Клиф Ричард

англиски пејач

Сер Клиф Ричард (англиски: Cliff Richard; родено име: Хари Роџер Веб; 14 октомври 1940) ― англиски пејач и глумец со британско и барбадоско државјанство.[2] Во Обединетото Кралство продал преку 21,5 милиони синглови и таму е трет најпродаван музичар, веднаш зад Битлси и Елвис Присли.[3]

Сер
Клиф Ричард
РБИ
Ричард во 2021 г.
Роден(а)Хари Роџер Веб
14 октомври 1940(1940-10-14)(83 г.)[1]
Лакнау, Британска Индија
Занимањепејач, глумец
Активен период1958―

Ричард прво бил претставен како бунтовен рокенрол-пејач во стил на Присли и Литл Ричард.[4] Со неговата група Shadows, доминирал на британската популарна музичка сцена во периодот пред Битлси, кон крајот на 1950-тите и на почетокот од 1960-тите.[5] Неговиот хит од 1958 година „Move It“ често се опишува како прва вистинска британска рокенрол-песна. Во раните 1960-ти, тој имал филмска кариера и глумел во филмови како „Младите“, „Летен одмор“ и „Прекрасен живот“ и негова сопствена ТВ-емисија на Би-би-си.

Живот и кариера уреди

1940 ― 1958: Детство и младост уреди

Клиф Ричард е роден како Хари Роџер Веб на 14 октомври 1940 година во Лакнау, кој тогаш бил во Британска Индија. По Убиствата во Калкута во 1946, неговите родители одлучиле да се преселат во Англија.[6] Тој има три сестри, Џоан, Жаки и Дона (1942 ― 2016).[7][8]

Во 1948 година, по Индиската независност, со семејството се преселиле во Черхалтон, Северен Сари. Таму Хари Веб се запишал во основно училиште. Во 1949 г., неговиот татко се вработил во Thorn Electrical Industries и семејството се преселило во Волтам Крос, Хертфордшир. Од 1952 до 1957 година посетувал средно училиште во Чешунт. Потоа почнал да работи како службеник во Atlas Lamps.[9]

Хари Веб се заинтересирал за фолк-музика (скифл). На 16-годишна возраст, татко му му купил гитара, а во 1957 година ја основал училишната група The Quintones,[10] а подоцна станал пејач во групата Dick Teague Skiffle.[11]

1958 ― 1963: Успех и слава уреди

 
Ричард на прес-конференција во Холандија во 1962 година

Хари Веб станал водач на рокенрол-групата, Drifters. Хари Греторекс го убедил новопечениот рокенрол-пејач да го смени своето име. Го прифатил името Клиф зашто на англиски значи „карпа“, што навестува на „Рок“ (исто така на англиски значи карпа). Текстописецот на „Move It“ Ијан Семвел му го предложил презимето „Ричард“ според името на музичкиот идол на Веб, Литл Ричард.[4]

Во 1958 година, неговата група го сменила името во „Cliff Richard and the Drifters“. Агентот Џорџ Ганџу ја видел групата на настап во Лондон и ги препорачал на проба кај Нори Парамор.[12]

За сесијата на Ричард, Парамор му ја дал песната „Schoolboy Crush“, претходно снимена од Американецот Боби Хелмс. На Ричард му било дозволено да сними една своја песна на Б-страната; тоа било песната „Move It“.

 
Ричард со the Shadows во 1962 година

Синглот се искачил на второ место на Топ-листата за синглови во Велика Британија. Џон Ленон за „Move It“ рекол дека тоа е прва британска рок-плоча.[13]

Во раните денови, Ричард се рекламирал како британски еквивалент на Елвис. Како и другите британски рокери, како Томи Стил и Марти Вајлд, Ричард се облекувал и имал фризура како Елвис. Кон крајот на 1958 и почетокот на 1959 година ги отпеал песните „High Class Baby“ и „Livin' Lovin' Doll“, а по нив и „Mean Streak“, преработката на песната од Лајонел Барт „Living Doll“.

„Living Doll“ била негова прва песна на врвот на топ листата. Во тоа време, со доаѓањето на Џет Харис, Тони Михан, Хенк Марвин и Брус Велч се променил и составот на групата. По правните усложнувања со американската група Drifters, и затоа што „Living Doll“ се пласирала на американската топ-40 листа ― лиценцирана од ABC-Paramount, групата била обврзана да го промени своето име во „The Shadows“. „Living Doll“ била искористена во дебитантскиот филм на Ричард, Сериозно полнење, но била преаранжирана како кантри-песна, наместо изворниот рокенрол-звук.

Ричард, а особено the Shadows, никогаш не стекнале статус на ѕвезди во САД. Во 1960 г. биле на турнеја низ Соединетите Американски Држави и биле добро примени, но слабата поддршка и распределба од американските издавачки куќи се покажало како пречка за долгорочен успех и покрај неколкуте песни што Клиф Ричард ги имал на топ-листите, како „It's All in the Game“. Ричард и неговата група се појавиле на Шоуто на Ед Саливан, кое било клучно за успехот на Битлси, но настапите во оваа емисија не им помогнало да станат успешни во Северна Америка.

Ричард и the Shadows глумеле во шест играни филмови, првиот филм Сериозно полнење од 1959 година, но уште позабележани биле во Младите, Летен одмор, Прекрасен живот и Чувари на пронаоѓачи. Овие филмови создале посебен жанр, познат како „Клиф Ричард мјузикли“ и придонеле Ричард да биде прогласен за најголема занимливост во киноблагајните во Британија во 1962 и во 1963 година, победувајќи го дури и Џејмс Бонд.[14] Насловната песна на The Young Ones станал негов најпродаван сингл во Обединетото Кралство, продаден во над еден милион копии во ОК.[15]

1964 ― 1975: Променети околности уреди

Како што било случај и со другите рок-музичари во Британија, кариерата на Клиф Ричард во 1963 и 1964 година била под влијание на појавата на Битлси. Тој и понатаму бил популарен и имал хитови на топ-листите во текот на 1960-тите, но не она ниво што го имал порано. Нему, не му се отвориле вратите на американското трговиште; и покрај четирите хитови на Hot 100 (вклучувајќи ги и најдобрите 25 „It's All in the Game“) помеѓу август 1963 и август 1964 година, тој не се сметал за дел од британската инвазија, американската публика малку знаела за него.

Ричард глумел во филмот Two a Penny од 1967 година, издаден од World Wide Pictures на Били Греам, [16] во кој тој го играл Џејми Хопкинс, млад наркодилер. Истата година го издал албумот во живо Cliff in Japan.

Во 1968 година, ја претставувал Велика Британија на Евровизија, со песната „Congratulations“, каде загубил за еден поен од шпанската „Ла Ла Ла“. Во мај 2008 година, во извештај на Ројтерс се тврди дека гласањето на натпреварот било наместено од шпанскиот диктатор, Франциско Франко, за да бидат домаќини на натпреварот следната година (1969).[17][18] Сепак, наводите се покажале како невистинити.[19] Како и да е, „Congratulations“ бил огромен хит низ Европа и Австралија.

 
Портрет на Ричард од Алан Ворен (1973)

По распаѓањето на Shadows во 1968 година, Ричард продолжил со соло кариера. Во текот на 1970-тите, Ричард учествувал во неколку телевизиски емисии и од 1970 до 1976 година имал свое шоу It's Cliff Richard. Во него покрај другите учествувале Оливија Њутн-Џон, Хенк Марвин и Уна Стабс. Во 1972 година, снимил минисерија на Би-би-си наречена Случај во кој настапувале комичари, а го отпеал и неговиот прв дует со жена - Оливија Њутон-Џон. Тој повторно го издавал албумот во живо, Cliff Live in Japan 1972 година, на кој се појавила Њутн-Џон.

Неговата последна глумечка улога на сребреното платно била во филмот Take Me High.

Во 1973 година, повторно ја претставувал Британија на Песна за Евровизија со песната „Power to All Our Friends“ и завршил на трето место, веднаш зад луксембуршката „Tu Te Reconnaîtras“ и шпанската „Eres Tú“. Ричард, исто така, бил водител на квалификаците за натпреварот за песна на Евровизија во организација на Би-би-си, Песна за Европа, во 1970, 1971 и 1972 година.

1976 ― 1994: Ренесанса уреди

Во 1976 година била донесена одлука Ричард да се препакува како рок-музичар. Истата година, Брус Велч ја обновил кариерата на Клиф и го продуцирал албумот I'm Nearly Famous, на кој била успешната, но контроверзна песна „Devil Woman“, која станала прв вистински хит на Ричард во САД. Џеф Браун сметал дека албумот ја најавува ренесансата на Ричард.[20] Многу музичари како Џими Пејџ, Ерик Клептон и Елтон Џон носеле беџови на кој пишувало „I'm Nearly Famous“, задоволни што нивниот идол од детството се враќа со потежок рок, со кој тој ја започнал својата кариера.

Во 1979 година, Ричард уште еднаш соработувал со продуцентот Брус Велч за поп-хит синглот „We Don't Talk Anymore“, напишан и компониран од Алан Тарни, кој се искачил на прво место во ОК и седмо место во САД. Песната била додадена на крајот од неговиот последен албум Rock 'n' Roll Juvenile, кој за неговото објавување во Соединетите Држави бил преименуван во We Don't Talk Anymore. Оваа песна ќе стане негов најпродаван сингл ширум светот, со тираж од безмалку пет милиони копии низ цел свет. [21] Подоцна во 1979 година, Ричард настапил со Кејт Буш на прославата на 75-годишнината од Лондонскиот симфониски оркестар во Ројал Алберт хол.[22]

Во 1980 година, Ричард официјално го променил своето име од Хари Роџер Веб во Клиф Ричард. Во исто време, англиската кралица му ја доделила наградата Офицер од редот на Британската Империја за улогата во музиката и во добротворни цели.[23]

Во октомври 1986 година, „All I Ask of You“, дует што Ричард го снимил со Сара Брајтман од музичката верзија на Ендрју Лојд Вебер од „Фантомот од операта“ стигнал до трето место на листата во Велика Британија. [24] Во 1987 година бил објавен неговиот албум „Always Guaranteed, кој станал негов најпродаван албум со целосно нов материјал, а на него биле двата топ-10 хит синглови „My Pretty One“ и „Some People“.

Во мај 1989 година, Ричард го издал својот 100-ти сингл, „The Best of Me“, со што станал прв британски исполнител со ваков подвиг.[25] Синглот се искачил на второ место во ОК.

Исто така во 1989 година, Ричард ја добил највисоката британска награда: „Награда за исклучителен придонес“.[26] Во јуни, тој го исполни лондонскиот стадион „Вембли “ две вечери со спектакуларен наслов „The Event“ пред заедничка публика од 144.000 луѓе. [27]

На 30 јуни 1990 година, Ричард настапил пред околу 120.000 луѓе во Кнебворт Парк како дел од концерт на кој учествувале многу британски музички ѕвезди како: Пол Макартни, Фил Колинс, Елтон Џон и Tears for Fears. Концертот бил одржан за добротворни цели и биле собрани 10,5 милиони долари за деца со посебни потреби и млади музичари.[28] [29]

По низа хит-песни и албуми што Ричард ги имал во доцните 1970-ти до раните 1980-ти, и уште една низа во доцните 1980-ти и раните 1990-ти, тој стекна една постојана база на обожаватели, а Ричард бил еден од најпознатите музичари во Британија. Во текот на 1980-тите тој снимал со Оливија Њутн-Џон, Елтон Џон, Стиви Вондер, Фил Еверли, Џенет Џексон, Шила Волш и Ван Морисон. Во меѓувреме, Shadows повторно се обединиле (и повторно се распаднале). Тие снимале сами, но исто така Ричард им се приклучил во 1978, 1984 и 1989-90.

1995 ― 2007: Витештво уреди

На 17 јуни 1995 година, Ричард бил прогласен за витез, и станал прв рок-музичар со таква почест.[30] Кон крајот на 1990-тите, Ричард и поранешниот извршен директор на ЕМИ ОК Клајв Блек ја основале издавачката куќа „Blacknight“.

На следниот албум од Ричард, Wanted од 2001 година се наоѓале преработки на песни, а по него следел уште еден топ-десет албум, Cliff at Christmas. Празничниот албум содржел нови и постари снимки, меѓу кои и песната „Santa's List“, која стигна до 5-то место во 2003 година [31] [32] За неговиот следен албум Ричард заминал за Нешвил, каде што и го снимил Something's Goin' On (2004). Тоа бил уште еден топ-10 албум и имал три топ-20 песни во Велика Британија: „Something's Goin' On“, „I Cannot Give You My Love“, со Бери Гиб од Bee Gees и „What Car“.

Податотека:Cliffrichard2.jpg
Ричард на настап во Лондон за време на турнејата по повод 50 години од неговата кариера (2008 година)

Two's Company, албум со дуети објавен во 2006 година, беше уште еден топ-10 албум за Ричард и имал нови песни во дует со Брајан Меј, Дион Ворвик, Ен Мареј, Бери Гиб и Даниел О'Донел, и уште неколку претходно снимени дуети со музичари како Фил Еверли, Елтон Џон и Оливија Њутн-Џон. Two's Company бил издаден за да се совпадне со неговата турнеја во Велика Британија, која пак била дел од неговата последна светска турнеја, „Here and Now“.

Уште еден компилациски албум, Love... The Album бил објавен на 12 ноември 2007 година.

2008―: 50-годишнина и обединување на Shadows уреди

 
Од лево кон десно: Брус Велч, Клиф Ричард, Брајан Бенет и Хенк Марвин, 2009 година

Во 2008 година, во 51-та година на Ричард во музичкиот бизнис бил објавен комплет од осум компактни диска And They Said It Wouldn't Last (My 50 Years in Music).[33]

На 11 ноември 2008 година, на официјалната веб-страница на Ричард било објавено дека Клиф и Shadows ќе се обединат за да ја прослават нивната 50-годишнина во музичкиот бизнис. Еден месец подоцна тие настапиле во Royal Variety Performance. Во 2009 година, по концертната турнеја „Golden Anniversary“ во Велика Британија, Клиф и the Shadows ја прекинале соработката.

 
Ричард на настап во Државниот театар, Сиднеј во 2013 година

Во октомври 2011 година, Ричард го издал албумот Soulicious, на кој има дуети со американски соул-пејачи, како Перси Слеџ, Ешфорд и Симпсон, Роберта Флак, Фреда Пејн и Канди Статон . [34] Soulicious станал 41-виот топ-10 албум на Ричард во Велика Британија.

Тој бил меѓу изведувачите на Дијамантскиот јубилеен концерт одржан пред Бакингемската палата во јуни 2012 година.[35] На 30 јуни 2012 година, Ричард помогнал во пренесувањето на олимпискиот факел од Дерби до Бирмингем како дел од штафетата на факелот за Летните олимписки игри 2012 во Лондон. Ричард рекол дека неговото трчање со олимпискиот факел ќе биде едно од неговите топ-10 спомени.[36]

Во ноември 2013 година, Ричард го издал 100-тиот албум во неговата кариера, The Fabulous Rock'n' Roll Songbook. До тоа време, Ричард имал објавено 47 студиски албуми, 35 компилации, 11 албуми во живо и 7 филмски саундтракови.[37]

Во октомври 2015 година, Ричард бил на турнеја по повод неговиот 75-ти роденден. Одржал концерт во седум градови во ОК, и шестпати го наполнал лондонскиот Ројал Алберт хол, каде што настапил повеќе од 100 пати во текот на неговата кариера.[38][39] Турнејата на Ричард во 2015 година добила потврдна критика од рок-музичкиот критичар од Гардијан, Дејв Симпсон.[40]

Во август 2018 година, Ричард го објавил албумот Rise Up, на кој имало и нов материјал. Првиот сингл од албумот, „Rise Up“, бил издаден во винил-формат и стигнал до прво место на британската табела за винил-синглови во октомври 2018 година. [41] Тој пеел дует со велшката пејачка Бони Тајлер во песната „Taking Control“, која се појавила на нејзиниот студиски албум од 2019 година, Between the Earth and the Stars. Во 2020 година Ричард го издал албумот Music... The Air That I Breathe. На 4 јули 2022 година, Ричард го пеел неговиот хит од 1963 година „Summer Holiday“ на Вимблдон во 2022 година, како дел од прославата на стогодишнината од првенството.[42]

Дискографија уреди

  • 1959: Cliff
  • 1959: Cliff Sings
  • 1960: Me and My Shadows
  • 1961: Listen to Cliff!
  • 1961: 21 Today
  • 1961: The Young Ones
  • 1962: 32 Minutes and 17 Seconds with Cliff Richard
  • 1963: Summer Holiday
  • 1963: When in Spain
  • 1964: Wonderful Life
  • 1964: Aladdin and His Wonderful Lamp
  • 1965: Cliff Richard
  • 1965: When in Rome
  • 1965: Love is Forever
  • 1966: Kinda Latin
  • 1966: Finders Keepers
  • 1967: Cinderella
  • 1967: Don't Stop Me Now!
  • 1967: Good News
  • 1968: Established 1958
  • 1969: Sincerely
  • 1970: About That Man
  • 1970: Tracks 'n Grooves
  • 1973: Take Me High
  • 1974: 31 February Street
  • 1976: I'm Nearly Famous
  • 1977: Every Face Tells a Story
  • 1978: Small Corners
  • 1978: Green Light
  • 1979: Thank You Very Much
  • 1979: Rock 'n' Roll Juvenile
  • 1980: I'm No Hero
  • 1981: Wired for Sound
  • 1982: Now You See Me, Now You Don't
  • 1983: Dressed for the Occasion
  • 1983: Silver
  • 1984: The Rock Connection
  • 1987: Always Guaranteed
  • 1989: Stronger
  • 1990: From a Distance: The Event
  • 1991: Together with Cliff Richard
  • 1993: The Album
  • 1995: Songs from Heathcliff
  • 1998: Real as I Wanna Be
  • 2001: Wanted
  • 2003: Cliff at Christmas
  • 2004: Something's Goin' On
  • 2006: Two's Company
  • 2007: Love... The Album
  • 2009: Reunited – Cliff Richard and The Shadows
  • 2010: Bold as Brass
  • 2011: Soulicious
  • 2013: The Fabulous Rock 'n' Roll Songbook
  • 2016: Just... Fabulous Rock 'n' Roll
  • 2018: Rise Up
  • 2020: Music... The Air That I Breathe
  • 2022: Christmas with Cliff [43]

Филмографија уреди

 

Награди уреди

 
Отпечатоците од рацете на Ричард на плоштадот на славните Вембли
Брит награди
  • 1977: Најдобар британски соло уметник [26]
  • 1982: Најдобар британски соло изведувач [26]
  • 1989: Животно достигнување: исклучителен придонес во музиката (без Shadows) [26]
ТВ Тајмс
  • 1980: Највозбудливиот пејач на ТВ
  • 1987: Најдобар пејач
  • 1989: Омилен пејач
Анкети на читателите на The Sun
  • 1970: Поп личност
  • 1971: Топ поп личност
  • 1972: Топ поп личност
  • 1959: Најдобар машки пејач
  • 1960: Најдобар британски машки пејач
  • 1962: Наградата Емен: Најдобар машки пејач
  • 1962: Најдобар британски машки пејач
  • 1962: Најдобар сингл на годината: „The Young Ones“
  • 1963: Најдобар машки пејач
  • 1964: Најдобар машки пејач
  • 1965: Најдобар машки пејач од Обединетото Кралство
  • 1967: Врвен машки пејач
Ајвор Новело
  • 1968: Најизведено дело: „Congratulations“ од Бил Мартин и Фил Колтер
  • 1970: Извонреден придонес во музиката
Melody Maker
  • 1964: Најдобар машки пејач: Злато
  • 1964: Табела за синглови на крајот од годината: 1. "Sag 'no' Zu Ihm" ("Don't talk to him")
  • 1965: Најдобар машки пејач: Злато
  • 1980: Топ меѓународен машки пејач
Disc & Music Echo
  • 1967: Најдобро облечен маж
  • 1968: Најдобро облечен маж
  • 1969: Најдобро облечен маж
  • 1970: Најдобар британски машки пејач
  • 1970: Најдобро облечен маж
  • 1970 г.: Г-дин Валентин
  • 1971 г.: Г-дин Валентин
Магазин <i id="mwBP0">Браво</i> (Западна Германија)
  • 1964: Најдобар машки пејач: Злато
  • 1964: Табели за синглови за крајот на годината: 1. „Саг „не“ Зу Ихм“ („Не зборувај со него“)
  • 1965: Најдобар машки пејач: Злато
  • 1980: Врвен меѓународен машки пејач
Record Mirror
  • 1961: Истражување на Record Mirror: Најуспешни записи на топ листите 1958–1961 година: бр. 1: Клиф Ричард, „Living Doll“ (Ричард имал три од првите пет плочи и уште две други во Топ 50)
  • 1964: Record Mirror Poll: најдобро облечен пејач на светот
1960-ти
  • 1961 година: Royal Variety Club: Шоу бизнис личност
  • 1961: Викенд магазин: Ѕвезда на ѕвездите
  • 1962: Анкета на Motion Picture Herald Box-Office од 1962 година: Најпопуларен машки филмски глумец
  • 1963 година: Анкета на Motion Picture Herald Box-Office од 1963 година: Најпопуларен машки филмски глумец
  • 1963: <i id="mwBRg">16</i> (американско списание): Најперспективен пејач
  • 1964: Билборд (американско списание): Најдобар музичар во Обединетото Кралство
  • 1969: Списание Валентин: Господин Валентин
1970-ти
  • 1970: Национално здружение на гледачи и слушатели : исклучителен придонес во религиозното емитување и лесната забава
  • 1971: Рекордно огледало : машки пејач од ОК
  • 1974: Нордоф Робинс Комитет за музичка терапија: Сребрен клуч: извонредни услуги за музичката индустрија
  • 1977: Еснафот на текстописците на Велика Британија: Награда за Златна значка
  • 1979: Музичка недела : Специјална награда за 21 година како успешни изведувачи на снимање: Клиф Ричард и сенки
  • 1979: EMI Records : Златен часовник и награда златен клуч: EMI прославува 21-годишно партнерство со Ричард
1980-ти
  • 1980: Ричард добива ОБЕ од кралицата
  • 1980: БиБиСи ТВ Размена на повеќе бои : најдобар машки вокал од ОК
  • 1980: Национални поп и рок награди: најдобар семеен забавувач
  • 1980: На национално ниво, во врска со Радио 1 и Дејли Мирор : Најдобар семеен забавувач
  • 1981: Анкета на читателите на Sunday Telegraph : Топ поп ѕвезда
  • 1981: Награда на Daily Mirror Readers: Извонредна музичка личност на годината
  • 1989: Награда за дијамант за животно дело (Антверпен)
1990-ти
  • 1995: Американско здружение на композитори, автори и издавачи : Награда „Пајд Пајпер“ (Ричард стана првиот британски добитник на посакуваната награда „Пајд Пајпер“ на Аскап, која го признава извонредниот придонес за текстописецот и музичката заедница)
  • 1995: Официјалната инвестиција на Ричард како Витез ерген се одржа во 10.30 часот сум во Бакингемската палата во среда на 25 октомври
  • 1998: Холандски Едисон: Награда за животно дело
2000-ти
  • 2000: Награди на Саут Банк: Награда за извонредно достигнување
  • 2003: Британска академија на текстописци, композитори и автори : Златна значка за заслуги
  • 2003: Асоцијација за тенис на тревници : Награда за 20 години услуга на тенисот
  • 2004: Вовед во Музичката куќа на славните во Обединетото Кралство (претставувајќи ги 1950-тите: Cliff and the Shadows)
  • 2004: Ултимативна поп-ѕвезда (бр. 1 изведувач за снимање синглови во ОК) 
  • 2005: Авенија на ѕвездите (ѕвезда на тротоарот, Лондон)
  • 2005: Музички фестивал Rose D'or (Париз): Златна роза
  • 2006: Командант на португалскиот орден на принцот Хенри (награден за услуги на Португалија) [44]
2010-ти
  • 2011: Националната германска награда за одржливост [45]

Наводи уреди

Библиографија уреди

  • Tremlett, George (12 September 1975). The Cliff Richard Story. London, England: Futura Publications Limited. ISBN 978-0-86007-232-4.
  • Lewry, Peter; Goodall, Nigel (12 September 1991). Cliff Richard: The Complete Recording Sessions, 1958–90. London: Blandford Press. ISBN 978-0-7137-2242-0.
  • Richard, Cliff (4 October 1990). Which One's Cliff?. London: Hodder & Stoughton. ISBN 978-0-340-27159-9.
  • Richard, Cliff; Latham, Bill (1 September 1983). You, Me and Jesus. London: Hodder & Stoughton. ISBN 978-0340346280.
  • Turner, Steve (1 January 2008). Cliff Richard: The Biography. Oxford, England, UK: Lion Books. ISBN 978-0-7459-5279-6.
  • Turner, Steve (3 August 2009). Cliff Richard: The Bachelor Boy. London: Carlton Books Ltd. ISBN 978-1-84442-037-7.
  • Read, Mike (8 September 1983). The Story of the Shadows. London: Elm Tree books. ISBN 978-0-241-10861-1.
  • Frame, Pete (1 December 1993). The Complete Rock Family Rock Trees. London: Omnibus. ISBN 978-0-7119-6879-0.
  • Roberts, David (17 June 2006). Guinness World Records: British Hit Singles and Albums (19th. изд.). London: Guinness World Records Limited. ISBN 978-1-904994-10-7.
  • Warwick, Neil; Kutner, Jon; Brown, Tony (10 April 2004). The Complete Book of the British Charts (3rd. изд.). London: Music Sales Ltd. ISBN 978-1-84449-058-5.
  • Nicolson, Dave (30 April 2011). Jet Harris: In Spite of Everything. York, UK: Music Mentor Books. ISBN 978-0-9562679-0-0.

Надворешни врски уреди

Претходник
Sandie Shaw
with "Puppet on a String"
UK in the Eurovision Song Contest
1968
Наследник
Lulu
with "Boom Bang-a-Bang"
Претходник
The New Seekers
with "Beg, Steal or Borrow"
UK in the Eurovision Song Contest
1973
Наследник
Olivia Newton-John
with "Long Live Love"
  1. Savage, Jon (5 September 2022). Cliff Richard. Encyclopedia Britannica. Посетено на 10 September 2022.
  2. Walker, Tim (23 September 2010). „Sir Cliff Richard: Why Barbados beats Britain“. The Daily Telegraph. London. Архивирано од изворникот на 27 January 2011. Посетено на 26 January 2011.
  3. Lauren, Kreisler (4 June 2012). „The Official Singles Charts' biggest selling artists of all time revealed!“. Official Charts Company. Архивирано од изворникот на 9 June 2012. Посетено на 12 January 2021.
  4. 4,0 4,1 „Happy Birthday Cliff Richard!“. Contactmusic. 14 October 2010. Посетено на 10 December 2011.
  5. Glenn, Johsua (2012). Unbored: The Essential Field Guide to Serious Fun. Bloomsbury. стр. 91. ISBN 978-1608196418. Посетено на 3 August 2016.
  6. Turner, Steve (2008). Cliff Richard : the biography (50th. изд.). Oxford: Lion. ISBN 978-0-7459-5279-6. OCLC 174130052.
  7. „Sir Cliff Richard's sister Donna Goulden dies age 73“. 9 August 2016. Посетено на 13 April 2018.
  8. When Piers Met Sir Cliff, ITV1
  9. Richard, Cliff; Junor, Penny (2008). My Life, My Way. Headline Publishing Group. ISBN 978-0-7553-1588-8.
  10. Hildred, Stafford; Ewbank, Tim (13 April 2010). Cliff: An Intimate Portrait of a Living Legend. Random House. ISBN 9780753536100. Посетено на 27 November 2018 – преку Google Books.
  11. Nissim, Mayer (8 December 2011). „Ten Things About... Cliff Richard“. Digital Spy. Посетено на 10 November 2012.
  12. Richard Anthony Baker, Old Time Variety: an illustrated history, Pen & Sword, 2011, ISBN 978-1-78340-066-9, p.208
  13. Lazarevic, Jade (15 September 2012). „Cliff Richard has no time to stop“. Theherald.com.au. Архивирано од изворникот на 2018-07-03. Посетено на 7 January 2013.
  14. 'Top Box Office Stars of 1962, Motion Picture Herald 1962
  15. „Official Charts | The UK's million selling singles“. Official Charts. Посетено на 29 December 2015.
  16. Collier, James F. (14 June 1968), Two a Penny (Drama, Romance), World Wide Pictures (WWP), Посетено на 31 January 2023
  17. „Reuters“. 5 May 2008. Посетено на 29 January 2012.
  18. Govan, Fiona (4 May 2008). „How Franco cheated Cliff out of Eurovision title“. The Daily Telegraph. London. Архивирано од изворникот на 27 May 2012. Посетено на 29 January 2012.
  19. „Massiel e Iñigo acusan a la Sexta de 'urdir todo para favorecer a Chikilicuatre' | elmundo.es“.
  20. Steve Turner (2008). Cliff Richard: The Biography. Lion Books. стр. 270. ISBN 978-0-7459-5279-6.
  21. „Cliff Richard – Trivia“. IMDb. Посетено на 7 January 2013.
  22. Mendelssohn, John (15 November 2004). Waiting For Kate Bush. London: Omnibus Press. ISBN 9780857123237.
  23. „Sir Cliff Richard, OBE Authorised Biography“. Debretts. 14 October 1940. Архивирано од изворникот на 6 June 2013. Посетено на 16 September 2012.
  24. „The Official Charts Company – All I Ask of You by Cliff Richard And Sarah Brightman Search“. The Official Charts Company. 6 May 2013.
  25. Thompson, Dave. „Stronger – Cliff Richard : Songs, Reviews, Credits, Awards“. AllMusic. Посетено на 16 September 2012.
  26. 26,0 26,1 26,2 26,3 „Brit Awards artist page“. Brit Awards. Архивирано од изворникот на 23 January 2010. Посетено на 15 February 2010.
  27. „Cliff Richard: From A Distance – The Event“. Nigel Goodall. Посетено на 24 December 2012.
  28. „Star-studded Knebworth concert“. New Straits Times. 15 August 1990. Посетено на 24 October 2014.
  29. „English rock benefit rolls“. The Pittsburgh Press. 1 July 1990. Посетено на 24 October 2014.
  30. Bob Geldof had been knighted nine years earlier, but his knighthood was only honorary because he was not a citizen of a Commonwealth realm.
  31. „Christmas number one contenders“. BBC News. 24 November 2003. Посетено на 15 July 2018.
  32. „Cliff tops all-time singles chart“. BBC News. 23 February 2004. Посетено на 15 July 2018.
  33. „And They Said It Wouldn't Last (My 50 Years in Music)“. cliffrichard.org. Посетено на 29 January 2012.
  34. „Cliff Richard – Soulicious: Review by Jon O'Brien“. AllMusic. Посетено на 18 November 2013.
  35. Eames, Tom (4 June 2012). „Cliff Richard 'thrilled' with Diamond Jubilee gig“. Digital Spy. Посетено на 26 January 2014.
  36. „Congratulations to Sir Cliff after Olympic torch relay“. BBC News. 30 June 2012. Посетено на 26 January 2014.
  37. „Sir Cliff Richard to release 100th album“. BBC News. 4 September 2013. Посетено на 15 September 2013.
  38. „Sir Cliff Richard – Cliff Richard To Tour For 75th Birthday“. contactmusic.com. 14 October 2014. Посетено на 22 October 2014.
  39. Griffin, Matt (15 October 2015). „In pictures: Sir Cliff Richard's memorable moments at the Royal Albert Hall“. Royal Albert Hall. Посетено на 29 October 2015.
  40. Simpson, Dave (2 October 2015). „Cliff Richard review – funny, poignant show from pop's performing genius“. The Guardian. London. Посетено на 29 October 2015.
  41. „Official Vinyl Singles Chart Top 40, 19–25 October 2018“. The Official UK Charts Company.
  42. Manning, Charlotte (3 July 2022). „Sir Cliff Richard leaves Wimbledon fans 'cringing' with surprise performance“.
  43. „Joy to the world: Cliff Richard to release new Christmas album“. The Guardian. 6 September 2022.
  44. „Sir Cliff Richard honoured with Portuguese award of merit“. The Portugal News. Архивирано од изворникот на 2012-04-02. Посетено на 28 November 2010.
  45. „Ehrenpreisträger – Deutscher Nachhaltigkeitspreis“. Архивирано од изворникот на 20 October 2016.