Охридски“, Историја
Надворешни врски
уреди
Емануел Чучков на Ризницата ?- Ристовски, Блаже. Професорот и државникот Мане Чучков пред и по АСНОМ, Современост, год. 53, бр. 5.
