Корисник:Dentedeleone/Вилијам Дампир
Вилијам Дампир (или Вилијам Дампиер англиски: William Dampier; крстен 1651 година, починал во март 1715) бил англиски морепловец, истражувач, писател, поморски капетан и пират. Тој бил првиот човек кој двапати пловејќи ја обиколил Земјата, а тргнал и на трета обиколка. Дампир бил првиот Англичанец кој истражувал делови од Нова Холандија (Австралија) и Нова Гвинеја.
Првата обиколка на Земјата
уредиВо текот на 1670-тите, Дампир со буканири пловел во Карипското Море. Во 1679 година се приклучил на гусарска експедиција, со која пловел по океаните. Најпрво учествувале во нападот долж Панама. Заробиле шпански бродови на пацифичкиот брег на Панама, па ги нападнале и шпанските населби во Перу, по што се вратиле во Карипското Море.
Во 1683 г. отишол во Вирџинија, каде што повторно се здружил со пиратите, и повторно ги пљачкосувале шпанските поседи во Галапагос и Мексико. Во март 1686 година, преку Пацификот се упатиле кон Манила, Кина и Австралија. На 5 јануари 1688 година, со бродот се закотвил на северозападниот брег од Австралија. Дампиер и неговиот брод останале таму до 12 март, и за тоа време направил белешки за фауната и флората и домородните народи што ги нашол таму. Подоцна истата година, Дампиер и двајцата соработници биле заробени на еден од Никобарските Острови. Добиле мало кану, со кое успеале да стигнат до Суматра. Во 1691 година, преку 'ртот Добра Надеж се вратил во Англија, без пари. Единствен имот му биле само бродските дневници и тетовираниот роб познат како Џоло.
Експедицијата Роебук
уредиВо 1697 година го објавил патописот „Ново патување низ светот“, кој предизвикал заинтересираност кај Британскиот адмиралитет[1] и затоа по налог на кралот Вилијам III во 1699 г. му ја довериле командата на воениот брод Роебук, со мисија да го истражува источниот брег на Нова Холандија. Намерата на Дампиер била да отпатува таму преку Кејп Хорн.
Експедицијата тргнала на 14 јануари 1699 година, но било предоцна да патува преку Кејп Хорн, и наместо таму се упатиле преку 'Ртот Добра Надеж кон Западна Австралија (каде што собрал многу примероци од растителниот свет на Австралија), а оттаму се упатил на север кон Тимор. Тој дојде во Нова Гвинеја во декември. Тој пловел по неговиот брег, а подоцна се свртел кон исток, а потоа ја открил Нова Британија, главниот остров на архипелагот Бизмарк . Тој го открил и Дампиерското Море помеѓу архипелагот Бизмарк и Нова Гвинеја.
Кога се вратиле, бродот потонал во близина на островот Асенсионе на 21 февруари 1701 година . Екипажот бил собран пет недели подоцна и се вратил дома во август 1701 година. Вампирот изгубил многу хартија на бродот, кој потонал. Сепак, тој зачува доволно нови мапи на брегови, ветрови и морски струи во морињата околу Австралија и Нова Гвинеја. Во Британија, Дампир беше изведен пред воен суд поради суровост и беше отпуштен од Кралската морнарица.
Уште едно патување околу светот
уредиЗа неговото патување 1699-1701 година. го напишал патописот Патување во Нова Холандија . За време на војната за шпанското наследство, тој повторно стана пират против шпанските и француските интереси. Тој ја доби командата на бродот Свети Ѓорѓи со 26 топови и 120 морнари. Ним им се придружи пристаништето Сенк со 16 пиштоли. Тие испловија во април 1703 година . Успешно се судри со француски брод и зароби три мали шпански брода. Бродот Сенк Порт е 1704 . застана на ненаселениот остров Хуан Фернандез во близина на Чиле . Морнарот од бродот Александар Селкерк се скарал со Дампиер и тврдел дека бродот Сенк Порт ќе потоне. Александар Селкерк одлучи да остане на островот. Таму живеел 4 години и 4 месеци, а неговото искуство било инспирација за познатиот роман на Робинзон Крусо . Бродот Сенк Порт навистина потона подоцна, а поголемиот дел од екипажот се удави.
Дампиер се вратил во Англија во 1707 година, а во 1709 г. најави продолжување на патувањето до Нова Холандија .
Третото патување околу светот
уредиОд 1708 година . до 1711 година . тој учествуваше во две експедиции како пилот во експедиција командувана од Вудс Роџерс . Тој пловел по Земјата и го спасил Александар Селкерк во 1709 година. Експедицијата остварила профит од 200.000 фунти. Дампиер починал во 1715 година . во Лондон .
Работи
уреди- Ново патување околу светот, ( 1697 )
- Патувања и описи Патувања и описи, ( 1699 )
- Додаток на патувањето околу светот
- Патувањата Campeachy
- Дискурс на ветровите
- Патување во Нова Холандија (дел 1 1703, дел 2 1709 година )
- Дијана и Мајкл Престон, Пират со исклучителен ум
- Антон Гил, ѓаволски морнар
- Рикардо Капоферо, Граница дел Раконто. Литература за патување и романса во Ингилтера, 1690-1750, Мелтеми, 2007 година.
- Вудс Роџерс, Крстарење низ светот, 1712 година .
- Кленел Вилкинсон, Вилијам Дампиер, Џон Лејн во главата на Бодли, 1929 година.
[[Категорија:Починати во 1715 година]] [[Категорија:Гусари]] [[Категорија:Родени во 1651 година]] [[Категорија:Англиски истражувачи]]
- ↑ „William Dampier“. web.archive.org. 2000-03-06. Посетено на 2021-12-31.