Википедија

Клима на Антарктикот

Климата на Антарктикот е најстудена на Земјата. Континентот е исто така екстремно сув (тој е пустина), во просек 166 милиметри на врнежи годишно. Снегот ретко се топи на повеќето делови од континентот и, откако ќе биде компресиран, станува мраз од ледникот што ја сочинува ледената покривка. Временските фронтови ретко продираат далеку во континентот, поради катабатичните ветрови. Поголемиот дел од Антарктикот има клима со ледена капа (Кепенова класификација) со многу студено, генерално екстремно суво време.

Температурата на површината на Антарктикот во зима и лето од Европскиот центар за временски прогнози со среден опсег

Температура

уреди

Највисоката температура досега забележана на Антарктикот била 19.8 °C (67.6 °F) забележана во истражувачката станица Сигни, на островот Сигни на 30 јануари 1982 година.[1][2]

Највисоката температура на копното на Антарктикот била 18.3 °C (64.9 °F) степени на станицата Есперанца (Аргентина) на 6 февруари 2020 година [3]

 
Температурата на Антарктикот се менува во текот на последните неколку глацијални и меѓуглацијални циклуси од сегашното ледено доба

Најнискиот рекорд на температурата на воздухот, најниската веродостојно измерена температура на Антарктикот е поставен на 21 јули 1983 година, кога температура од −89.2 °C (−128.6 °F) била забележана на станицата Восток.[1][4] За споредба, ова е за 10.7 °C (19.3 °F) постудена од сублимирачкиот сув мраз (при притисок на нивото на морето). Висината на локацијата е 3.448 метри.

Сателитски мерења идентификувале уште пониски температури на земјата, со −93.2 °C (−135.8 °F) на источниот дел од Антарктичката Висорамнина на 10 август 2010 година.[5]

Најниската забележана температура од кое било место на површината на Земјата на 81,8°S 63,5°E била ревидирана со нови податоци во 2018 година на речиси 100 местоположби, кои се движат од −93.2 °C (−135.8 °F) [6] до −98 °C (−144.4 °F).[7] Овој неименуван дел од висорамнината на Антарктикот, помеѓу куполата А и куполата Ф, била измерена на 10 август 2010 година, а температурата била изведена од зрачењето измерено од Ландсат 8 и други сателити. Откриен е за време на прегледот на зачуваните податоци на Националниот центар за снег и мраз во декември 2013 година [8], но ревидиран од истражувачите на 25 јуни 2018 година [9][10] Оваа температура не е директно споредлива со -89,2 °C, бидејќи тоа е температура изведена од сателитско мерено зрачење, наместо температура на воздухот измерена со топломер.

Просечната годишна температура во внатрешноста е −57 °C (−70.6 °F). Брегот е потопол; на брегот на Антарктикот просечните температури се околу −10 °C (14.0 °F) (во најтоплите делови на Антарктикот) и во издигнатото внатрешно копно просечно се околу −55 °C (−67.0 °F) во Восток.[11][12] Месечните на станицата Мекмердо се движат од −26 °C (−14.8 °F) во август до −3 °C (26.6 °F) во јануари.[13] На Јужниот пол, највисоката температура што некогаш била забележана била −12.3 °C (9.9 °F) на 25 декември 2011 година.[14] По Антарктичкиот Полуостров, температури до 18.3 °C (64.9 °F) степени се снимени,  иако летната температура е под 0 °C (32 °F) поголемиот дел од времето. Тешките ниски температури варираат во зависност од географската ширина, надморска височина и оддалеченоста од океанот. Источниот Антарктик е постуден од Западен Антарктик поради неговата поголема надморска височина.  Антарктичкиот Полуостров има најумерена клима. Повисоки температури се случуваат во јануари долж брегот и просечни малку под нулата.

Врнежи

уреди

Вкупните врнежи на Антарктикот, просечни на целиот континент, се околу 166 милиметри годишно. Вистинските стапки варираат во голема мера, од високи вредности на полуостровот (15 до 25 инчи годишно) до многу ниски вредности (малку од 50 милиметри во високата внатрешност (Бромвич, Прегледи за геофизика, 1988). Подрачјата кои примаат помалку од 250 мм врнежи годишно се класифицирани како пустини. Речиси сите врнежи на Антарктикот паѓаат како снег.[15] Врнежите се ретки и главно се случуваат во текот на летото во крајбрежните области и околните острови.[15] Забележливо е дека цитираните врнежи се мерило за неговата еквивалентност со вода, наместо да бидат вистинската длабочина на снегот. Воздухот на Антарктикот е исто така многу сув. Ниските температури резултираат со многу ниска апсолутна влажност, што значи дека сувата кожа и испуканите усни се постојан проблем за научниците и експедиторите кои работат на континентот.

Класификација на временските услови

уреди

Времето на Антарктикот може да биде многу променливо, а временските услови често може драматично да се променат во кратки временски периоди. Постојат различни класификации за опишување на временските услови на Антарктикот; ограничувањата дадени на работниците за време на различни услови варираат во зависност од станицата во која работат и нацијата.[16][17][18]

Ледена покривка

уреди

Скоро цел Антарктик е покриен со леден слој што е, во просек, најмалку 1.500 метри дебел. Антарктикот содржи 90% од мразот во светот и повеќе од 70% од неговата свежа вода. Ако целиот копнен мраз што го покрива Антарктикот се стопи - околу 30×10^6 km3 (7.2×10^6 cu mi) мраз - морињата би се издигнале за над 60 метри.[19] Антарктикот е толку студен што дури и со зголемување од неколку степени, температурите генерално би останале под точката на топење на мразот. Повисоките температури се очекува да доведат до повеќе врнежи кои ќе имаат облик на снег. Ова би го зголемило количеството мраз на Антарктикот, компензирајќи приближно една третина од очекуваниот пораст на нивото на морето од топлинското ширење на океаните.[20] Во текот на една неодамнешна  деценија, Источен Антарктик се згуснал со просечна стапка од околу 1.8 см годишно додека Западен Антарктик покажал севкупно разредување од 0.9 см годишно.[21] (за придонесот на Антарктикот во сегашната и идна промена на нивото на морето, погледнете ја статијата за подигнувањето на нивото на морето). Бидејќи мразот тече, иако бавно, мразот во ледената покривка е помлад од возраста на самиот лист.

Морфометриски податоци за Антарктикот (од Друри, 1983)
Површина Површина
(км²) 		Проценти Просечна дебелина на мраз
(м) 		Волумен
(км³) 		Проценти
Ледена покривка во внатрешноста на земјата 11.965.700 85,97 2.450 29.324.700 97,00
Ледени плочи 1.541.710 11.08 475 731.900 2.43
Подем на мразот 78.970 .57 670 53.100 .18
Леднички мраз (вкупно) 13.586.380 2.160 30.109.800¹
Излез од карпи 331.690 2.38
Антарктик (вкупно) 13.918.070 100.00 часот 2.160 30.109.800¹ 100.00
¹Вкупниот волумен на мраз е различен од збирот на компонентите бидејќи поединечните бројки се заокружени.
Податоци за регионален мраз (од Друри и други, 1982; Друри, 1983)
Регион Површина
(км²) 		Среден мраз дебелина
(м) 		Волумен
(км³)
Источен Антарктик
Мраз во внатрешноста 9.855.570 2.630 25.920.100
Ледени плочи 293.510 400 117.400
Подем 4.090 400 1.600
Западен Антарктик (со исклучок на Антарктичкиот Полуостров)
Ледена покривка во внатрешноста на земјата 1.809.760 1.780 3.221.400
Ледени плочи 104.860 375 39.300
Подем 3.550 375 1.300
Антарктички Полуостров
Ледена покривка во внатрешноста на земјата 300.380 610 183.200
Ледени плочи 144.750 300 43.400
Подем 1.570 300 500
Росова Ледена Плоча
Ледена плоча 525.840 427 224.500
Подем 10.320 500 5.100
Филхнер-Ронеова Ледена Плоча
Ледена плоча 472.760 650 307.300
Подем 59.440 750 44.600

Ледени плочи

уреди
 
Ледени плочи на Антарктикот, 1998 година

Околу 75% од крајбрежјето на Антарктикот е ледена плоча. Поголемиот дел од ледената плоча се состои од лебдечки мраз, а помала количина се состои од ледници кои полека се движат од копнената маса во морето. Ледените плочи ја губат масата преку распаѓање на мразот или базалното топење поради топлата океанска вода под мразот.[22]

Топењето или распаѓањето на пловечкиот мраз на гребените не влијае директно на глобалното ниво на морињата; сепак, ледените плочи имаат поткрепувачки ефект врз протокот на мраз зад нив. Ако ледените плочи се распаднат, ледениот тек зад нив може да се забрза, што ќе резултира со зголемување на топењето на ледената покривка на Антарктикот и зголемен придонес за зголемување на нивото на морето.

Познати промени во мразот на крајбрежјето околу Антарктичкиот Полуостров:

  • 1936–1989: Вордиева Ледена Плоча, значително намалена во големина.
  • 1995: Мразот во каналот Принц Густав се распаднал.
  • Делови од Ларсеновата Ледена Плоча се распаднаале во последните децении.
    • 1995: Ледената плоча Ларсен А се распаднал во јануари 1995 година.
    • 2001: 3.250 км2 од ледената плоча Ларсен Б се распаднал во февруари 2001. Постепено се повлекувал пред настанот на распадот.
    • 2015: Една студија заклучила дека преостанатиот дел од Ларсен Б ќе се распадне до крајот на деценијата, врз основа на набљудувањата на побрз проток и брзото разредување на ледниците во областа.[23]

Ледената плоча Џорџ VI, кој можеби е на работ на нестабилност,[24] веројатно постоел приближно 8.000 години, откако се стопил 1.500 години порано.[25] Топлите океански струи можеби биле причина за топењето.[26] Не само што ледените плочи губат маса, туку и ја губат масата со забрзана брзина.[27]

Климатски промени

уреди
Главна статија: Климатски промени на Антарктикот

Промената на температурата поради климатските промени на Антарктикот не е стабилна на целиот континент. Западен Антарктик брзо се загрева, додека внатрешните региони се ладат од ветровите на Антарктикот. Водата на Западен Антарктик се загрева за 1 °C од 1955 година. Понатамошното зголемување на температурата во водата и на копното ќе влијае на климата, ледената маса и животот на континентот и ќе има глобални импликации. Денешните концентрации на стакленички гасови се повисоки од кога било според ледените јадра од Антарктикот, што покажува дека затоплувањето на овој континент не е дел од природниот циклус и се припишува на антропогените климатски промени. Антарктикот изгубил 2720 ± 1390 гигатони мраз во периодот од 1992 до 2017 година, а проценките се дека во 2100 година нивото на морето ќе се зголеми за 25 см само од водата врзана во мразот на Антарктикот. Топењето на ледената покривка на Антарктикот, особено на Западен Антарктик, ќе ги помести океанските струи и ќе има глобално влијание. Климатските промени влијаат на биоразновидноста на континентот, иако степенот на ова е неизвесен бидејќи многу видови на Антарктикот остануваат неоткриени. Веќе има документирани промени на флората и фауната на континентот. Промените вклучуваат зголемување на големината на популацијата кај растенијата и прилагодување кон новото живеалиште на пингвините. Зголемувањето на температурата доведува до топење на вечниот мраз, што придонесува за ослободување на стакленички гасови и хемикалии кои се заробени во мразот.

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 „WMO verifies highest temperatures for Antarctic Region“. 1 March 2017. Архивирано од изворникот на 2018-07-12. Посетено на 12 July 2018.
  2. ↑ „WMO verifies one temperature record for Antarctic continent and rejects another“. World Meteorological Organization. 1 July 2021. Архивирано од изворникот на 2 July 2021. Посетено на 3 July 2021.
  3. ↑ „WMO verifies one temperature record for Antarctic continent and rejects another“. The World Meteorological Organization (WMO). 2021-07-01. Архивирано од изворникот на 2021-07-02. Посетено на 2022-05-17.
  4. ↑ „World: Lowest Temperature - ASU World Meteorological Organization“. asu.edu. Архивирано од изворникот на 16 June 2010.
  5. ↑ Coldest spot on Earth identified by satellite Архивирано на 14 април 2016 г., Jonathan Amos, BBC News, 9 December 2013.
  6. ↑ Natasha Vizcarra (9 December 2013). „Landsat 8 helps unveil the coldest place on Earth“. National Snow and Ice Data Center. Архивирано од изворникот на 20 December 2013. Посетено на 27 December 2013.
  7. ↑ Natasha Vizcarra (25 May 2018). „New study explains Antarctica's coldest temperatures“. The National Snow and Ice Data Center (NSIDC). Архивирано од изворникот на 2021-03-05. Посетено на 2022-09-20.
  8. ↑ Jonathan Amos (9 December 2013). „Coldest spot on Earth identified by satellite“. BBC News Science & Environment. Архивирано од изворникот на 26 December 2013. Посетено на 27 December 2013.
  9. ↑ Ted Scambos (25 May 2018). „Scambros et al 2018“ (PDF). The National Snow and Ice Data Center (NSIDC).
  10. ↑ NOT CORRECTED. „BBC Corrections and Clarifications page“. Архивирано од изворникот на 13 October 2018. Посетено на 7 August 2018.
  11. ↑ „Antarctic weather“. www.antarctica.gov.au. Архивирано од изворникот на 5 November 2016.
  12. ↑ „Antarctic climatic data“. Архивирано од изворникот на 7 May 2008. Посетено на 7 May 2008.
  13. ↑ „Antarctica Climate data and graphs, South Pole, McMurdo and Vostok“. coolantarctica.com. Архивирано од изворникот на 9 October 2010. Посетено на 14 May 2014.
  14. ↑ Matthew A. Lazzara (28 December 2011). „Preliminary Report: Record Temperatures at South Pole (and nearby AWS sites…)“. Архивирано од изворникот на 30 December 2011. Посетено на 28 December 2011.
  15. ↑ 15,0 15,1 „La Antártida“ (шпански). Dirección Nacional del Antártico. Архивирано од изворникот на 13 November 2016. Посетено на 13 November 2016.
  16. ↑ „Weathering The Conditions“ (PDF). The Antarctic Sun. 18 October 1997. стр. 8. Архивирано од изворникот (PDF) на 9 June 2015. Посетено на 8 June 2015.
  17. ↑ Jim Scott. „Weather and Travel“ (PDF). Welcome to McMurdo Station. McMurdo Station. стр. 6. Архивирано од изворникот (PDF) на 10 September 2014. Посетено на 8 June 2015.
  18. ↑ „Field Manual“ (PDF). Antarctica New Zealand. New Zealand Government. стр. 37. Архивирано од изворникот (PDF) на 15 January 2015. Посетено на 8 June 2015.
  19. ↑ „Climate Change 2001: The Scientific Basis“. Grida.no. Архивирано од изворникот на 16 December 2007. Посетено на 27 March 2011.
  20. ↑ „Climate Change 2001: The Scientific Basis“. Grida.no. Архивирано од изворникот на 14 May 2011. Посетено на 27 March 2011.
  21. ↑ „Snowfall-Driven Growth in East Antarctic Ice Sheet Mitigates Recent Sea-Level Rise“. Science. 308 (5730): 1898–1901. 2005. Bibcode:2005Sci...308.1898D. doi:10.1126/science.1110662. PMID 15905362.
  22. ↑ E. Rignot; S. Jacobs; J. Mouginot; B. Scheuchl (2013). „Ice-Shelf Melting Around Antarctica“. Science. 341 (6143): 266–270. Bibcode:2013Sci...341..266R. doi:10.1126/science.1235798. PMID 23765278. Архивирано од изворникот на 13 July 2015.
  23. ↑ NASA (14 May 2015). „NASA Study Shows Antarctica's Larsen B Ice Shelf Nearing Its Final Act“. Архивирано од изворникот на 9 June 2015.
  24. ↑ Bentley, Mike; Hodgson, Dominic. „Millennial-scale variability of George VI Ice Shelf, Antarctic Peninsula“. Natural Environment Research Council. Архивирано од изворникот на 12 September 2002. Посетено на 8 June 2015.
  25. ↑ Bentley, M.J. (1), Hjort, C. (2) Ingolfsson, O. (3) and Sugden, D.E. (4). „Holocene Instability of the George VI Ice Shelf, Antarctic Peninsula“. Архивирано од изворникот на 20 October 2004. Посетено на 8 June 2015.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  26. ↑ „Press Release – New Year's Honours for British Antarctic Survey Personnel“. British Antarctic Survey. 5 January 2006. Архивирано од изворникот на 15 December 2006.
  27. ↑ „NASA - Is Antarctica Melting?“. www.nasa.gov. Архивирано од изворникот на 12 December 2016.

Извори

  • D. G. Vaughan; G. J. Marshall; W. M. Connolley; J. C. King; R. M. Mulvaney (2001). „Devil in the detail“. Science. 293 (5536): 1777–9. doi:10.1126/science.1065116. PMID 11546858.
  • M.J. Bentley; D.A. Hodgson; D.E. Sugden; S.J. Roberts; J.A. Smith; M.J. Leng; C. Bryant (2005). „Early Holocene retreat of the George VI Ice Shelf, Antarctic Peninsula“. Geology. 33 (3): 173–6. Bibcode:2005Geo....33..173B. doi:10.1130/G21203.1.

Дополнителна литература

уреди

Надворешни врски

уреди

Клима

уреди

Климатски промени на Антарктикот

уреди

Мраз на Антарктикот

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Клима_на_Антарктикот&oldid=5275262“