Азиско-тихоокеанска економска соработка

Азиско-тихоокеанската економска соработка (АТЕС) е регионална економска организација со седиште во Сингапур.

Земји-членки на АТЕС

Била основана во 1989 година во Канбера на предлог на премиерите на Австралија и Нов Зеланд. Целите на организацијата се да ја олесни слободната трговија и да развие регионална соработка. Првичниот висок авторитет е годишен министерски состанок, но по промените во 1993 година учествуваа водачите на земјите-членки. Телата се: конференција на високо ниво, седници на министрите за надворешни работи и економија, Постојан секретаријат, Азиско-тихоокеански парламентарен форум.

Во 1994 година, главната цел била воспоставувањето на систем на слободна и отворена трговија и либерализација на инвестициите до 2020 година. Најразвиените земји се обврзани да ја спроведат либерализацијата до 2010 година. Секоја земја го одредува својот статус и краен рок за спроведување на новиот режим врз основа на индивидуалните дејства.

Историја

Организацијата била основана во 1989 година во Канбера, Австралија, на иницијатива на Австралија, Јапонија и САД. Во тоа време имало 12 земји-членки на организацијата. Во својот почеток, организацијата беше главно форум за неформални разговори. Со растењето на нивната заедничка работа, нивниот однос почнал да се продлабочува и почнал да организира секоја година самити каде што одржувале дискусии и донесувале одлуки.

Како резултат на тоа, АТЕС не се занимава само со проблемите на пазарите на капитал, отстранувањето на бариерата за слободна трговија и прекуграничната економска соработка, туку и со економските прашања од општ карактер, како што се новите технологии, образованието, жените, младите, еколошките проблеми, одржливиот економски развој, реформите во АТЕС, како и борбата против меѓународниот тероризам. За време на годишните врвови, често има демонстрации придружени со насилство.

На состанокот одржан во 1994 година во Богор, Индонезија, целта беше да се влезе во зона за слободна трговија во азиско-тихоокеанската област до 2010 година, а за земјите во развој крајниот рок е 2020 година. За да ја постигнат оваа цел, земјите-членки ќе изготваат национални акциони планови. Годишните самити, во форма на годишни извештаи, следат колку далеку дошле земјите-членки за остварување на оваа цел. Од 2002 година помеѓу земјите се потпишани билатерални и мултилатерални договори. Тие мора да ги исполнат условите на Светската трговска организација. Членовите на АТЕС потпишаа повеќе од 40 такви договори. Овие 21 земја-членка сочинуваат речиси половина од светското население. АТЕС е меѓу најбрзо растечките економски региони во светот.

Принципи

АТЕС функционира на принципот на необврзувачки договори. Сите одлуки донесени на форумите се усвоени со консензус. Со пристапувањето на 3 земји во 1998 година, мораториумот за проширување бил најавен 10 години со цел да се зајакне соработката помеѓу земјите-членки во организацијата.

Буџетот на АТЕС е релативно мал - околу 3,5 милиони американски долари годишно, кој се собира преку членарина од земјите-членки. Само Јапонија инвестирала повеќе пари (3-4 милиони долари годишно) во специјален фонд за либерализација на организацијата.

Состаноците на АТЕС често се придружувани од гости и набљудувачи. Меѓу нив се претставниците на Асоцијацијата на земјите од Југоисточна Азија (АСЕАН), Тихоокеанскиот совет за економска соработка (ПЕКЦ), Форумот на Тихоокеанските Острови (ПИФ) и други учесници во приватниот и јавниот сектор. Зад затворени врати на форумите на АТЕС, се дискутира и за прашањето за Северна Кореја.

Земјите-членки

Земја-членка:	Пристапување:
Австралија	1989
Брунеј	1989
Канада	1989
Индонезија	1989
Јапонија	1989
Јужна Кореја	1989
Малезија	1989
Нов Зеланд	1989
Филипини	1989
Сингапур	1989
Тајланд	1989
САД	1989
Хонгконг	1991
Тајван	1991
Кина	1991
Мексико	1993
Папуа Нова Гвинеја	1993
Чиле	1994
Перу	1998
Русија	1998
Виетнам	1998

Состаноци

#	Датум:	Домаќин:	Место:
1-ви	6-7 ноември 1989	Австралија	Канбера
2-ри	29-31 јули 1990	Сингапур	Сингапур
3-ти	12-14 ноември 1991	Јужна Кореја	Сеул
4-та	10-11 септември 1992	Тајланд	Бангкок
5-та	19-20 ноември 1993	САД	Островот Блејк
6-та	15-16 ноември 1994	Индонезија	Богор
7-та	18-19 ноември 1995	Јапонија	Осака
8-та	24-25 ноември 1996	Филипини	Манила/Субиќ
9-та	24-25 ноември 1997	Канада	Ванкувер
10-та	17-18 ноември 1998	Малезија	Куала Лумпур
11-та	12-13 септември 1999	Нов Зеланд	Окленд
12-та	15-16 ноември 2000	Брунеј	Бандар Сери Бегаван
13-та	20-21 октомври 2001	Кина	Шангај
14-та	26-27 октомври 2002	Мексико	Лос Кабос
15-та	20-21 октомври 2003	Тајланд	Бангкок
16-та	20-21 ноември 2004	Чиле	Сантјаго
17-та	18-19 ноември 2005	Јужна Кореја	Бусан
18-та	18-19 ноември 2006	Виетнам	Ханој
19-та	8-9 септември 2007	Австралија	Сиднеј
20-та	22-23 ноември 2008	Перу	Лима
21-ви	14-15 ноември 2009	Сингапур	Сингапур
22-ри	13-14 ноември 2010	Јапонија	Јокохама
23-ти	12-13 ноември 2011	САД	Хонолулу
24-та	9-10 септември 2012	Русија	Владивосток
25-та	5-7 октомври 2013	Индонезија	Бали
26-та	10-11 ноември 2014	Кина	Пекинг
27-та	18-19 ноември 2015	Филипини	Пасеј
28-та	19-20 ноември 2016	Перу	Лима
29-та	10-11 ноември 2017	Виетнам	Да Нанг
30-та	17-18 ноември 2018	Папуа Нова Гвинеја	Порт Морсби
31-ви	16-17 ноември 2019 (откажан)	Чиле	Сантјаго
31-ви	20 ноември 2020	Малезија	Куала Лумпур (Дигитален состанок)
32-ри	16 јули и 12 ноември 2021	Нов Зеланд	Окленд (Дигитален состанок)
33-ти	18-19 ноември 2022	Тајланд	Бангкок
34-та	15-17 ноември 2023	САД	Сан Франциско

Поврзано

• Азиско-тихоокеанска економска соработка